Екі жіңішке саңылаулардан шығатын сәулелердің интерференциясын зерттеу

12 Екі жіңішке саңылаулардан шығатын сәулелердің интерференциясын зерттеу

Зертханалық жұмыстың әдістемелік нұсқауына сәйкес өлшеулер жүргізіп,төмендегі сұрақтарға жауап беру:

• 
  Егер интерференцияны бірдей қашықтықта орналасқан үш саңылаудан байқайтын болсақ, монитордан қандай бейне көрінеді?
  
• 
  Толқын ұзындықтары 0.5 мкм тең ультра дыбыс толқындары интерференцияланатын болса интерференциялық бейне қалай өзгереді?
  
• 
  Егер 1) жарықтандырғыштың интенсивтігін ұлғайтса; 2) бір саңылаудың ені екінші саңылаудікінен артық болса; 3) бір саңылаудың мөлдірлігі екінші саңылаудікінен аз болса интерференциялық максимумдердің арасындағы қашықтық өзгереді ме?
  

Машықтану сабақтарын жүргізудегі мақсат теориялық матриалдырды бекіту, есеп шығару дағдыларын қалыптастыру. «Оптика» пәні бойынша есептер шығаруды төмендегі ретпен жүгізу ұсынылады:

• 
  тақырып бойынша теориялық материалды оқу;
  
• 
  есеп шығару процесінде мазмұнын терең түсініп, оған байланысты құбылыстарды білумен қатар есепті шығарудың қарапаыйым да түсінікті жолдары іздестіріледі;
  
• 
  есептің мазмұнына сәйкес шығарылу жолдарына түсініктеме беретін схемалар, графиктер салынып, электр тізбегі құрастырылады;
  
• 
  есептің шарты қықаша жазырып, физикалық шамалардың өлшеу бірліктері БХЖ өрнектеледі;
  
• 
  физикалық тұрақтылардың мәндері сәйкес таблицалардан жазылып алынады;
  
• 
  шығару жолдарына қысқаша түсініктеме жазылады;
  
• 
  ізделіп отырған шама жалпы түрде шығарылады, яғни әуелі жұмыс формуласы қортылып, одан кейін формуланың дұрыстығы тексеріледі;
  
• 
  формуланың дұрыстығын тексеру үшін шамалардың бірліктері негізгі бірліктер арқылы өрнектеліп жазылады да теңдіктің екі жағының өлшем бірліктерінің дәл келуі анықталады;
  
• 
  шамалардың сан мәндері формулаға қойылып ,есептеулер жүргізіледі;
  

Көрсетілген әдебиеттер мен әдістемелік нұсқауларды қолданып курстың жеке тақырыптары бойынша есептер шығару мысалдары қарастырылады:

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

• 
  Жарық ағыны,жарық энергиясы.Оларды өлшеу бірліктері;
  
• 
  Жарық күші,жарықталыну;
  
• 
  Жарқырау,жарықтылық;
  
• 
  Жарық бірліктері;
  
• 
  Жарық шамаларын өлшеу;
  

Төмендегі теориялық сұрақтарды оқып-білу:

• 
  когерент толқындар деп қандай тоқындарды айтады?
  
• 
  когерент көздер деген не?
  
• 
  Френель және Юнг тәжрибелерін сипаттаңыздар;
  
• 
  жолың оптикалық ұзындығы деген не?
  
• 
  интерференция мөлдір жұқа пластикада шағылған жарықта бақыланған кезде жарықтың күшею шарты;
  
• 
  интерференция мөлдір жұқа пластикада шағылған жарықта бақыланған кезде жарықтың әлсіреу шарты;
  
• 
  бірдей қалыңдық жолақтары деген не?
  
• 
  Ньютон сақиналары денен не?
  
• 
  Ньютон сақиналарында орталық дақ қай кезде жарық болады?
  
• 
  Интерференция мөлдір жұқа пластикада өткінші жарықта бақыланған кезде жарықтың күшею және әлсіреу шарттары;
  
• 
  бірдей көлбеулік жолақтары деген не?
  

Төмендегі теориялық сұрақтарды оқып-білу:

• 
  Гйюгенс–Френель принципін тұжырымдаңыздар;
  
• 
  Френельдің зоналар әдісінің мағнасы неде?
  
• 
  Френель зонасының ауданын есептеу формуласын жаз;
  
• 
  Френель зонасының радиусы есептеу формуласын жаз;
  
• 
  Френель және Фраунгофер дифракциялары деген не?
  
• 
  дифракциялық спектр мен призмалық спекртдің айырмашылықтарын түсіндіріңіздер;
  
• 
  дифракциялық торың дисперсиясы мен ажырату қаблеті деген ен?
  

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

• 
  жұқа линзалар, оның формуласы, оптикалық күші;
  
• 
  Ньютон формуласы;
  
• 
  Аббе инварианттары деген не?
  
• 
  Лагранж-Гельмгольц теоремасын түсіндір;
  
• 
  Жарықтың сфералық бетте шағылуы мен сынуы;
  
• 
  оптикалық құралдардың сипаттамалары, олардың ажратқыштық қаблеті;
  

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

- Электромагнитгік толқындардың заттармен әсерлесуі.

- Ортаның электрлік және оптикалық қасиеттері.

- Электр диполінің жарық шығаруы.

Есептерді шығару жолдарын қарастыру: Цедрик М.С. Сборник задач по курсу общей физики. №№ 28.1; 28.12;
Тақырып: Жарық поляризациясы

Сабақтың мақсаты: Жарық поляризациясы. Поляризаторлар. Электромагнитгік толқынның анизотроптық ортада таралуы. Толқыңдар беті және нормальдар беті. Бір осьті кристалддардың оптикалық қасиеттері сұрақтарын талдап, бекіту.

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

• 
  табиғи және поляризацияланған жарық деген не?
  
• 
  Малюс заңының өрнегін жазып, оны түсіндір;
  
• 
  анализатордан өткен жарық интенсивтігінің максимал және минимал болу шарттарын көрсет;
  
• 
  кәдімгі және ерекше сәулелер деген не?
  
• 
  Николь призмасындағы сәулелер жолы;
  

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

• 
  спектр деген не?
  
• 
  призмадан өткен жарықтың ауытқуын сипаттайтын шаманың формаласын жаз;
  
• 
  монохромат сәуле деген не?
  
• 
  фазалық және топтық жылдамдықтар деген не?
  
• 
  жұтылу коэффициентінің физикалық мағнасы қандай?
  
• 
  лайқа ортада жарықтың шашарау құбылысының механизмін түсіндір;
  

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

• 
  абсолют қара дене деп қандай денені айтамыз?
  
• 
  Кирхгоф заңын тұжырымдаңыз;
  
• 
  Сәуле шығарудың Стефан-Больцман және Виннің ығысу заңының өрнектерін жазыңыз;
  
• 
  Планк гипотезасының мәні неде?
  

• 
  жарық кванттары деген не?
  
• 
  «ультракүлгіндік апат» деген не?
  

• 
  маталдан бөлініп шығатын фотоэлектрондардың саны қандай шамаға тәуелді болады?
  
• 
  фотоэлектрондардың жылдамдығы қандай шамаға тәуелді болады?
  
• 
  сыртқы фотоэффект деген не?
  
• 
  Эйнштейн теңдеуін жаз; Мағнасын түсіндіріңіз;
  
• 
  Жарықтың кванттық қасиеттер туралы айтып беріңіз;
  
• 
  Жарық қысымы қалай пайда болады?
  
• 
  Комптон құбылысын түсіндіріңіз;
  
• 
  Комптон эффектісінде шашыраған сәулелердің толқын ұзындықтар айырымы негебайланысты өзгереді?
  
• 
  фотонның импульсінің, энергиясының, массасының формуласын жазыңыз;
  

Тақырып бойынша есеп шығаруға қажет болатын төмендегі теориялық сұрақтарды қайталау:

• 
  жарық жылдамдығын өлшеу әдістері;
  
• 
  жарықтың фазалық және топтық жылдамдықтары;
  
• 
  Доплер құбылысы;
  
• 
  Физо тәжрибесі;
  
• 
  Майкельсон тәжрибесі;
  

4. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

1. Классикалық интерференциялық тәжірибелер.

2. Кеңістіктік когоренттілік. Жарық көзінің өлшем шамасының әсері.

3. Жамен және Рожденственский интерферометрі.

4. Майкельсон интерферометрі.

5. Фабри-Перо эталоны немесе интерферометрі.

6. Тұрғын жарық толқыны.

7. Ойыс шағылдырғыш тор.

8. Телескоп пен микроскоптың ажыратқыш қабілеті.

9. Жұлдыздардың бұрыштық диаметрлерін өлшеу.

10.Екі осьті кристалдық торлар.

11.Кеердің электростатикалық эффектісі.

12.Лазердің жұмыс істеу принципі. Рубиндік лазер.

13.Зееман эффектісі.

14.Жылулық сәуле шығару.