Алматы 2013 Рецензенттер: Алибеков С. Т
жүктеу/скачать 2.59 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 12 тарау Халықаралық жеке құқықтағы деликт мәселесі §1 Деликт түсінігі
| Пысықтау сауалдары:
1.Қандай тұлғалар көші-қондық тіркеуге жатпайды? 2.Шетел азаматтарымен жасалынатын еңбек шартының мазмұны қандай болуы керек? 3.Қазақстандық жұмыс берушілер шетелдік жұмысшыларды ала ала ма? 12 тарау Халықаралық жеке құқықтағы деликт мәселесі §1 Деликт түсінігі Деликт- жеке құқық бойынша жәбірленушінің пайдасына зиянның және залалдың орнын толтыру немесе айыппұл ретінде өндіруді жүзеге асыратын жеке немесе азаматтық-құқықтық әрекет. Деликт деп азаматтық құқық саласында жалпы барлық құқыққа қарсы жасалған әрекет (ол қылмыс, заңсыз әрекет, немесе тек мүліктік зақымдау болуы мүмкін) аталады,ол сол уақыттағы адамдардың арасында қалыптасқан азаматтық-құқықтық қатынастарға қарамастан, адамның жеке немесе мүліктік аумағына қол сұғу, кіру арқылы қандай да бір залал келтіретін әрекет жасауы болып табылады. Деликттің азаматтық-құқықтық құрамы, сол сияқты ол үшін жауапкершіліктің түрлері тарихтың әртүрлі кезеңдерінде және әртүрлі заңнамаларында әртүрлі болады. Құқықтың алғашқы даму кезеңдерінде деликтік құқықтық сала құқықтың барлық саласына сәйкес келіп отырған, себебі қылмыстық және азаматтық құқықбұзушылық жәбірленушінің пайдасына басқа ешқандай салдарсыз бірдей айыппұл салумен жазаланған. Әрі қарай дамуы бір жағынан көпшілік алдында бағалауға жататын қылмыстық әрекеттердің, екінші жағынан еш айыппұл төлеуге жатпайтын азаматтық құқық бұзушылықтың біртіндеп бөлінуінен тұрады. Римдік құқық саласында бұл даму үрдісі ерекше көрнекілікпен есте қалады. Біздің бірқатар қылмыситық істер бұл жерде ұзақ уақыт жазалаудың деликттік тәртібінен шыға алмады. Басқа жағынан, азаматтық-құқықтық, заманауи және рим құқығында таза келісімдік қатынастар өздерін қорғануды тек деликтік ізденулердің көмегімен тауып отырған. Деликттік қатынастар – зиян келтіруге байланысты туындайтын міндеттемелер. Жәбірленуші тұлға деликвенттен зиянның орнын толтыруды талап етуге құқылы. Оның үстіне, залалдың көлемі мен анықталу тәртібі мұндай дауларды реттеу үшін қолданылатын құқыққа сәкес әр түрлі болады. Деликтті міндеттемелердің ерекшелігі – олардың туындауы шартпен талап етілмейді, фактінің орын алуымен байланысты болады, бір қатар жағдайларда зиян келтіруші тұлғаның кінәсінен тәуелсіз болады. Келтірілген зияннан туындайтын міндеттеме кейбір құқықтық жүйелерде деликттік деп аталатын ежелгі міндеттемелер түріне жатады. Халықаралық жеке құқықтың дамуы тарихында осы құқықтық қатынастарды коллизиялық реттеу белгілі эволюцияға ұшырады. Негізіне алғанда анағұрлым ұтымдылық қағидасы салынған коллизиялық байлам жүйесін әзірлеуге дейін, деликті реттеу барысында құқық таңдауы белгілейтін жалғыз қағиданың болуы. Деликтті құқықтық қатынастардың халықаралық жеке құқықтың әр түрлі субъектілер, жәбірленуші, делинквент болып қатыса алады. Бұл халықаралық жеке құқықтың субъектілері – мемлекет пен үкіметаралық ұйымдарға қатысты. Мемлекет субъект болып қатысатын деликті қатынастарының мысалы ретінде, мемлекеттік органның заңсыз әрекеті салдарынан азапмат не заңды тұлғаға зиян келтірілетін жағдайды айтуға болады. жүктеу/скачать 2.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|