Аударманың Өзекті мәселелері алматы, 2015
Басыңқы тұрғының бағыныңқыға ауысуы
жүктеу/скачать 2.17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтастық байланысты салаластық байланысқа ауыс- тыру
- Жалғаулықты байланысты жалғаулықсыз байланысқа ауыстыру
- Лексикалық аудару
| Басыңқы тұрғының бағыныңқыға ауысуы. Бірден мысал-
дан бастайық: Разошлись по домам после того, как отряд остановился в центре города и начал размещаться по квартирам (Н.О.). – Отряд қалашық орталығына келіп пәтерлерге орналасуды бастаған соң, үйді-үйлеріне тарады. Бұл құбылыс, әрине, сирек кездеседі, дегенмен синтаксистік түзілімнің терең мағынасын білу – аудармашының парызы. Сабақтастық байланысты салаластық байланысқа ауыс- тыру. Қазақ тілінде сабақтас құрмалас сөйлемнің сыңарлары жалғаулық арқылы байланыспайтыны белгілі. Жалғаулық арқылы байланысу қазақ тілінде салалас құрмаласқа тән. Ал орыс тілінде 17 сабақтас құрмалас сөйлемнің арнайы жалғаулықтары бар. Орыс тіліндегі осы сипаттас құрмалас сөйлемдердің кейбірі қазақ тіліне аударғанда салаласқа ауысып кетеді. Мысалы: Она была настолько красива, что никто не пытался за ней ухаживать (Д. Гранин). – Оның сұлу болғандығы сондай, оған қырындауға ешкім бата алмайтын. Жалғаулықты байланысты жалғаулықсыз байланысқа ауыстыру. Қазақ тілінде жалғаулық арқылы салалас құрмалас сөйлемді құрайтын сыңарлар ғана байланысады, оның өзінде жалғаулықты сөйлемдер арасындағы мағыналық қарым-қатынасты анықтауда бірден-бір қызметті жалғаулықтар ғана атқармайды. Жалғаулық қатыспай тұрып та, құрмалас сөйлемнің компо- ненттерінің арасындағы мағыналық қатынастарды контекст көмегімен ажыратуға болады. Ал орыс тілінде жалғаулықтар құрмаластың компоненттері арасындағы мағыналық қарым- қатынастарды айқындап тұрады. Осы себепті орыс тіліндегі жалғаулықты байланысты қазақ тіліне жалғаулықпен жеткізу міндетті емес. Лексикалық аудару. Бұл трансформалық әрекет аударманың лексикалық мәселелерімен тікелей байланысты және сол бөлімде айтылуға тиісті. Дегенмен бір ғана мәселені көрсете кету керек. Қандай да болмасын екі тілдегі балама сөздердің мағыналық ауқымы, жүгі әртүрлі болады, соған байланысты түпнұсқа тіліндегі кең мағыналы сөздерді аударуда нақтыландыруға тура келеді немесе, керісінше, түпнұсқа тілдегі тар мағыналы сөзді аударуда кең мағыналы сөзбен беретін жайттар болады. Мұның бірінші тәсілін – нақтыландыру (конкретизация), екінші тәсілін жалпыландыру (генерализация) деп атайды. жүктеу/скачать 2.17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|