Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров



Pdf көрінісі
бет87/200
Дата16.11.2023
өлшемі3.11 Mb.
#483479
түріОқулық
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   200
mendebaev-stand-metr-sertif

 
 
Эталон – бҧл ерекше дайындалған және орнатылған ретпен арнайы 
бекітілген ӛлшеу қҧралы. Бҧл қҧралдар салыстырып тексеру сҧлбасы бойынша 
тӛменде тҧратын ӛлшеу қҧралдарына (ӚҚ) ӛлшемді беру мақсатымен ӛлшеу 
бірліктерін сақтауды қамтамасыз етеді.
Бірінші ретті эталон – елімізде ең жоғары дәлдікті қамтамасыз етеді, ӛте 
жақсы шарттарда сақталады. 
Арнайы эталон – ерекше шарттарда бірліктердің жаңғыртылуын 
қамтамасыз етеді және осы шарттар ҥшін бірінші ретті эталондарды 
алмастырады.
Бҧл эталондардың 2 тҥрі Мемлекеттік эталондар деп аталады. 
Екінші ретті эталондар. 


121 
Кӛшірме эталон – жҧмысшы эталондарға ӛлшемді беруге арналған 
Мемлекеттік эталондардың тастық, ҥстелдік таразылар, гірлер және т.б. 
аспаптар (4.4–сурет);
Кҥш және қаттылық. Динамометр, пресс, маятникті конустар орнына 
қолданылады.
Салыстыру эталоны – эталондарды салыстыру ҥшін қолданылады.
Жҧмысшы эталон – бірліктерді сақтау және оның ӛлшемдерін ҥлгілік 
ӚҚ-на беру ҥшін қолданылады. 
Ҧлттық эталондардан басқа халықаралық эталондар бар, ол эталондар 
Парижге жақын Севр қаласындағы Халықаралық ӛлшем және салмақ 
бюросында (ХӚСБ) сақталады. 
Қазақстан Республикасында ӛлшеу объектілерінің тҥрі бойынша 
ӛлшеудің 17 тҥрі анықталған және бекітілген: 
1. Геометриялық шамалар. Ӛлшеуге арналған негізгі аспаптар- 
штангенқҧралдар, соңғы ӛлшемдер, микрометрлер, калибрлер, нутроӛлшемдер, 
ӛлшегіш басшалар, бҧрыш ӛлшегіштер;
2. Масса. Теміржолдық, автомобильдік, медициналық, пошталық, гір 
және т.с.с аспаптар;
4. Қысым. Жҥкпоршендік, сҧйықтықтық, деформациялық манометрлер 
және т.б. аспаптар (4.5–сурет); 
 
4.4–сурет 4.5–сурет 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   200




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет