Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис
жүктеу/скачать 3.22 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- – дық, -дік
| 168-жаттығу
. Мысалдарды көшіріп жазып,сын-қимыл пысықтауыштардың астын сызыңдар.Олардың қай сөз табынан жасалып тұрғандығын айтып беріңдер. 1.Газет шығарады деген хабарға Асқар қатты қуанды. 2) Урядник бұрқан- тарқан ашуланып шығып кетті.3) Жел итеріп қарға малтыққан шалдар сүрініп - жығылып зорға келді.4) Итбай Асқардың бетіне жалтақ - жалтақ қарады. 5) Мен орыс тілін жақсы білмеймін. 6) Ол жол не жол екенін Мадияр Итбайға қазақы жалпақ тілмен түсіндірді. 7) Сол үндемеген қалпымен Сарбас оқуына кетті..(С.М). 8. Омбы станциясында біз айға жақын тұрдық ( С. М. ). 9. Мынау болса айына он сомнан он бес сомға дейін ақы береді ( Ғ. М. ). 10. Жәнібекті жөнелткен мезгілде күн арқан бойы көтерілген еді ( М. Ә. ). 11. Қонақтар төрт тараптың бәрінен қырық-елуден, жиырма- отыздан лек-лек болып келе жатыр ( М. Ә. ). § 124. Себеп пысықтауыш Етістік баяндауышпен немесе етістіктен болған өзге мүшемен байланысты болып, етістіктегі қимылдың себебін білдіретін пысықтауышты с е б е п п ы с ы қ т а у ы ш дейді. Себеп пысықтауыштар н е л і к т е н? н е г е? н е с е б е п т і? н е ү ш і н ? деген сұраулардың біріне жауап береді. Себеп пысықтауыштар мынандай жолдармен жасалады: 1. – дық, -дік жұрнағы жалғанған есімшелер тәуелдік жалғауы жалғанып та, жалғанбай да шығыс ссептік жалғауы тұлғасында келіп себеп пысықтауыш болады. 1) Үйренбегендіктен шаршады, тынысы тарыла бастады ( Л. К.).) 2) Ол бұл сөзді мәселеге түсінбегендіктен айтып отырған жоқ 3) Бұл үйдің қабырғасы көп жылдардан бері сыланбағандықтан қожа-лақтанып тұр (М. Ә.). 2. Есімшеге шығыс септік жалғауы тікелей жалғану арқылы да себеп пысықтауыш жасалады. 1) – Сәлеметсіз бе , қарандас, - дедім мен жүктеу/скачать 3.22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|