синтез эссе, әдеби-дәлелдеме эссе, әдеби-салыстырмалы эссе

5 
туындыдағы кейіпкерлерді, оқиғаны салыстыра отырып, талдап 
жазады. Әдеби-шығармашылық эсседе кӛркем туындыдағы оқиғаны 
ӛз шығармашылығымен оқиға тудырып және кейіпкер рӛліне еніп 
немесе оқиға уақытына, мекеніне түсіп, сезімін, ойын, жай-күйін 
баяндап, сипаттап, суреттеп жазады. 
Әдеби эссенің әр түрінің мақсаты, жазылу ерекшеліктері бар. 
Мақсат, 
жазылу 
ерекшеліктері 
эссе 
тақырыптары 
арқылы 
айқындалады. Мысалы:

«Мұхтар Әуезовтің «Кӛксерек» повесіндегі тосын және 
қатыгез эмоцияларды автордың оқырманына жеткізу тәсілдерін 
талдап жаз». Әдеби-талдау эссе автордың тосын және қатыгез 
эмоцияларды жеткізу үшін қолданған тәсілдерін тауып, талдап 
жазылады. 

«Мұхтар Әуезов «Кӛксерек» повесіндегі тосын және қатыгез 
эмоцияларды оқырманына қаншалықты әсерлі жеткізе алды?» 
Әдеби-сыни эссе автордың тіл шеберлігіне сыни бағасын бере отырып 
жазылады. 

«Тосын және қатыгез эмоциялардың М.Әуезовтің «Кӛксерек» 
повесі және әлемдік әдеби туындылардағы кӛрінісі». Әдеби-синтез 
эсседе бірнеше туындылардағы тосын және қатыгез эмоциялардың 
берілуін талдай келе, ӛзіндік бағасын шығарады, кӛзқарасы 
тұрғысынан шығарылған бағасына талдау жүргізеді. 

Мұхтар Әуезовтің «Кӛксерек» повесіндегі тосын және қатыгез 
эмоциялар оқырман психологиясына кері әсер ете ме? Әдеби-
дәлелдеме эсседе білім алушы ӛз позициясын /ұстанымын/ танытады. 
Позициясын аргументтер арқылы дәлелдеп жазады. Аргумент 
келтіруде Мұхтар Әуезовтің «Кӛксерек» повесімен ғана шектелмей, 
неғұрлым ӛзге дереккӛздерден аргументтер келтірген сайын, соғұрлым 
эссе бағасы жоғарылайды. 


«Мұхтар Әуезовтің «Кӛксерек» повесіндегі Құрмашсың. Жоғалып 
кеткен Кӛксеректі күтпеген сәтте кездестірдің. Кӛксерек саған 
қарсы шауып, сен жараландың. Осы сәттегі сезіміңді сипаттап жаз. 
Әдеби-шығармашылық эссе жазуда Құрмаш рӛліне енеді, сезімін, жай-
күйін сипаттап жазады. 

6 

7 

жүктеу/скачать 0.95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: