Internet- пен қатынас құру

Мұндай мақсат үшін файлды жеткізу хаттамасы деп аталатын жүйе қолданылады (File Transfer Protocol –FTP) Практикада ҒТР немесе ftp термені жиі ұшырасады. Каталогтар немесе почталық хабарда «файылды алу үшін компьютерге ftp жеткізу» деген сөздер кездесуі мүмкін. Ол осы файылды алу үшін ҒТР жүйесі қолданылатыны білдіреді. ҒТР арқылы қызымет ететін арнаулы программа бар желіге қосылған компьютер ҒТР-сервер деп аталады. Көптеген ҒТР-серверлер барлық адамдар үшін ашық болады, кез келген адам одан администратор рұқсатымен әр түрлі мәлметтер ала алады. Бұл тәсіл анонимдік ftp деп аталады, өйткені мәлімет алу үшін ешкім өз атын айтпайды белгісіз (аноним) болып қала береді. Көбінесе пароль ретінде әркім өз пояталық адресін енгізеді. Ал кей кезде мәлметті пайдалану үшін (кіру үшін) кіру атауын (Nameid) және немесе паролін (password) білу қажет болады.

ҒТР- серверінің мәлметтерімен қатынас құру үшін әркім стандартты кіру сұхбатын орындауы керек. Оның бір мысалы мынадай болуы ықтимал:

Open ftp.relecom.su nameid password -FTP- серверге кірердегі сұраныс тізбегі, мұндағы:

Open ҒТР-сервермен қатынас құру сұранысы;

ftp.relecom.su -ҒТР –серверінің қажетті информатциямен толықтырылған аты;

nameid- пайдаланушының кіру аты немесе anonimus;

password- сұраушы адамның паролі немесе оның почталық адресі;

Паролді немесе өз атын енгізбегенде, ҒТР- сервер тек шектеуге командалар жиынын орындай алады, атап айтқанда;

Пароль мен атау дұрыс болс, қатынас құру құқығына байланысты командалар орындауға болады. Олардың құрамына мыналар кіреді:

ҒТР – сервермен байланысу сеанысында пайдалануға болатын камондалар жиынтығын Help командасы арқылы алуға болады.

ҒТР – серверден файлдар алу кезіндегі әдеттегі командалар жиынтығынан мысал келтірейік.

Cd pub – барлық ҒТР – серверін пайдаланушыларға ашық РАВ катологын (директорын) пайдалану:

Dir – сол католог файлдар тізімін беру:

Get 03ndex txt – ҒТР – серверден аты көрсетілген мәтіндік файлды алу:

Binary – екілік файлдарды өңдеуге өту:

Get far 140. zip ҒТР – серверден екілік файл алу:

Quit ҒТР – серверден ажырау (байланысты үзу).

Осы мысалдан командалық интерфеистің қолайсыз екені көрініп тұр. Ал егер әр түрлі катологтардан файлдар алу керек болса және олар ішкі деңгейлерде орналасса, олардың аттары да ұзақ 256 символға дейін созылса, бір сеанстағы жұмыс өнімділігін онша болмайтынына көз жеткіземіз.

Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер тақтасының Internet Explorer пиктограммасын табу қажет. Соған курсорды алып барып, тышқанның негізгі батырмасын екі рет шерту керек.

Internet Explorer - ді Іске қосар алдында желімен алыстан қатынас құру программасы іске кіріседі, ол пробайдер серверімен сіздің компьютеріңізді байланыстырады.

Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс. Сіздің желідегі аты – жөніңіз және пароль (Бұлар сізге провайдер-компания арқылы интернетке қвосылып тізімге тіркелген кезде бекітіледі), оған қоса провайдер серверімен байланыстыратын олардың телефон номері. Сіздің сеанс алдындағы ең соңғы әрекетіңіз «байланыс орнату» (установить связь) батырмасын басу болып табылады. Осы сәттерде сіздің экраныңызға алыстағы компьютермен қатынас құрған программаның бірнеше терезелері шығады. Сеанс кезінде кез-келген сәтте «Болдырмау» (Отмена) батырмасын басу арқылы байланысты үзуге болады.

Егер барлық әрекеттер дұрыс орныдалса, экранға Internet Explorer терезесі шығады. Одан әрі жұмыс істеу барысында сізге аспаптар тақтасында бірнеше батырмалар мен меню жолдарын пайдалану керек болды. Оларды қарастырып өтейік. Батырмалар астындағы жазулар олардың қызметін көрсетеді, бірақ қай кезде оларды басу керектігі онша түсінікті бола бермейді. Ал сеанс кезінде орнатылған сәттен бастап, ол біткенше уақытқа ақы төленеді.

Алдымен «адрес» өрісін қарастырайық, бұл өрісте ҒТР адресі былай теріледі: ftp://ftp.relecom.su

Адрес терілген соң, «Enter» пернесі басылады. Осы сәттен бастап сеанс соңына дейін пернелер қажет болмайды, өйткені барлық әрекеттер тышқанмен орындалады.

Адрес енгізілген сәттен бастап, Internet терезесінің жоғарыға оң жақ бұрышындағы жер шарының бейнесі көрсетілген сурет қозғалып айнала бастайды. Қозғалып тұрған сурет бейнесінің Internet Explorer эмблемасына айналуы ҒТР серверіне байланыстың толық орнатылып тікелей қатынас басталғанын мәлімдейді.

Құрал-саймандар тақтасындағы «Тоқта» (стоп) батырмасын кез-келген кезде басып қалып, ҒТР-сервермен өз компьютеріңіздің байланысын тоқтатуға болады. Егер сеанс кезінде бірінші парақмәтін алған болсаңыз, «Алға» және «Артқа» батырмалары сол мәтін бойынша жылжу мүмкіндігін береді. «Таңкдамалы» (Избранное) батырмасы арқылы қабылданған парақтар өз бумаңызда сол күйінде сақтауға болады. Сонымен ҒТР-сервермен сеанс аяқталғаннан кейін ол мәтінрді аспай-саспай қарап шығуға болады.

Internet Explolrer программасын орнату
Internet Explolrer –ді Іске қосар алдында желімен аласатын қатынас құру программасы іске кіріседі, ол провайдер серверімен сіздің компьютеріңзді байланыстырады. Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс. Сіздің желідегі аты-жөніңіз және пароль осыған қоса провайдер сервермен байланыстыратын олардың телефон нөмірі. Осы сәттерде сіздің эраныңызға алыстағы компьютерлермен қатынас құрған терезелер шығады.

Егер барлық әрекеттер дұрыс орындалса, экранға Internet Explolrer терезесі шығады. Одан әрі жұмыс істеу барысында сізге аспаптар тақтасында бірнеше батырмалар мен меню жолдарын пайдалану керек болады. Батырмалар астындағы жазулар олардың қызметін көрсетеді, бірақ қай кезде олардың басу кеектігі онша түсінікті бола бермейді.

Адрес енгізілген сәттен бастап, интернет терезесінің жоғарғы оң жақ бұрышындағы жер шарының бейнесі көрсетілген сурет қозғалып айнала бастайды. Қозғалып тұрған сурет бейнесінің Internet Explolrer эмблемасының айнылуы FТР сервермен байланыстардың толық орнатылып, тікелей қатынас басталғанын мәлімдейді.

Құрал саймандар тақтасындағы тоқта кез келген батырмасын басып қалып, FТР сервермен өз компьютеріңіздің байланысын тоқтатуға болады. Егер сиянс кезінде бірнеше парақ мәтін алған болсаңыз алға және артқа батырмалары сол мәтін бойынша жылжу мүмкіндігін береді. Сонымен FТР сервермен сиянс аяқталғаннан кейін ол мәтінді аспай – саспай қарап шығуға болады.

Баспа батырмасы экранға көрініп тұрған бетті баспаға шығаруға арналған нүкте. Егер сізге қаріп пішімі ұнамаса, онда шрифт батырмасы арқылы үлкейтуге не кішірейтуге болады. Браузер арқылы кез келген уақытта басқа FТР серверге ауыса аламыз. Ол үшін адрес деген терезеге жаңа адрес енгізіп ентер пернесін басу жеткілікті. Керекті адрес таңдамалар батырмасы арқылы да тізімдер ішінен тауып алуға болады.

Браузерлермен жұмысты аяқтау үшін «Файл» менюінің «Жабу» пунктін орындау керек. Бұл мақсат үшін оң жақ жоғарғы бұрыштағы «Х» батырмасын пайдаланса да болады.

Бірнеше пайдаланушыларға арналған диспечерді пайдалана отырып, Outiook хр программасын пайдаланушылары үшін жеке баптау параметрін беруге болады: ROPMAIR қызмет бойының барлығымен жұмыс істейді.

ROPMAIR есеп алу байланыстар Windows – тағы байланыстармен үйлестіре алады. Дербес авто түрде жұмыс істеу және хабарламаларды үйлестіру, реттеу (срихандров).

IMAP – жаңалықтармен бумалар автонурды режимде жүктеуге болады. Автонурдық режимде жасалып, әректтеу хабарлама жіберу, хабарламаларды есепке алу көшінде жылжыту, желіге қосылғанда орындалады.

Хабарламалар үшін кеңейтілген ережелер деген бірсыпыра қосымша параметр әрекеттер кіреді. Олар белгілі бір хаттамалардан хабар алдырмау мүмкіндік енгізу және жаңалықтар алынатын хабарлама алудың істерді де қамтиды.

Бірнеше қолтаңбаларды қолдану.

Сандарды шектеусіз көптеген қолтаңбалар жасап, оларды пайдалануға болады. Олардың әрқайсысын бір немесе бірнеше жазбалармен байланыстыру мүмкіндігі бар.

Қауіпсіз пачтаны SIME әр командада орнатылған сфералық куәліктерді автоматты түрде іздеп табады да, оларды есепке алу жазбалармен байланыстырады. Сонымен қатар программа адрес кітабына басқа да хабар жөнелтулерді сфералық куәліктерін қосып қояды.

• 
  Телефон нөмірін теру. Адрестік кітапта көрсетілген кез келген нөмірін команда нөмір тергіш программа арқылы теруге болады.
  
• 
  Түзетілген және жөнелтілген хабарламалар Outiook хр программасы аяқталмаған хабарламаларды IMAP серверінің (черновки) бумасында сақтай алады. Ол жіберілген хабарларды жөнелтілген (отправить) бумасында сақтау.
  
• 
  IMAP бумалары диспечер бумалар тізімінде IMAP бумаларды бейнелеуде немесе жасырып қоюды беру мүмкіндігі бар.
  

• 
  Интернет каталогында кеңінен іздеу каталогтар серверінде GDAP мәлімет іздеу ісін қосымша параметр логикалық операторлар пайдалану арқылы жүргізуге болады.
  
• 
  Талқылауды қарап шығу және өткізу, жіберу почтадағы немесе жаңалықтарды талқылаудағы көрінетін етіп бейнелеу қажет. Осы талқылаудан келіп түсіп жадқа хабарлама беріп тұрады. Талқылауды өткізіліп жіберілген деп тбелгілесек, оған келіп түсіп жатқан хабарламалар белгіленбейді.
  

Хабарламалар үшін бағытталатын кесінділерді баптау кезіндегі баптау мәтін 10-нан аса параметрлер бар.

Қажетсіз хабарламалар тек өткізілмейтін почтаны, яғни адамдардан кейін хабарламалардың мазмұны сәйкес келмейтін хабарламалар үшін бақылау енгізуге болады.

Блоктерді жасау шебері.

Гиппермәтіндік блоктерді жасау шеберін оңайлатқан. Блоктерді шеткі өрістердің шрифтері фондық суреттерді және мәтін суреттерді беруге болады.

Электрондық поштада хат жазу
Хабар жасау ретінде мәтінді алушының адресіне және жаңадан шығатын хабар тақырыбын енгізу түсіндіріледі. Outiook Express хабарын жасау үшін хабардың жеке терезесі қарастырылған. Бұл терезе негізгі терезеден немесе Outiook Express қарау терезесімен, сонымен қатар хабар жасау терезесінің өзінен шақыру мүмкін. Бұл кейбір хабарды жасай отырып, екінші терезені шақырып, бір уақытта екі хабарды жасауға болатынын білдіреді. Негізнде хабар жасау ашық терезелері санның кез келген болуы мүмкін.

Хабар – хабар жасау бұйрығын таңдаңыз немесе құралдар панелінің «хабар жасаңыз» кнопкасын басыңыз. Экранда хабар жасау терезесі пайда болады. Оның жұмыс аумағы екі негізгі бөлікке бөлінеді. Жоғарғы жақта қызметтік ақпаратты енгізуге арналған өріс, ал төменгісінде хабар мәтіні орналасады.

Хат мәтін дәл мәтіндік файлды тергендей етіп теріңіз.

Хат жолдау үшін Файл → Жіберу бұйрығын немесе Жіберу кнопкасын шертіңіз. Кеткен папкада жіберілген хаттар саны пайда болады. Сәтті жіберілген кезде, олар бұл папкадан ғайып болады.

Пошта жәшіктерінің атаулары мынадай көріністе болады: am @ үйшік, бұндағы aт (логин) – пошта серверінде тіркелу кезінде көрсетілетін бірегей ат. Үйшік сіз таңдаған пашта серверін көрсетеді. Үйшік атауы кем дегенде нүкте арқылы бөлінген екі бөліктен тұрады. Олар жоғары деңгейдегі үйшік және екінші деңгейлі үйшік. Е-mail.kz, ok.kz, host.kz және т.б.

Пошта қызметі сайтына кіру үшін алдымен Internet желісіне қосылып, Web-шолғышты іске қосамыз да, мекенжай жолағына пошта серверінің мекенжайын енгіземіз. Егер біз е-mail.kz пошта қызметін таңдасақ, шолғыш терезеде алдымен толықтырып тікелей нысанды көреміз. Бұл үшін тіркеу батырмасын шерту қажет. Өрістерді мына ретпен толықтырамыз.

Сіздің логиніңіз: Сіздің пошта жәшігіңізде бірегей атауы - әрқашан латын әріптерімен жазылады. Мысалы: my_ е-mail.

Шынайы атыңыз: Сіздің хатыңызға қойылатын қолтаңба.ъ

Құпия сөз: Пернетақтаның рұқсат етілетін нышандары.

Мысалы: 1963 (қойып кітапшаға жазып алған дұрыс болар);

Құпия сөзді қайталау: 1963.

Сақтау е-mail: құпия сөзді жоғалтып алған жағдайда керек болатын электорнды пошта мекенжайы. Ypok @mail.kz.

Тіркелу батырмасын басамыз, бұл кезде серверде «1963» деген сөз бар my e-mail @ mail.kz атты пошта жәшігі жасалады. Егер сіздің логиіңіз бірегей емес болса немесе сіз рұқсат етілетін құпия сөз енгізсеңіз қате туралы хабарлама шығады да, Сізге өз логиіңіз бен құпия сөзіңізді қайта енгізуге тура келеді.

Мәлімет – Мәлімет құру.

Команданы аспаптар панелінің «Мәлімет құру» түймесін шерту арқылы беруге де болады. Экранда осы атаулы терезе көрінеді. Терезеге енгізілетін мәзір пунктері:

Файл: Жіберу, Адрестік кітап, Қасиеттер, Жабу;

Түзету: Болдырмау, Кесу, Көшіру, Кірістіру, Бәрін таңдау, Іздеу;

Сыртқы түрі: Аспаптар панелі, Форматтау панелі, Символдар жиынтығы;

Мәлімет: Мәлімет құру, Қабылдаушыларды таңдау, Орфография, Атауларды тексеру, Маңыздылық;

Кірістіру: Мәтіндік файл, Файл, Қолтаңба;

Формат: Шрифт, Туралау, Маркерлер, HTML форматы, Әдеттегідей мәтін, Бапқа келтіру, ... ;

Анықтамалық: Анықтамалық шақыру.

Программа жөнінде терезеде орындалуы тиіс іс - әрекеттер:

• 
  Төмендегі блогқа мәлімет мазмұнын, «Кімге» қатарына жіберетін электрондық адресті енгізу.
  
• 
  Кірістіру – Қолтаңба командасын беріп, көрінген сұхбаттық терезеге өз аты-жөніңізді, элктрондық адресіңізді және мәлімет жазылған уақытты енгізу.
  
• 
  Кірістіру – Мәтіндік файл командасын беріп, жазылған мәліметті файл түрінде сақтап қою.
  
• 
  Файл – Жіберу командасы арқылы поштаны жіберу. Егер файл түрінде сақталған мәліметті жіберу керек болса, Кірістіру – Мәтіндік файл командасын беріп, қажетті файл файл атауын шерту керек. Оны бірден жіберу үшін Мәлімет – Поштаны жіберу командасы арқылы орындалады.
  

• 
  ЭП терезесін эранға шығару;
  
• 
  Оның «Бумалар» тізімнен «Кірістірілгендер» бумасын таңдау. Қабылданған мәлімет атауы терезеге шығады.
  
• 
  Атауды таңдау. Таңдалған файл мазмұны терезенің төменгі блогында көрінеді.
  

Пошта программасы Internet Explorer терезесінен қосуға да болады. Ол үшін аспаптар панелінің Пошта түймесін шертіп, көрінген мәзір пунктінен «Поштаны оқу» жолын таңдау.

Outlook Express – пен жұмыс істеу тәсілі де ІМ – мен жұмыс істеуге шамалас.

Inernet желісінде жұмыс істеу
Inernet желісінде қандай да бір ақпаратты орналасқан орнын білмей тұрып табу қиын. Мұндай жағдайда миллиардтаған web – беттеріне қол жеткізуді оңайлатып қана қоймай, Сізге іздегеніңізді табуға мүмкіндік беретін түрлі қызметтерді ұсынатын ақпараттық – іздеу порталдары көмекке келеді.

Ақпараттық – іздеу порталдары кілттік сөздер не сөйлемдер бойынша іздеу үшін берілген конфугурациялар кездесетін қор көздерінің мекен-жайларын табуға мүмкіндік береді. Бұл порталдарда сіз сондай-ақ түрлі ақпартты: ауа райы мәліметтерін, соңғы жаңалықтарды, волюта бағандарын, сілтемелерді және т.б. таба аламыз.

Inernet – те алуан түрлі ақпараттық – іздеу порталдары бар. Недәуір кең тарағандары Google (www.google.com www. Google.kz) Yandex (www.uandex.ru) Rambler (www. rambler.ru).

Іздеу порталдарының бәрінде Іздеу батырмасы бар Кілттік сөздерді енгізуге арналған өріс, Жаңалықтар таспасы, Тақырыптар бойынша сайттар каталогы, Іздеу қызметі болады.

Әдетте ақпараттық – іздеу порталдарының бәрі ұқсас сұлба бойынша жұмыс істейді. Енгізу өрісіне кілттік сөздерді жазып, Іздеу батырмасын басамыз. Осыдан кейін сайттар тізімі іріктеліп, бейне бетке шығарылады.

Енгізу өрісінің астыңғы жағында беттерді іздеу нәтижесі көрінеді. Ол бейне бетке бөлшектеп шығарылады. Одан әрі қарай өту үшін Келесі батырмасын басамыз.

Табылған беттер ішінен таңдау жасау үшін «Табылған ішінен» деген құсбелгі көзін орнатамыз.

Осылайша іздеу аясын мейлінше шектей аламыз.