Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ы. Алтынсарин атындағЫ Ұлттық білім академиясы
жүктеу/скачать 3.97 Mb. Pdf көрінісі
|
| ТӘРБИЕЛЕУДІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ / ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА ВОСПИТАНИЯ / THEORY AND PRACTICE OF EDUCATION
69 www .nao.kz өмірді «жасау» сезімі; 10) әлеуметтік рөлдер жүйесін тұрақтандыру және т.б. [3]. Жұмыс берушілер мен университет оқытушылары қазіргі жастардың тәуел- сіз еместігіне жиі шағымданады. Бүгінгі таңда тіпті 25 жастағы ұлдар мен қыз- дар ересек болуға дайын емес. Яғни, жауапкершілікті өз мойнына алу, проб- лемаларды көмексіз шешу, стандартты емес шешімдерді іздеу қабілеттері си- рек кездеседі. Олар дайын нұсқаулар- ды күтеді, сәтсіздіктерден аман қалуды мақсат қылады. Джули Литкотт-Хеймс, Стэнфорд университетінің бірінші курс деканы және «Оларды жіберіңіз» кіта- бының авторы: біз өз балаларымызға еркіндік бермейміз. Егер ата-ана ба- ланың өмірін толығымен бақылап, оны барлық қиындықтардан қорғауға ты- рысса, ол тәуелсіз болуды үйренбейді. Сондықтан, жасөспірім он сегіз жасқа толғаннан кейін керемет түрде есейеді деп күтпеңіз дейді [4]. Джули Литкотт-Хеймс айтуынша, ересектік өмірге дайын болатын дер- бес тұлғаны өсіру үшін бала кезінен мынадай ережелерге үйрету керек: - аты-жөнін, мекен жайын және те- лефон нөмірін сөйлей бастаған кезінен білу; - жедел қызметтерді шақыра алу; - қолжетімді жерлерді шаңнан та- зарту және үстелді тазарту сияқты қара- пайым тазалау жұмыстарын орындау; - үй жануарларын азықтандыру; - монеталар мен банкноттардың ку- пюраларын біліп, қарапайым деңгейде ақшаны қалай пайдалану керектігін түсіну; - еш көмексіз өз бетінше тіс жуу, шашын тарау және бетін жуу; - киімді жууға көмектесу, мысалы, оларды жуу орнына әкелу; - қандай киім кию керектігін таңдау; - алты жастан жеті жасқа дейін: негіз- гі тағам дайындау әдістері. Осы жастағы балалар тамақ дайындауға көмектесе алады және мыналарды үйрену керек: тамақты араластыруды, шайқауды және доғал пышақпен кесуді; Және бұл авторың айтуынша, «кей- де бала үшін сіз жасай алатын ең жақ- сы сыйлық - ештеңе жасамау. Егер сіз оны үнемі дұрыс жолға бағыттауға ұмтылудан аулақ болсаңыз, ол әлемді өздігінен біліп, зерттей алады, бұл оның шығармашылық дамуына түрткі болады» [5]. Зерттелетін мәселені теориялық талдау нәтижелерін қорытындылай келе, тәуелсіз өмірге психологиялық даярлықтың негізгі сипаттамалары тұжырымдалды: жауапкершілік, шешім қабылдау, дербестік, дұрыс қарым-қа- тынас орнату, төзімділік, тәуелсіздік, сыни көзқарас және т.б. Осылайша, қазіргі әлемде жасөспірімдердің физиологиялық да- муында да, оларды қоршаған қоғамда да айтарлықтай өзгерістер болды. Жасөспірім кезеңіне өтеді, бірақ соған қарамастан, ересектікке, болашақ ма- мандығын таңдауға қажетті дағдылар мен білім уақытында игерілмейді. Со- нымен қатар, биологиялық даму мен әлеуметтік дамудың арасында ал- шақтық болады, соған сәйкес толық дамыған денесі бар адам әрқашан өз іс-әрекеттері үшін жауап бере алмай- ды және олар үшін жауап бермейді. Жасөспірімдердің дамуындағы бар- лық маңызды өзгерістерге қарамастан, олар әлі де өзгермеген биологиялық, әлеуметтік және танымдық қажеттілік- терге ие болуы мүмкін. Жоғары сынып оқушыларын ересектік өмірге дайын- дауда күрт өзгеріске қалай қол жеткізу- ге болатындығы туралы ойлану қажет. БІЛІМ - ОБРАЗОВАНИЕ, ISSN 1607-2790 №3, 2020 ТӘРБИЕЛЕУДІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ / ТЕОРИЯ И ПРАКТИКА ВОСПИТАНИЯ / THEORY AND PRACTICE OF EDUCATION 70 ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ: 1. Т. Д. Марцинковская, Т. М. Марютина, Т. Г. Стефаненко и др.. Психология развития: учебник для студ. высш. психол. учеб. заведений / под ред. Т. Д. Марцинковской. - 3-е изд., стер. - М. : Издательский центр «Академия». - 528 с. 2007. 2. Абрахам Маслоу. Мотивация и личность. - 3-е издание –П.: ООО Издательство «Пи- тер». – 478 с. 2014. 3. Сапогова Е.Е. Психология развития человека. Учебное пособие. М., 2001. 4. https://deti.mann-ivanov-ferber.ru/2017/07/05/kak-podgotovit-podrostka-k-vzrosloj- zhizni/ 5. Джули Литкотт-Хеймс. Отпустите их. Как подготовить детей к взрослой жизни. – М. : Издательство «Манн, Иванов и Фербер». - 352 с. 2017. А.Ш. МУТАЛИЕВА 1 , Ж.М.ЕЛЕМЕСОВА 1 жүктеу/скачать 3.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|