Ауда Б. Сыздықов

Жастар саясаты

2012 жылы Отырар ауданы бойынша 14–29 жас аралығындағы жастар 13632 адамды, яғни 24,2 %-ды;

2013 жылы Отырар ауданы бойынша 14–29 жас аралығындағы жастар 13723 адамды, яғни 30,6 %-ды, 2014 ж. жастардың саны 13632 адамды құрады, яғни облыс халықтың жалпы санының 26,12 %-ын құрайды.

Облыстағы қала және аудан әкімдіктерінің есептік ақпараттарына сәйкес, 2014 ж. облыс бойынша жастар ұйымының қызметіне 20 113 адам қатысқан. 2015 ж. қамтылған жастар санын 22776 адамға дейін арттыру жоспарланып отыр, бұл 12,5%-ды құрайды.

Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес, 2013 ж. бастап қала және аудан әкімдіктері жанындағы барлық кеңестерде қала және аудан әкімдері өкілдік етеді.

Ауданымызда 1 қоғамдық жастар бірлестігі, жастарды әлеуметтендіру, жастардың мәселелерін шешу ісінде маңызды рөл атқаратын 1 саяси партияның 1 жастар қанаты жұмыс істейді. Мемлекет пен қоғамдық бірлестіктердің өзара әрекеттесуін аудан әкімі жанындағы кеңесші орган деген мәртебе берілген аудандық Жастар ісі жөніндегі кеңес, сондай-ақ 1 «Жастар ресурстық орталығы» жүзеге асырады.

Жастардың мәселелерін шешуге бағытталған жобаларды іске асыру және оларды қоғамдық өмірге араластыру мақсатында жыл сайын жастардың әлеуметтік жобалар байқауы өткізіліп тұрады.

ҚР 2020 ж. дейінгі «Қазақстан 2020: Болашаққа жол» мемлекеттік жастар саясатының концепциясы бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр. Концепцияға сәйкес жұмыс 10 бағыттан тұратын шаралардың 3 деңгейлік жоспары бойынша жүргізілді.

2015 ж. «Жастар орталығына» әртүрлі кеңес алу үшін 25 жас жүгінді. Олардан 4 жасқа психологиялық – педагогикалық, 21 «Дипломмен ауылға» бағдарламасы арқылы жұмысқа орналасу бойынша және баспана мәселесі бойынша кеңес берілді.

Алайда, белсенді емес жастардың 15%-ға дейінгі үлесі байқалды, олар оқуға және жұмысқа орналасуға келмейді (республикалық орташа деңгей – 8,8%).

2015 ж. 8 айда 14-29 жастағы халықтың мемлекеттік жастар саясатын жүзеге асыруына деген қанағаттану деңгейі 58,5%-ды құрады (2013 ж. – 65%, 2014 ж. – 66%).

Перспективалары:

Жастар ортасындағы көптеген қауіптер мен мәселелер мүдделі мемлекеттік органдардың белсенді түрде қатысуымен кешенді түрде шешілуі тиіс. Жастармен адрестік жұмыс істеу тетіктерін жолға қою үшін және оның тұрғылықты жері, оқу орны және жұмысы бойынша барлық жерде қамтылуын қамтамасыз ету үшін, барлық аудандар мен қалаларда жастарға арналған ресурс орталықтарын құру және олардың қызметін қамтамасыз етуге жергілікті бюджеттен қаражат бөлу жұмыстары жүргізіліп жатыр.

«Ауылдың болашағы – жастардың қолында!» марафоны аясында бірлескен іс-шаралар жоспарына сәйкес 2000-нан астам жастар қатысқан, 14 аудан мен қаладағы облыстық спорт басқармасымен бірігіп волейбол және шахматтан спорттық жарыстар өткізілді. Қорытындысы Шымкент қ. облыстық жарыста белгілі болды.

«Жұмыспен қамту - 2020» аясында 2013 ж. 54 кәсіпорынмен шарт жасалды, онда 151 жас маман жіберілді (оның ішінде 3320 адам ауылдық жерден). Жолданған мамандардың 55 адамы тұрақты жұмыспен қамтылды, бұл 68,4%-ды құрайды.

Аталмыш бағдарлама бойынша арнайы оқуға 1658 жас жіберілді (оның ішінде 953 адам немесе 57,5 %-ы ауылдық жерлердің жастары). Сондай-ақ, әлеуметтік жұмыс орындарына 2953 жас жіберілді (оның ішінде 1494 адам ауылдық жерлерден).

«Жасыл ел» бағдарламасын жүзеге асыру үшін 2014 ж. «Жасыл ел» штабынан ОҚО-ға жастарға арналған 857 квота беріліп, киім-кешекпен қамтамасыз етілді.
Әлеуметтік саладағы проблемалар:

Мектепке дейінгі білім беру:

• 
  Мектепке дейінгі ұйымдарда орын тапшылығы проблемасы өткір тұр;
  
• 
  Ауылдық жерде мектепке дейінгі білім беруге төмен қолжетімділік;
  
• 
  Категориясы жоғары деңгейдегі педагогтардың төмен үлесі.
  

• 
  Қоғамның оқытудың инклюзивтік жүйесін төмен қабылдауы;
  
• 
  Үйде қашықтықтан инклюзивтік оқыту бойынша мұғалімдердің біліктілік деңгейінің жетімсіздігі;
  
• 
  30.01.2008 жылғы №77 ҚРҮҚ жалпы білім беретін мектептерде дефектолог штаты қарастырылмаған. Аталған түйінді мәселені шешу үшін ҚР Заңының 8-бабы 3 тармағына сәйкес (6 мың балаға) психологиялық-медициналық- педагогикалық мекеме ашу, қосымша бюджеттік қаражат бөлу туралы мәселені қарау; үйде қашықтықтан инклюзивтік білім беру бойынша мұғалімдердің біліктілік деңгейін көтеру қажет;
  
• 
  Бір тұрғынға шаққандағы білім беруді қаржыландырудың төмен деңгейі;
  
• 
  Балалар және мектеп қоғамдық ұйымдарының дамымағандығы.
  

• 
  Ана және сәбидің жоғары өлім – жітімі;
  
• 
  Дәрігерлер және орта медициналық персоналдың жетіспеушілігі. 10 000 адамға шаққандағы дәрігерлермен қамтамасыз етілу орташа республикалық деңгейден төмен және 33,3 бірлікті құрайды (ҚР бойынша – 39,5 бірлік);
  
• 
  Облыста амбулаторлық-емханалық және стационар мекемелерінің қуаттылығының жетіспеушілігі проблемасы өткір тұр. 10 000 адамға шаққандағы облыстың амбулаторлық-емханалық ұйымдарының жоспарлы қуаттылығының көрсеткіші ел бойынша ең төмен болып табылады және ауысымына 74,1 келіп кетуді құрайды (ҚР бойынша орташа – 122,3).
  
• 
  Денсаулық сақтау мекемелерінің әлсіз материалдық-техникалық жабдықталуы.
  

- өзін-өзі жұмыспен қамтудың жоғары деңгейі;

- орташа республикалық мәндермен салыстырғанда жан басына орташа табыстардың төмен деңгейі;

- білікті мамандардың тапшылығы;

- мәдениет нысандарының нашар материалдық техникалық базасы;

- апатты жағдайдағы мәдениет нысандарының болуы.

Денешынықтыру және спорт:

1. Материалдық-техникалық база және спорт инфрақұрылымы деңгейінің төмендігі.

- Облыстық олимпиада резервті спорт мектептерінің көбінде жеке материалдық-техникалық базасы жоқ;

- Облыстағы көптеген спорттық ғимараттар жеке меншікке берілген, олар заманауи мүліктер мен жабдықтар алуға, оларды тиісті техникалық қалпында ұстауға қызығушылық танытпайды. Әрекет етіп жатқан спорттық ғимараттардың көпшілігі техникалық пайдалану, халықаралық регламенттер және жарыстар мен оқу-жаттығу процесін өткізу ережелері бойынша жетілдірілген нормативтер мен талаптарға сәйкес келмейді.

- Спорттық ғимараттар ғана емес, сондай-ақ ұйымдарға, оқу орындарына, халықтың тұрғылықты жеріне және облыстың ауылдық аймақтарындағы халық демалатын орындарға спорттық мүліктер мен жабдықтардың жетіспеушілігі бар.

2. Бұқаралаық және балалар-жасөспірімдер спортының нашар дамуы

Халықтың тұрғылықты жері бойынша жұмыстың жолға қойылуы төмен, жасөспірімдер клубының желісі айтарлықтай дамымаған, тұрғылықты жерлердегі және халық демалатын орындардағы ғимараттар тиісті деңгейде емес. Қолданыстағы спорт нысандары облыс халқының көпшілігі үшін қолжетімсіз болып отыр. Азаматтардың жүйелі болып тұратын дене шынықтыру және спорт сабақтарына белсенді түрде қатыспауы да өзекті мәселе болып отыр.

3. Қазіргі талаптарға жауап беретін ғылыми спорт базасының жоқтығы, білікті мамандардың тапшылығы;

- Спорт саласы білікті кадрларға мұқтаж;

- Облыстың ауылдық округтарында спорт жөніндегі әдіскерінің толық қамтамасыз етілмеуі;

- Спорттық ғимараттарды техникалық тұрғыдан пайдаланатын мамандар жоқ, жоғары оқу орнының түлектерін дайындау деңгейі қазіргі талаптарға жауап бермейді.

Спорт саласы бәсекелестік өте жоғары сала болып табылады, оқу-жаттығу процесін ұйымдастыру әдістемесіндегі барлық су жаңа дайындамалар, функционалды және физикалық мүмкіндіктердің артуы, спортшыларды оңалту және қалпына келтіру стратегиялық материал болып табылады, бұларды өзге елдерден сатып алу мүмкін емес.

Ауданның жастар саясатындағы қауіптері мен қиындықтары арасынан мыналарды атап өтуге болады:

• 
  өңірде деструктивті көзқарастағы діни ағымдардың таралу мүмкіндігі;
  
• 
  жұмыспен қамтылуды қажет ететін, жұмыссыз жасөспірімдер мен қыздардың жұмыспен қамту органдарында уақытында тіркелмеуі;
  
• 
  сапалы білім алу, жұмысқа орналасу, тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселелері;
  
• 
  жоғары оқу орны мен техникалық және кәсіби білім беру орындарының түлектерін жұмысқа орналастыру;
  
• 
  жас отбасылары мен жастардың баспанаға деген қажеттілігі сақталған;
  
• 
  жастар саясатын жүзеге асырудың кадрлық, ғылыми және ақпараттық қамтамасыз етудің жеткіліксіздігі, бұл жастар саясатын өңірлік деңгейде жүзеге асыруды тиімді үйлестіруге мүмкіндік береді.