Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық тестілеу орталығЫ
Әдеби-талдау эссеге құрылымдық талдау
жүктеу/скачать 0.95 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- НЕГІЗГІ БӚЛІМ 1 – абзац
| Әдеби-талдау эссеге құрылымдық талдау
КІРІСПЕ Тақырыпты түсіну сӛйлемі: Батыр - ерен күш иесі, еш нәрседен қорықпайтын, жауға тік келетін айбарлы адам. Адамның батырлығы, батырға тән мінезі жағдаят үстінде танылады. Бұл сӛйлемде эссе жазушы эссенің тақырыбына орай, эсседе талданатын мәселе туралы түсінік беріп тұр. Тақырып батыр, батырға тән мінезді талдауды сұрап тұр. Тақырыптың ӛзектілігі: «Ақиқат пен аңыз» роман-диалогіндегі кейіпкер Ұлы Отан соғысының батыры – Бауыржан Момышұлы. Әзілхан Нұршайықов туындыда аты аңызға айналған батырды оқырманына барынша жеткізуге тырысқан. Тақырыптың ӛзектілігі эссе жазуға себеп болған жайдан хабардар етеді. Ӛзекті мәселе – автордың батыр мінезін таныта білуі. Тезис: Оны қан майдандағы батыр ретінде ғана емес, адам құндылықтары тұрғысынан да таныта білген. Эссе тақырыбынан тезис қойылады. Тақырып батыр мінезін автордың жеткізуін сұрап тұр. Сондықтан тезис те автордың Бауыржан Момышұлының батырға тән мінезін ашуын талдауға байланысты қойылған. НЕГІЗГІ БӚЛІМ 1 – абзац Тезисті қолдаушы пікір Роман-диалогте Бауыржан Момышұлы қара батырға тән мінезімен кӛрінеді. Тезис Бауыржан Момышұлының батырға тән мінезін ашуын талдауға байланысты қойылды. Соған қатысты тезистегі негізгі ойды қолдайтын пікір білдірілді. Пікір «қара батырға тән мінезімен кӛрінеді». Аргументке дейінгі баяндау (уақыт, мекен, жағдай, қатысушылар т.б.) Оны автор Серебряковтың Жоғарғы Президиумға жазған хатындағы: Әдеби эссенің ерекшелігіне қарай аргумент келтіргенге дейін сол сӛздің болған уақыты, мекені, жағдай, кімдердің бұл сӛзге қатысы бар екендігі туралы қысқаша баяндайды. Аргумент 9 «...ұрыс үстінде Момышұлы жаралы болды. «Енді шегінерлік жер жоқ, полкта адам аз қалды, не кӛрсем де полкпен бірге кӛремін»,- деп ол ұрыс даласын тастап кетуден бас тартты» Бауыржан Момышұлының батырға тән мінезін танытатын хаттағы сӛйлем аргумент ретінде алынған. Талдау(анализ) - деген жолдар арқылы жеткізді. Бауыржан Момышұлының бойында жігерін қайрай білетін, бірбеткейлік батырға тән мінез бар. Ол ауыр жараланса да, ұрыс даласынан кетпеді. Аргументтен кейін автордың оқырманға танытып тұрған батыр мінезіне талдау жасайды. Абзацты қорытындылаушы сӛйлем Мұндай батырларды қазақ халқында қара батыр деп атайды. Абзацта айтылған пікір, аргумент, анализдерден кейін абзацты қорытындылап, жинақтап, бекітетін сӛйлем. Негізгі бӛлімнің бір абзацынан екінші абзацқа ӛтуші сӛйлем (қажет болғанда) Батырға тән қасиет алып қара күш иесі және қорықпайтын жаужүрек болумен ғана шектелмейді. Бұл сӛйлем эсседегі ой бірізділігін сақтау қажет болған жағдайда ғана жазылады. Осы сӛйлем келесі абзацтың не туралы болатынына сілтеме беріп тұр. жүктеу/скачать 0.95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|