Тетіктердің пішіндері және орналасуы ауытқулары мен шақтамаларын

62 
2.6- сурет. Пішін және орналасу шақтамалары 
2.6 –суретте пішін және орналасу шақтамаларын белгілеп кӛрсеткен сызба 
мысалға келтірілген.
2.3. Беттің кедір-бҧдырлығын стандарттау 
Қарастырылып отырған телім шегіндегі, ҧзындығы базалық ҧзындыққа 
тең, бет пішінінің қадамы кішкене тегіс еместіліктерінің жиынтығы кедір-
бҧдырлық деп аталады. Кедір-бҧдырлық ГОСТ 25142-82 (СТ СЭВ 1156-78) 
«Беттің кедір-бҧдырлығы, параметрлері, сипаттамалары» стандартымен 
регламенттеледі.
Базалық ҧзындық l дегеніміз тегіс еместіліктерді кӛрсетуге қолданатын, 
беттің кедір-бҧдырлығын сипаттайтын базалық сызықтың ҧзындығы. Кедір-
бҧдырлық параметрлері базалық ҧзындық шегінде анықталады. Қҧрылымдауда 
l шамасы: 0,01; 0,03; 0,08; 0,25; 0,8; 2,5; 8; 25 мм сандар қатарынан белгіленеді.
Кедір-бҧдырлықты анықтайтын негізгі параметрлерге пішіннің орта 
арифметикалық ауытқуы R
A
, 10 нҥкте бойынша пішін тегіс еместілігінің 
биіктігі R
Z
(2.7-сурет) жатады. 
R
A 
параметрі базалық ҧзындық шегінде пішіннің ауытқуының 
абсолюттік мәндерінің орта арифметикалық саны ретінде анықталады:
n
y
R
n
i
A


1
/
/
. 
Мҧнда n – ӛлшеуге таңдап алынған нҥктелер саны, y
i 
– пішіннің кез 
келген нҥктесі мен орта сызық арақашықтығы. Орта сызық, ойыс пішінімен 
шектелген фигура ауданы дӛңес пішінімен шектелген фигура ауданымен 
шамамен бірдей болсын деп жҥргізіледі. R
A 
параметрі пішіннің барлық тегіс 
еместіктерінің орташа биіктігін сипаттайды.
R
Z
параметрі базалық ҧзындық шегінде, пішіннің ең ҥлкен 5 дӛңесі 
биіктігі және пішіннің ең ҥлкен 5 ойыс тереңдігінің орташа абсолюттік 
мәндерінің қосындысы ретінде анықталады. R
Z 
параметрі ең ҥлкен тегіс 
еместіктерінің орташа биіктігін сипаттайды.

63 
5
/
/
/
/
5
1
5
1
min
max




i
i
Z
H
H
R
. 
H
1max 
H
1min 
H
2max
H
2min
Y
1
Y
2
Y
3
Y
i 
H
imax
H
imi
n 
Y
n-1 
Y
n 

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: