Бұл  немен  байланысты  болуы  мүмкін?

сініктеме,  бәлкім  басылым  жанрында  жатыр.  Де-

генмен,  1941  жылғы  «Очерктер»  –  Михаил  Пор-

фи рийұлының  жеке  еңбегі.  Олай  болса  «Қазақ 

КСР  тарихы»  –  кәсіби  тарихшылардың  ғана  емес, 

мемлекеттік  билік  өкілдерінің  де  назарын  аударған 

ұжымдық  еңбек  еді.  Бұл  жағдайда  тұжырымдама, 

идея,  еңбектің  құрылымы  –  ұжымдық  ақыл-ой  мен 

жұмыстың нәтижесі және осыған байланысты нақты 

тарихшылар жазған жеке параграфтар мен тараулар 

ұжымдық  пікірді  ескере  отырып  түзетілетін  болады. 

Оның  үстіне,  маңызды  ғылыми-тарихи  және  саяси 

мәні бар мәселелер, сонын ішінде қазақ-орыс қарым-

қатынастары, Қазақстанның Ресейге қосылу мәселесі 

сол кезде дәл осы тұрғыда қарастырылды. «Қазақ КСР 

тарихы» атты алғашқы басылымға қатысты жұмыстың 

авторларының бірі Н.М.Дружининнің құнды айғақтары 

бар.  Бірнеше  жылдар  өткен  соң,  өз  естеліктерінде 

оны  сәтті  көрсеткен  болатын.  Авторлар  ұжымының 

осы  басылымдағы  жұмысының  ерекшеліктерін 

еске  ала  отырып,  ол  былай  деп  жазды:  «материал 

талқыланғанда,  содан  кейін  дайындалған  «Қазақ 

КСР тарихының» мәтіні екі тенденция пайда болды: 

бір  құрастырушылар  патшалықтың  отарлық 

саясатын  қатты  атап  өтті,  басқалары  қазақ 

халқының  Ресейге  қосылуының  қайырымдылық 

салдарына  көңіл  бөлді.  Соңғы  мәтін  өзінше  осы 

екі  көзқарас  арасындағы  ымыраға  айналды»,– 

деп  жазды  [17,  234-б.].  Осылайша,  1943  жылғы 

басылымда қазақ-орыс байланыстарының тарихы өз 

жалғасын тауып, белгілі бір деңгейде дамыды.