1 Электр тізбек. электр жабдықтарын монтаждау, пайдалану, жөндеу жəне баптауэлектр тізбектерінің электр жабдықтарын монтаждау, пайдалану, жөндеу жəне баптау (1)
3.4.3 Жерге бір фазалық тұйықталу орнын анықтауға арналған құрылғылар Жерге бір фазалы тұйықталу-бүлінудің ең жиі түрі. Оқшаулағыш
бейтарап жұмыс істейтін кернеуі 10 кВ ауылдық тарату желілерінде
салыстырмалы түрде шағын токтармен бірге болатын жерге бір фазалы
тұйықталу қысқа тұйықталу болып табылмайды. Сондықтан олар туындаған
кезде зақымдануды жою үшін қажетті уақыт ішінде желіні ажыратпауға жол
беріледі.
Бірақ жерді барынша тез анықтап, зақымдалуды жою қажет, себебі
жерге бір фазалық тұйықталу екі фазаға өтуі мүмкін. Соңғысы қысқа
тұйықталу болып табылады жəне қорғау ажыратылады, бұл тұтынушыларды
электрмен жабдықтауда үзіліске əкеледі.
Сонымен қатар, жерге тұйықталу мүмкін, мысалы, сымның үзілуі жəне
оның жерге құлауы кезінде адамдар мен жануарлардың өмірі үшін аса
қауіпті. Сонымен бірге жерге тұйықталу жасырын зақымданулар нəтижесінде
болуы мүмкін, мысалы, оқшаулағыштың ішкі жарықтары кезінде,
тұйықталудың сыртқы белгілері болмаса жəне оны көзбен көру өте қиын
болғанда. Сондықтан зақымдалу орнын іздестіруді жеңілдететін жəне
тездететін арнайы құрылғылар — тасымалданатын аспаптар əзірленді.
Кернеулігі 10 кВ электр желілерінде қолданылатын тасымалды
аспаптардың жұмыс істеу принципі жерге тұйықталу тогының жоғары
гармоникалық құрауыштарын өлшеуге негізделген. Жүктеме тогымен
салыстырғанда жерге тұйықталу тогының спектріндегі гармоникалардың
едəуір үлкен деңгейі осы аспаптардың тиімді жұмысын қамтамасыз етеді.
Желідегі жерге тұйықталу орнын келесі түрде анықтайды. Егер желіні
айналып өту қосалқы станциядан басталса, аспапты желі астына орналастыра
отырып, кіші станциядан желінің шығуында өлшеу жүргізіледі. Зақымдалған
сызықты өлшеу аспабының стрелкасының ең жоғары ауытқуы бойынша
анықтайды. Зақымдалған желінің тармақталған жерлерінде өлшеу жасай
отырып, сол сияқты зақымдалған тармақталуын немесе магистраль учаскесін
анықтайды. Жерге тұйықталу орнына аспаптың көрсеткіштері күрт азаяды,
бұл тұйықталу нүктесін анықтайды[11].
«Зонд» аспабы–бағытталған əрекет құрылғысы, яғни ол жерге
тұйықталу орнын анықтауды ғана емес, сонымен қатар іздеу бағытын да
қамтамасыз етеді, егер іздеу қосалқы станциядан емес, зақымдалған желінің
қандай да бір нүктесінен басталса қызығушылық тудырады. Оның əрекеті 11-
ші гармониканың (550 Гц) кернеу жəне Ток фазаларын салыстыруға
негізделген. Сондықтан, көрсетілген негізгі элементтерден басқа «Зонд»
фазаларды салыстыру органы болады, ал шығыс өлшеу аспабының
ортасында нөлмен шкаласы болады.
