Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық тестілеу орталығЫ

 

Эссе мен шығарманың айырмашылығы 

Мектеп  бағдарламасына  сәйкес  оқушылар  әдебиет  пәні  бойынша 

шығарма  жазуға  дағдыланған,  ұсынылған  тақырыптарды  таңдау,  оларға 

жоспар құру,  шығарма жазу барысында жоспарды негізге ала отырып, одан 

ауытқымау  сияқты  талаптарды  игерген.  Эссе  жанры  болса,  оқушылардың 

таңдаған  тақырыбы  бойынша  кӛтерілген  мәселеге  сай  ӛз  пікірі  мен  ой 

қорытындысын, ӛз кӛзқарасын дәлелдеуді қажет етеді. Эссе мен шығарманың 

ӛзіндік ерекшеліктерін түсініп, бір-бірінен айқын ажырата алу – аса маңызды 

қажеттілік.  Екеуі  де  әдебиет  пәні  бойынша  берілетін  жазба  жұмысы 

болғандықтан,  оларды  жазуға  негіз  болатын  авторлар  мен  шығармалар  да 

ортақ.  

Кӛркем  әдебиеттің  мақсаты  –  қоғам  мен  адам,  халық  пен  жеке  адам 

арасындағы  әлеуметтік,  психологиялық  жанды  байланыстарды  табиғи 

суреттеу. Шығарма да, эссе де – әдеби жанр, олардың қайнар кӛздері ортақ, 

тақырыптары  ұқсас  болғанмен,  мақсаттары,  құрылысы,  бағыты,    тілдік 

қолданысы, 

стилі 

 әр түрлі. Осыларды ескере отырып, оқушылардың назарына 

екі  әдеби  жанрдың  ӛзіндік  ерекшеліктері  кӛрсетілген  тӛмендегі  кесте 

ұсынылып отыр. Бұл кестеде эссе мен шығарманың анықтамасы, құрылымы, 

мақсаты,    оларды  жазуға  қойылатын  талаптар  дараланып  кӛрсетіліп,  қазақ 

тілінің  бай  сӛздік  қорын  тиісінше  дұрыс  қолдана  білу  туралы  нақты 

мәліметтер берілген.