Атмосфера дегенiмiз
Ауа ылғалдылығын өлшеу тәсiлдерi
жүктеу/скачать 4.93 Mb.
|
| 2. Ауа ылғалдылығын өлшеу тәсiлдерi
Ауа ылғалдылығы екi әдiспен өлшенедi: 1. Психрометрлiк – бұл тәсiл бiрдей екi термометрдiң (бiреуi құрғақ, екiншiсi ылғалданған) көрсеткiштерiне негiзделген. 2. Гигрометрлiк – майынан арылған адам шашының, немесе мал пленкасының ылғалдық өзгергенде ұзару немесе қасқару қасиеттерiне негiзделген. Құралдар: Психрометрлер; а) Станциондық; ә) Спирациондық; Гигрометр; Гигрограф. 3.Булану Бұл көрсеткiш ауыл шаруашылығы жерлерi гидрологиясының басты элементi. Оның мөлшерi географиялық орынға (оңтүстiкте көбiрек, солтүстiкте азырақ) және жыл мезгiлiне байланысты. Ауыл шаруашылығы жерлерiнде булану негiзiнен жер бетiнен және өсiмдiктерден жүредi. Жер, яғни топырақ бетiнен жүретiн булануды-физикалық булану деп атайды, оның үлесiнiң төмен болғаны жөн. Өсiмдiктерден болатын булану транспирация деп аталады. Ол физиологиялық булану. Транспирация үлесiнiң жоғары болғаны егiншiлiктiң дұрыс ұйымдастырылғаны және күтiп-баптау жұмыстарының дұрыс жүргiзiлгенiнiң белгiсi. Булану мөлшерiн анықтау ьарысында екi ұғым ұшырасады: булану және буланғыштық.Булану– белгiлi бiр уақыттағы, табиғи қалыпты жағдайдағы, дақылдар өсiп тұрған жер бетiнен буланған су мөлшерi (Е). Буланғыштық–белгiлi уақыттағы шектелген ылғал қорларында судың мүмкiндiгiнше ең көп (потенциалды) булану мөлшерi (Е). Буланғыштық Е шамасын арнайы биоклиматтық коэффициенттерге көбейту арқылы егiстiк танаптарының жалпы су пайдалану мөлшерiн анықтайды. Жалпы алғанда булану мөлшерi жаңбыр мөлшерiне, жердiң геоморфологиялық жағдайына, су қоймасы көлемiне, ауа температурасы мен ылғалдылығына, желге, судың тұздылығына, ауыл шаруашылығы дақылы түрiне, тiптi сортына байланысты болады. жаңбыр мөлшерi және ауа температурасы артқан сайын булану да артады, ал ауа ылғалдылығының жоғарылауы булануды кемiтедi. Ойпаттар мен өзектерге қарағанда төбелерде булану күштiрек жүредi. Солтүстiк еңiстiктермен салыстырғанда оңтүстiк еңiстiктерде буланудың едәуiр артық болатындығы да белгiлi. Танап топырағының ылғалдылығы ұдайы жоғары болып тұрғанда қалың өсетiн, жапырақтары мол және тамыры зор дақылдардың су буландыруы әрдайым жоғары болады. Осы айтылғандарды агроном және фермерлер өз жұмыстарында ескерiп, технологиялық шешiмдер қабылдағанда (мысалы: тұқым себу, суғару мерзiмдерiн белгiлеу) пайдаланғандары жөн. жүктеу/скачать 4.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|