Қаржы Есебін Даярлау мен Ұсынудың Концептуалды Негізі

QC12 Қаржы есеп-қисаптары сөздер мен цифрларды ұсынатын экономикалық феномен. Қаржылық ақпараттың пайдалы болуы үшін, тек орынды феномен көрсету ғана маңызды емес, сонымен бiрге ол мәліметті шынайы және тура феномен ретінде ұсынуы тиіс. Ақпаратты кемшіліксіз ұсыну үшін, құбылыс үш сипаттамаға ие болуы керек. Ол толық, бейтарап және қателіктерден ерікті болуы керек. Бірақ, толық мүлтіксіздікке қол жеткізу, болған жағдайда да, сирек орын алады. Кеңестің мақсаты сол сапалықтың барынша мүмкін деңгейіне жету.

QC13 Толық сипаттама құбылысы қолданушы түсінуі үшін қажет ететін барлық толық мәліметтерді, сипаттамалар мен түсіндірмелерді қамтиды. Мысалы, толық активтер тобы кем дегенде өзі туралы түп негізгі ақпарат пен топ ішіндегі активтер сипаттамасын, топтағы барлық активтердің құндық және әр активтің құндық жағынан не білдіретіндігі көрсетіледі (мысалы, бастапқы құны, түзетілген құны және нарықтық құны). Кейбіреулеріне толық сипаттама алу үшін, сапасына және негізіне әсер ететін маңызды болған жағдайлардың түсіндірмесі, сапасына және негізіне әсер ете алатын факторлар, және құндық жағдайын анықтайтын үдерістері де енгізілген.

QC14 Бейтарап сипаттама қаржы мәлiметiнiң ұсынуын таңдауындағы көлбеусiз немесе теріс пікірсіз болады. Бейтарап сипаттама құламалы емес, қиындатылмаған, күшейтілген немесе әлсіретілген емес, қолданушылардың қаржылық ақпаратты ұнату немесе ұнатпау мүмкіндігін ұлғайту үшін қулық әрекеттері жасалған емес. Бейтарап ақпарат мақсаты жоқ немесе әсер ету күші жоқ ақпарат емес. Оған қарама-қарсы, маңызды ақпарат, оның анықтамасы бойынша, қолданушылардың шешіміне өзгешілік береді.

QC15 Шынайы түрде ұсыну оның барлық жағынан алғанда нақты екенін бiлдiрмейдi. Қателіктерден тыс ақпараттар бұл феноменнің түсіндірмесінде қатенің жоқ екендігін, және қаржылық есептілік үрдісінде ақпаратты таңдау немесе қолдануында қателіктердің жоқ екендігін білдіреді. Бұл мәнмәтінде, қателіктерден тыс болуы оның барлық жағынан алғанда дәл нақты екенін білдірмейді. Мысалы, бақылауы мүмкін емес құн немесе баға оның бағасының дәл нақты немесе нақты емесе екенін айту қиын. Әйтсе де, сол соманың бағалауда қолданылған болжаулары ашық және тура түрде сипатталса, болжам үрдісінің түп негізі мен шектеулері түсіндірілсе, және болжауларды дамыту процесін қолдануда немесе таңдауда қателіктердің болмауын ұсынып көрсету шынайы түрде көрсетілген болып саналады.

QC16 Пайдалы мәлiмет міндетті түрде шынайы мәліметтерді ұсынып көрсетпеуі мүмкін. Мысалы, ұйым үкіметтен көмек ретінде мүлік, көлік және құрал-жабдықтарды алуы мүмкін. Мүлікті тұлға қайтарымсыз негізде алған кезде, оның нақты құнын көрсетіп хабарлайды, алайда, бұл мәліметтің пайдасы аз болуы мүмкін. Мысал ретінде,активтің баланстық құны активтің құнсыздануын есепке ала отырып реттелуі керек және ол бағаның сомасын көрсетуі тиіс. Есеп берудің көрінісін субъект сол процесті тиісті дәрежеде дұрыс қолданса,дұрыс сипаттап, түсіндірілген болса,онда бұл бағалау дұрыс болуы мүмкін,сонымен қатар бұл бағаға тікелей ықпал ететін, кез келген анықталмаған бағалауға да байланысты болып келеді. Егер де бағалау деңгейі анықталмаған болса,онда мұндай бағалаудың пайдалылығы тиімсіз болады. Басқа сөзбен айтқанда, активтiң маңыздылығын туралы мәселе күдік тудырады. Егер де балама ұсыныс болмаса, бұл бағалау ең жақсы қолда бар ақпаратты қамтамасыз ете алудың ең дұрыс жолы.

QC18 Ең тиімді және қолданыстағы пайдалану тәртібіндегі негізгі сапалы сипаттамалар мыналар: Бiрiншiден, қаржылық ақпарат пайдаланушыларға және тексерілетін тұлғалардың есептілігі тиімді болу үшін, потенциалы бар экономикалық феноменді анықтау керек. Екіншіден, ең өзекті,қолайлы және нақты ақпаратты анықтау қажет. Үшiншiден, бұл ақпарат қол жетімді және нақты болатындығы анықталып,көрсетілуі тиіс. Негізгі сапалық сипаттамалардың процесі сол сәтте ақ аяқталады. Онда бұл процесс ең өзекті ақпаратпен қайталанады.

QC19 Салыстырымдылық, тексерiлгiштiк, уақытылық және түсiнiктiлiк секілді ақпараттардың пайдалы болуын арттыратын сапалық сипаттамалар, ең өзекті және нақты көрсетілген болып табылады. Сапалық сипаттамаларды арттыру екі тәсілдің қайсысын қолдануын сипаттау үшін анықтауға көмектеседі.

QC20 Мысалы, қолданушылардың шешiмдері балама немесе инвестицияларды өткiзу, сату,сонымен қатар инвестицияландырудың бірін таңдауға ерік береді. Егер де, оны өзге ұйымның балама ақпараты мен басқа мерзім кезеңі аралығында балама ақпарат салыстыруға келетін болса, онда есеп беру жайлы ақпарат аса маңызды болып табылады.

QC21 Салыстырымдылық-бұл қолданушыларға ұқсастылығы мен айырмашылығын анықтауға мүмкіндік беретін сапалық сипаттама болып табылады. Басқа сапалық сипаттамалардан айырмашылығы, салыстырымдылық бiр тармаққа жатпайды. Салыстыру үшін кемiнде екі нәрсемен анықтау керек.

QC22 Салыстырымдылықпен кезектіліктік байланысты болғанымен бірдей емес. Келiсімділік ұйымның есеп беру кезеңі. Сол сияқты әдістерді және элементтердің қолдануын білдіреді. Салыстырымдылық осы көзделген мақсатқа жетуге көмектеседi.

QC23 Салыстырымдылық бiркелкi болмайды. Мысалы,ақпаратты алу үшін заттар бірдей болуы тиіс,ал әр түрді заттар әр түрлі болуы тиіс сонымен қатар, қаржылық ақпараттардың салыстырымдылығы артпайды.

QC24 Салыстырымдылықтың кейбір деңгейі негізгі сапалық сипаттамаларға қол жеткізу жолы арқылы жетілдіріледі. Табиғи, тиiстi экономикалық құбылыстың ұсынысы, ұйымның есеп беруiне ұқсас экономикалық құбылыстар салыстырымдылықтың белгiлi дәрежесіне ие болуы керек.

QC25 Бiртұтас экономикалық құбылысқа қарамастан бірнеше тәсілдер арқылы нақты көрсетілуі мүмкін.

Тексерілгіштік

QC26 Тексерілгiштiк ақпаратты қолданушыларға экономикалық құбылыстарды ұсынады және қамтамасыз етуге көмектеседi. Тексерілгiштiк-тәуелсiз бақылаушылар және әр түрлi бiлiмге толық келісім бермесе де, келісімге келуі мүмкін жайтты білдіреді. Сандық мәлiметтер тек қана жалғыз бағалау көзі болмауы тиіс сонымен қатар, қандай да бір сандар мен тиiстi ықтималдықтардың диапазоны тексерiле алады.

QC27 Тексерілгіштік тікелей және жанама болуы мүмкін. Мысалы, тiкелей-тексеру қаржылардың есептеуiн бақылауды, соманың тексеруiді немесе басқа ұсыныс беру жолын бiлдiредi. Жанама бақылау әдiстемесі - үлгі бойынша формула техникасына тексерудi немесе басқа да нәтижелердiң қайта есебiн бiлдiредi. Мысалы,баланстық құн қорларын тексеру (сан және құн ) және қайта санау инвентаризация әдiсі, бiрiншiсi кiрістер қорларының тексеру шығындарын жорамалдау арқылы іске асырады.

QC28 Егер де перспективалық қаржылық ақпарат және кейбір түсіндірулердің келесі кезеңдерде тексеру мүмкіндігі туса, онда олар барлығын қамтамасыз ете алмайды. Олар бұл мәлiметтi пайдаланудың қажеттігін, яғни қолданушылардың осы негізгі жорамалдарды шешуге көмектесу үшiн, тағы да басқа ақпараттар жинаудың өзге де әдістерін ашуды анықтап алу қажет.

QC29 Уақытылық дегеніміз шешiм қабылдайтын тұлғаларда мәлiметтiң бар болуы, яғни осы арқылы олардың шешiмiне ықпал етуге болатын мүмкiндiктің болуы деп түсіндіріледі. Әдеттегiдей, ақпараттар ескі болған сайын олардың пайдалылығы да аз болып келеді. Әйтсе де, мысалы, кейбiр қолданушыларға тенденцияны анықтап,бағалауға қажет болуы мүмкін жайлар есептілік кезеңі аяқталған соң пайдаға асуы мүмкін.

QC30 Ақпараттың сипаттамасы және жіктелуі нақты және түсінікті болуы қажет.

QC31 Кейбір құбылыстар табиғатын түсіну қиындыққа әкеп соқтырады. Қаржылық есептеу нәтижелерi бар ақпараттардың ерекшелiгiн түсiну үшiн қаржылық есептеу нәтижелерiн түсінуге оңай болатын ақпараттар қажет. Алайда, бұл баяндамалар толық емес бола отырып, сонымен қатар жаңылысуға әкеп соқтыруы мүмкін.

QC32 Қаржылық есептеу нәтижелерi кәсiпкерлiк төңiрегiндегi және экономикалық қызметтерiндегі жеткiлiктi бiлiмi болатын және мәлiметтi ынталы қарап талдайтын қолданушылар үшiн дайындалады. Кейде, тiптi жақсы хабардар болатын қолданушылар, күрделi экономикалық құбылыстар туралы мәлiметтi түсiну үшiн консультант көмегін алуы мүмкін. Сапалық сипаттамаларды пайдалануды арттыру.

QC33 Сапалық сипаттамаларды арттыру барынша көп болуы қажет. Әйтсе де, сапалық сипаттамаларды арттыру,жеке дара немесе топта ақпараттың ешқандай да мәнi болмаса, пайдалы мәлiметтi жасай алмайды.

QC34 Сапалық сипаттамаларды арттыруды қолдануы белгілі бір бекітілген тәртіпте болмайтын қайталанбалы процесс болып табылады. Кейде сапалық сипаттамаларды арттыру, барынша басқа сапалық сипаттаманы қысқартуға әкеп соқтыруы мүмкін. Мысалы, уақытша салыстырымдылықтың төмендеуі,қаржылық есеп беруiдiң жаңа стандарттарын қолдану нәтижесінде ұзақ уақыттық перспективалы релеванттықтың жақсартылуы бола алады. Тиiстi істің мән -жайының ашылуы көп жағдайда жартылай салыстырмайтындықтың орнын толтыра алады.

Пайдалы қаржы есептілктің шығын тежеулері

QC35 Қаржылық есеп беру арқылы кең таралған шектеуі бар ақпаратқа қатысты құн кең таралуы мүмкін. Қаржылық есеп берудің есептілігі аса маңызды шығындарды талап етеді.Шығын мен пайданың бiрнеше түрлерін қарастыруға болады.

QC36 Қаржы мәлiметпен қамтамасыз ететін тұлғалар, қаржылық ақпаратты жинау,өңдеудi, тексерудi және қаржы мәлiметті тарату үшін көп күш жігерлерін жұмсайды. Қорытындысында пайданың аз түсуі түрінде шығындарды қолданушылар әбден өтеуі мүмкін.Қаржылық мәліметті қолданушылар ақпараттты талдаудың шығындары үшін жауапты.Қажет болған жағдайда мәліметтер берілмей,жеткізілмесе бұл ақпаратты алып, бағалау шығындары үшін қолданушылар жауапты.

QC37 Қаржылық есеп берудің есептілігі қазіргі кезде өзекті және нақты болғандықтан, ол қолданушыларға шешім қабылдауда сенімді түрде пайдалануына көмектеседі. Бұл жалпы алғанда, нарықтық капиталдың тиімді қызметі мен эконимикалық капитал құнының төмендеуіне әкеледі.Сонымен бiрге,жеке инвесторлар, несие берушілер немесе басқа несие берушілер қисынды негізделген шешiмге келуі арқылы артықшылықтар алады. Әйтсе де, қаржы есеп беруiнiң бiр мақсаттары үшiн,бұл әрбiр қолданушыға өз өзектiлiгiн табатын барлық мәлiметтi беруге мүмкiн, яғни жалпы мақсатқа қатысты мәселелерді қамтуы мүмкін емес.

QC38 Шектелген құнын пайдаланғанда, Кеңес нақты ақпараттың есептілік құнына пайдалануы және көрсетуге кеткен шығындарды ақтау үшін артықшылық береді. Құнын анықтауды қолдану үшін Кеңес қаржылық ақпаратты жеткізушілерден, қолданушылардан, аудиторлардан, қаржылық есеп беруді ұсынатын стандарттары пайданың сандық,көлемдік жайларын сұратады. Көп жағдайларда, бағалау жағдайлары сандық және сапалық мәлiметке негізделеді.

QC39 Субъектілік бағалауға тән шығындар мен пайданың есептілігі жайлы бөлек мақалалар әртүрлі индивидтерді анықтауда өзгеріп тұрады.Осылайша, Кеңес қаржылық есептеуді есеп беруге тиісті бөлек тұлғаларға қатысты емес, жалпы қаржылық есеп берудің шығындары мен пайдаларына қатысты жағдайды есепке алуға тырысады. Бұл шығынды баға және пайдалар, барлық субъекттер үшiн есеп-қисапқа қойылатын талап әрдайым ақтайтынын бiлдiрмейдi. Айырмашылықтар лайықты түрде капиталды тартудың әртүрлі тәсілдері арқылы (мемлекеттiк немесе жеке) капиталды тарту, тағы басқа факторлардың әр түрлi қолданушыларының қажеттiлік әдiстерiнің ерекшелігі болуы мүмкін.

4.1 Қаржылық есеп беру болжам негізінде құралады,яғни ұйымның әрі қарай жұмыс істеуін, қызметін жалғастыруын білдіреді. Мұндай жағдайда ұйым өз қызметтерін қысқатуға қажеттіліктерді тудырмайды,алайда қажеттіліктер туылса,онда қаржылық есептілік басқа негізде дайындалуы керек.

4.2 Қаржылық есеп беру қаржы операцияларының, қаржы зардаптарының экономикалық мiнездемелерiне сәйкес кең сыныптарында топтап көрсетеді. Бұл кең сыныптар қаржылық есеп берудiң элементтерi деп аталады. Бухгалтерлiк баланстағы қаржылық жағдайға, тiкелей өлшемге қатысты элементтер, активтер, мiндеттемелер және капиталдар жатады. Пайда және шығын элементтері, тiкелей өлшемге қатысты өнiмдiлiктер, өткiзуден тыс табыстар мен шығындар болып табылады. Қаржы жағдайындағы өзгерiстер туралы есептеу нәтижесi пайдалар,шығындар және баланс элементтерiнiң өзгерiсiн қамтып көрсетедi, сәйкесiнше бұл Концептуалды Негiз сирек кездесетiн өтiнiш болып табылған элементтерді анықтамайды.

4.3 Элементтердің балансындағы пайдалар туралы есептемеме нәтижесінде процесс болады. Мысалы, активтер және мiндеттемелер өз беттерiнше классификацияланады.Бизнес экономикалық шешiмдердiң қабылдау мақсаттарындағы қолданушылары үшiн өте пайдалы.

Қаржылық жағдай

4.4 Қаржылық жағдайдың тiкелей өлшеміне қатысты элементтер активтер, мiндеттеме және капитал болып табылады.Олар төмендегiдей анықталады:

• 
  Тексерiлетiн нәтижеде өткен ұйым оқиғалары және болашақта күтілетін экономикалық пайда қорлар активі болып келеді.
  

• 
  экономикалық пайда қорлардың кәсiпорынынан қайтуына келтiрген реттеу нәтижесінде пайда болған ұйымдар, ағымындағы мiндеттемелер мен жауапкершiлiктер.
  

• 
  Капитал кәсiпорынның қалдық активтерінің бiр бөлiгi,оның барлық мiндеттемелерiнiң шегерімiнен кейiн пайда болады.
  

4.6 Заңға сүйенген формасында ғана емес,баға активтері, мiндеттеме немесе акцияның анықтауы ықыласқа сәйкес келедi, және оның негiзгi заттары экономикалық болмыстарына бөлінуі керек. Мысалы, қаржы лизингiнiң жағдайында, жалгер лизингтiң қолдануындағы экономикалық пайдаларды алады, соманы төлеу құқықтық мiндеттеме шешiмiнiң пайдалы қолдануының мерзiмi активтер және қаражаттарға қатысты зарядтарының әдiл құнына жақындатылған экономикалық нақтылық. Қаржылық активтер және мiндеттемелер анықтауларына қанағаттандыратын және жалгердiң баланстарында мойындалған элементтер тудырады.

4.7 Баланс жұмыс iстейтiн ХҚЕС-на сәйкес құралған активтер немесе мiндеттемелердiң анықтауларына қанағаттандырмайды және меншiктi капиталдың бөлiгін көрсетпейтiн элементтерден тұрады. 4.4-шi тармақтағы анықтамалар, ХҚЕС өңдеуінің келешек негiзiне жатады.

Активтер

4.8 Активке алынған келешек экономикалық пайда бұл ақша қаражатының ағынға немесе серiктестiктiң ақшалай баламаларына кiрген тура немесе жанама потенциалы. Демек, потенциал серiктестiктiң операциялық қызметiнiң бөлiгі бола алады. Ол қаржы, қаржы баламалары, қаржылардың еркiн аударғыштықтық формаға айналуға қабiлеттiлiгін қысқарта алады,мысалы, талғаулы өндiрiстiк процесс өндiрiстiк шығынды төмендетедi.

4.9 Ұйым сатып алушылардың қажеттiлігін қанағаттандыру үшін,тауарлар және қызметтерді,яғни өзінің активтерін қолданады. Сатып алушылар тауарлар мен қызметтер үшін төлем жүргізуге дайын және де сол арқылы олар қаржы ағынын үлкейте алады. Өздерiнiң қаржы құралдары ұйым қызметіне ілігеді.

4.10 Активке алынған келешек экономикалық пайдалар әртүрлi жолдармен серiктестiкке түсе алады. Мысалы, актив:

• 
  бөлек қолдану немесе басқа активтерi бар тiркесте,яғни тауарлар және серiктестiк сатылған қызметтердiң өндiрiсiнде;
  

• 
  басқа активтерге айырбастау;
  

• 
  мiндеттеменi өтеу үшiн қолдану; немесе
  

• 
  ұйымның меншiк иелері арасында бөлiнуі.
  

4.12 Мысалы, көптеген активтер,дебиторлық қарыз және заңды құқықтармен, меншiк құқығын қоса мүлік байланысты болып табылады. Меншiк құқығы аса маңызды активтi анықтау болып табылмайды. Егер ұйым меншiгі күтiлетiн пайданы тексерсе,жалға алатын дүние актив болып табылады.Ұйымның пайданы бақылауы Заң құқықтарының нәтижесi ретінде танылады және заң бақылауысыз активтер анықтамасына жауап бере алады. Мысалы, "Ноу-хау" зерттеушi нәтижесінде қызмет алған активтiң анықтауына сәйкес келеді,"ноу-хау" құпияда сақтай отырып,ұйымды бақылай алады.

4.13 Ұйымның активтерi өткен мерзiмдердегі және де басқа операциялардан пайда болады. Ұйым әдетте активтерді өндiре отырып не сатып ала алады,сонымен бiрге басқа операцияларды шығара алады. Мұндай мысалдарға пайдалы қазбалар қорларын ашу және өлкедегі экономикалық өсу бағдарламасы ретінде ұйымның үкіметтен алған мүліктері жатады. Келешекте күтілетін операциялар өзінен өзі актив бола алмайды,мысалы, қорды сатып алу актив анықтамасына сәйкес келмейді.

4.14 Пайда болатын шығындар және құрылған активтер тығыз байланыста болады, бiрақ олар мүлдем сәйкес келмейді. Ұйым шығынға ұшырағанда, болашақта пайда алу мақсаты туралы куәландырады, бiрақ бұл активтiң анықтауына сәйкес келетiн жеткiлiктi дәлел бола алмайды. Бапқа тиiстi шығындарының жоқтығы активтiң анықтауына сәйкес келмейдi. Мысалы, серiктестiктiң дотациялалған баптары активтiң анықтауына сәйкес келеді.

4.15 Мiндеттемелердің ең маңызды сипаттамаларының бірі - бұл ұйымның ағымдағы қарызы болып табылады. Мiндеттеме - бұл қарыз немесе белгілі бір түрде нақты міндеттерді орындау немесе іске асыру деп түсінуге болады. Мiндеттемелер заңды түрде міндетті болуы мүмкін. Яғни, міндетті заңдық күші бар шарттар мен заңдық талаптар арқылы көрініс табады. Осының бір мысалы ретінде тауарлар және алынған қызметке төленетiн сомалар болып табылады. Алайда міндеттеме күнделікті іскерлік тәжірибеден немесе әділетті түрде жақсы іскерлік дәстүр, таңдау, қарым-қатынас жасау арқылы пайда болуы мүмкін.Мысалы, егер де ұйым өнімінің ақаулығын шеттетіп жоюға, яғни белгілі бір мақсат үшін пайдалану уақыты, кепілдеме мерзімінің өтуінен кейін пайда болуы мүмкін деген саяси шешім қабылданған болса ,шығындалуы мүмкін сомаға қатысты сатылған тауарлар міндеттемелер болып табылады.

4.16 Ағымдағы мiндеттемелер мен келешектегi міндеттемелерді ажырата қарау керек. Ұйым басқармасының активтерді алу шешімі ағымдағы мiндеттеменiң пайда болуына бағытталмайды. Мiндеттеме әдетте активтер жеткізілгенде және ұйым қайтарылмайтын келісімшарт жүргізгенде пайда болады. Мысалы, келiсiмшартының соңғы жағдайында айыппұлдың болуы мiндеттемелердi орындамаудың экономикалық салын білдіреді.

4.17 Ағымдағы мiндеттеменiң реттелуi, әдетте ұйымның ресурстардан бас тартуымен, өзге тараптың талабын экономикалық пайда тұрғысынан қанағаттандырумен тығыз байланысты болып табылады. Мысалы, ағымдағы мiндеттемелердің реттелуi бiрнеше әдiстер арқылы iске асады,олар:

• 
  ақша құралдарының төлемдері;
  

• 
  өзге активтерді тапсыру;
  

• 
  қызмет көрсетумен;
  

• 
  бір міндеттемені екіншісімен ауыстыру немесе;
  

• 
  капитал міндеттемелерінің аударымы.
  

4.18 Міндеттемелер өткен кезеңдердегі оқиғалардың нәтижесінде пайда болады. Осылайша, мысалы: тауарларды иелену және қызметтерді пайдалану несиелік қарызға әкеп соқтырады. Ал, банктен несие алу –сол қарызды қайтаруға, яғни алдын-ала төлеу немесе жеткізілген соң төлеу жүргізілмеген болса, онда міндеттемеге әкеледі. Ұйым клиенттердің жыл сайынғы сатып алуы жайлы мәліметке сүйене отырып, артық төленген соманы міндеттеме ретінде алдыңғы кезеңдерде таныған болса, өткен кезеңдердегі клиенттердің сатып алуы операция болып танылып, міндеттеменің туындауына әкелуі әбден мүмкін.

4.19 Кейде міндеттемелер жақын келген сәтте ғана маңызды дәрежеде өлшенуі мүмкін. Кейбір компаниялар мұндай міндеттемелерді резерв ретінде белгілейді. Кейбір елдерде осы секілді резевтер міндеттеме ретінде қарастырылмайды, себебі міндеттеме концепциясы тар мағынада анықталады. Сол себепті бағалық маңызы бар анықталмаған сомаларды ғана қосуы мүмкін. Міндеттемені анықтау параграфте көрсетілгендей өте кең түрде таралған тәсіл ретінде білдіріледі. Осылайша, резерв ағымдағы міндеттеме резервімен тығыз байланысты болғанда, өзге де анықтауға тиіс бөлігінде ол міндеттеме болып табылады.Мұндай резертердің мысалы ретінде, кепілдік міндеттемелері бойынша төлеудә және зейнеткерлік міндеттемелерді жабу резерві ретінде анықталады.

Капитал

4.20 Алдыңғы параграфте капитал қалдық ретінде анықталғанымен, баланста ол бірнеше сыныптарға бөлінуі мүмкін. Мысалы, корпоративтік компанияда мұндай акционерлердің салған қаржылары бөлінбеген пайда, резерв,бөлінбеген табыс, өңдеп,өзгертуді, яғни капиталдың қолдауды қамтамасыз ететін жағдайлар да бөлек көрсетілуін білдіреді. Мұндай жіктеу қаржылық есеп берудің шешім қабылдау кезеңінде қолданушылардың қажеттіліктері іске асуы үшін, заңдық немесе өзге де компанияның шектеулеріне және капиталды пайдалануы деп жіктелуі мүмкін. Тараптар ұйымға өз үлестік мөлшерінде дивиденд немесе капиталдың орнын толтыру секілді қатысу құқығы көрініс табады.

4.21 Резервті құру кейде Жарғы немесе өзге де заң арқылы ұйым мен кредиторларға шығындардан құтылу ұшін қосымша қорғану құралы болып табылады. Өзге резевтер құрылуы мүмкін жағдайлар мыналар болуы мүмкін: яғни, осындай резервтерге ауыстыру, салық салу туралы ұлттық заңнамаға сәйкес, салықтардан босатылуы немесе олардың ставкасының төмендеуі жағдайында болса. Қолданушылардың шешім қабылдауы кезіндегі заңдық, жарғылық және салық резерві жайындағы ақпараттың болуы мен өлшемін жайында ақпаратты көрсетеді.

4.22 Баланста көрсетілетін капиталдың сомасы – активтер мен міндеттемелерді өлшеуге байланысты. Капиталдың жалпы өлшемі кездейсоқ жағдай бойынша ұйымның жалпы нарықтық сомасына сәйкес немесе қолданыстағы жұмыс жасау үшін шығарылуы мүмкін. Кездейсоқ жағдайда ғана капиталдың жалпы өлшемі ұйымның жалпыға нарықтық акция құны мен сомасына сәйкес келіп немесе қолданыстағы бүкіл компанияның активтерін бөліктеу бойынша алынуы болып табылады.

4.23 Саудалық, өндiрiстiк және басқа да коммерциялық қызметі жеке ұйым, серіктестік, траст және өзге де мемлекеттік мекемелердің әр түрлі түрлері арқылы жүзеге асады. Мұндай ұйымдар үшiн заң және өзге де реттейтiн шеңберлер аясында бiрлескен ұйымдарға қолданылатын арасында айырмашылығы болады. Мысалы, меншiк иелері арасында немесе басқа мүдделi тұлғалардың капиталға қосылған сомаларды үлестiруi тек қана бiрнеше шектеулермен ғана байланысты немесе тiптi шектеусiз болуы мүмкiн. Әйтсе де, капиталды анықтау және осы Концептулады негіздің өзге де тұрғыдан анықтаумен байланысты мәселелері осындай ұйымға сәйкес келеді.