Қазақстан Республикасы
жүктеу/скачать 0.59 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1-апта
- 1-апта 2,0 балл
| Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрлігі “Сырдария” университеті 
“Тарих және құқықтану” факультеті “Отан және шетел тарихы” кафедрасы “Орта ғасырдағы Азия және Африка тарихы ” пәні бойынша “050114” – “Тарих” мамандығының 2- курс студенттерінің білімін бақылауға арналған тапсырмалар мәтіні Лектор: аға оқытушы Мейірбеков М Жетісай – 2009 ж. 1-апта№1. Сабақтың тақырыбы: Шығыс пен батыс елдеріндегі ортағасырлардағы феодалдық қатынастардың ерекшеліктері. Жоспары: 1. Орта ғасырлар тарихы пәні /медевистика/, мақсаттары мен міндеттері. 2. Феодализмнің қалыптасуы мен дамуы. 3. Шығыс феодализмінің ерекшеліктері. 4.Орта ғасырлар дәуірінің түпдеректері 5. Орта ғасырлардағы Шығыс елдерінің тарихының тарихнамасы Адамзат дамуның жалпы үрдісі ғаламдануға бағыт алып отырған қазіргі таңда әлемдік тарихтың маңызы күн өткен сайын арта түсуде. Соған қарамастан әлемдік тарихтың әсіресе шығыс тарихы саласы әлі күнге дейін кенже қалып отырғанын ешкім жоұұа шығара алмас. Бұл әсіресе теориялық-методологиялық мәселелерге қатысты. Ал теориясыз, методологиясыз қандайда болмасын тарихы материалды талдау, оған баға беру, оны типтеу, жүйелеу мүмкін емес. Орта ғасырлардағы Азия-Африка елдеріндегі феодалдық қатынастардың дамып, жетілуінің өзіне тән ерекшеліктері болды. Ол елдерде қауым ұзаұ уақыт бойы сақталды. Қауымдардың өзін-өзі басқаруы автономиялығы, патриархальдық қатынастар өміршең болды. Мемлекет қауымның сақталуына мүдделі болды. Оның нығайуына қолдау көрсетіп отырды. Азия-Африка елдеріндегі ерекшеліктің бірі – үкіметтің жеке меншікке қарсы тұруы болды. Жер негізінен мемлекеттің меншігі болды. Келес бір ерекшелік мемлекеттік биліктің деспотиялық болуы еді. Азия-Африка елдерінде қай кезеңде болмасын құлдар шаруашылықта шешуші роль атқармады. Шығыс елдердің қалалары феодалдық Европадағыдай жекелеген феодалдарға емес, мемлекет басшысына бағынды. Шығыс елдерінде дін мемлекеттік деңгейге көтерілді.
2. Феодалдық құрылыстың мәні. 3.Шығыс елдеріндегі феодализмнің батыс елдеріндегі феодализмнен айырмашылығы 4.Орта ғасыр тарихын дәуірлерге бөлу. 5.Шығыс пен Батыс елдеріндегі феодализмнің басты ерекшеліктері. 6.Феодализмнің пайда болуының алғы шарттары 7.Шығыстағы феодалдық жер иелену түрлері
1Батыс феодолизмінен Шығыс феодализмінің бір ерекшелігі – жер кімнің меншігінде болды. А. Мемлекеттің Б. Қоғамның В. Шахиншахтың С. Сұлтанның Д. Феодалдардың
А. Европалықтардың Шығыс елдерін жаулауы Б.Крест жорықтары В. Монғол шапқыншылығы С. Шығыс елдерінің тамағы тұйықтығы Д. Сауданың нашар дамуы 1-апта 2,0 балл№2 Сабақтың тақырыбы: Ерте Орта ғасырлардағы Қытай Тест 1.Вань Ань-ши реформалары қай елде жүргізілді? А. Қытайда В. Осман империясында С. Сасанидтік Иран Д. Хулагидтер мемлекетінде Е. Үндістанда 2. Тан әулетінің негізін салушы А. Ардашир (226-241) В. Чандрагупта I С. Янцзянь Д. Ли Юань Е. Сефи-ад дин 3.Тан империясының ең күшті императоры кім болды? А. Тайцзунь Б. Вэнди
В. Ли Юань С. Лю Бей Д. Сыма Янь
А. X ғ
Б. V ғ В. VII ғ
С. VIII ғ Д. IX ғ
А. Қидандар Б. Чжурчендер В. Монғолдар С. Маньчужурлар Д. Керейлер
А. Янцзинь (Пекин) Б. Чанань В. Нанкин С. Шанхай Д. Лоян
А. Ян Ди Б. Ян Цзянь В. Тайзун С. Ли Юань Д. Лю Бей
А. Тан
Б. Сун В. Мин
С. Хань Д. Цинь
А. Суй Б. Минь
В. Тан С. Хань
Д. Цинь . Тан империясының астанасы А. Паталипутра В. Чаньань С. Персеполь Д. Бағдат Е. Исфахан 10. Қытай діні А. Зороастризм В. Синтоизм С. Ислам Д. Буддизм Е. Ламаизм
А. Сербердарлар көтерілісі В. Хуан Чао көтерілісі С. Бабек көтерілісі Д. Маздакиттер 12. Ерте орта ғасырлардағы Қытайдағы мемлекеттер А. Гуптар, Чалолар, Чалукейлер В. Суй, Тан, Сун империясы С. Омеядтар, Аббасидтер халифаты Д. Сасанидтер, Тахаридтер, Сафаридтер Е. Бахмани мен Виджаянгар 13. 589 ж. Оңтүстік және Солтүстік Қытайды біріккен жаңа мемлекет А. Суй империясы В. Тан империясы С. Сун империсы Д. Мин әулеті
А. Суй империясы В. Тан империясы С. Сун империсы Д. Мин әулеті
А. Суй империясы В. Тан империясы С. Сун империсы Д. Мин әулеті
А.Батыснда Данхуаннан, шығысында Ляодунға дейінгі Солтүстік Қытайдың үлкен бөлігі, оңтүстікте Хуанхе мен Янцзы өзендерінің аралығы В. Сычуань, Ганьсу мен Шэньсидің оңтүстік аудандары, Юньнани және Гуйчжаудың үлкен бөлімі, Гуансидің батыс бөлігі С. Бұрынғы Хан империясының оңтүстік-шығыс аудандары Д. Кіші Азия
А.Батыснда Данхуаннан, шығысында Ляодунға дейінгі Солтүстік Қытайдың үлкен бөлігі, оңтүстікте Хуанхе мен Янцзы өзендерінің аралығы В. Сычуань, Ганьсу мен Шэньсидің оңтүстік аудандары, Юньнани және Гуйчжаудың үлкен бөлімі, Гуансидің батыс бөлігі С. Бұрынғы Хан империясының оңтүстік-шығыс аудандары Д. Кіші Азия
А.Батыснда Данхуаннан, шығысында Ляодунға дейінгі Солтүстік Қытайдың үлкен бөлігі, оңтүстікте Хуанхе мен Янцзы өзендерінің аралығы В. Сычуань, Ганьсу мен Шэньсидің оңтүстік аудандары, Юньнани және Гуйчжаудың үлкен бөлімі, Гуансидің батыс бөлігі С. Бұрынғы Хан империясының оңтүстік-шығыс аудандары Д. Кіші Азия 19.Вань Ань-ши реформалары қай елде жүргізілді? А. Қытайда В. Осман империясында С. Сасанидтік Иран Д. Хулагидтер мемлекетінде Е. Үндістанда 20. Суй әулетінің негізін салушы А. Ардашир (226-241) В. Чандрагупта I С. Янцзянь Д. Ли Юань Е. Сефи-ад дин
№3.Сабақтың тақырыбы: Ерте Орта ғасырлардағы Қытай Реферат тақырыптары: 1. ІІІ ғасырдағы Қытайдың әлеуметтік-экономикалық құрылымы 2. Қытайдың көшпелі көршілері 3. Қытайда феодалдық қатынастардың орнау және дамуы 4. Қытайдағы Тан империясы 5. Үш патшалық кезіндегі Қытайдың саяси тарихы. 6. III-VI ғғ Қытайдың әлеуметтік-экономикалық даму,қоғамдық құрылысы. 7. Суй және Тань империясы кезіндегі Қытай. 8. III-XI ғасырлардағы Қытайдағы феодалдық қатынастардың қалыптаса бастауы 9. Ш ғасырдағы Қыта йдың әлеуметтік-экономикалық құрылымы. 10.Қытайдағы феодалдық қатынастардың қалыптаса бастауы 11. Қытайдың көшпелі көршілері. 12. Феодалдық қатынастардың орнауы және дамуы. 13. Мәдениеті.
№4. Сабақтың тақырыбы: Жапонияда феодалдық қатынастардың қалыптасуы Тест 1. XI-XII ғғ Жапон феодалдық иелігі А. Сеэн
Б. Сиккен В. Сюго
С. Дзитто Д. Докоро 2. Жапонияның ірі феодалдары қалай аталады? А. Хонкэ
Б. Река В. Самурай С. Микадо Д. Бусидо 3. Самурайлардың этикалық-моральдық кодексі қалай аталады? А. Бусидо Б. Харакири В. Сиккен С. Сюго Д. Дзито
А. Харакири Б. Бусидо В. Дзито С. Сюго
Д. Сиккен 5. Жапонияда орталық императорлық билік қалай аталады? А. Микадо Б. Бусидо В. Дзито
С. Сюго Д. Река
А. Дзито Б. Сюго
В. Докоро С. Мандокоро Д. Монтюдзе 7.Жапонияның үлкен қалалары А.Персеполь, Ктесифон, Мерв, Герат В.Агра, Панипат, Лахор, Мультан С.Хаката, Нагасаки, Эдо, Киото Д.Чаньань, Нанкин, Пекин Е.Бурса, Эдерне, Анкара
А. Кутуб-ад-дин Айбек В. Мұхаммед Бабыр С. Минотама Еримото Д. Бахмани Е. Ағайынды Бухи мен Харихара 9. Жапонияның мемлекеттік діні А. Зороастризм В. Синтоизм С. Ислам
Д. Буддизм Е. Ламаизм 10. Жапония мемлекетінің билеушісінің титулы А. Сұлтан В. Ильхан С. Шахиншах Д. Халиф Е. Сегун
11. Дайме - А.Ерте орта ғасырлық Грузиядағы феодалдар В.Ерте орта ғасырлық Армениядағы князь тұқымдары С. Ерте орта ғасырлардағы өндістандағы ең ірі жер иелері Д. Ерте орта ғасырлардағы Кореядағы қауымдастық ішіндегі байлар Е. Жапониядағы ірі феодалдар 12.. Самурайлар - А. Египеттегі жауынгер құлдар В. Жапониядағы әскери-поместьелік, ұсақ жер иелері С. Араб хлифатындағы, словяндардан, африкандықтардан тұратын халық әскері Д. Түріктерге қарсы азаттық соғыс жүргізген болгар жіне серб партизандары Е. Туркиядағы христиан балдарынан құралған әскер 13. X-XV ғ.ғ. Жапон шаруалары А. Бонгэ
В. Райат С. Эснаф
Д. Сэмин Е. Хинин
А.Кәпірлерге қарсы қасиетті соғыс В. Самурайлардың мінез-құлық кодексі С. Дін үшін соғыста көзге түскендерге беретін құрметті лауазым Д. Қауым басшысының тапсырмасын орындау үшін өз өмірін өзі құрбандыққа шалған исмаилшындар Е. Мұсылмандардың бірінші жылы
А. Эбисулар В. Хонсюлықтар С. Бэлер
Д.Берберлер Е. Нагоялар 16. Жапониядағы Сетоку-Тайси заң ескерткішін атаңыз А. “Канун-наме” В. “Тайхере” С. “17 статьялық заң” Д. “Омире кодексі” Е. ”12 статьялық заң” 17. Тайк төңкерісін ұйымдастырған ақсүйектер А. Токугава және Ода Нобунага В. Хидаэси және Накатоми Камако С. Ото және Накамаоо Фудзивара Д.Наканооэ және Накатоми Камако
А. 645 жылы В. 454 жылы С. 555 жылы Д. 752 жылы Е. 457 жылы 19. 9-11 ғасырларда Жапониядағы күшті болған әулет А. Фудзивара үйі В. Тайра үйі С. Асикага үйі Д. Минамота үйі Е. Токугава үйі 20. 1192-1335 ж.ж. Жапонияны басқарған әулет А. Минамота әулеті В. Тайра әулеті С. Асикага әулеті Д. Фудзивара әулеті Е. Токугава әулеті 21. Жапонияда VII ғасырда орталықтанған мемлекеттің құрылуында үлкен маңызға ие болған төңкеріс қалай аталады? А. Тайк төңкеріс Б. Сога төңкеріс В. Тайхорэ төңкерісі Д. Миномото төңкерісі 22. «Тайхоре» кодексі бойынша төменгі адамдар деген кімдер? А. Құлдар Б. Шаруалар В. Жұмысшылар С. Әскерилер Д. Еріктілер 23. «Тайхоре» кодексі бойынша үлестік шаруалар қалай аталды? А. Қайырымды адамдар Б. Жоғарғы адамдар В. Мейірімді адамдар С. Төменгі адамдар Д. Момындар 24. «17 статьялық заңды» Жапонияның қай мемлекет қайраткері шығарды? А. Сетоку Тайси Б. Наканоэ В. Накатоми Камако С. Миномото Еримото Д. Коме
25. Жапония атауы қай тайпалар одағының атынан шыққан? А. Ямато Б. Эбису В. Айну
С. Хонсю Д. Жамито 26. Минамото сегунатындағы «сюго» деген кім? А. Провинциялардың әскери губернаторлары Б. Жер иеліктерін басқарушы В. Әскери басшы С. Самурайлар басшысы Д. Жаяу әскер 27. 1182 ж құрылған сегунат А. Минамото Б. Токугава В. Фудзивара С. Асикага Д. Гадайго 2-апта №5. Сабақтың тақырыбы: Ерте орта ғасырлардағы Индия. Шри-Ланканың саяси даму кезеңдері. Тест 1.Гуптар мемлекетінің негізін салушы А. Ардашир (226-241) В. Чандрагупта I С. Янцзянь Д. Ли Юань Е. Сефи-ад дин 2. Ерте орта ғасырлардағы Үндістандағы мемлекет А. Гуптар, Чалолар, Чалукейлер В. Суй, Тан, Сун империясы С. Омеядтар, Аббасидтер халифаты Д. Сасанидтер, Тахаридтер, Сафаридтер Е. Бахмани мен Виджаянгар
А. Паталипутра В. Чаньань С. Персеполь Д. Бағдат Е. Исфахан 4. Гуптар мемлекетінің территориясы А. Бенгалиядан Пенжабқа дейінгі Солтүстік өндістан В. Батыс Декан С. Оңтүстік өндістан Тамиль жерлерімен, бенгал шығанағымен қоса Д. Иранның көп бөлігі, Армения мен Азербайджан, Ирак, Грузия
А. Бенгалиядан Пенжабқа дейінгі Солтүстік өндістан В. Батыс Декан С. Оңтүстік өндістан Тамиль жерлерімен, бенгал шығанағымен қоса Д. Иранның көп бөлігі, Армения мен Азербайджан, Ирак, Грузия
А. Бенгалиядан Пенжабқа дейінгі Солтүстік өндістан В. Батыс Декан С. Оңтүстік өндістан Тамиль жерлерімен, бенгал шығанағымен қоса Д. Иранның көп бөлігі, Армения мен Азербайджан, Ирак, Грузия 7.Дакхин (Декан) - А. Оңтүстік Үндістан В. Мауренахр және қазіргі Ауғанстанның 1 бөлігі С. Жамина және ганга өзендерінің аралығы Д. Амудария мен Сырдария өзендерінің аралығы 8.Махараджалар - А.Ерте орта ғасырлық Грузиядағы феодалдар В.Ерте орта ғасырлық Армениядағы князь тұқымдары С. Ерте орта ғасырлардағы өндістандағы ең ірі жер иелері Д. Ерте орта ғасырлардағы Кореядағы қауымдастық ішіндегі байлар Е. Жапониядағы ірі феодалдар 9.. XI ғ. өнді сәулет өнерінің ескерткіштері А. Танджур храмы В. Тадж-Махал С. Гумбади Алавии кесенесі Д. Сулеймен мешіті Е. Али-Кану сарайы 10.Қайсы мемлекет ерте орта ғасырда Үндістанда болмаған А. Харша мемлекеті В. Раштракуттер мемлекеті С. Палдар мемлекеті Д. Чалукей мемлекеті Е. Гуптар мемлекеті 11. 606-647 ж.ж. Үндістанда өмір сүрген мемлекет. А. Ұлы Моғолдар империясы В. Раштракуттер мемлекеті С. Харша мемлекеті Д. Чалукей мемлекеті Е. Гуптар мемлекеті 12. Гуптардың астанасы А. Паталипутра В. Чаньань С. Персеполь Д. Бағдат Е. Исфахан 13.Арабтардағы вакфтық жерлер Гуптар кезеңінде Үндістанда қалыптаса бастаған кең тараған діни ағым? А. Индуизм Б. Джайнизм В. Буддизм С. Ислам
Д. Синтоизм 14. Гуджарлар деген кімдер? А. Үнділіктермен сіңісіп кеткен эфталиттер Б. Пәкістандағы мұсылмандар В. Жергілікті үнділер С. Ариліктердің ұрпағы Д. Жоғарғы каста өкілі 15. Үндістанның Оңтүстігі не деп аталады? А. Декан
Б. Мальва В. Бенгалия С. Ассам Д. Пенжап 2-апта 1,5 балл №6. Сабақтың тақырыбы: Ерте орта ғасырлардағы Индия. Шри-Ланканың саяси даму кезеңдері. 1.Гуптар дәуіріндегі Индия 2.VI-XI ғ.ғ. Декан және ондағы феодалдық мемлекеттер. 3. Солтүстік Үндістандағы феодалдық мемлекеттер 4.Үнді княздіктеріндегі аграрлық қатынастар 5. Касталық жүйе және әлеуметтік құрылысы 6. Шри-Ланканың әлеуметтік экономикалық дамуы. .Гуптар дәуіріндегі Үндістан. ІІІ ғасырда солтүстік Үндістанның батыс бөлігін қамтыған Кушан мемлекеті мен Декандағы Ставахан мемлекеті ыдырайды. IV ғасыр басына дейін Үндістанда раджалар басқарған ондаған ұсақ мемлекеттік құрылымдар өмір сүрді. 320 жылы осындай раджалардың бірі Чандрагупта Солтүстік Үндістандағы бірқатар ұсақ мемлекеттерді біріктіріп Гуптар мемлекетінің негізін қалады. Астанасы Паталипутра болды. Чандрагуптаның Баласы Самудрагуптаның тұсында (шамамен 340-380 ж.ж.) Гуптар әлетінің билігі күшейіп, территориясы кеңейді. Чандрагупта ІІ тұсында (380-414 ж.ж.) Гуптар мемлекетінің территориясы Ганганың төменгі ағысынан бастауларына дейін жетіп, Деканның (оңтүстік Үндістан) бір бөлігін Нарбада өзеніне дейінгі аумақты қамтыды. Гуптар патшалығы Сасанидтік Иранмен сауда және мәдени қатынастарын өркендетті және Солтүстік Үндістанның шегарасын орта азиялық көшпенділердің шабуылынан қорғауда бейбітшілікті ұамтамасыз етті. Гуптар кезеңі Үндістанның экономикалық және Мәдени өркендегенін көрсетті. Осы кезде қазіргі Үндістанда кең тарқаған индуизм қалыптаса бастады. Гуптар кезінде Үндістанның қоғамдық құрылысында құл иелеушілік құрылыс сақталып қалды. Құлдар әртүрлі ирригациялық құрылыстарда – құрылыс жұмыстарында, ауылшаруашылығында сонымен бірге үй жұмыстарында қолданылды. Үлкен құл саудасы өмір сүрді. Үнді қоғамының құлиеленушілік құрылысының белгілері Гуптар кезіндегі касталық құрылымнан айқын көрінді. Гуптар кезеңінің ерекшелігінің бірі феодалдық қатынастардың орнай бастауы болды. Феодалдық қоғамның негізі болып табылатын қауым шаруаларының санының өсуі үнді қоғамының құлиеленушіліктен феодализмге өтуін тездетті. 