Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасы Қазақ Әдебиеті пәні бойынша әдістемелік өҢдеу мамандығы: Фельдшер Стоматология Мейірбике ісі Курс: І семестрі: І
Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы
жүктеу/скачать 1 Mb.
|
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%) 1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау: 2. Өлеңдерін оқу
А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау; Ә) сұрақтарға жауап беру;
«Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы», «Әсемпаз болма әрнеге», «Ескендір» дастаны 14-сабақ 1. Сабақтың тақырыбы: Шәкәрім Құдайбердіұлы «Жастарға» 2. Сағат саны: 2 90 мин (100%) 3. Сабақ түрі: тәжірибелік 4. Сабақтың мақсаты:
5. Оқыту әдісі: жұптасып жұмыс істеу 6. Материалды – техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: мультимедиялық құрылғы ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспе қағаздар, портрет, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы 7. Әдебиеттер:
1. Майтанов Б.Тарих тағлымдары/ Б.Майтанов. - Алматы,1990 2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003. 3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995. 4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997. 5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005.
9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру: 14 мин (15%) 1. Ұлы ақын Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы 2. «Әсемпаз болма әрнеге», «Өлең сөздің патшасы, сөз сарасы» өлеңдері 3. «Ескендір» дастаны 10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30 %) Шәкәрім Құдайбердіұлы ұлы Абайдың дәстүрін жалғастырушы ірі ақын, ғұлама ойшыл, тарихшы, аудармашы, сазгер. Ол бұрынғы Семей облысы, Абай ауданы, Шыңғыс тауының бөктерінде 1858 жылы, 11 шілдеде дүниеге келген. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді Құнанбайдың бәйбішесі Күнекейден туған. Құдайберді 37 жасында дүниеден өткенде, атасы Құнанбайдың тәрбиесінде болған Шәкәрім жетімдік тауқыметін тарта қоймаған. Өзінің «Мұтылғанның өмірі» атты ғұмырнамалық өлеңінде бес жасында ауыл молдасынан сабақ ала бастағанын жазады. Жеті жасынан бастап өлең сөзге бейімділігін танытады. Оның ерекше зеректігін аңғарған Абай Шәкәрімді өз қамқорлығына алады. Шәкәрім өз бетімен араб, парсы, түрік, орыс тілдерін игеріп, шығыс, орыс классиктерінің шығармаларынан нәр алады. Әртүрлі өнер түрлерін игереді. Абайдың кеңесімен әр түрлі кітаптар оқуға машықтанған Шәкәрім ақылы кемелденіп, ой өрісі терендеп өседі.Ақындық өнерін де таныта бастайды. Жиырма жасында сайлауға қатысып, болыс болады. Осы билік басын жүріп, халықтың қасірет-қайғысының түп-төркіні қайда жатқанын ұғады. Ру мен ағайын аласы, жер мен жесір дауынан өршіген өшпенділік пен кек отын өзінің өлең-жырына өзек етеді. Абайдың «қалың елім, қазағым, қайран жұртым» деген пікріне парасатты үн қосады. Абай қайтыс болған соң, ақын аға өсиетімен 1905-1906 жылдары қажылық сапармен Араб, Түрік, Еуропа елдерін аралайды. Әлем кітапханаларында білім қазыналарымен танысады. Дін мен философия, ғылым салаларын игереді. Ел тұрмысындағы бұл кеселді құбылыс қоғам денесіне дендеген дерттен екенін де Шәкәрім жақсы ұға білді. Ол дерт – отарлық жүйе, Ресей империясының аз халықтарды алым-салықпен ғана емес, жерін жаулап, малын тонап, жанын жеп жатқан зорлық пен зомбылығын өз көзімен көрді. Ақынның алғашқы жазған өлеңдері жастық, махаббат тақырыбына арналады. Бастапқы өлеңдерінен- ақ ол Абадың тіл мәдениетін, ақындық үлгісін пайдаланады. Абай ағасынан ғылым – білім үйреніп, ақылын тыңдап қана қоймай, кісілікке де, азаматтыққа да үйренеді. Оның сынына түсіп, шығармашылық жаттығудан өтеді. Абайша еңбек етіп, өмір сүруді өзінің бірден – бір мақстаы санайды. Дүниеге көзқарасы да Абай ықпалымен қалыптасады. Жастай орыс, түрік, араб, парсы тілін үйренуге ден қояды. «Талпынып орыс тілін үйренумен, надандықтың тазарып кетті кірі» деп жырына да қосады. Осының арқасында ұлғая келе оқығанын сынай білетін ойшылдық танытады. Философия мен дін тарихына қатысты еңбектерді қадағалап оқиды. 11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%) 1. Сабақ тақырыбының мазмұнымен танысу. 2. Шәкәрім Құдайбердіұлының өлеңдері мен дастандарын оқу
1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау: 3. Шығармаларын оқып талдау. 13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%) А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау; Ә) сұрақтарға жауап беру; 14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%) Шәкәрім Құдайбердіұлы «Жастарға» 15 –сабақ 1. Сабақтың тақырыбы: «Кел, жастар, бір түрлі жол табайық» өлеңдері 2. Сағат саны: 2 90 мин (100%) 3. Сабақ түрі: тәжірибелік 4. Сабақтың мақсаты:
5. Оқыту әдісі: жұптасып жұмыс істеу 6. Материалды – техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: мультимедиялық құрылғы ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспе қағаздар, портрет, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы 7. Әдебиеттер:
1. Майтанов Б.Тарих тағлымдары/ Б.Майтанов. - Алматы,1990 2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003. 3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995. 4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997. 5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005.
9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру: 14 мин (15%) 1. Ш. Құдайбердіұлының өмірі мен шығармашылығын әңгімелеңіз. 2. Абай мен Шәкәрімнің ұқсастығы 3. 1905 – 1906 жылдары қажылық сапармен Шәкәрім қай елдерді аралайды? 10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%) Кел, жастар бір түрлі жол табайық Кел, жастар, біз бір түрлі жол табарлық, Арам айла, зорлықсыз мал табалық. Өшпес өмір, таусылмас мал берерлік Бір білімді данышпан жан табалық.
Ал енді, олай болса, кімді алалық? Қазақта қай жақсы бар көз саларлық? Шын іздесек, табармыз шыны ғалым, Күнде күйлейбермелік бозбалалық.
Сақ балалық, бір шоқып, бір қаралық! Қарауылдар мезгіл ғой, тұр қаралық, Жүз айтқанмен, өзгенің бәрі надан, Жалыналық Абайға, жүр, баралық!
Білімді сол кісіден ізденелік! "Әдейі іздеп біз келдік сізге" делік. "Өмір зая болмастық өнер үйрет, Ақылыңды аяма бізге" делік...
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%) 1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау: 2. Өлеңдеріне талдау жасау 3. Шығармаларын оқып талдау. 13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%) А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау; Ә) сұрақтарға жауап беру; 14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%) «Кел, жастар, бір түрлі жол табайық» өлеңдері. 16-сабақ 1. Сабақтың тақырыбы: «Еңлік- Кебек» дастаны 2. Сағат саны: 2 90 мин (100%) 3. Сабақ түрі: тәжірибелік 4. Сабақтың мақсаты:
5. Оқыту әдісі: жұптасып жұмыс істеу 6. Материалды – техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: мультимедиялық құрылғы ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспе қағаздар, портрет, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы 7. Әдебиеттер:
1. Майтанов Б.Тарих тағлымдары/ Б.Майтанов. - Алматы,1990 2. Балқыбек Ә.Сөз төркіні//Ә.Балқыбек.- Қазақ әдебиеті, 2003. 3. Бердібаев Р.Тарихи роман./ Р.Бердібаев.- Алматы, 1995. 4. Сыдықов Т.Қазақ тарихи романдары./Т. Сыдықов –Алматы, 1997. 5. Жұмабаев М. Жан сөзі./М.Жұмабаев- Алматы: «Раритет», 2005. 8. Ұйымдастыру кезеңі: 5 мин (6%)
9. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру: 14 мин (15%)
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%) Еңілік - Кебек «Еңлік-Кебек» – екі жастың махаббатын жыр ететін шығарма. Еңлік пен Кебек туралы хикаялар оқиға болған 18 ғасырдан бастап ел арасына кең тараған. Алғашқы жазба дерек 1892 жылы «Дала уалаяты» газетінің отыз бірінші және отыз тоғызыншы сандарында жарияланған «Қазақтардың естерінен кетпей жүрген бір сөз» деген мақалада келтіріледі. Бүгінгі күнде жыр түрінде жеткен «Еңлік – Кебек» дастанының екі нұсқасы белгілі. Оның біріншісі – 1912 жылы Семейдегі «Жәрдем» баспасынан жеке кітап болып жарық көрген, Абай ұсынған тақырып бойынша Шәкәрім жазған «Жолсыз жаза яки кез болған іс» деген шығарма да, екіншісі – Мағауия Абайұлы жазған «Еңлік – Кебек» дастаны. Шәкәрім нұсқасы 1988 жылы қайта жарық көрді. Бұл поэма 652 жолдан тұрады. Мұхтар Әуезовтің жеке кітапханасында сақталған Мағауия Абайұлы дастанын 1941 жылы Қайым Мұқаметханов баспаға әзірлеген. Бұл қолжазба тек 1960 жылы баспадан шығарылған «Дастандар» деген жинақта алғаш рет жарияланды. Жазушы Әуезов осы дастанның арқауымен осы аттас трагедия жазды. Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында дастан кейіпкерлері Еңлік пен Кебекке ескерткіш орнатылған. Құрылысқа жергілікті халық шеберлері өңдеген қызыл, күрең және ақшыл сұр түсті гранит, цемент, құм, алебастр, әк, жоса пайдаланылған. Ескерткіш қойылған тау басындағы ескі зираттың үсті тегістеліп, алаң айналасы жалпақ тақтатастармен көмкеріліп, ал оның үстіне әр жерден орнатылған аласа сынтастар арасына жуан шынжыр арқанды бостау кермелеп қоршау жасалған. Төрткіл алаңның ортасынан 4 қабырғалы күмбез-тұғыр соғылып, оның үстіне орнатқан биікт. 6 метрлік мұнара мен күмбез түйісетін дөдегені керегекөз өрнекпен әшекейлеген. Күмбездің 4 жағында шығыстық мәнермен ойып шығарылған 4 арка бар. Олардың маңдайшасында “Еңлік — Кебек” деген егіз есім әсемдеп жазылған. Ескерткіштен батысқа қарай 8 —9 км жерде 1917 жылы 7 маусымда М.Әуезовтің “Еңлік — Кебек пьесасы осы арада алғаш рет киіз үй сахнасында қойылды” деп жазылған тағы бір ескерткіш бар. 11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%) 1. «Еңлік-Кебек» поэмасында қай кездегі оқиға суреттеледі? 2.Поэманың жазылуына кім себепші болды? 3. Еңлік пен Кебектің руын кім ажыратып береді? 4.Поэма қалай басталады? 12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%) 1. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау: 2. Өлеңдеріне талдау жасау 3. Шығармаларын оқып талдау. 13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%) А) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау; Ә) сұрақтарға жауап беру; 14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%) «Еңлік- Кебек» дастанын оқып келу 17-сабақ 1. Сабақтың тақырыбы: ХІХ ғасырдың ІІ жартысындағы қазақ елінің сазы мен өлеңі (жалпы шолу) 2. Сағат саны: 2 90 мин (100%) 3. Сабақ түрі: тәжірибелік 4. Сабақтың мақсаты:
5. Оқыту әдісі: шағын топпен жұмыс 6. Материалды – техникалық жабдықталуы: а) техникалық құралдар: мультимедиялық құрылғы ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспе қағаздар, портрет, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы 7. Әдебиеттер:
|