4.2. Жҥктерді жіктеу
Тиеу-түсіру жұмыстарын нормалау және есепке алу үшін теміржол
кӛлігінде жүктерді жіктеу тәжирбесі қолданылады.
Жүктерді жіктеу тасымалданатын жүктердің түрі мен күйіне, тараларына,
буып-түюіне, тиеп-түсіру әдістеріне қарай жүргізіледі. Жіктелуіне қарай барлық
жүктер үш топқа біріктірілген: құрғақ жүктер, құйылатын (тӛкпе) жүктер және
хайуанаттар (5.1-сурет). Әрбір топ кӛліктік сипаттамалары мен тасымалдау
жағдайлары жӛнінен ӛзара ұқсас жүктерді біріктіретін топ тармақтарына бӛлінеді.
Үйінді жүктерді теміржол кӛлігімен үйілген күйінде тасымалдайды. Олар
сусымалы қасиеті бар бӛлшектерден, кесектерден тұрады. Оларға астық (бидай,
қарабидай, тұқым), диірменде тартылған ӛнімдер (ұн, кебек, құрама жем, жарма
және т.с.с.), тас кӛмір, минералдық тыңайтқыштар, цемент, руда, құм, әк,
қиыршықтас және т.с.с. (400-ден астам атау) жатады.
Жауын-шашыннан қорғауды қажет етпейтін үйінді және ақтарылатын
жүктер (ағаш, тас, кӛмір жәнет.с.с.) және жауын-шашыннан тез бұзылатын,
ластанатын, тозаңданатын жүктер (цемент, әк, тұз, минералдық тыңайтқыштар,
қарбыз асқабақ, капуста, қабық және т.с.с.) болады.
Бірінші топқа жататын жүктерді ашық жылжымалы құраммен, ал екінші
топтың жүктерін – жабық вагондармен, хопперлермен және арнайы
контейнерлермен тасымалдайды.
Ақтарылатын жүктерге ағаш, ағаш сүрегі, тас, металл сынықтары,
металдар, әр түрлі брикеттер, болат құймалары секілді вагондарға тиеу кезінде
санауды қажет етпейтін және сыртқы күйіне қарай үйінді жүк бола алмайтын
жүктерді (200-ден астам атау) жатқызады.
Ыдысты-дара жүктер сыртқы қаптарына, буып-түйілуіне және кӛлемі мен
массаларына қарай алуан түрлі болады. Кӛлемі мен массаларына қарай дара
жүктер тӛрт топқа бӛлінеді. Бірінші топқа жеке орнының массасы 500 кг-ға
дейінгі жүктер жатады. Оларды, әдетте, жабық вагондармен және әмбебап
контейнерлермен тасымалдайды. Екінші топтың (бір орнының массасы 500 кг-нан
асатын), үшінші топтың (ұзын және ұзындығы 3 м, ені 2,6 м, биіктігі 2,1 м
қолайсыз жүктерді) және тӛртінші топтың (кӛлемді) жүктерін ашық жылжымалы
құраммен тасымалдайды.
21
Ү
йінд
і
А
қт
ар
ы
л
м
ал
ы
Ы
д
ы
ст
ы
-д
ар
а
ҚҰРҒАҚ
С
ұй
ы
ты
л
ға
н
га
з
Х
им
и
ял
ы
қ
өн
ім
д
ер
М
ұн
ай
ж
ән
е
м
ұн
ай
өн
ім
д
ер
і
А
зы
қ-
түл
ік
те
р
Ж
ан
уа
рл
ар
Қ
ұст
ар
Б
ал
ы
қт
ар
м
ен
ш
ая
нд
ар
А
ра
л
ар
Ж
ауы
н-
ш
аш
ы
н
м
ен
то
за
ңд
ан
уд
ан
қ
ор
ға
уд
ы
қа
ж
ет
е
тп
ей
д
і
Б
ір
о
ры
нн
ы
ң
м
асс
асы
50
0
кг
-ғ
а
д
ей
ін
гі
ы
д
ы
ст
ы
-д
ар
а
ж
үк
те
р
Ұ
зы
н
ж
ән
е
қо
л
ай
сы
з
ж
үк
те
р:
-
ұз
ы
нд
ы
ғы
3
м
-д
ен
а
ст
ам
;
-
би
ік
тіг
і 2
,1
м
-д
ен
а
ст
ам
;
-
ен
і 2
,6
м
-д
ен
а
ст
ам
га
ба
ри
тт
ен
т
ы
с
Достарыңызбен бөлісу: |