2. Солтүстік Үндістандағы феодалдық мемлекеттер. Гуптар мемлекеті мықты саяси бірлестік болған жоқ. VIІІ ғасыр басында Солтүстік Үндістанда көптеген тәуелсіз княздіктермен, ұсақ иеліктер өмір сүрді. Саяси әлсіздік және солтүстік Үндістан мемлекеттерінің бытыраңқылығы осы кездегі мұсылмандардың Индтың төменгі ағысындағы сәтті жорықтарынан көрініс тапты. Мухаммед ибн Касим басқарған Араб халифатының әскерлері 712-713 ж.ж. Синд пен Мультандағы үнді княздарын басып алып нығайды. Сондықтан Үндістанның бір бөлігі мұсылман дініне өтті. Көп өтпей-ақ Синд пен Мультан Араб халықтарынан тәуелсіздік алып, ол жерде тәуелсіз екі мұсылман мемлекеті құрылды. VIІІ ғасыр басында Солтүстік Батыс Үндістанмен Раджастханда бұрын шабуыл жасаған эфталиттер үнді қоғамына әбден сіңіп үнді европолық тілдік семьясында сөйлейтін, этникалық жағынан біртекті емес тайпалар қалыптасты. Олар өздерін гурджарлар деп атады. Раджастхан территориясындағы тайпалар VIІІ ғасыр бастап көрші обылыстарға, әсіресе бай Ганга алқабына шабуыл жасай бастады. Бұл тайпалар раджпут (санскрит тілінде “раджпутра” –“раджаның баласы”) деген атпен белгілі болды. VIІІ ғасыр басында раджпут тайпаларындағы рулық құрылым ыдырап, жаңа мемлекет Гурджара-Пратихар мемлекеті құрылды. Ватсе-радже (738-790) тұсында раджпут мемлекеті территориясы кеңейіп жаулап алу арқылы Ганга алқабындағы жерлерді қосып алды. VIІІ ғасырдың ортасында Бенгалия мен Бихар территориясында бұрынғы Гауда мемлекетінің орнында Пала мемлекеті құрылды. Пала әулеті өзара күресіп жатқан княздіктерді біріктіріп, Ганга алқабының батыс облыстарын жаулап алуды бастады және онда ражпуттармен қақтығысады. Бұл күреске ірі держава Раштракуттер араласады. Раштракуттер VIІІ ғасырдың ортасында Декандағы Махараштамен Солтүстік Карнатакта бұрынғы Чалукей мемлекетінің орнында құрылған держава еді. Раштракуттер қарсыластарының ешқайсысының жеңіске жетуіне жол қоймауға тырысты. Яғни солтүстік шегарада қауіпті көршілерінің болуынан қорықты. Раштракуттер солтүстік Үндістанда нығайа алмады, бірақ олардың жорықтарынан мол әскери пайда мен байлық түсіп отырды. VIII ғасырдың 80-жылдарында Раштракуттер алғашқы рет Солтүстік Үндістан державаларының соғыстарына араласты. Олар Бенгал Пала мемлекетінің билеушісі Дхармапаланы (770-810 ж.ж.) жеңіп тұрған Ватса Раджаның әскерін талқандады. IX ғасырдың басында Гуджара-Пратихар екі рет Дхармапаланы жеңіп, Бенгалияға енеді. Тағы да Раштракуттер көмекке келеді ражпуттерді жеңіп, Дхармапала Раштракуттердің вассалдығын мойындайды. Дхармапаланың баласы Девапала тұсында (810-850 ж.ж.) Пала мемлекеті біршама гүлденіп, Солтүстік Үндістанның үлкен бөлігін бағындырып және Раштракуттерге соққы берді. Бірақ Девапаланың өлімінен соң Ганга алқабындағы билік ақыр аяғы ражпуттерге тиді.
жүктеу/скачать 0.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|