Абай - терең ойшыл, оптимист (дәйексөз – дәлелдеме)
Бөлімі
|
Дәйексөз - мысал
|
«Қоршауда»
3-кітап
|
«... Енді сол біреу - осы Дәрмен бе?... Мен жетпегенге жетіп, мен көксегендей ортаны көксеп ұшармысын алысқа! Жетермісің жақсы жайылымға. Мен ұшқаннан арыға ұшар болшы» (412-бет).
|
Жоғарыда айтылғандай, оқушылар орындайтын үй тапсырмаларын шығармашылық сипатта беру, қабілеттеріне қарай беру эпопеяны меңгертудің тиімді жолы болмақ. Топтық жұмыстың бір үлгісі:
Бірінші топқа:
Мына кестені пайдалана отырып, Абай жолының феодалдық қоғамға қарсы жол екенін дәлелде. (Дәйексөзді-дәлелдеме талдау.) «Абай аға», «Қоршауда», «Қақтығыста» бөлімдерін басшылыққа ал.
Бөлімдер
|
Оқиғалар
|
Абайдың іс-әрекеті
|
Қорытынды дәлелдеме
|
«Абай аға»
|
Тәкежан: «Онда
|
Абай: «Ата жолы
|
|
|
атамның ұлы емес-
|
зорлық, қастық
|
|
|
пін», Құнанбай ба-
|
болған соң, мен ата
|
|
|
ласы емеспін, елдің
|
баласы болмай, ха-
|
|
|
жаман-жәутігімен
|
лық досы боламын
|
|
|
табыстым десеңші»
|
дегенмін. Азды десең,
|
|
|
(Базаралыны Тәке-
|
азғаным сол Құнан-
|
|
|
жан кайта айдат-
|
байлықтан!»
|
|
|
пақ болған кездегі
|
|
|
|
диалогтер.)
|
|
|
Е с к е р т у: Мұндай үлгі-кестені әр топка беріп отырмыз. Толтырылған үлгісі қабілеті «орташадан төмен» оқушыларға беріледі. Қалғанын өзі толтырады.
Екінші топқа:
Абай жолының өнер жолы, халық үшін, әділет, шындық үшін күрес жолы екенін дәлелде (дәйексөзді дәлелдеме-талдау). «Абай аға», «Қоршауда», «Қақтығыста» бөлімдерін басшылыққа ал.
Е с к е р т у: Аталған бөлімдердегі оқиғаларды ғана емес, өз беттерімен де мысалдар алуларына болады.
Үшінші топқа:
Абай жолы -прогресс жолы, ізгі ниеттілермен достық жолы екенін дәлелде (дәйексөзді дәлелдеме - талдау). «Қоршауда», «Қақтығыста», «Түн-түнекте» бөлімдерін басшылыққа ал.
Төртінші топқа:
Абай жолының жаңа заман, жаңа қауым жолы екенін дәлелде (дәйексөзді-дәлелдеме талдау жасау). «Абай аға», «Қақтығыста», «Жұтта» бөлімдерін басшылыққа ал.
Е с ке р т у: Көрсетілген беттер (үлгі-кесте) мен аталған оқиғалардан басқа да мысалдар алуға болады.
Бесінші топқа:
Абай бейнесін жасаудағы жазушы шеберлігі айналасында ойланыңдар (ғылыми материалдар негізінде). Тапсырманы мына үлгіде орындаңдар.
Ғалымдар пікірі
|
Достарыңның пікірі
|
Өз пікірің
|
1.М.Қаратаев. «Қазақтың тұңғыш эпопеясы»
|
|
|
Е с к е р т у: Бұл мәселеде, әдетте, ғалымдар еңбегі ұсынылады (оқушы басшылыққа алатын жерлерді белгілеп береміз, көбіне өздері бұрыннан, яғни 1-сабақтан бастап оқыған, жұмыс істеп жүрген еңбектерді ұсынамыз). «Достарының пікірі» деген бағанды толтыру үшін, өзінің, парталас досының пікіріне өзіне ұнаған пікірлерді негізге алуына болады немесе өзі келіспейтін пікірлерді де алуға рұқсат. Сондай-ак өздеріне ұсынылған авторлардың, кайсысының пікірінен үзінді алу өз еркінде. Әдебиетке бейімі бар оқушыларды (көп ретте өзі жұмыс істеп отырған еңбекке пікір-сын айтуға талаптандырып) өзіне ғалымның қай пікірі ұнады, қандай пікіріне дау айта алады, тапсырманы осы тұрғыда орындауға да жетелейміз.
Көлемді шығармалардың қай мәселесін талқыламасын, мұғалім осы мол дүниенің ең басты, мәнді дәнін, мәйегін даралап бөліп алып, оны оқушыға тұжырымды, терең мәнде жеткізудің тиімді әдіс-тәсілін іздеу керек. Жоғарыда аталған кейіпкерлерді оқытуда, оларды эпопеядан тек топтап жинақтап алуда ғана емес, сол белгілі бір кейілкердің өзін қай жағынан оқыту керек, оның қай мәселесін негізге алу керек, осы кейіпкер бейнесін ашатын штрих, детальдар қайсы деген мәселелер мұғалімдерді көп іздендіреді. Нұсқау, үлгі ретінде Құнанбайлар бейнесін қалай оқытуға болады, ол бейненің өзін қандай проблемалармен талдау керек? Төмендегі кесте осы мәселелерді сөз етеді.
Сабақтың мазмұны, негізгі элементтері
Кіріспе
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |