Шағын бизнесті несиелеудің кеңеюі

Барлық несиелер көлемі нақты экономикада ЖІӨ-де 15%-ды ғана құрады, ал орта және ұзақ мерзімді — ЖІӨ-де 7,6% . олар негізінен 4-5 есе үлкен болуы керек.

Банк активтілігі негізгі капиталды инвестициялау несиелеуде өзінің түсіндірмесі бар. Макроэкономикалық тұрақтылық, әлем нарығының қолайлы канъюктурасы және экономика өсімінің жоғарғы қарқыны орта және ұзақ мерзімді инвестициялық жобаларды несиелеу үшін банкте жеткілікті ұзақ мерзімді қаржылары қамтылған.

1999-2001 жылдары депозиттер мерзімді салымдар бойынша 1998 жылмен салыстырғанда алты есе артты. 2002 жылы банктің жеке капитал деңгейі ЖІӨ-де 3,7%-ға, ал активтер ЖІӨ-де 100-120% мідетті түрде құрауы керек еді.

Банктік жүйеге әлі де жоғарғы сенімділік жеткіліксіз. Нақты табыстың жоғарғы өсімі кезінде халықтың салымдары орта мерзімді өсімінің баяулығымен сипатталады. Сонымен қатар, банктер жеке капиталын баяу таратумен байланысты. Осыдан кейін банктер ірі ұзақ мерзімді зайымдық капиталды орналастырмайды.

Тағы бір себеп — бакнтік несиелер мен депозиттер бойынша пайыздық қойылымдар арасындағы үлкен айырмашылықтар заңды тұлғалар үшін біріншісі мерзімді салымдар бойынша 5% құрады және жеке тұлғалар үшін - 11%,ал екіншісі 13%-дан 25%-ға дейін өзгерді. Бұл банктік жүйеде өсім салымдарын ынталандырмайды.

Банктік жүйенің төмен капитализациясы жылдам өсетін қазақстандық кәсіпорындарды несиелеуге әзірге мүмкіндік бермей тұр. Банктер әліде нарықтық экономикада жоғарғы болатын тәуекелділіктен қорқады. Бұл нақты экономикада банктердің несиелік активтілігін ұстап тұрады, негізінен өндіруші кәсіпорындар. Осыдан экономика монетизациясының төменгі деңгейі ЖІӨ-де 17,4%-ды құрады. [12, 3 б ]

Тәуекелділік факторлары банк жағынан да және кәсіпорын жағынан да болады. Банк позициясы жағынан: өндіруші сектордың бәсеке қабілеттілігінің төмендігі, кәсіпорынның төменгі пайдасы (пайдалылық банктік несие бойынша орта қойылымдарды көтермейді), инвестор мен иемденушілердің құқ жағынан әлсіздігі, техника – технологиялық жағынан артта қалушылығы, әлсіз өндірістік инфрақұрылым, ликвидті кепілдігінің болмауы және т.б.

Жалпы сомадан активтер 43% керексіз несиелер, банктер қорқыта алмайды.

Кәсіпорын жағынан — банк капиталының жеткіліксіздігімен және пайыздық қойылымдарды жоғарғы деңгейімен байланысты қиын несиенің болуы. Сондықтан олар өндіріс дамуының мәселесін шешуге банкпен пайыз қойдыруға жасай алмайды.

Соның арасында қиын қаржылық деңгейінің пайда болуы өндіруші кәсіпорындарға, ауылшаруашылығына, энергетикаға орта және ұзақ мерзімді несиелеудің кеңеюі экономикалық өсімді ұстап тұруға мүмкіндік беретіндердің бірі болады.

Отандық банктер шикізат секторын несиелеуге қатысу мүмкіндігі жоқ. Әсіресе мұнай саласында, жоғарғы тәуекелділікті шарттарға бейімделуден басқа, бірақ одан да табысты орналастыру жеке меншік және зайымды амал, жылдамдатылған және жинақтау салымдар. Әңгіме бұл жерде кәіпорынды несиелеудің жоғарғы емес қаржылық тұрақтылығымен және қамтамасыз ету жеткіліктілігімен сиаптталады.

Сондай объектілерге шағын бизнестің қатысы бар. Бір жағынан, шағын кәсіпорындар үлкен мөлшерде несиелік қаражатты жалғастырылмайтын уақытқа қаражаттары қысқа өндіру циклмен және салмағымен орын алады. Бұл ерекшеліктер шағын бизнес белгілі деңгейде жоғарғы несиелік тәуекелділіктердің орнын толтырады және банк оның күшімен несиелейді.

Әзірге шағын бизнесті несиелеу деңгейі банктермен жоғарғы емес болып табылады. 2001 жылы оның көлемі қайта 1,8 есе өсті 2000 жылмен салыстырғанда, бірақ та бір кәсіпорынға 830 млн доллар ғана құрады. Ештемеге қарамастан, шағын бизнестің бамуы басымды болып саналады, және олар бәрінен бұрын банктік несиеден үміт күтеді. Оның үлесінде 2001 жылы нақты экономикада банкпен берілген барлық несиенің 1/4 бөлігін ғана құрады. Ағымды жылдары осы экономика секторында банкпен берілген несие көлемінің төмендеу тенденциясы белгіленеді. Алты ай ішінде олардың көлемінің өсімі 5%-ды ғана құрады. Банктік несие құрылымында теңгелік көріністе және қысқа мерзімді несиелермен иемденеді. Орта және ұзақ мерзімді несиелер үлесі қысқа мерзімді несиелер үлесін оларды доллар түрінде ғана арттырады.

Бір жағынан, шағын бизнес Қазақстанның даушы экономикасында үлкен рөл атқарады. Бұл жерде өнеркәсіптік даму мен экпорт үшін шағын кәсіпорындардың белгілі тенденция өсімін дамушы және дамыған елдердегі сияқты көрсетеді. Толық емес мәліметтер бойынша олардың саны 53 млн, оның ішінде Европада – 17 млн, АҚШ-та 20 млн, Ресейде 1млн-ды құрады.

АҚШ-та шағын бизнеске шағын бизнеске барлық инвестицияның жартысынан көбі ЖІӨ-де 40% мөлшерінде құрады. Мұнда жиынтық жұмысшы күшінің 2/3 бөлігі жұмыч басты.

Германияда индивдуалды кәсіпкерліктер 3,3 млн құрады. Олар брлық кәсіпорынның 99% — салық төлеушілер құрайды, барлық жұмысшы күшінің 70% және айналымнан салыққа түскені 40% құрады, экспорттың 30% құрайды. 1999 жылы Германияда жалпы инвестицияның 46%-ын іске асырып, ЖҰӨ-нің 57% қамтамасыз етеді. Қазақстанда шағын бизнес әзіге әлсіз. Берілген мәліметтер бойынша 1 млн адамды қамтитын 350 мың ғана шағын кәсіпорын бар. 1000 тұрғыннан 45-50 кәсіпорын, 10000 тұрғынды қамтитын дамыған және орта дамыған елдерде болады. Бұларда жұмыс істей алатын халықтың 17%, олар 14%-дай ЖІӨ-ге өндіреді. Қытайда бірнеше ауылшаруашылық жұмыс бастылығы жұмысшы күшінің 84,3%, Индонезия – 79,2%, Оңтүстік Корея – 78,5%, Филиппин - 32% құрады.

Қазақстанда шағын бизнестің дамуының күшеюін тежейтін бірнеше себептер қатарын айта кетуі керек.

Елімізде Совет үкіметі кезінде өндіретін өнеркәсіптерде негізінен ірі өнеркәсіптер дамыды. Олардың дамуы қиын болып жатса да қазірде күш жұмылдырып жатыр. Үлкен ықпалын тигізіп жатқан жоқ. Олардың 70-80 жылдардағы техникалары еркін сақталған күште өндірістің баяулығымен сипатталады.

Өндіріс саласында шағын кәсіпкерлікті қалыптастыру анағурлым күрделі техника және көп салалы технологиялар, тәжрибиесі мол, квалификациялы жоғары жұмысшылар, шетелдерден тасмалданатын шикізат, материялдар, құраушы өнімдерді пайдалануды талап етеді. Көбінесе өнімді өткізу нарығы қала, обылыс, ел аймағынан шет жерлерде болады. Өнім сапасы жөнінен жоғарғы талаптарға сай және сертификация,жоғарғы стандарттарғасәйкес болуы керек. Кәсіби деңгейі жоғары менеджерлердің жетіспеушілігі жалпы өнеркәсіптік кәсіпорындарда әсіресе шағын бизнесте байқалады. Елде менеджердің кәсіби деңгейін көтеріп, мақсатқа бағытталған ұйымдасқан жүйе жоқ. Қазір жұмыс істеп тұрған көлемде көпшіліктің қолы жете бермейді,оқудың қымбаттылығына байланысты озғыш келетін адамдар аз, және де бұл колледждің басым бөлігі ПТУ базасында құрылған, ондай қазіргі кездегі менеджерден көрі техниктер, бухгалтерлер, мастерлерді дайындайды.

Үкімет және жергілікті басқару органдары шағын бизнес менеджменттік көмек көрсетудің тиімді жүйесін жасап шығармайды. Одан бөлек, басқаруда әр түрлі органдары шағын бизнес үстінен көптеген мемлекеттің бақылаушыларын қалыптастыру арқылы шағын бизнес даму жолында көптеген кедергілер жасап, бұл дегенін елде парақорлықтың артуына әсер етеді.

Енді, жаңа өнеркәсіптік саясат шеңберінде, орта және шағын кәсіпкерлік жан-жақты қолдау көрсетіп жедел дамыту ғана қалды, себебі: «жіңішке» ішкі нарық жағдайында ҒТП жеткіліктерімен байланысты жылдам өзгеретін кезеңдерде шағын бизнес адам факторының жұмысшының өзін көрсетуінің, жеке бас еңбегінің маңыздылығы жоғары болатын экономиканың бнлсенді сферасына айналады.

Мемлекет жаңа өнеркәсіптік салаларды жасауы тек қана шағын кәсіпорындар ғана емес, ноу-хау үлесі жоғары технологияның өндіріске негізделген шағын иновациялық фирмаларды жасауға мүдделі.

Бұл бағыттағы шағын бизнес рөлі өсіп келеді. Постиндустриализм жолымен келе жатқан дамыған елдер тәжрибиесімен дәлелднуде. Иновациялық шағын бизнес іс-әрекеті жоғары тәуекелділікпен байланысты, бірақ орта табыс нормасына қарағанда жоғары табыс нормасын әкеледі.

Мұндай фирма экономиканың дамуы үшін маңыздылығы: иновациялық шағын фиралар, ірі кәсіпорындармен бірге нарық экономика әрекетіне тиімді қатыса алуына байланысты өсе түседі.

Бұның бәрі шағын бизнес бір жағынан ұзақ мерзімді қаражаттардың жетіспеуі жағдайында, екінші жағынан несиелеудің бұл түрінің тәуекелділік деңгейін төмендетеді.

Бұл бағытта көп нәрселер орталықта және жергілікті жерде мемлекет органдарының әлемде кең қолданылып және өзінің тиімді екендігін дәлелдеген шағын бизнес мемлекеттің қолдау шараларының жүйесін қабылдауға байланысты. Шағын бизнес қолдауы екі деңгейлі программалар қабылдануы керек: орталықтық және жергіліктік. Мысалы, шағын иновациялы фирмаларды (технологиялық орталықтар, технопарктер, инкубаторлар) құру және қолдау инфрақұрылымын дамыту программасы. Мұндай программа қандай да бір себептермен банк несиелерін алу мүмкіндігі жоқ кәсіпкерлерге қаржылық кепілдіктер береді. Сонымен бірге, белсенділерді қолдау программасы, импортқа бағытталған өндірістердің даму программасы және т.б.

Шағын бизнесті қолдауды төменгі қойылыммен қарапайым салық жүйесін сызу маңызды орын алады. Сонымен бірге, инвесторлардың жеке меншік құқығын қарауды нығайту, шағын бизнес тауарларын сыртқы нарыққа көмек көрсету, бизнес жолындағы барлық кедергілерді алу, парақорлықпен бизнес үстінен мемелкет бақылауының артықшылықтарымен күресте маңызды болып табылады.

Өз кезегінде шағын кәсіпкерлік үкімет және жергілікті органдар қолдауына лайықты және банктерге лайықты стратегиялық серіктестіктің болуы керек.

Ол үшін шағын бизнес төмендегі қызметтермен қамтамасыз ету керек:

Өзінің қаржылық іс-әрекетінің трнасперциясы әлемдік стандартқа сай қаржылық – бухгалтерлік есеп,есеп беру жұмыстарын жүргізу; жалпы бизнесті жүргізуде менеджмент обылысында кадрлардың кәсіби деңгейін көтеру; өздерінің өнімдерін белсенді жарнамалау, өнімнің басқа қабілеттілігін және сапасын жақсарту факторы ретінде франчайзингті қолдану. [17, 50 б ]

Каспий Банкі қызметін талдау
Каспий Банкінің өзінің алдына қойған мақсаты қазақстан халқының мұқтаждықтарын сапалы банк өнімдерімен қанағаттандыру болып табылады. Осы міндетке қол жеткізу мақсатында банк қызметкерлері қажырлы еңбек ету арқылы қол жеткізуде. Банк философиясы үйлесімдік, әділдік, сенімділік, даму және парасаттылық қағидаларына сүйенеді.

Қазіргі қаржы нарығындағы қалыптасқан шарттарға байланысты Каспий Банкі кең көлемді тұтынушы кредиттері мен ШОБ сегменттерінің маңыздылығын арттыруға бағытталған тұрақты өсу стратегиясын қабылдай отырып, Қазақстанның банк секторының даму қарқынының деңгейінен жоғары даму қарқынына қол жеткізуді көздейді. Бұл стратегияның негізгі бағыттарына тоқталсақ, олар:

• 
  Банктің республика өңірлерінде даму қарқынын жеделдету және филиалдар торабын дамыту;
  
• 
  Қызмет көрсету орталықтарын кеңейту және сапасын жоғарылату арқылы ШОБ тұтынушы базасын кеңейту;
  
• 
  Нақты өнімдер мен қызметтерді оптимизациялау және жаңа бәсекеге қабілетті банк өнімдерің шығару;
  
• 
  Корпоративтік займдар тұтқасы арқылы бөлшектік бизнесті дамыту. / 10 /
  

Бағалы Қағаздар бойынша ҚР Ұлттық Комиссиясының міндетті лицензияларын алған, сонымен қатар басқа да мемлекеттік органдардан қызметін атқару үшін қажетті рұқсат қағаздарын алған. / 11 /

Банктің меншіктік формасы — жекеменшік.

Банктің қаржы – кәсіпкерлік жағдайы мүліктік, экономикалық және қаржылық тәуелсіздік.

Банктің ұйымдық – құқықтық формасы — ҚР банктер туралы заңында көрсетілген ерекшеліктерге сәйкес құрылған Акционерлік Қоғам. Осыған сәйкес банкті басқару органдарының кұрылымы келесідей:

- жоғарғы орган – Акционерлердің Жалпы Жиналысы;

- басқару органы – Директрлер Советі;

- атқарушы орган – Басқама;

- қадағалаушы орган – Ревизор.

Органдар компетенциясыҚР заңнамасымен және Банк Уставымен белгіленеді.

Акционерлердің Жалпы Жиналысы (АЖЖ)

АЖЖ банктің іс-әрекеттеріне байланысты барлық шешімдерді шығаруға уполномочиясы бар жоғарғы органы болып табылады. Банк акционерлер, олардың заңды аффилмрленген адамдары, Директрлер Советі мен Басқарма мүшелері, Ревизор, Аудитор сенімділері және тәуелсіз регистротор, сонымен қоса Банк Басқармашылығы шақыруымен келген адамдар Акционерлердің Жалпы Жиналысына қатыса алады.

Банк жыл сайын Акционерлердің Жалпы Жиналысын уақытылы, заңнамаларға және Уставқа сай өткізіп тұрады, немесе каржы жылы біткеннен соң 5 ай ішінде өткізіледі.

АЖЖ шешім қабылдауы заңды деп танылады, егер АЖЖ-ға қатысуға тіркеу аяқталғанға дейін 50% жоғары дауыс беруші акциялары бар акционерлер қатысса (соның ішінде, заочно дауыс беруші акционерлер немесе олардың аффилирленген представители). Әр бір жай акция дауыс бір дауысқа пара-пар.

Директрлер Советі басқарма органы болып табылады, банк қызметінің жалпы іс-әрекеттерін басқарад, банк атынан АЖЖ компетенциясынан тыс шешімдерді қабылдайды. Директрлер Советі мүшелері АЖЖ мүшелерінің кумулятивті дауыс беруімен 2 жылға тағайындалады. Акционер өз меншігіндегі дауыс беруші акцияларын бір немесе бірнеше Директрлер Советіне кандидаттарына үлестіруге құқылы.

Директрлер Советі жиналысын өткізу үшін Директрлер Советіне тағайындалған мүшелердің кемінде жартысы қатысуы қажет. Шешім Директрлер Советінде қатысушылардың көпшілік дауыс беруімен қабылданады.

Директрлер Советі мүшелері банк іс-әрекеттері үшін міндеткерлігі тең және бақылау жүргізуге тең құқылы.

Басқарма банктің атқарушы органы болып табылады, АЖЖ және Директрлер Советі шешімдерін орындайды және банк атынан ісөәрекет етеді.

Басқармамүшелері банк жұмыскерлері мен акционерлер де бола алады.

Басқарма Председателі басқарма мүшелері ішінен Директрлер Советі ішінен таңдалады.Басқарма Уставына сай істерді басқарады.Басқарма Председателі банк атынан жұмыс істеп, доверенностьсіз келісім шартқа қол қоя алады.

Председательмен Басқарма мүшелері ҚР ҰБ рұқсатымен тағайындалады және банктік заңнамада бекітілген минималды требованияларға сай болуы керек.

Басқарма банк іс-әрекеттеріне қатысты барлық мәселелерді шеше алады, алайда АЖЖ мен Директрлер Советі компетенциясындағы мәселелердер басқа.

Ревизор банк басқамасының қаржы-кәсіптік іс-әрекеттерін бақылап отырады. Ревизорды АЖЖ 2 жылға акционерлер немесе маман аудиторлар (бухгалтерлер) ішінен, Басқарма мен Директрлер Советінен мүшелерінен тыс, тағайындалады. Ревизор іс-әрекетін уақытынан тыс Банк АЖЖ тоқтата алады.

Ревизор, қажет жағдайында, Басқармадан уақытынан тыс АЖЖ шақыруды талап ете алады. Ревизор АЖЖ мен Директрлер Советінде (совещательный дауыс беруге) қатысуға және сөз сөйлеуге құқы бар.

Ревизор АЖЖ- да бекітілген Ревизорлық Положениеге сай іс-әрекет ете алады. / 12 /

“ Каспий Банкі ” басқа да Қазақстандық банктер сияқты барлық негізгі банктік операциялар ұсынуда, олар: кредиттеу, депозиттер тарту, ақшалай емес айналымдар, инвестициялық және т.б. қаржылық қызметтер көрсетуде. / 11 /

″Каспий Банкінің″ Акционерлік Қоғамы қазіргі таңда республикамыздың алдыңғы қатардағы екінші деңгейлі банктердің қатарына кіре отырып, банк қызметі нарығында 1991жылдан бері қызмет етіп келеді.

1991 1 қаңтарда «Аль - Барака Казахстан» Халықаралық банкі құрылуы. Халықаралық есеп-қисап, халықаралық инвестицияларға байланысты қызмет көрсету мен оларды тарту мәселелерімен айналысқан.

1995 LukOil акция көпшілігін сатып алды; ҚР қайта тіркеу заңына сәйкес, НБРК-де және Әділеи Министірлігі құрылтайшылық документтерді мақұлданған соң МБ «Аль – Бакара Казахстан» ЗАО «Каспий Банкі» деп атала бастады.

1997 ЗАО «Банк Каспийский мен ОАО «Каздорбанк» ерікті қосылуы. ОАО «Каздорбанк» СССР Госбанкінің тіркеуінен 1989 жылы 13 қаңтарда өткен. Қазақ ССР автомобильдік жолдары ұйымдары мен кәсіпорындары бірлестігі банк капиталының алғаш негізгі бөлігін құраған. Қосылуға түрткі болған Республикадағы банк капиталдары консолидациялық процесстері мен қаржы рыногінің ағымдық жағдайы банктер жалпы санының азаюына және серіктес-банктердің бірігуіне объективті жағдай жасады.

2002 LukOil йемденген 70% акциясын Қазақстандық және Ресейлік инвесторлар консорциумына сатып жіберді. Консорциум көмегімен Ресейдің 4 ірі банктерімен альянс құрды. Филиалдар мен банктік бөлшек сауда орындарында экспресс клиенттік кредиттеуді енгізді.

Moody’s және Fitch Агенттіктерінің мамандарының ойынша банктің мұндай жоғары рейтінгке қол жеткізу Банктің республикадағы қаржы нарығындағы өсіп келе жатқан маңыздылығын көрсетеді. Сонымен қатар, банкке Ва2 / тұрақты В+ / қаржылық тұрақтылық рейтінгісінің берілуінің себебін мамандар банк клиенттер базасының диверсификациясымен, активтердің жоғары сапасымен және капитализацияның жеткілікті деңгейімен түсіндіреді.

Банк бөлшек саудаға бет бұруы

2003 ҚР заңына сай «Каспий Банкі» ЖАҚ-дан «Каспий Банкі» АҚ-ға ауыстырылды. Белсенді түрде Халықаралық Синдикаттық займдар алуға қатысып алғаш займ US$ 13 млн құрады. / 13 /

Ұйымның альтернативті құрылымдарының ішінен бюрократиялық пен органикалық екі түрі негізінде банк құрылымын құрайық. Өйткені ешбір құрылымның альтернативті түрі таза күйінде кездеспейді.

Бюрократия Макс Вебер айтуы бойынша адамзат тарихының ең тиімді идеяларының бірі. Қыруар кемшіліктеріне қарамастан еңбектің қатаң бөлінуі, басқару деңгейі иерархиясы, кіріккен жүйенің жалпылама ережелері, жұмысқа қабылдануда қатаң техникалық мамандану талаптары, және т.б. мысал етіп келтіруге болады. 60 жж сыртқы орта тез өзгеруі салдарынан модификациялауға келетін адаптивті құрылымдар қолдана бастады. Икемділігі жоғары болып табылатын жүйелерді — органикалық деп атайды, өйткені олар тірі ағза сияқты қоршаған орта өзгерісіне икемді келеді.

Жоғарыдағы екі құрылымның альтернативті түрлері екі шекті нүкте тәрізді, оптималды құрылым екеуінің алтын ортасы болып табылады(Сурет-5, жұмыс аяғында). «Каспий Банкі» құрылымы олардың қатынасын толық көрсете алмайды, өйткеті әр бір операция бойынша бірнеше депортамент орта және жоғарғы басшылық қатынасқа түседі. Мысалға, Сауда Қаржыландыру операциялары бойынша технологиялық картада қатынасқа түсетін департаменттер (ДКО/ДКФ/Филиалдары,ДМО және ЦБО) арасында функцияларын белгілейді. Өтінішті дайындау (алдын ала аккредитив/гарантия/банктік акцепт жобасы) ДМО мен филиалдары міндеттелген. ДМО жіберген жоба копиясы бойынша комиссияны есептеу және алу, іс-қағаздарды жан-жақты тексеру ДКО/ДКФ/Филиалдары міндеттелген, және т.б. Суретте көрсетілген. / 14 /

Қазіргі қаржы нарығындағы қалыптасқан шарттарға байланысты Каспий Банкі кең көлемді тұтынушы кредиттері мен ШОБ сегменттерінің маңыздылығын арттыруға бағытталған тұрақты өсу стратегиясын қабылдай отырып, Қазақстанның банк секторының даму қарқынының деңгейінен жоғары даму қарқынына қол жеткізуді көздейді.

Банк шетел қарым – қатынастарын тоқтаусыз кеңейтуде. 60 аса корреспондент банктерімен және 200 аса дүние жүзі алдыңғы қатарлы банктерімен жұмыс істеуде. Корреспондент банктердің бірқатары АҚШ (Bankers Trust Company, ABN AMRO Bank N. V.), Германия (Deutsche Bank AG, Commerzbank AG), Австрия (Raiffeisen Zentralbank Oesterreich AG) және Ресей (АО «Сибакадембанк», АО «Межторгбанк», АО «Банк Петрокоммерц», «Сбербанк России»). Төлемдер S.W.I.F.T., TELEX халықаралық есептеу жүйелерімен жүргізіледі.2 күн ішінде түрлі валюталармен төлем жүргізеді және дүние жүзінде тәжірибеге енгізілген қызмет көрсету толық спектірін ұсынуға мүмкіндік береді. Кореспонденттік шоттар арқылы клиенттер мен банктің валюталық төлемдері ғана жүргізіліп қоймай документарлық операциялар (аккредетивтер, банктік акцепттер, гарантиялар,т.б.) бойынша төлемдер, жол жүру чектері және т.б. бойынша клирингтік операциялар жүргізіледі. / 15 /

″ Каспий Банкі ″ Акционерлік Қоғамы қазіргі таңда республикамыздың алдыңғы қатардағы екінші деңгейлі банктердің қатарына кіре отырып, банк қызметі нарығында 17 жылдан бері қызмет етіп келеді. Қазіргі таңда банк республикамыздағы екінші деңгейлі банктер арасында алғашқы ондыққа кіреді. 2005 жылдың 1 сәуірде банк активтері 161,0 млрд. тенгені құрады (1267 млн Ақш доллар). Бұл 2003 жылдың 1 қаңтардағы көрсеткішімен салыстырғанда 73 пайызға артқан. Активтер 2002 жылдың аяғымен салыстырғанда 30 июнь 2005 жылы 317%, яғни $184 млн-нан $773 млн-ға өскен (2004-2002 CAGR of 105%). Өзіндік капитал 2006 жылдың 1 сәуірінде 133 млн $ құрады, бұл көрсеткіш бізге өзіндік капитал 2003 жылмен салыстырғанда 70,07 % пайызға өскендігін көрсетеді.( Сурет 6)
Активтер млн.$ Өзіндік Капитал млн.$

Сурет 6.

Кесте 1. Капий Банкінің Екінші Деңгейлі Банктер арасында алатын орны.

Сурет 7.
Каспий Банкі ұсынатын несие сыныпталуы

2003-2004 жж Каспий Банкі бөлшек және ШОБ несиелендіре бастады, 3Q2005 дейін өзіндік несие портфолиосын айтарлықтай өсіріп оның 31% құрады. ШОБ мен бөлшек сауданы несиелендіруден түсетін пайда 3Q2005 есеп рапортында банктің жалпы пайдасының 55% құрады. 10 ірі займ алушылар банк кредиттік портфолиосының 24% құрады (2003 жылы 38%). Корпоративті және ШОБ займдарының несиелік портфолиосының 40% алып-сатарлық пен бөлшек саудада қолданылған.

01.04.2006 күніне корпоративті несиелер 54%, тұтынушылық несие 14%, экспресстік несие 14% және ШОБ несиелендіру 18% құрады. Көріп тұрғанымыздай корпоративті несиелендіру салмақтық қатынасы төмендеп, ШОБ мен бөлшек сауда салмақтық қатынасы жоғарылауда.

2005 жылдың 30 маусымында, жоғарғы 10 қарыз алушылар Банк портфолиосының 24% иемденуде, 2003 жылы жалпы несиелердің 38% иемденген. Корпоративтік клиенттерге қызмет көрсету аясында кешенді бәсеке қабілетті өнімдер ұсынуда, шұғыл шешімдер қабылдау мен ұзақ мерзімді қызметтестік қатынастар құру мақсатында жасаған жұмыстар арқасында банктің қызмет көрсететін ірі компаниялар тізімі жылдан жылға артып келеді.

Ірі көлемді және бөлшек сауда ШОБ мен корпоративті несиелендірудің 40% құрайды.

Несие портфолиосын құрушы:

• 
  48% 1 жылдан аз мерзімді
  
• 
  75% ұттық валютада
  
• 
  86% кепілдікті
  
• 
  2% - NPLs
  

Эмиссияланған қарыздық бағалы қағаздар ,22% міндеттемелік бағалы қағаздар 7%, басқа да міндеттемелер 1%, акционерлер 10% болып табылады.

Банк сонымен қатар мемлекетімізде бұл сегменттің дамып келе жатқанын ескере отырып, бөлшек бизнес секторына үлкен көңіл бөлуде. Жеке нарық несие қоржынын диверсификациялау және банк пайда базасын өсіруге сенімді құрал болып табылады. Есепті кезеңде жеке бизнес аясында елеулі жетістіктерге қол жеткізілді.

Бөлшек несие мен депозиттер.

Стандартты (машина, ипотека, депозит) және экспресс несиелер (өнім,электронды бұйымдар немесе ақшалай) кредиттер баруде. 3Q2005 жылға дейін 426 976 экспресс несиелер шығарылған. 185 844 астамы жалпы алғанда $62 млрд құрайды. Тұтынушыларды несиелендіруде рыноктың 5% және бөлшек депозитер 4% иемденуде. / 16 /

Кесте 2. Несие мен депозит портфолиосын қарастыру.
ШОБ несиелендірудің 01.04.2006 күніне жағдайы келесідей.

Ендігіде 40 филиалда ШОБ несиелендіру жүргізіледі, аса қомақты несиелендіру бас офистің қатысуымен жүргізіледі. ШОБ ішкі критериясы:

• 
  Активтер $ 2.3 млн төмен
  
• 
  250 жұмыскерлер қызмет көрсетуде.
  
• 
  Жылдық айналым $ 9 млн төмен
  
• 
  Жалпы ШОБ несиелері $ 1 млн төмен
  
• 
  Экспресс ШОБ несиелендіру $ 500 ден $ 5000 аралығында.
  

Каспий Банкінің өзінің алдына қойған мақсаты қазақстан халқының мұқтаждықтарын сапалы банк өнімдерімен қанағаттандыру болып табылады. Осы міндетке қол жеткізу мақсатында банк қызметкерлері қажырлы еңбек ету арқылы қол жеткізуде. Банк философиясы үйлесімдік, әділдік, сенімділік, даму және парасаттылық қағидаларына сүйенеді.

Осындай ірі жетістіктерге қол жеткізген банк аймақтық даму стратегиясына сәйкес филиалдар торабы мен есеп айырысу-кассалық бөлімшелер торабын дамытуда. Қазігі кезде банк 40 филиал, 81 РКО, және 1135 бөлшек сауда орындары экспресс кредиттеу қызметін көрсетуде (эксклюзивті жекелей айналысу). Қазақстан территориясында 100 астам қызмет түрін көрсетуде. 300 000 астам клиенттік базасы қалыптасқан, банк секторының 3,2 % иемденуде.

Қазігі кезде банк 40 филиал, 81 РКО, және 1135 бөлшек сауда орындары экспресс кредиттеу қызметін көрсетуде (эксклюзивті жекелей айналысу). Қазақстан территориясында 100 астам қызмет түрін көрсетуде. 300 000 астам клиенттік базасы қалыптасқан. КБ SWIFT, TELEX банктер аралық төлемдердің мұшесі, бұл банктік төлемдерді айтарлықтай төмендетуге мүмкіндік береді, сенімдігі мен тиңмдңлңгңн арттырады. / 17 /