Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ұлттық АҚпараттандыру орталығЫ

Оқытудың жаңа парадигмасына өтудің тетігі оқытудың тиімділігін батыл арттыру мен жаппай сапалы білім беруді қамтамасыз ететін педагогикалық және ақпараттық қатынастық технологияларды ұштастыру негізінде электрондық оқыту болып саналады. 2011-2020 жылдары Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасының басым бағыты болып электрондық оқыту мойындалған.

Оқып үйренетін пән бойынша білім мен білікті меңгеруде электрондық оқыту есебінен танымдық іс-әрекеттегі дәстүрлі оқу процесінде, сондай-ақ ақпараттық қоғамда тұлғаның толық құнды өмірі мен іс-әрекетіне қажетті ақпараттық мәдениеттің бөлігі болып саналатын ақпарқатынастық өзара әрекеттің нақты тұрмыстық міндеттерін, тәсілдерін шешу үшін әмбебап ақпаратты іздестіру, сұрыптау, талдау және алынған ақпаратты пайдалану мен ұсынуда өзгерістер болады.

Электрондық оқыту жүйесін (е-learning) құру жеткілікті түрде өзекті міндет болып саналады. Жүйенің мақсаты – жапай сапалы білім беруге бағытталған жақсы білімдік ресурстар мен техногогияларға білімдік процестің барлық қатысушыларының тең қатынас құруын қамтамасыз ету.

Электрондық оқыту жүйесінің ішкі жүйелерінің бірі контенттік (мазмұндық) жасақтама болып саналады: ашық қатынас құруда орта, техникалық және кәсіптік білім беру мекемелерін цифрлық білімдік контентпен толық қамтамасыз ету жоспарланады; оқытушылар дайындайтын электрондық білімдік ресурстар дамиды (орталықтандырылған медиатек ресурстары дайындалынады және толықтырылады).

Цифрлық білімдік ресурстар Порталға қосылу орнынан тәуелсіз түрде әрбір пайдаланушы үшін ыңғайлы әр түрлі форматтағы ақпарат болып табылуы тиіс.

Цифрлық білімдік ресурстарды педагогтар сабақ жүргізу үшін де, оқушылар оны өз беттерімен сабаққа дайындалу үшін және анықтамалық материалдар ретінде пайдалана алатын болады. Цифрлық білімдік ресурстар оқытушыларға оқытудың әр түрлы мақсаттары үшін оқу материалын қалыптастыруға мүмкіндік беруі тиіс.

Жалпы орта білім беру мекемелеріндегі электрондық оқыту

жүйесі үшін цифрлық білімдік ресурстарды

дайындау стандарты
1. Қолдану саласы

Осы стандарт жалпы орта білім беру мекемелеріндегі электрондық оқыту жүйесі үшін цифрлық білімдік ресурстарды дайындауға қойылатын педагогикалық, психологиялық, техникалық және дизайн-эргономикалық талаптардың жиынтығын ұсынады.

Стандарт электрондық басылымдарды дайындаушыларға арналған және электрондық оқыту жүйесі (е-learning) үшін әзірленетін барлық цифрлық білімдік ресурстар үшін қолданылады.
2. Нормативтік сілтемелер

Осы стандартта келесі стандарттарға сілтемелер пайдаланылды:

Мемлекеттік стандарт 7.82-2001. АКБСЖ. Библиографиялық жазба. Электрондық ресурстардың библиографиялық сипаттамасы. Жалпы талаптар мен құрастыру ережелері.

Мемлекеттік стандарт 7.83-2001. АКБСЖ. Электрондық басылымдар. Негізгі түрлері және басылымдық мәліметтер.

Мемлекеттік стандарт 7.4-95. АКБСЖ. Басылымдар. Басылымдық мәліметтер.

СТ ҚР СТ 1.5-2004 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік техникалық реттеу жүйесі. Стандарттардың дайындалуына, баяндалуына, безендірілуіне және мазмұнына қойылатын жалпы талаптар.

ҚР МЖМБС 2.003-2002 Қазақстан Республикасының Жалпы орта білім беру Мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты.

3. Анықтамалар

3.2. Осы стандартта оған толықтыруға сәйкес анықтамалары бар келесі термин пайдаланылды.

3.2.1. Цифрлық білімдік ресурстар – бұл білімдік процесс субъектілерінің интерактивтік қашықтықтықтан өзара әрекеттестік ретінде электрондық оқытудың ақпарқатынастық білімдік ортасының жинағын құруды қамтамасыз ететін электрондық тасуыштардағы дидактикалық материалдар.
4. Қысқартулар

МЖМБС – мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты

АБО – ақпараттық білімдік орта

ЦБР – цифрлық білімдік ресурстар

5.1. Қазақстандық білім беру мазмұнын анықтайтын мемлекеттік құжаттарға сәйкестігі;

5.2. Оқыту процесінің заңдылықтары мен қағидаларын есепке алу;

5.3. Пән саласы білімдеріндегі педагогика ғылымының жетістіктерін есепке алу;

5.4. ЦБР-дың мазмұны ұлттық дәстүрлер ескеріліп дайындалынады.
6. Цифрлық білімдік ресурстарға қойылатын жалпы педагогикалық талаптар:

6.1. Ғылымилық қағиданы қамтамасыз ету:

6.1.2. Пайдаланылатын терминологиялардың қазіргі заманғы түсіндірмелерге сәйкестігі.

6.1.3. Оқу материалын баяндау түсінікті, нақты, толық және қайшылықсыз болуы тиіс.

6.2. Түсініктілік қағидасын қамтамасыз ету:

6.2.1. Оқу материалын оқушылардың нақты жас ерекшеліктеріне бейімді түрде ұсыну.

6.2.2. Оқушыларда парасаттық, адамгершілік, физикалық артық жүктемелердің болмауы.

6.3. Көрнекілік қағидасын қамтамасыз ету:

6.3.1. Оқу материалын қабылдауға және қайта өңдеуге сезім мүшелерін мақсатқа лайықты қатыстыру;

6.3.2. Оқу материалын барынша көрінерлік ету.

6.4. Жүйелілік қағидасын қамтамасыз ету.

6.4.1. ЦБР-дың оқу процесінің белгілі бір құрылымдық құрамдас бөлігіне сәйкестігі: құлшыныстық-мақсаттық; мағналы мазмұндық; операциялық іс әрекеттік немесе бағалаушылық нәтижелік.

6.5. Саналылық қағидасы мен интерактивтікті қамтамасыз ету

6.5.1. Пайдаланушылар үшін оқу міндеттерінің айқын қойылымы.

6.5.2. Оқушылар мүддесіне тірек және ілім түрткілерін қалыптастыру.

6.5.3. Оқушылардың белсенді ақыл-ой іс-әрекетін ұйымдастыру.

6.5.4. Шынайы уақыт режімінде өзара әрекеттестікті және кері байланыстарды ұйымдастыру.

6.6. Теорияның практикамен байланыс қағидасын қамтамасыз ету.

6.6.1. Оқу материалының практикалық бағдарланғыштығы.

6.1.2. ЦБР-Дың қоғам мен экономиканың қазіргі заманғы даму процесіне бағдарлануы.

7. Электрондық оқытудың құлшыныстық-мақсаттық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР – оқушылардың оқыту мақсаттарын жете түсінуі мен рефлекциясына және оқып білетін материалға немесе сабақ тақырыбына олардың қызушылығын қалыптастыруға бағытталған ресурстар.

7.1. Электрондық оқытудың құлшыныстық-мақсаттық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: мультимедиалық дыбысталған таныстырылым; ойындық дыбысталған таныстырылым; анимацияланған дыбысталған логикалық құрылымдық схема; интерактивтік тапсырмалар; автоматтандырылған сауалнамалар; ойын тестілері.

7.2.1. көрнекі және бейнелі түрде оқыту мақсатының айқын түсініктерін қабылдауға;

7.2.2. жергілікті, жүйелік және қызметтік білімдердің логикалық құрылымдық жиынтығы ретінде оқыту мақсатын ұғынуға; оқып білетін заттардың, құбылыстар мен процесстердің елеулі, елеусіз белгілері мен қасиеттерін логикалық топтастыруға;

7.2.3. дыбыстық түсініктеме беру арқылы оқыту мақсатын түсінуге;

7.2.4. пән бойынша базалық ұғымдарды иерархияланған блок-схемада талдап қорытуға;

7.2.5. жадқа ұзақ сақтауға мүмкіндік туғызатын оқыту мақсатын түсінуді бекітуге;

7.2.6. оқыту мақсатын шығармашылық ой елегінен өткізу және толықтыру арқылы оны практикада қолдануға

бағытталған болуы тиіс.

8. Электрондық оқытудың мағналық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР – жаңа материалды түсіндіруге, оқыту мазмұнын жүзеге асыруға бағытталған ресурстар.

8.1. Электрондық оқытудың құлшыныстық-мақсаттық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: жаңа материалдың мультимедиалық түсініктемесі; оқулық бейнефильм; ойындық дыбысталған таныстырылым; мультимедиалық дыбысталған таныстырылым; анимацияланған дыбысталған логикалық құрылымдық схема; мұрағаттық құжаттар; фотожинақтар; анимацияланған карталар; статикалық карталар; дыбыс жазбалары, дыбысталған мәтіндер; есептерді шешу мен түрлерін талдаудың анимацияланған үлгілері.

8.2. Электрондық оқытудың мағналық құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР:

8.2.1. оқу-танымдық ақпаратты қабылдауға, танылатын заттардың, құбылыстар мен процестердің сезілетін сыртқы қасиеттері, сапалары мен белгілерін оқушылардың жете түсінуіне; ұсынылатын ережелердің дұрыстығын дәлелдейтін айқын және көз жеткізетін мысалдар мен деректердің жеткілікті санын енгізуге; оқу ақпаратының мазмұнын ашуды жетілдіру мен қолданушылығын қамтамасыз етуге;

8.2.2. оқу-танымдық ақпараттың мәнін түсінуге, келесі операцияларды: түсініктерде тіркелген оқып білетін заттар мен құбылыстардың қабылданған қасиеттері мен белгілерін талдау, олардың маңыздылық дәрежесі бойынша осы заттар мен құбылыстардың мәнін ашу, оқып білетін заттардың, құбылыстар мен процесстердің мәнін (себеп пен салдарын) қалыптастыруға;

8.2.3. оқу материалын түсінуге және білім алушылардың ойлау іс-әрекетін: мәселелік элементтері, мәселелік баяндалуы (көрсеткіштік және сұқбаттық мәселелік баяндалуы) бар хабарламалық баяндалатын құбылыстарды салыстыруды және талдауды белсенді етуге; оқып білетін материалдың дұрыс айқын бейнелерін жасауға;

8.2.4. оқу ақпаратын қорытуға: оқып білетін құбылыстардың маңызды және маңызды емес белгілерін ажырата білуге; пайымдау (пікір айту), болжамдар мен теориялық қорытындылар ұсынуға;

8.2.5. жаңа мәтіндік көздерге оқып білген заттарды, құбылыстар мен процестерді тасымалдау, қызметтік сауаттылықты қалыптастыру – әр түрлі формада берілген ақпаратты қабылдау және талдау, көптеген шынайы байланыстардың мүмкін болатын сипатын түсіну арқылы оқып білетін материалды бекітуге;

8.2.6. ақиқаттың нақты міндеттерін шешуге абстракты теориялық білімдерді практикада пайдалануға

9.2.1. оқушылардың тапсырмаларды өз беттерімен орындау біліктерін мақсатты түрде қалыптастыруға бағытталған міндеттерді, мәселелердің мәнін, сұрақтарды, педагогикалық нұсқауларды дәл және айқын тұжырымдау арқылы интерактивтік тапсырмалардың шарттарын қабылдауға;

9.2.2. есептерді шешудің тәсілдерін ұғынуға, жаңғыртушы, ауызша, жазбаша, жаттығушылық, графикалық, мәселелік іздестірушілік жаттығуларды орындауға, жобалық және шығармашылық тапсырмаларды жүргізуге; оқушылардың тапсырмаларды өзіндік орындау біліктерін мақсаттылық қалыптастыруға бағытталған практикалық пен зертханалық жұмыстардың анимацияланған үлгілерінің негізінде оларды орындауға;

9.2.3. жай механикалық есте сақтауды емес, жауапты құрастыруды талап ететін ойлау іс-әрекетіне бағдарланған және бақыланатын жаттығушылық әрекеттер (ауызша-жазбаша, жаңғыртылатын, жаттығушылық, жобалық, графикалық, мәселелік іздестірушілік, эвристикалық, зерттеушілік, шығармашылық тапсырмалар; практикалық және зертханалық және б. мүмкіндігін ұсынатын тапсырмалардың алуан түрлі формаларының есебінен іс-әрекеттердің барынша мүмкін түрлерін енгізушілік негізінде оқу ақпаратын түсінуге;

9.2.4. есептерді шығару тәсілдерін, жаттығулар типтерін, жобалық және шығармашылық тапсырмаларды жүргізу реттерін; практикалық және зертханалық жұмыстарды шешу алгоритмін; білімдерді жүйелеуді, қорытынды жасауды қалыптастыруды қамтамасыз ететін әр түрлі интерактивтік тапсырмаларды талдап қорытуға;

9.2.5. білімдерді ұзақ уақыттық жадқа ауыстыруға және игерілген оқу ақпаратын біршама үзілістен кейін жаңа жағдаятта, «жаңа негізде», жаңа мысалдарда, оқып білетін құбылыстардың, заңдардың, заңдылықтардың, себеп-салдарлық тәуелділіктердің өзіндік мысалдарында қолдануға мүмкіндік туғызатын оқып білетін материалды бекітуге;

9.2.6. практикада: шығармашылық жобалардағы игерілген білімдерге, біліктер мен машықтарға шығармашылық қолдануға интерактивтік есептердің бар болуына; эссе, шығарма жазуда, тарихи оқиғаларды бағалауда білім алушы өз ниетін жүзеге асыруға, өз атынан әрекет етуге

бағытталған болуы тиіс.

10.1. Электрондық оқытудың бағалау-нәтижелік құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР-дың типтері: сабақтардың тақырыбы бойынша, тоқсандық қорытынды бойынша, жылдық қорытынды бойынша, УБТ-ға дайындық бойынша тестілейтін бағдарламалар; психологиялық сараптамалық тестілер; жатжазбалардың әр түрлі түрі; интеллектіні зерттеу тестілері; оқу құлшынысын зерттеу тестілері; шығармашылық ойлауды зерттеу тестілері; теориялық ойлауды зерттеу тестілері.

10.2. Электрондық оқытудың бағалау-нәтижелік құрамдас бөлігін қамтамасыз ететін ЦБР:

10.2.1. оқушылардың оқу жетістіктерін тәуелсіз бақылау мен бағалауды қамтамасыз етуге негізделген педагогикалық тағайындаулары мен нұсқаулары бар тестілеуші бағдарламаларды, қорытатын тестілерді, жатжазбаларды қабылдауға; дұрыс және дұрыс емес жауаптардың санын, нәтижесін көрсетуге;

10.2.2. бақылау-түзетуші, бақылау-ескертуші, бақылау-ынталандырушы және бақылау-қорытушы сияқты; бастапқы, аралық, қорытынды сияқты; көп деңгейлік сияқты бақылаудың алуан түрі бар тестілейтін бағдарламалардың мәнін түсінуге;

10.2.3. Өзінің оқу нәтижелерінің деңгейін түсінуге және кемшіліктерін анықтауға;

10.2.4. тестілейтін бағдарламалардың мазмұнын, олардың электрондық оқулықтың мазмұнымен сәйкестігін және тестілік материалдың білім алушы іс-әрекетінің бағаланатын деңгейімен сәйкестігін қорытуға;

10.2.5. сұрақтарды кездейсоқ таңдау әдісімен тестілерді бағдарламалау негізінде білімдерді ұзақ уақыттық жадқа ауыстыруға мүмкіндік туғызатын оқып білетін материалды бекітуге;

10.2.6. практикада абстрактылы теориялық білімдердің қосымшасын ақиқаттылықтың нақты міндеттерін шешуге

бағытталған болуы тиіс.
11. Дизайн-эргономикалық талаптар

11.1. Дизайн қазіргі тазалық және эргономикалық нормаларға сәйкес және жүйені пайдаланушыларға ең тиімді түрде оң сезімдік реакция тудыратын болуы тиіс.

11.2. Интерфейстің бір түрлілігі: жазбалар, анықтамалар жүйесі, ЦБР әр түрлі құрамдас бөліктерін айқын ажыратуды қамтамасыз ететін бір типті таңбашаларды (икондарды) және басқа арнайы символдарды пайдалану.

11.3. Монитор экранында түстік көзге көрінерлік ортаның қолайлылығы: пайдаланылатын түстердің тұрақтылығы, фонға қатысы бойынша кескін қанықтылығының ұтымдылығы; орнықты көру бірлестігіне түстердің сәйкестігі, бір экранда толқын ұзындықтары әр түрлі төрттен артық түстерді пайдаланудың мүмкін еместігі және т.б.

11.4. Бейнеқатарлардың, бейнеүзінділердің, анимацияның, безендірудердің, графикалық және фотобейнелердің, динамикалық модельдердің, қаріптік және суретті мәтіннің және т.б. жоғары сапасы.

11.5. Дыбыстық сүйемелдеудің жоғары сапасы: кадрды сүйемелдейтін мақамның (дыбыс ырғағының) сапасы, дыбыстық сүйемелдеу ырғағының жағымдылығы, дыбыстық фонның, әуеннің және т.б. сапасы.

11.6. Бағыттау жылдамдығының қолайлығы, қарапайымдылығы, біркелкілігі: жауапқа реакция уақыты немесе басқару әрекеті 10 секундтан артық болмауы тиіс.

11.7. Пернетақтаны, тышқанды, микрофонды, сканерді, принтерді және басқа құрылғыларды пайдаланудың мақсатқа лайықтылығы, әдептілігі және қолайлылығы.

11.8. Нұсқаулар мен көмектің бар болуы, олармен жұмыс істеудің қолайлылығы.

11.9. Қаріптер мен графикалық шешімдердің оқушылар жасына сәйкестігі: 1-4 сынып үшін ЭО-тың қарпінің кеглі 14-тен аз емес, 5-9 сынып үшін 12-ден аз емес.


12. Техникалық талаптары
12.1. SCORM талаптарына сәйкестілілігі.

12.2. Сілтемелердің биязы жұмыстары, басқару элементері және навигациясы, көркем бейнелері, анимациялары және бейне көріністері, синхрондық, үйлестірілген дыбыстарымен сүйемелденеді.

12.3. Аса кең тараған операциялық жүйелер жұмысы; жетекші дерекқорларымен үйлесімділігі; (SNMP v2) ашық стандарттарда қолдау көрсетіледі.

12.4. Электрондық оқыту Жүйесінен Интернет желісіне қатынас құрмастан келесіде пайдалануға мүмкіндігі бар CD/DVD дискіге экспорттау мүмкіндігін қолдау.

12.5. ЦБР-дың рұқсат етілген форматтарын пайдалану (Қосымша 1-ді қараңыз)

12.6. Стандарттық плеерлерді пайдалану (Қосымша 2-ні қараңыз).

12.7. ЦБР-дың оның қысқаша сипаттамасына сәйкестігі.

12.8. Метамәліметтердің барлық өрісін толтырудың дұрыстығы мен толықтығы.

12.9 Ехе-қосымша түрінде ЦБР өңдеуін мүмкіндігінше орындау, олар бағдарламалаудың кез келген жүйесінде өңдей алады, сондықтан олар дербес болуы шарт, өздігінен қосылып, сытқы файлдарға сілтемесіз оралған ЦБР ресурстарын қолдану. Бұл әріптер, бейнелер мен дыбыстарға қатысты болып келеді.

12.10. Файл пішімдерін мүмкіндігінше Adobe Flash-9-да пайдалану және одан әрі де.

12.10.1. Flash файл пішімдері порталда (бетше босағасында) орналасуы үшін *.swf кеңейтілуі тиіс.

12.10.2. Әрбір жүктелетін файлда міндетті түрде прелоадер қатысуы тиіс.

12.10.3. Құжаттың көлемі 800х600 пиксель болуы тиіс.

12.10.4. Жаңғыртылатын анимацияның жылдамдығы 25 fps болуы тиіс.

12.10.5. Бейнебаянның ішінде пайдаланылатын бейнеүзінділер SteelOverAll дербес плеерлі түрде *.FLV пішімде болуы тиіс.

12.10.6. Дыбыстық файлдар *.MP3 (mono,birate-64kbps) пішімде болуы тиіс.

12.10.7. Фотомәліметтер мен суреттер *.JPG пішімінде болуы тиіс.

12.11 ЦБР On-line тәртібінде қажеттілігін орындау үшін, HTML,XML,PHP және басқа да пішімдерін қолдана алады.

12.12. Файлдың жалпы көлемі – 10 Мб-қа дейін.

13. Декларация құрылымы мен ресурсты сипаттамасы

13.1. Безендірілген MS Word, HTML пішімдегі мақала, PDF және т.б.;

13.2. JPEG пішімінде безендіру;

13.3. HTML пішіміне ілестірілген мәтінді JPEG пішімінде безендіру;

13.4. Мазмұны HTML пішіміндегі кітаптың GIF, JPEG пішімінде сканерленген беттер сілтемесі;

13.5. HTML пішіміндегі кітап (HTML файлдары суреттерімен);

13.6. mp3 пішіміндегі аудиожазбалар;

13.7. FLV пішіміндегі бейнежазбалар (флеш-бейне);

13.8. MS Power Point пішіміндегі таныстыру рәсімі;

Қосымша 1

Қосымша 2

Стандарттық плеерлердің тізімі

	Нұсқа
{браузер}Internet Explorer	8 және жоғары
Mozilla Firefox-пен үйлесімдікті қамтамасыз ету	3 және жоғары
Macromedia Flash Player	9 және жоғары
Macromedia Shockwave Player	10 және жоғары
Adobe Reader	9 және жоғары
Windows Media Player	10 және жоғары
MS Office	2007
DjVu Browser Plug-in	6 және жоғары
Sun Microsystems, Java 2 Runtime Environment Standard Edition	1.4.2 және жоғары
ExpressView Browser Plug-in
Cosmo Player	2.1 және жоғары
TechExplorer

Министерство образования и науки Республики Казахстан

НАЦИОНАЛЬНЫЙ ЦЕНТР ИНФОРМАТИЗАЦИИ

Стандарт разработки цифровых образовательных ресурсов

для системы электронного обучения

в организациях среднего общего образования

(на русском языке)

Алматы, 2011

Введение
Стратегия развития образования XXI века ориентирована на подготовку выпускников, принципом которых должно быть «обучение через всю жизнь» на основе мобильного инфокоммуникационного взаимодействия в открытом информационно-образовательном пространстве. Платформой их подготовки сегодня в стенах школы является новая инфокоммуникационная парадигма обучения как закономерный объективный процесс.

Механизмом перехода на новую парадигму обучения является электронное обучение на основе интеграции педагогических и информационно-коммуникационных технологий, обеспечивающее радикальное повышение эффективности обучения и массовое качественное образование. Электронное обучение признано приоритетным направлением Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы.

За счет электронного обучения происходит трансформация традиционного учебного процесса в познавательную деятельность по приобретению знаний и умений по изучаемому предмету, а также универсальных – поиск, отбор, анализ, организация и представление информации, использование полученной информации для решения конкретных жизненных задач, способы инфокоммуникационного взаимодействия и т.д., являющихся составной частью информационной культуры личности, так необходимой для полноценной жизни и деятельности в информационном обществе.

Создание системы электронного обучения (е-learning) является достаточно актуальной задачей. Цель системы - обеспечение равного доступа всех участников образовательного процесса к лучшим образовательным ресурсам и технологиям, направленного на массовое качественное образование.

Одной из подсистем системы электронного обучения является контентное (содержательное) обеспечение: планируется полное обеспечение цифровым образовательным контентом организаций среднего, технического и профессионального образования в открытом доступе; получат развитие электронные образовательные ресурсы, создаваемые преподавателями (централизованное создание и наполнение ресурсами медиатек).

Цифровые образовательные ресурсы должны представлять информацию различных форматов в удобном для каждого пользователя виде независимо от места его подключения к Порталу.

Цифровые образовательные ресурсы могут быть использованы как педагогами для проведения уроков, так и учащимися для самостоятельной подготовки и использования ее в качестве справочных материалов. Цифровые образовательные ресурсы должны позволять преподавателю формировать учебный материал для различных целей обучения.

Стандарт разработки цифровых образовательных ресурсов

для системы электронного обучения

в организациях среднего общего образования

1 Область применения

Настоящий стандарт предъявляет совокупность педагогических, психологических, дидактических, методических, технических и дизайн-эргономических требований к разработке цифровых образовательных ресурсов для системы электронного обучения в организациях среднего общего образования.

Стандарт предназначен для производителей электронных изданий и применяется для всех цифровых образовательных ресурсов, создаваемых для системы электронного обучения (е-learning).
2 Нормативные ссылки
В настоящем стандарте использованы ссылки на следующие стандарты:

ГОСТ 7.82-2001. СИБИД. Библиографическая запись. Библиографическое описание электронных ресурсов. Общие требования и правила составления.

ГОСТ 7.83-2001. СИБИД. Электронные издания. Основные виды и выходные сведения.

ГОСТ 7.4-95. СИБИД. Издания. Выходные сведения.

СТ РК 1.5-2004 Государственная система технического регулирования Республики Казахстан. Общие требования к построению, изложению, оформлению и содержанию стандартов

ГОСО РК 2.003-2002 Государственный общеобязательный стандарт среднего общего образования Республики Казахстан. Основные положения.

3 Определения

3.1. В настоящем стандарте применяются термины и определения в соответствии с ГОСТ 7.83-2001.

3.2. В дополнение к ним в настоящем стандарте используются следующие термины с соответствующими определениями:

3.2.1. Цифровые образовательные ресурсы - это дидактические материалы на электронных носителях в цифровом формате, обеспечивающие в совокупности создание инфокоммуникационной образовательной среды электронного обучения как интерактивного дистанционного взаимодействия субъектов образовательного процесса.

4. Сокращения
ГОСО – государственный общеобязательный стандарт образования

ИОС – информационно-образовательная среда

ЦОР – цифровые образовательные ресурсы
5. Общие требования

5.2. Соответствие государственным документам, определяющим содер-жание казахстанского образования;

5.2. Учет закономерностей и принципов учебного процесса;

5.4. Учет достижений педагогической науки в предметной области знаний.

5.5. Содержание ЦОР разрабатывается с учетом национальных традиций.
6. Общепедагогические требования к цифровым образовательным ресурсам:
6.1. 1 Обеспечение принципа научности.

6.1.1.Научная достоверность изложения содержания учебного материала.

6.1.2.Соответствие используемой терминологии ее современным научным толкованиям.

6.1.3. Изложение учебного материала должно быть понятным, точным, полным и непротиворечивым.

6.2. Обеспечение принципа доступности.

6. 2.1.Представление учебного материала сообразно конкретным возрастным особенностям учащихся.

6. 2.2.Отсутствие интеллектуальных, моральных, физических перегрузок учащихся.

6.3. Обеспечение принципа наглядности:

6.3.1.Целесообразное привлечение органов чувств к восприятию и переработке учебного материала;

6.3.2. Максимальная визуализация учебного материала

6.4. Обеспечение принципа системности.

6.4.1.Соответствие ЦОР определенному структурному компоненту учебного процесса: мотивационно-целевому; содержательному;

операционно-деятельностному или оценочно-результативному.

6.5. Обеспечение  принципа сознательности и интерактивности

6.5.1.Четкая постановка учебных задач для пользователей.

6.5.2.Опора на интересы учащихся и формирование мотивов учения.

6.5.3.Организация интенсивной умственной деятельности учащихся.

6.5.4.Организация взаимодействия в режиме реального времени и обратной связи.

6.6. Обеспечение принципа связи теории с практикой.

6.6.1.Практикоориентированность учебного материала.

6.6.2.Ориентация ЦОР на современные процессы развития общества и экономики.

7. ЦОР, обеспечивающие мотивационно-целевой компонент электронного обучения – ресурсы, направленные на осознание и рефлексию учащимися целей обучения и формирование их интереса к изучаемому предмету или теме урока.

7.1. Типы ЦОР, обеспечивающие мотивационно-целевой компонент электронного обучения: мультимедийная озвученная презентация; игровая озвученная презентация; анимированная озвученная логико-структурная схема; интерактивные задания; автоматизированные опросники; игровые тесты.

7.2. ЦОР, обеспечивающие мотивационно-целевой компонент электронного обучения должны быть направлены:

7.2.1.на восприятие ясного представления целей обучения в наглядном и обозримом виде;

7.2.2.на осмысление целей обучения как логико-структурной совокупности локальных, системных и функциональных знаний; логической группировки существенных и несущественных признаков и свойств изучаемых предметов, явлений и процессов,

7.2.3.на понимание целей обучения путем предоставления звукового комментария

7.2.4.на обобщение в иерархизированной блок-схеме базовых понятий по предмету;

7.2.5.на закрепление понимания целей обучения, способствующее его переводу в долговременную память.

7.2.6.на практическое применение целей обучения путем творческого его переосмысления и дополнения.

8. ЦОР, обеспечивающие содержательный компонент электронного обучения – ресурсы, направленные на объяснение нового материала, реализацию содержания обучения.

8.1. Типы ЦОР, обеспечивающие содержательный компонент электронного обучения: мультимедийное объяснение нового материала; учебный видеофильм; игровая озвученная презентация; анимированная озвученная логико-структурная схема; архивные документы; фотоколлекция; анимированные карты; статические карты; звукозаписи, озвученные тексты; анимированные образцы решения задач и видов разбора.

8.2. ЦОР, обеспечивающие содержательный компонент электронного обучения, должны быть направлены:

8.2.1.на восприятие учебно-познавательной информации, осознание учащимися ощущаемых внешних свойств, качеств и признаков познаваемых предметов, явлений, процессов; включать яркие и убедительные примеры, факты, доказывающие правильность выдвигаемых положений, представлений познаваемых предметов, явлений, процессов; обеспечивающих приемлемость и совершенство раскрытия содержания учебной информации;

8.2.2.на осмысление учебно-познавательной информации и формирование образных представлений, включающее следующие операции: анализ воспринятых свойств и признаков изучаемых предметов и явлений, зафиксированных в представлениях, по степени их важности для раскрытия сущности этих предметов и явлений, постижение сущности (причин и следствий) изучаемых предметов, явлений и процессов.

8.2.3.на понимание учебного материала и активизацию мыслительной деятельности обучаемого: сравнение и анализ изучаемых явлений сообщающего изложения с элементами проблемности, проблемного изложения (показательное и диалогическое проблемное изложение); создание правильных ярких образов изучаемого материала;

8.2.4.на обобщение учебной информации: вычленение существенных и несущественных признаков изучаемых явлений; рассуждение, выдвижение гипотез и теоретические обобщения;

8.2.5.на закрепление изучаемого материала путем переноса изученных предметов, явлений и процессов в новых текстовых источниках, формирование функциональной грамотности – умений воспринимать и анализировать информацию, представленную в различных формах, понимать вероятностный характер многих реальных зависимостей;

8.2.6.на практику: приложимость абстрактных теоретических знаний к решению конкретных задач действительности;

9. ЦОР, обеспечивающие операционно-деятельностный компонент электронного обучения – ресурсы, направленные на организацию практической деятельности учащихся по закреплению знаний, формированию умений и навыков в предметной области знаний.

9.1. Типы ЦОР, обеспечивающие операционно-деятельностный компонент электронного обучения: виртуальные лабораторные работы; интерактивные задания; электронные задачники; электронные практикумы; интерактивное моделирование; электронный словарь; интерактивные игры; электронные конструкторы; компьютерные измерители; анимированные интерактивные карты.

9.2.ЦОР должны быть направлены:

9.2.1.на восприятие условий интерактивных заданий путем точного и четкого формулирования задачи, сути проблемы, вопроса, педагогических установок, направленных на целенаправленное формирование у учащихся умения самостоятельно выполнять задания;

9.2.2.на осмысление способов решения задач, выполнения воспроизводящих, устных, письменных, тренировочных, графических, проблемно-поисковых упражнений; проведения проектных и творческих заданий; практических и лабораторных работ на основе анимированных образцов их выполнения, направленных на целенаправленное формирование у учащихся умения самостоятельно выполнять задания;

9.2.3.на понимание учебной информации на основе включенности в максимально возможные виды деятельности за счет разнообразия форм заданий, предоставляющих возможность контролируемых тренировочных действий (устных/ письменных упражнений; воспроизводящих, тренировочных, проектных, графических, проблемно-поисковых, эвристических, исследовательских, творческих заданий; практических и лабораторных работ и др.), ориентированных на мыслительную деятельность, требующих конструирования ответа, а не просто механического запоминания.

9.2.4.на обобщение способов решения задач, типов упражнений, порядка проведения проектных и творческих заданий; алгоритма решения практических и лабораторных работ; наличие разнообразных интерактивных заданий, обеспечивающих формирование обобщения и систематизации знаний;

9.2.5.на закрепление изучаемого материала, способствующее переводу знаний в долговременную память и применению усвоенной учебной информации после некоторого перерыва в новой ситуации,"на новой основе", на новых примерах, на собственных примерах изучаемых явлений, законов, закономерностей, причинно-следственных зависимостей, разрешение посильных и значимых для них учебных про­блем.

9.2.6.на практику: наличие интерактивных заданий на творческое применение усвоенных знаний, умений и навыков в творческих проектах; в написании эссе; сочинений, оценки исторических событий, где обучающийся реализует свои намерения, действует от своего лица и т.д.

10. ЦОР, обеспечивающие оценочно-результативный компонент электронного обучения – тестирующие программы, с помощью которых учащиеся могут проверить свои учебные достижения.

10.1.Типы ЦОР , обеспечивающие оценочно-результативный компонент электронного обучения: тестирующие программы по темам уроков; по итогам четверти; по итогам года; по подготовке к ПГК; по подготовке к ЕНТ; психолого-мониторинговые тесты; различные виды диктантов; тесты на изучение интеллекта; тесты по изучению учебной мотивации; тесты на изучение творческого мышления; тесты на изучение теоретического мышления.

10.2. ЦОР, обеспечивающие оценочно-результативный компонент электронного обучения должны быть направлены:

10.2.1.на восприятие тестирующих программ, обобщающих тестов, диктантов с обоснованными педагогическими установками и инструкциями, обеспечивающими независимый контроль и оценку учебных достижений учащихся; показ результата, количества правильных и неправильных ответов;

10.2.2.на осмысление сущности тестирующих программ с разными видами контроля: как контрольно-корригирующих, контрольно-предупреждающих, контрольно-стимулирующих и контрольно-обобщающих; как начального, промежуточного, итогового; как многоуровневых;

10.2.3. на понимание своего уровня учебных достижений и определение пробелов

10.2.4.на обобщение содержания тестирующих программ, их соответствия содержанию учебного материала электронного учебника и соответствия тестового материала оцениваемому уровню деятельности обучаемых;

10.2.5.на закрепление изучаемого материала, способствующее переводу знаний в долговременную память на основе программирования тестов методом случайной выборки вопросов.

10.2.6.на практику: на приложимость абстрактных теоретических знаний к решению конкретных задач действительности.


11. Дизайн-эргономические требования

11.1.Дизайн должен соответствовать действующим санитарным и эргономическим нормам и наиболее эффективно создавать положительную эмоциональную реакцию у пользователей Системы.

11.2.Единообразие интерфейса: системы надписей, справок, использование однотипных значков (иконок) и других специальных символов, обеспечивающих четкое различение различных компонентов ЦОР и пр.

11.3. Благоприятность цветовой визуальной среды на экране монитора: оптимальность контраста изображения по отношению к фону; соответствие цветов устойчивым зрительным ассоциациям; недопустимость использования более четырех цветов различных длин волн на одном экране и т.д.

11.4. Высокое качество видеорядов, видеофрагментов, анимаций, иллюстраций, графических и фотоизображений, динамических моделей, шрифтового и рисованного текста и т.п.).

11.5. Высокое качество звукового сопровождения: качество дикции закадрового сопровождения, рациональность темпа звукового сопровождения, качество звукового фона, музыки и т.п.).

11.6. Удобство, простота, единообразие и скорость навигации: время реакции на ответ или управляющее воздействие должно быть не более 10 секунд. 

11.7. Целесообразность, корректность и удобство использования клавиатуры, мыши, микрофона, принтера и других устройств.

11.8. Наличие инструкции или подсказки, удобство работы с ней.

11.9. Соответствие шрифтов и графических решений возрасту учащихся: кегль шрифта ЭУ для 1-4 класса должен быть не менее 14 , для 5-9 классов – не менее 12.
12. Технические требования
12.1. Соответствие требованиям SCORM.

12.2.Корректная работа ссылок, элементов управления и навигации, отображения иллюстраций, анимаций и видеофрагментов, синхронное, сбалансированное звуковое сопровождение.

12.3. Работа в наиболее распространенных операционных системах; совместимость с ведущими базами данных; поддержка открытых стандартов (SNMP v2).

12.3. Поддержка возможности экспорта из Системы электронного обучения на CD/DVD диски с возможностью последующего использования на компьютерах без доступа к сети Интернет.

12.4. Использование допустимых форматов ЦОР (см. Приложение 1)

12.5. Использование стандартных плееров (см. Приложение 2).

12.6. Соответствие ЦОР его краткому описанию.

12.7. Правильность и полнота заполнения всех полей метаданных

12.8 Предпочтительно разработку ЦОРа выполнять в виде Exe-приложения, они могут разрабатываться в любой системе программирования, при этом они должны быть автономными, самостоятельно запускаться и использовать ресурсы упакованные в ЦОРе , без ссылок на внешние файлы. Это относится к шрифтам, видео и звуку.

12.9. Формат файлов предпочтительно использовать Adobe Flash-9 и выше.

12.9.1. Для размещения на портале формат файлов Flash должен иметь расширение - *.swf.

12.9.2.В каждом подгружаемом файле должен присутствовать прелоадер.

12.9.3.Размер документа 800х600 пикселей.

12.9.4.Скорость воспроизводимой анимации 25 fps.

12.9.5.Видеофрагменты используемые внутри клипа должны быть в формате *.FLV с автономным плеером типа – SteelOverAll.

12.9.6.Звуковые файлы должны быть в формате *.MP3 (mono,birate-64kbps)

12.9.7.Фотоматериалы и изображения должны быть в формате *.JPG
12.10 При необходимости, для использования ЦОР в On-line режиме, ЦОР может разрабатываться в фомате HTML,XML,PHP и др.

12.11. Общий объем файла – до 10 Мб.

13. Структура декларации и описания ресурса
13.1. Статья в формате MS Word, HTML с иллюстрациями, PDF и др.;

13.2 Иллюстрация в формате JPEG;

13.3.Иллюстрация в формате JPEG с сопроводительным текстом в формате HTML;

13.4.Книга c оглавлением в формате HTML с ссылками на отсканированные страницы в формате GIF, JPEG;

13.5. Книга в формате HTML (файлы HTML с изображениями);

13.6.Аудиозапись в формате mp3;

13.7.Видеозапись в формате FLV (флеш-видео);

13.8.Презентация в формате MS Power Point;

Приложение 1
Допустимые форматы ресурсов

Формат	Обозначение	Описание	Расширение
FLASH	application/x-shockwave-flash	Файл Flash	swf
DCR	application/x-director	Файл Shockwave	dcr
PDF	application/pdf	Форматированный текст с изображениями Portable Document Format (PDF)	pdf
Java Applet	text/html	Приложения Java Applet. Должны быть вставлены в html страницу при помощи тега object	html
ASF	video/x-ms-asf	Advanced Systems Format, динамический видео- и звуковой ряд (реалистический и синтезированный)	asf
AVI	video/avi	Видеофайл в формате Audio Video Interleave (AVI)	avi
MPEG	video/mpeg	Видеофайл в формате Moving Picture Experts Group (MPEG)	mpg
WMV	video/x-ms-wmv	Видеофайл в формате Windows Media Video	wmv
WAV	audio/wav	Звуковой файла формата Waveform audio format	wav
MP3	audio/mpeg	Звуковой файл в формате MPEG-1 Audio Layer 3 (MP3) (для музыкальных произведений: стерео, не хуже чем: 44100 Гц, 16 бит, 160 Кб/с)	mp3
MIDI	audio/midi	Звуковой ряд	mid
GIF	image/gif	Изображение в формате Graphics Interchange Format (GIF)	gif
DOC	application/msword	Документ в формате Microsoft Word	doc
XLS	application/vnd.ms-excel	Электронная таблица в формате Microsoft Excel	xls
TIFF	image/tiff	Изображение в формате Tagged Image File Format (TIFF)	tif
RTF	text/richtext	Текст с форматированием (rich-text format)	rtf
DJVU	image/djvu	Графическое изображение текстовых документов	djvu
VRML	model/vrml	Объекты виртуальной реальности и интерактивного моделирования	vrml, wml
SHP	application/octet-stream	Географические карты (Shape file)	shp
SXF	application/octet-stream	Географические карты (SXF)	sxf
MAP	application/octet-stream	Географические карты	map, sit
EXE	application/octet-stream	Приложения	exe

Приложение 2

Список стандартных приложений и плееров

	Версия
Браузер Internet Explorer	8 и выше
Браузер Mozilla Firefox	3 и выше
Macromedia Flash Player	9 и выше
Macromedia Shockwave Player	10 и выше
Adobe Acrobat Reader	9 и выше
Windows Media Player	10 и выше
MS Office	2007 и выше
DjVu Browser Plug-in	6 и выше
Sun Microsystems, Java 2 Runtime Environment Standard Edition	1.4.2 и выше
ExpressView Browser Plug-in
Cosmo Player	2.1 и выше
TechExplorer

жүктеу/скачать 337.77 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: