«Астық түйірді өңдеу және сақтау технологиясы» пәнінен

1. 
   Қолданылатын реактивтерді ата?
   
2. 
   Сынама бойынша ақуыз мөлшерін табу формуласы қандай?
   

1.1.Күзембаев, Қ. Азық-түлік өнімдерін тану. – А., 200676 233 б.

1.2. Филин, В.М. Оценка качества зерна крупяных культур на малых предприятиях.-М.,2003, 266 с.

1.3. Пащенко Л.П. Технология хлебобулочных изделий, Колос, 2006-390с.

1.4. В.А. Резчиков, О.Н.Налеев, С.В.Савченко. Технология зерносушения. Учебник. Изд.Алматинский технологический институт. 2000 – 400 стр.

1.5.. Е.М.Бобликов, В.А. Буханцова, Б.К.Маратов. Технология хранения зерна: Учебник для вузов: Издательство «Лань». 2003. – 448с.

Илеуіштің ауытқуы – 100 мм. Илеу ұзақтығы 3 мин (110...120 қозғалыс кезінде 1 минут).

Илеу аяқталғаннан кейін әр илеуәште қалған қалдықтардан стандарттарға сәйкес бидай және арпа қоспалары, соғылған бидайлар және де басқадай дақылдардың қоспаларын (бидайдың біртектігін анықтау кезінде астық түйірді аяз шалған болса, оны есептемейді) алады. Сосын әр илеуіштен таза бидайлардың қалдықтарын және төменгі илеуішке өткен ұсақ бидайларды өлшейді. Пайызбен көрсетіліп алынған деңгейдегі тұтас бидайлар сынамасына қоспаларды есептеу үшін салады. Бұл оның, яғни идайдың біртектілігін көрсетеді.
Есептеу мысалы, 100 г бидайды себу кезінде елеуіште қалғаны

2,8*20 мм тең 2,5*20мм 2,2*20мм 1,7*20мм 1,7*20м

10,0г немесе 10,5% 18,8 г немесе 19,8% 40,2 г немесе 42,3% 20,7 г немесе 21,8% 5,3 г немесе 5,6%

Барлығы 95,0г 100%

Қоспалары 5,0 г

Қорытынды 100,0г

Жоғары - 80%-тен артық

Орташа – 75-80% дейін

Төмен - 70%-тен төмен

Осымен қоса, бидайлардың қалдығын елеуіштің тесіктерінің өлшемін көрсетеді. Бидайдың біртектілігі өлшем бойынша бірдей болуымен сипатталады. Ол ұн зауыттарында өңдеу және отырғызу кезінде үлкен мәнге ие болады.
Бақылау сұрақтары:

1.Анализді жүргізу реттілігі?

2. Илеу ұзақтығы қанннндай?
Қолданылатын әдебиеттер:

1.1.Күзембаев, Қ. Азық-түлік өнімдерін тану. – А., 200676 233 б.

1.2. Филин, В.М. Оценка качества зерна крупяных культур на малых предприятиях.-М.,2003, 266 с.

1.3. Пащенко Л.П. Технология хлебобулочных изделий, Колос, 2006-390с.

1.4. В.А. Резчиков, О.Н.Налеев, С.В.Савченко. Технология зерносушения. Учебник. Изд.Алматинский технологический институт. 2000 – 400 стр.

1.5.. Е.М.Бобликов, В.А. Буханцова, Б.К.Маратов. Технология хранения зерна: Учебник для вузов: Издательство «Лань». 2003. – 448с.

Эксикаторды жауып 40 термостатқа қояды. 18-20 сағат уақыт өткеннен кейін түсін анықтайды. Әдістің өнімділігі 80-100 үлгі.

1.1.Күзембаев, Қ. Азық-түлік өнімдерін тану. – А., 200676 233 б.

1.2. Филин, В.М. Оценка качества зерна крупяных культур на малых предприятиях.-М.,2003, 266 с.

1.3. Пащенко Л.П. Технология хлебобулочных изделий, Колос, 2006-390с.

1.4. В.А. Резчиков, О.Н.Налеев, С.В.Савченко. Технология зерносушения. Учебник. Изд.Алматинский технологический институт. 2000 – 400 стр.

1.5.. Е.М.Бобликов, В.А. Буханцова, Б.К.Маратов. Технология хранения зерна: Учебник для вузов: Издательство «Лань». 2003. – 448с.

Бидай тұқымының гидроскопиялық ылғалдылық қасиетіне байланысты олардың ылғалдылығын сақтау және тасымалдау кезінде өзгеруі мүмкін.

Ылғалдану бағыты мен жылдамдығы ауадағы су буларының және бидай үстіне және оның капиллярларының қысым айырмашылығына байланысты. Ылғал қысымы көп жерде қысым төмен жерге ауысады. Сонда егер бидайдың үстіндегі су буларының парциалды қысымы ауадағыдан жоғары болса,бидай көтеріледі және керісінше. Ылғал алмасу бидай мен ауадағы будың парциалдық қысымы теңескен жағдайда тоқтайды. Бидайдың бұндай ылғалдылығы тепе-тең ылғалдылық деп атайды,оның көрсеткіші температураға да байланысты.

Тепе-тең ылғалдылығын анықтау үшін будың қысымының көрсеткішін емес,ыңғайырақ ауа ылғалдылығы пайда болады. Ауа ылғалдылығының әрбір көрсеткішіне сәйкес келетін тепе-тең ылғалдылығы белгілі.Мысалы: ауа ылғалдылығы 75٪ болса, бидай тепе-тең ылғалдылығы 15,4٪ болады. Бұл заңдылықты алу үшін және ұстап тұру үшін кептіруде,тасымалдауда және сақтауда кең қолданылады.

Тепе-тең ылғалдылық. Тензиметриялық және динамикалық әдістермен анықтайды. Техникалық таразыда бидайдың 5г екі бөлікке өлшеп, сетканы ыдыстармен 1-2таға гидростаттармен эксикаторларға алып қояды. Ондағы ауа ылғалдылығы 30,50,60,70,80,90,95% эксикаторға құяды. Эксикаторға салатын бидайдың ылғалдылығын алдын-ала анықтайды.

Сынақты бірқалыпты температурада өткізеді. Екі аптадан кейін бидайды сеткалы ыдыстардан алдын-ала салмағы өлшенген қаптары бар шыны ыдысқа аударып, салмағын анықтайды. Алдымен өлшенген бидайға құрғақ зат мөлшерін аламыз.

а-құрғақ зат салмағы,г

б-бастапқы өлшеу салмағы,г

-бастапқы бидай ылғалдылығы,%

; Бидайдың тепе-тең ылғалдылығы.

-тепе-тең ылғалдылығы;%

-сынақтан кейінгі бидай салмағы;г

а-құрғақ зат салмағы;г

1.1.Күзембаев, Қ. Азық-түлік өнімдерін тану. – А., 200676 233 б.

1.2. Филин, В.М. Оценка качества зерна крупяных культур на малых предприятиях.-М.,2003, 266 с.

1.3. Пащенко Л.П. Технология хлебобулочных изделий, Колос, 2006-390с.

1.4. В.А. Резчиков, О.Н.Налеев, С.В.Савченко. Технология зерносушения. Учебник. Изд.Алматинский технологический институт. 2000 – 400 стр.

1.5.. Е.М.Бобликов, В.А. Буханцова, Б.К.Маратов. Технология хранения зерна: Учебник для вузов: Издательство «Лань». 2003. – 448с.

Материалың ылғалдылығы кептіру процесі кезінде ылғал массасының даму жолын есептеу арқылы табады. Ол үшін белгілі бір уақыт аралығында кептіріліп жатқан материал өлшенеді.

Келтірілген кептіру заңдылықтары қарапайым схеме түрінде материалдан ылғалдылықты жою механизмін қолдануға мүмкіндік береді. Ылғал материал кептіргіш камераға түскен кезде материал қыза бастайды және ылғал оның бетінен ылғал булана бастайды. Ылғалдану алаңы кеуіп жатқан материал іші біртекті болады: жоғарғы бетінде ылғалдылық төмен, оған қарағанда қалыңырақ ылғалық концентрация градиенті пайда болады. Мұндай градиент әрекетінде ылғал сұйық түрінде материалдың жоғарғы бетімен араласа бастайды. Осыған байланысты ылғал ағыны материалдың гидравликалық кедергісінен өтуін ылғалдылық жылдамдығының қозғалысы төмендейді.

Кептірудің бірінші кезеңінде материалдың қабатынан ылғалдың ауысуы жеткілікті, оның беткі қабаты ылғал және ылғал мөлшері осы үстіңгі қабатқа көп мөлшерге гигроскопиялығы қалу үшін Uпов>Uг, Осыған байланысты материалдың жоғарғы бетіндегі бу қысымы материал бетінің күнделікті температурасы кезіндегі қаныққан бу Рн қысымымен тең. Материалдың жоғарғы бетімен ылғалдың интенсивті булануы кептірудің бірінші кезеңінде күнделікті және бос жоғарғы қабаттың аналогиялық теңдеуімен сипатталады. (Дальтон формуласы) :

Мұндағы, - булану интенсивтілігі, кг/(м2*сағ).

Рн- кептіру агентіндегі парциалды бу қысымы.

В- баромаетрлік қысым.

Ылғалалмасу коэффициенті, басты нұсқамен ауаның жылдамдығынан сонымен қатар пішініне және буланудың жоғарғы өлшеміне, кептіру агентінің үстіңгі ағын жағдайына және оның температурасына тәуелді.

Сондан бері кепкен материалдың жоғарғы қабатында гиграскокиялығы көп мөлшерде, яғни кептірудің барлық бірінші кезеңіндегі ауырлылығына, улы бу, материалдың жоғарғы бетінен бөлінетіндігі, қаныққан болып табылады, оның температурасы ылғалдың булану температурасына тең. Дымқыл термометр температурасын ылғалдың материал бетінен булануы оның суыту әрекетін көрсетеді және дымқыл термомтрдің үстіңгі тең температурасын жақындай отырып температураны үлкен деңгеймен қабылдауға болады.

Деңгей боынша кептіру процесінің дамуы кезінде материалды ылғал концентрациясының градиенті төмендіедіғ жоғарғы қабатқа түсуші ылғал саны азаяды. Ол материалдың үстіңгі бетінің ылғалдылығының төмендеуіне әкеп соқтрады. Ең соңында мындай сәт туады, материалдың үстіңгі бетіне оның ішкі қабатынан түсетін ылғал саны, материалдың жоғарғы бетінің ылғалдылығы Uпов>Uг болады. Осы сәт кептіру қисығында бірінші критикалық нүкте болып белгіленеді. Ылғал санының арасындағы келіспушілік.

1.1.Күзембаев, Қ. Азық-түлік өнімдерін тану. – А., 200676 233 б.

1.2. Филин, В.М. Оценка качества зерна крупяных культур на малых предприятиях.-М.,2003, 266 с.

1.3. Пащенко Л.П. Технология хлебобулочных изделий, Колос, 2006-390с.

1.4. В.А. Резчиков, О.Н.Налеев, С.В.Савченко. Технология зерносушения. Учебник. Изд.Алматинский технологический институт. 2000 – 400 стр.

1.5.. Е.М.Бобликов, В.А. Буханцова, Б.К.Маратов. Технология хранения зерна: Учебник для вузов: Издательство «Лань». 2003. – 448с.

1. 
   Адам қоғамының дамуында астық түйірлерінің рөлі.
   
2. 
   Астық түйірлерінің құрылымы.
   
3. 
   Астық түйірлерінің химиялық құрамы.
   
4. 
   Астық түйірлері партиясы сапаларының көрсеткіштері
   
5. 
   Астық түйірлері массасының физикалық қасиеті.
   
6. 
   Астық түйір массасының жылу физикалық қасиеті
   
7. 
   Астық түйірінің гигроскопиялық қасиеті.
   
8. 
   Астық түйірлері массасының тіршілігі.
   
9. 
   Астық түйірлері массасының өздігінен қызуы
   
10. 
    Астық түйірлерін зақымдауыштар, микроорганизмдер
    
11. 
    Сақтау кезінде астық түйірлеріне ылғалдың әсері.
    
12. 
    Астық түйірлерінің температурасы
    
13. 
    Биологиялық факторлар
    
14. 
    Метеорологиялық факторлар
    
15. 
    Астық түйірлері массасының слепсиваниясы
    
16. 
    Құрғақ күйінде астық түйірлерін сақтау
    
17. 
    Суытылған күйінде астық түйірлерін сақтау
    
18. 
    Ауасыз ортада астық түйірін сақтау
    
19. 
    Астық түйірлерін сақтау технологиясы жөнінде жалпы мәліметтер
    
20. 
    Астық түйірлерін белсенді желдету
    
21. 
    Кептірудің негізгі тәртібі мен түсінігі
    
22. 
    Астық түйірлерін кептіру
    
23. 
    Әртүрлі дәнді дақылдағы астық түйірлерін кептіру
    
24. 
    Астық түйірлерін кептіру технологиясы
    

1. 
   Адам жамуындағңы астық түйірінің ролі.
   
2. 
   Қай дәуірде егіншаруашылығы жақсы дамыды?
   
3. 
   Қоректенуде астық түйірін қолданудың бірінші әдісі.
   
4. 
   Астық түйірін сақтау әдісі.
   
5. 
   Құрылымды қатынаста астық бірлігі нені көрсетеді?
   
6. 
   Бидай қандай тіндерден тұрады?
   
7. 
   Сыртқы қабыршалары қандай қабаттардан тұрады?
   
8. 
   Қабықшалар жоғары ылғалсыйымдылық және ылғалөткізгіштік қасиетінде болуын түсіндіріңіз?
   
9. 
   Астық түйірінде ерекше белгіленетін құрылым қайсысы?
   
10. 
    Күріштің сыртқы беті немен жабылған?
    
11. 
    Астық түйірінде болатын химиялық заттардың функциональды тағайындалуы қалай?
    
12. 
    Астық түйірінде негізгі химиялық заттардың орналасуы қандай?
    
13. 
    Не ақуыздың негізгі элементі болып табылады?
    
14. 
    Астық түйірінде қандай ақуыздар кездеседі?
    
15. 
    Ақуыз емес азотты заттардың құрамына кіретін заттарды тізіңіз?
    
16. 
    Астық түйірінде липиттердің орны қандай?
    
17. 
    Қай астық түйірінде көп мөлшерде моносахаридтер болады?
    
18. 
    Көптеген ферменттер үшін температуралық оптимум қандай?
    
19. 
    Астық түйірінің қай құрылымды бөлігінде қоректі қор заттарының негізгі массасы болады?
    
20. 
    Қай құрылым бөлігінде крахмал болады және қалай орналасқан?
    
21. 
    Бидайдағы жоғары биологиялық белсенді ақуыздарды түсіндіріңіздер?
    
22. 
    Сапаның технологиялық көрсеткіштері не үшін қажет?
    
23. 
    «Тұтыным артықшылық» түсінігіне не кіреді?
    
24. 
    Астық түйіріндегі тағамдық құндылық немен анықталады?
    
25. 
    Астық түйіріндегі технологиялық қасиет дегеніміз не?
    
26. 
    «Ұн күші» көрсеткішін түсіндіріңіз және неге байланысты?
    
27. 
    Сусымалылыққа анықтама беріңіз?
    
28. 
    Үйкелу бұрышының мәнін түсіндіріңіз?
    
29. 
    Жеңілсусымалы өніммен ауырсусымалының арасындағы өзгешелік қандай?
    
30. 
    Өздігінен сұрыпталу, скважисть, астық түйір массасы жөнінде түсініктеме беріңіз?
    
31. 
    Бұл қасиеттер сақтау барысында қалай болады?
    
32. 
    Астық түйірі массасының жылуфизикалық қасиеті?
    
33. 
    Сақтау барысында астық түйір массасының жағдайына жылуфизикалық қасиеттің әсері қандай?
    
34. 
    Астықтың ақуыз заттарының денатурация дәрежесі неге байланысты?
    
35. 
    Астыққа жылумен әсер еткенде уақыт факторының ролі қандай?
    
36. 
    Астық түйір массасының жылусыйымдылығы немен сипатталады?
    
37. 
    Астық түйірі массасының сорбциялық қасиеті?
    
38. 
    Сақтау барысында астық түйірі массасына сорбциялық қасиеттің мәні қандай?
    
39. 
    Астық түйірі массасының гигроскопиялық қасиеті?
    
40. 
    Сақтау барысында астық түйірі массасына үрдістерге әсері мен гигроскопиялық қасиеттің болуы?
    
41. 
    Тыныс алу коэффициентін сипаттаңыз?
    
42. 
    Тыныс алу коэффициенті неге байланысты?
    
43. 
    Астықтың критикалық ылғалдығы неге байланысты?
    
44. 
    Ұзақ сақталу түрлері?
    
45. 
    Ұзақ сақталуына әсер етін факорлар?
    
46. 
    Өздігінен қызу құбылысына түсінік беріңіз?
    
47. 
    Өздігінен қызу түрлері?
    
48. 
    Өздігінен қызу себептері мен үрдіс кезеңдері?
    
49. 
    Астық түйірі массасында температураны көтеру көздері?
    
50. 
    Өздігінен қызуға әкеп соғатын сақтау жағдайы?
    
51. 
    Астық түйірінде сапалық өзгеру?
    
52. 
    Астық түйірінде сандық өзгеру?
    
53. 
    Өздігінен қызу әсерінен физикалық қасиетінің өзгеруі?
    
54. 
    Өздігінен қызу үрдісінің дамуына жалпы сипаттама беріңіз?
    
55. 
    Өздігінен қызу үрдісін тоқтату шараларын атаңыз?
    
56. 
    Жерде тепе-теңдікті ұстап тұру үшін микроағзалардың орны?
    
57. 
    Микроағзаларға температура, ылғалдық, жарық және қышқылдық әсер ету белгілері бойынша топтарға бөлу ерекшеліктері?
    
58. 
    Нандық қор зақымдағыштарының негізгі топтары, олардың ерекше белгілері?
    
59. 
    Қандай микроағзалар сақталатын астық партияларының сапасына өзгеріс береді?
    
60. 
    Fusarium раушан гүлінің саңырауқұлағы қалай аталады?
    
61. 
    Ылғал байланысының формасы.
    
62. 
    Ылғалдық бойынша астық жағдайы?
    
63. 
    Жас жиналған астық массасының ылғалдық бойынша біртекті болмауының себебі неде?
    
64. 
    Астық массасының ылғалдығын теңестіру әдістері?
    
65. 
    Анабиоза, мезобиоза, гипобиоза жағдайына түсініктеме беріңіз?
    
66. 
    Астықтың критикалық ылғалдығына температураның әсері қандай?
    
67. 
    Астық массасының интенсивті дем алуына температураның әсері.
    
68. 
    Зақымдағыштардың тіршілігіне температураның әсері.
    
69. 
    Термоанабиоза түрлері, астықты сақтау тәжірибесінде оны қолдану.
    
70. 
    Астықтың тұтынымдық жетістігіне температураның әсері.
    
71. 
    Астық табиғатынан анықталатын биологиялық фактор топтарына не кіреді?
    
72. 
    Сыртқы көздерден биологиялық фактор топтарына не кіреді?
    
73. 
    Ақуыз төзімділігіне байланысты астықты сақтау қалай әсер етеді?
    
74. 
    Көміртегі мөлшеріне байланысты астықты сақтау қалай әсер етеді?
    
75. 
    Липазаға жоғары температура мен ылғалдықтың әсері?
    

@@@ Адам қоғамының дамуында астық түйірлерінің рөлі

$$$1

Астық қоймаларының негізгі даму этаптарының қайсысында Қазақстан Республикасы астық қоймасының дамуы басталды.

В. Екінші этап. 1911 жылдан Ұлы Октябрь революциясына дейін және ірі астық қоймаларының ұлттық түрге айналуы.

С. Үшінші этап. Азамат соғысы жылдары (1918... 1921 ж.ж.) және орнына келтіру периоды (1922… 1928 ж.ж.) Элеватор және қоймалардың құрылысымен көптеген мемлекеттік және кооперативтік ұжымдар айналысты.

D Төртінші этап. Ұсақ шаруашылықтардың бірігуі және колхоздар құрыла бастаған кезден (1928… 1929 ж.ж.) Ұлы Отан соғысы басталғанға дейін.

Элеваторлы-қоймалық шаруашылық 1932 ж. “Астық дайындауда құрылған бір мемлекеттік астық дайындау жүйесіне бірігеді”.

Е. Бесінші этап соғыстан кейінгі бесжылдықтың бірінші жылдары (1946-1950 ж.ж.) қираған астық қоймалары қайта жөнделді.

$$$ 2

Аралық элеватор дегеніміз:

В. Астық өңдейтін мекеме - ұн, жарма зауыттарын дәнмен қамтамасыз етуге арналған элеваторлар.

С. Астықтың оперативті қорын сақтауға арналған, дәнді темір жол және су транспорттарынан қабылдап, тазалайды, кептіреді, ұзақ уақыт сақтайды және дәнді темір жол, су транспорттарына жібереді.

D. Экспортқа жіберілетін астықты теңіз кемелерін және темір жол транспортына тиеуге арналған элеваторлар.

Е. Сауда орындарын дәнмен және оның өнімдерімен қамтамасыз ететін элеваторлар.

$$$3

А. Айналым коэфициенті, пайдалану коэффициенті.

В. Норианы пайдалану коэффициенті.

С. Жүк айналым коэффициенті.

D. Силос сыйымдылық коэффициенті.

Е. Астық қоймасының жалпы сыйымдылқ коэффициенті.

$$$ 4

Бас жобаның негізгі өндірістік объектілеріне не жатады?

В. Элеваторлар, астық қоймалар, трансформаторлы кіші станция, өтетін жолдар.

С. Насосты станциялар, улы-химикат қоймалары.

D Отын және жанармай қоймалары, насосты станциялар.

Е. Өрт сөндіру депосы, отын және жанармай қоймалары, насосты станциялар.