Авропа шурасы



бет2/15
Дата09.07.2016
өлшемі1.08 Mb.
#188407
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15

ЫЫ. Щябсханада сахланма


2-ъи Цмуми мярузядян чыхарыш [ИГК/Iнф (92) 3]

44. Эиришдя хцсуси гейд олунмалыдыр ки, ИГК щябсханалара баш чякяндя бир чох мясяляляри йохламалыдыр. Ялбяття о, щябсхана персоналы тяряфиндян мящбуслара гаршы едилян гяддар ряфтара хцсуси диггят йетирир. Лакин щябсханада сахланманын бцтцн шяраитляри ИГК-нын мандатына уйьундур. Гяддар ряфтарын чохсайлы формалары вардыр, онлардан бир чоху гясдян дейил, лакин ола биляр ки, тяшкилати чатышмамазлыглардан вя йа вясаитлярин азлыьы цзцндян баш версин. Буна эюря дя мцяссисядяки йашайышын цмуми вязиййяти ИГК цчцн хейли дяряъядя ящямиййят кясб едир. Йашайышын бу цмуми вязиййяти мящбуслара верилян фяалиййят имканларындан вя хидмяти щейятин вя мящбуслар арасындакы мцнасибятин цмуми вязиййятиндян асылыдыр.


45. ИГК мцяссися дахилиндяки мювъуд вязиййяти диггятля изляйир. Мящбуслар вя хилдмяти щейят арасындакы конструктив мцнасибятлярин стимуллашдырылмасы мцнагишяли мцнасибятлярля мцгайисядя, истянилян щябсхана шяраитиня хас олан эярэинлийин азалдылмасына хидмят едир вя бундан ялавя зор ишлядилмяси щалларыны вя бунунла баьлы олан гяддар ряфтар ещтималыны хейли азалдыр. Гысаъа олараг, ИГК цнсиййят вя гайьы рущу иля нязарят вя гаршысыны алма сийасятинин йанашы олмасыны арзу едир. Беля йанашма, мцяссисядя тящлцкясизлийя хялял эятиря билмяз.
46. Камерайа чох адам салынмасы проблеминин ИГК-нын сялащиййятляриня бирбаша дяхли вар. Яэяр щябсханада нязярдя тутуландан чох мящбус варса, бу, щямин мцяссисянин дахилиндяки бцтцн хидмят нювляриня вя фяалиййятиня пис тясир эюстяряъяк, цмуми йашайыш сявиййяси йягин ки, хейли дяряъядя ашаьы дцшяъяк. Бундан ялавя щябсхана вя йа онун айрыъа щиссясинин долдурулма сявиййяси инсанын физики мювъудлуьу бахымындан гейри-инсани вя ляйагяти алчалдан тясир эюстяря биляр.
47. Гянаятбяхш фяалиййят програмы (иш, тящсил, идман вя с.) мящбусларын рифащы цчцн щялледиъи ящямиййятя маликдир. ИГК мцшащидя едиб ки, бир чох ибтидаи щябсдя сахланма мцяссисяляриндя фяалиййят нювляри олдугъа мящдуддур. Кифайят гядяр тез-тез кадр ахыны баш верян беля мцяссисялярдя фяалиййят режиминин тяшкил едилмяси асан иш дейил. Айдындыр ки, сющбят мящкум олундугдан сонра ъяза чякян шяхсляр цчцн хцсуси програмдан эетмир.

Амма йахшы мадди шяраит йарадылмасына бахмайараг азадлыгдан мящрум едилян шяхслярин щяфтялярля, бязян айларла камералара салынараг язиййят чякмясиня йол вермяк олмаз. ЪПТ щесаб едир ки, истинтаг тяъридханаларында сахланылан шяхслярин эцнцн ясас щиссясини (8 саат вя йа даща чох) юз камераларындан кянарда кечирмясиня, юз вахтыны мцхтялиф характерли сямяряли фяалиййят нювляринясярф етмясиня чалышмаг лазымдыр. Ялбяття, мящкум олундугдан сонратутулан шяхслярин мцяссисялярдя шяраити даща йахшы олмалыдыр.

48. Ачыг щавада олмаьын ваъиблийини хцсуси гейд етмяк лазымдыр.Азадлыгдан мящрум едилян шяхслярин щяр эцн ян азы бир саат ачыг щавада физики тямринлярля мяшьул олмасыны тяляб етмяк ясас щцгуги тяминатлардан бири кими етираф олунур (щямин тялябин даща эениш фаялиййят програмынын тяркиб щиссясиня чеврилмяси арзу едилир). ИГК вурьуламаг истярди ки, истисна олмадан бцтцн мящбуслара (ъяза олараг дямир бармаглыглар архасында сахлананлар да дахил олмагла) ачыг щавада мяшг етмяк имканы верилмялидир. Ачыг щавада физики щярякятлярля мяшьул олмаг цчцн тяклиф едилян гурьулар эениш олмалы вя пис щава шяраитиндя имкан дахилиндя юртцкля тямин едилмялидир.
49. Туалет вясаитляриндян истифадя вя эиэийена гайдаларына ямял олунмасы инсан цчцн ваъиб шяртлярдяндир.

Бунунла баьлы ИГК бяйан едир ки, бязи юлкялярдя щябсдя олан шяхслярин тябии ещтийаъларыны камераларда ведряляр васитясиля щяйата кечирмясини (сонрадан мцяййян едилмиш вахтда бу ведряляр бошалдылыр) бяйянмир. Туалет йа камераларда йерляшмялидир

(санитар гайдалара уйьун олараг), йа да эеъя вахты да дахил олмагла азадлыгдан мящрум едилян шяхся тялябаты олдуьу щалда лянэимядян туалетя эетмяк цчцн шяраит йарадылмалыдыр.

Бундан ялавя, мящбуслара щямчинин душ вя щамам вясаитляриндян истифадя етмяйя имкан верилмялидир. Камерада су хяттинин олмасы мягсядяуйьундур.


50. ИГК ялавя етмяк истярди ки, чох сыхлыг олан камераларда мящбуслара кифайят гядяр фяалиййят нювц иля мяшьул олмаьа имкан верилмямясиндян, щабеля щямин мцяссисялярдя туалетин вя эиэийена васитяляринин йарытмаз олдуьундан хцсусиля наращатдыр. Беля шяраитлярин топлуму мящбуслара юлдцрцъц тясир эюстяря биляр.
51. Мящбусларын хариъи мцщитля ялагя сахламаьы олдугъа ваъибдир. Щяр шейдян яввял онлара аиляси вя йахын достлары иля йахын ялагя сахламаг цчцн зяманят верян шяраит йарадылмалыдыр. Бурада апарыъы принсип хариъи мцщитля ялагяйя эирмяйя йардым етмякдир. Беля ялагялярин щяр щансы мящдудлашдырылмасы анъаг тящлцкясизлик вя йа вясаитля баьлы ола биляр.

ИГК бу контексдя гейд етмяк истярди ки, мящбусларын аиляляри узагда йашайырса (бу да тябии ки, онларын мцнтязям ялагя йаратмасына, эедиш-эялишиня имкан вермир), онлары йолухмаг вя телефон ялагяси йаратмаг цчцн истифадя гайдаларына мцнасибятдя чевиклик эюстярилмяси мягсядяуйьундур. Мисал цчцн, беля мящбуслара сяфяр вахтларыны топламаьа вя/вя йа юз аиля цзвляри иля телефон ялагясини йахшылашдырмаьа имкан вермяк лазымдыр.


52. Тябии ки, ИГК щямчинин мящбусларын бязи хцсуси категорийаларынын растлаша билдийи ясас проблемляря дя щямчинин диггят йетирир, мясялян: гадынлар, йенийетмяляр вя яънябиляр.

53. Щябсхананын шяхси щейяти бязян зоракылыг актлары тюрядян мящбуслара гаршы эцъ тятбиг етмяйя, мцстясна щалларда физики тясир эюстярмяйя мяъбур олур. Бунлар айдындыр ки, мящбуслара гаршы гяддар ряфтар бахымындан бу вязиййят чох тящлцкялидир вя хцсуси мцщафизя тяляб едир.

Щяр щансы эцъ васитяляринин тятбиг едилдийи мящбусларын йубанмадан щяким тяряфиндян мцайиня едилмяк, ещтийаъ олдугда ися мцалиъя олунмаг щцгугу вардыр. Бу мцайиня гейри-тибби хидмяти щейятин ешитмядийи вя даща йахшы олар ки, эюрмядийи йердя апарылсын вя йохламанын нятиъялярини (бу ишя аид олан мящбусун мцддяалары вя щякимин ряйи дя дахил олмагла) рясми олараг протоколлашдырылмалыдыр вя мящбуслар бундан истифадя едя билмялидирляр. Физики тясир васитяляриндян истифадя етмяк тяляб олунан надир щалларда, аидиййяти олан мящбуслар даими вя адекват нязарятя эютцрцлмялидирляр. Бундан башга, физики тясир васитяляри ян тез мцмкцн олан заманда орадан узаглашдырылмалыдыр; онлар ъязаландырма кими щеч вахт тятбиг едилмямяли вя йа тятбиги тяхиря салынмалыдыр. Нящайят, протоколда мящбуслара гаршы эцъ ишлядилмясинин бцтцн айры-айры щаллары эюстярилмялидир.
54. Еффектив шикайят вя проседурларын йохланылмасы щябсханада гяддар ряфтара гаршы ясас зяманятдир. Мящбусларын щябсхана системинин щям дахили, щям дя хариъи шяраитляри барядя ачыг шикайят етмяк имканы олмалыдыр, бурайа щям дя уйьун органлара эизлин мцраъият етмяк имканлары да дахилдир. Щцгуга малик олан мцстягил органларын (Эюрцшя эялянлярин шурасы вя йа нязарят йурисдиксийасынын) щяр бир щябсхана мцяссисясиня мцнтязям олараг эяляряк мящбусларын шикайятлярини динлямяляриня вя мцяссисялярин биналарыны йохламаларына ИГК хцсуси диггят йетирир. Беля органлар щябсхана рящбярлийи иля сахланылан мящбус вя йа цмумиййятля, мящбуслар арасында олан мцбащисяляри арадан галдырмагда ваъиб рол ойнайа биляр.
55. Щям щябсдя сахланылан шяхслярин, щям дя щябсхананын шяхси щейятинин мараглары наминя тяърцбядя рясми олараг дягиг низам-интизам юлчцляри системи мцяййянляшдирилмялидир. Чцнки бу сащядяки гейри-мцяййянлик гейри-рясми (нязарятдян чыха билян)системин йаранмасына эятириб чыхара биляр. Низам-интизам юлчцляринин тятбиги иля йанашы, мящбуса эуйа онун тюрятдийи ганун позунтулары барядя мялумат верилмялидир. О, йухары инстансийалара она гаршы тятбиг едилян санксийалар барядя мцраъият етмяк щцгугуна маликдир.

Рясми олараг низам-интизам ъязасынын тятбиги гайдасы иля йанашы, диэяр гайдалар да мювъуддур. Щямин гайдалара эюря азадлыгдан мящрум едилян шяхсляр юз арзусунун яксиня олараг низам-интизамын вя йа тящлцкясизлийин тямин едилмяси бахымындан (мясялян, мцяссися дахилиндя формалашмыш гайда-гануну горумаг наминя) мцяссисядя сахланылан диэяр шяхслярдян тяърид олуна биляр. Бу гайдалар щцгуглара риайят олунмасынын тяминатлары иля мцшайият олунмалыдыр. Щябсдя сахланылан шяхся она гаршы тятбиг олунан юлчцлярин сябябляри барядя (яэяр тящлцкясизлик тялябляри башга шейи диктя етмирся) мялумат верилмялидир.1


56. ИГК щяр щансы бир сябябдян (инзибати мягсядля, онларын «горхулу» вя йа «чятинликляр йарадан» давранышлары нятиъясиндя; ъинайят истинтагынын марагларына эюря; онларын юзляринин тялябляриня эюря мящбусларын тяк адамлыг камерада сахланылмаларына хцсуси диггят йетирир.

Пропорсионаллыг принсипи тяляб едир ки, вязиййятля баьлы олан тялябляр вя аидиййяти олан шяхсин саьламлыьына зийан верян тяк адамлыг тцрмя камерасында сахлама режими арасында баланс йарадылсын. Бязи щалларда тяк адамлыг камерада сахланма гейри-инсани вя алчалдыъы мцнасибятя эятириб чыхара биляр; истянилян щалда тяк адамлыг камерада сахланманын бцтцн формалары мцмкцн гядяр гысамцддятли олмалыдыр.

Беля режим гойулубса вя йа тялябя эюря тятбиг едилибся, щяр щансы бир вахт аидиййяти олан мящбус вя йа щябсхана мямуру мящбусун мараглары наминя щяким тяляб етдикдя бу щякимин йубадылмадан чаьырылмасы вя мящбусун мцайиня едилмяси ваъиб зяманятдир. Мцайинянин нятиъяляри, щямчинин мящбусун физики вя рущи вязиййяти щаггында мялуматлар, ещтийаъ олдугда, бу тяърид олунманын давам етмясинин эяляъяк нятиъяляри барядя йазылы щесабат верилмялидир.
57. Пис давраныша эюря мящбусларын башга йеря кечирдилмяси ИГК цчцн мараг доьурур. Бязи мящбусларла ряфтар етмяк олдугъа чятиндир вя беля мящбусларын бязи башга мцяссисяляря кечирилмясини вязиййят тяляб едир. Лакин мящбусларын тез-тез бир мцяссисядян диэяриня кючцрцлмяси онларын психоложи вя физики вязиййятиня зярярли тясир эюстярир. Беля вязиййятдя олан мящбусларын юз аиляляри вя вякили иля лазыми ялагя йарадылмасында чятинликляр йараныр. Бир-биринин ардынъа олан кючцрдцлмяляр бязи щалларда гейри-инсани вя алчалдыъы мцнасибятляря эятириб чыхара биляр.
7-ъи Цмуми мярузядян чыхарыш [ИГК/Iнф (97) 10]

12. ИГК 1996-ъы илдя щяйата кечирдийи бир нечя йохлама эедишиндя бир чох Авропа юлкяляринин пенитенсиар системини сарсыдан щадисялярля –щябсханаларда щяддиндян артыг адам сахланмасы проблеми иля растлашмышдыр. Ясасян, щяля мящкямянин щюкмцнц эюзляйян мящбусларын сахландыьы тяъридханаларда чох сыхлыг олур. Лакин ИГК-нын мцбащисяляриня эюря бир сыра юлкялярдя бу щал бцтювлцкдя бцтцн щябсхана системиня шамил едилир.


13. 2-ъи Цмуми мярузядя гейд едилдийи кими щябсханалардакы сыхлыг мясяляси Комитянин бирбаша сялащиййятляриня аиддир.(инф. ИГК / инф (92) 3. маддя 46).

Яэяр щябсхана щяддиндян артыг долдурулурса, мящбуслар дар вя гейри-эиэийеник йерлярдя сахланылыр; орада тянщалыьа гапылмаг имканы олмур ( щятта туалетдян истифадя етмяк кими тябии ещтийаълары юдяйяркян беля чятинлик йараныр); камерадан кянарда олмагла баьлы тядбирлярин сайы азалдылыр ки, бу да шяхси щейятин вя гурьуларын чатышмазлыьы иля изащ олунур; тибби хидмят ишчиляринин иши аьырлашыр, мящбуслар арасында, щабеля мящбусларла шяхси щейят арасында эярэинлик артыр, зоракылыг щаллары мцшайият олунур. Бу сийащыны узатмаг мцмкцндцр.

Дяфялярля баш верян щадисяляр ИГК-ны беля нятиъяляря эятирди ки, гейри-инсани вя алчалдыъы шяраит мящбусларын щяддян зийада сыхлыьындан ямяля эялир.
14. Щябсханаларын щяддиндян артыг долдурулмасы проблемини щялл етмяк цчцн бу мцяссисялярдя йерлярин сайынын артырылмасына цстцнлцк верилир. ИГК беля бир гянаятя эялмишдир ки, ялавя йерляр артырмагла узунмцддятли перспективдя бу проблеми щялл етмяк мцмкцн дейил. Доьрудан да бир сыра Авропа юлкяляриндя щябсхана мцяссисяляринин тикинтисини эенишляндирмяк програмы щяйата кечирилмишдир. Лакин мялум олмушдур ки, щябсхана тикинтисинин эенишляндирилмяси иля йанашы, мящбусларын да сайы артмагда давам едир. Яксиня, бир сыра дювлятлярдя щябсханайа эюндярилян шяхслярин сайынын азалдылмасы вя дяйишдирилмяси сийасятинин мювъудлуьу йцксяк сявиййядя бу проблемин щяллиня лайигли тющфя вермишдир.
15. Щябсханаларын щяддиндян артыг долдурулмасы олдугъа ъидди проблемдир вя бу мясяля иля баьлы, стратеэийанын ишлянмяси мягсядиля Авропа сявиййясиндя ямякдашлыьын зярурилийи ортайа чыхарыр. Она эюря дя ИГК бу йахынларда ъинайяткарлыг проблемляриня даир Авропа чяряивясиндя бу истигамятдя иш апарылмасындан олдугъа разы галды.ИГК цмид едир ки, бу ишин уьурла йериня йетирилмяси ясас цстцнлцк кими гиймятляндириляъякдир.1

11-ъи Цмуми мярузядян чыхарыш [ИГК/Iнф (2001) 16]



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет