Геноцит- үстем етуші этникалық қауымдастықтың белгілі бір мақсатта діни, рассалық, этникалық топты, толығымен немесе жартылай жоюы. Келесі формада геноцит жүзеге асады:
- Этникалық азшылдық топ өкілдерін физикалық жою, жаппай репрессиялау.
- Қасақана этникалық топқа қырылатын жағдай жасау.
- Этникалық топқа бала тууға тиым салу.
- Бір этникалық топтан екінші этникалық топқа күшпен бала беру.
Апартейд- бір рассалық топтың екінші топқа жүйелі түрде жою мақсатында үстемдік ету формасы. Оның белгілері:
- Қаналушы рассалық топтың жеке бостандығы өмір сүру құқының болмауы.
- Рассалық топты жою үшін қасақана өмір сүру жағдайын жасау.
- Рассалық топ және оның мүшелерінің дамуының негізгі құқы мен бостандығының шектелуі.
- Рассалық белгісіне қарай резервацияда ұстау заңды түрде әртүрлі рассалық топтарға некеге тұруға тиым салу.
- Рассалық топ мүшелерін қара жұмысқа салу.
Сегрегация- Рассалық немесе этникалық белгісіне қарай жеке тұрғындар тобын күштеу арқылы этномәдени изоляциялау. Негізінен бұндай саясатты автономиялы елде жүргізеді. Мысалы Ресей, Англия, Қытай.
Дискриминация – мәдени белгі, рассалық түр сипаты этникалық шыққан тегі, діни сеніміне қарай адамдар тобын шектеу. Үстемдік етуші этнос өз жағдайын жақсартады.
4.Этностар арасындағы қарым-қатынастың теориялары.
Аккультурация концепциясын 1930 жылы американдық мәдени антрополог Р.Редфилдом, Р.Линтон, М.Херсковицтер шығарды.
Аккультурация – мәдениеттердің бір-біріне сіңісу үрдісі. Шетел этнологиясында көбінесе аккультурация еуропезизацияның синонимі ретінде қолданылады, өйткені Азия, Африка халықтарында еуропалық мәдениеттің элементтері шаруашылық формалары, әлеуметтік таралу үрдістері байқалады.
Қостанай мемлекетік педагогикалық институты
Тарих және өнер факультеті
Қазақстан тарихы кафедрасы
«Этнология» пәнінен
Көмекші демонстрациялық материял
Қостанай, 2009.
Достарыңызбен бөлісу: |