Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы министрлігі



Дата03.10.2023
өлшемі444 Kb.
#479633
Ербол отчет


Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы министрлігі
Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті

«Агротехнологиялық» институты


«Орман, жер және су ресурстарын басқару»жоғары мектебі
6В08300 «Орман ресурстары және орман шаруащылығы» мамандығының өндірістік практика бойынша қорытынды


ЕСЕБІ


Тaқыpыбы: «Opaл opмaн жәнe жaнyapлap дүниeciн қopғay жөнiндeгi КММ»
Орындаған: ЛР-41 топ студенті : Әбдірайым Е.Қ
Жетекшісі: Мухомедьярова А.С
Орал 2023

МАЗМҰНЫ

Кіріспе.......................................................................................................................3
I.Негізгі бөлім..........................................................................................................4
1.1.Батыс Қазақстан облысының орман қоры туралы мәлімет......................................................................................................................4
1.2. Батыс Қазақстан облысының ормандарды молықтыру жөніндегі кешенді жоспарын іске асыру...............................................................................................6
2. Ағашты заңсыз кесу іс- шаралары....................................................................9
3. Орманда өрттің пайда болу себептері және онымен күресу шаралары туралы деректер.....................................................................................................10
Қорытынды............................................................................................................14
Пайдаланылған әдебиеттер...................................................................................15

КІРІСПЕ
Мен, Әбдірайым Ербол 05.09.2022 ж. бастап 09.10.2022 ж. дейін және 20.03.2023 ж. бастап 30.04.2023 ж аралығында «Батыс Қазақстан облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасынан» өндірістік тәжірбиеден өттім.


Өндірістік іс-тәжірибие - білікті жұмысшылар мен мамандарды дайындау процесінің практикалық бөлімі, әдетте, нақты өндіріс жағдайында түрлі кәсіпорындарда немесе мекемелерде өтеді.
Іс–тәжірибенің мақсаты: студенттердің университеттен алған теориялық білімін бекіту, тереңдету, мамандық бойынша тәжірибелік бағытта үйрету, орман шаруашылығының негізгі жиынтықтарымен таныстыру.
Батыс Қазақстан облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы мемлекеттік мекемесі қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын ҚР мемлекеттік органы болып табылады.
Батыс Қазақстан облысының табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы өз өкілеттікттігі шегінде, ормандар және жануарлар дүниесін күзетуді, қорғауды, өсімін молайтуды, сондай-ақ су ресурстарын ұтымды пайдалануды және оларды қорғау бойынша іс-шараларды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік құрылымдық бөлімшелердің қызметін реттеуді және басқаруды жүзеге асырады. Мекеменің негізгі мақсаты облыс ормандарын зерттеу, есепке алу, ағаштар мен бұталардың тұқымынан және көшеттерден орман өсіруді қадағалау, орманды күту, сүрек материалын дайындау және оны кесіп реттеу, питомниктерде көшеттер отырғызу, орманды өрттен қорғау, орманды пайдалану ісін реттеу шараларымен шұғылданады.

Негізгі бөлім



    1. Батыс Қазақстан облысының орман қоры туралы мәліметтер.

Батыс Қазақстан облысының ормандары - бұл ақ және қара теректер, емен, қарағай, ақ тал, қайың және көктерек ормандарымен танымал, аймақішілік тоғай-ормандарымен сипатталатын табиғи кешен. Облыстың барлық ормандары су қорғау, қорғаныш, санитарлық-гигиеналық, сауықтыру және басқа да пайдалы функцияларды орындайды және 1-ші топқа жатады.


Мемлекеттік орман қорының территориясы облыстың 10 әкімшілік ауданында (Шыңғырлау, Бөрлі, Бәйтерек, Теректі, Сырым, Ақжайық, Бөкей ордасы, Қаратөбе, Жаңақала және Орал қалаларының айналасында), сондай – ақ ормансыз қалған үш ауданда(Тасқала, Жәнібек, Казталов) орналасқан.
Облыс аймағында Орман және жануарлар дүниесін қорғаумен айналысатын 8 муниципалдық мемлекеттік мекеме жұмыс атқарады, олар Батыс Қазақстан облысының Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалану департаменті жанындағы мемлекеттік орман қорын қорғау, ормандарды толықтыру, орман өсіру жөніндегі іс-шаралармен айналысады.
Облыстың мемлекеттік орман қорының жалпы ауданы 216 851 га құрайды. Орманмен қамтылған аумақ 89 478 га немесе 57% құрайды.
Орман көмкерген аумақ негізінде мынадай орман құраушы тұқымдылар тұрады: Қарағай - 717 га, Көктерек – 1261 га, қайың – 635 га, Қандыағаш – 91 га, терек – 43669 га, емен - 2364 га, ағаш тәрізді тал - 7736 га, Шаған - 3973 га, үйеңкі-1966 га, шегіршін-7535 га, емен-2367 га, күл-3982 га, үйеңкі-1966 га. Январцев ауданының плантацияларының ауданы 528 га құрайды, онда ормандар мен жануарлар дүниесін қорғаумен айналысатын муниципалдық мемлекеттік мекемелердің (158 га) және Орал қаласының(32 га) аумағында орналасқан.
Облыстағы орман алқаптарын ұлғайту мақсатында орман шаруашылығы мекемелері әр жыл сайын орман басқармасының арнайы жобасына сәйкес мемлекеттік орман қорының 780-900 га аумағында алаңға орман отырғызу бойынша жұмыстар жүргізеді.
Орман мен жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекемелердің қарауында 8 орман питомнигі бар. Питомиктерде жыл сайын 3,5 мың дана көшет материалдары өсіріледі. Бұл отырғызу материалдары орман дақылдарын отырғызу үшін және өңірдегі елді мекендерді көгалдандыру үшін пайдаланылады.
Өңірде 600 га жуық қылқан жапырақты ағаштар (шырша), оның ішінде ормандар мен жануарлар дүниесін қорғау мемлекеттік мекемесі аумағында 122 га, Январцев мемлекеттік мекемесінде 438 га және Орал мемлекеттік мекемесінде 44 га.
«Орал орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі» КММ: Зеленов ауданы (704га), Теректі ауданы (862га), Орал қаласының жерлері ) Шаған орманшылығы (6757га): Теректі ауданы-Көшім орманшылығы (5322га): Зеленов ауданы-Янайкин орманшылығы (6707га): Зеленов ауданы-ол құрылған мекеме, ұйымдастырылған 1936 жылы Жайық өзенінің жайылмасындағы орман саяжайларының базасында. Бұдан әрі орман шаруашылығының құрамына соғыстан кейінгі кезеңде бұрынғы орман қорғау станцияларымен құрылған мемлекеттік орман қорғау жолақтары, сондай-ақ автомобиль жолдарының бойындағы колхоздар совхоздарының жерлерінде құрылып, кейіннен кәсіпорын құрамына берілетін орман қорғау жолақтары берілді. Мемлекеттік мекеменің әкімшілік-шаруашылық құрылымы соңғы 10 жылда облыстың орман шаруашылығын басқаруды қайта ұйымдастыру кезінде бірнеше рет өзгерді. Бастапқы атауы "лесхоз" орман шаруашылығы өндірістік кәсіпорны (ЛХП), одан кейін Орман шаруашылығы кәсіпорны (ЛХП), одан әрі ормандар мен жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекеме болып өзгертілді.



Сурет-1 Орал орманшылығы
1.2. Батыс Қазақстан облысының ормандарды молықтыру жөніндегі кешенді жоспарын іске асыру.

Елбасының 2020 жылдың 1 қыркүйектегі «Мемлекеттік орман қорына 2 млрд ағаш отырғызу» атты халыққа Жолдауында қойылған міндеттерді орындау мақсатында «Батыс Қазақстан облысында ормандарды молықтыру және орман өсірудің 2021-2025 жылдарға арналған кешенді жоспары" қабылданды. Облыстық бюджеттен алдын ала қаржылық шығыстар әзірленіп, бекітілді.


Кешенді жоспар бойынша бес жыл ішінде облыстың мекеме қарауындағы мемлекеттік орман қорының 15097 гектарына орман дақылдарын отырғызу жоспарланған.
- 2021 - 900 га, 3,44 млн.
- 2022 - 2225 га, 8,2 млн.
- 2023 - 3220 га, 11,7 млн.
- 2024 - 3957 га, 14,96 млн.
- 2025 - 4794 га,18,7 млн.
Сонымен қатар, жалпы ауданы 56,57 млн га болатын 6581 га орман дақылдарын отырғызу жоспарлануда.
Кешенді жоспарға сәйкес 2022 жылдан бастап аудандағы кесінді көлемін және екпелердің санын жылына 2 еседен астам ұлғайту жоспарлануда.
Ағымдағы жылы облыстың мемлекеттік орман шаруашылығы мекемелері мемлекеттік орман қоры аумағында 2021 жылы 900 га ағаш отырғызуды жоспарлап отыр, 450 га жерге 840 га және 377 га 3262 дана түрлі орман дақылдары егілді.
Орман кесу облыстың оңтүстік аудандарында жалғасуда.
Орман шаруашылықтарының жұмысын бақылау мақсатында Батыс Қазақстан облыстық орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі аумақтық инспекциясының мамандары Ақжайық орман шаруашылығы және жануарлар дүниесін қорғау коммуналдық мемлекеттік мекемесінің БАҚ өкілдерінің сапарын ұйымдастырды, мониторинг нәтижелері газет беттерінде жарияланатын болады.
Кешенді жоспарды іске асыру мақсатында мемлекеттік орман шаруашылығы мекемелерінің орман питомниктерінде жыл сайын ағаштар мен бұталардың 20-дан астам түрі өсіріледі.
Ағаш отырғызу көлемінің ұлғаюына байланысты 2 мемлекеттік мекемеде негізгі тұрақты орман питомниктерінің егіс көлемін кеңейту, сондай-ақ басқа мемлекеттік мекемелерде уақытша орман питомниктерінің алаңын ұлғайту жоспарлануда.
Ағымдағы жылы муниципалды мемлекеттік орман шаруашылығы мекемелерінің 8 орман питомнигінде 18,5 га алаңда 5568,7 мың дана көшет материалы өсірілді. Орман питомниктері орман шаруашылықтарын өңірдің елді мекендерін көгалдандыру үшін қажетті отырғызу материалдарымен және көшеттермен қамтамасыз етеді.
Егіс материалымен қамтамасыз ету мақсатында облыстың мемлекеттік мекемелерінде жеке егіс материалдарының көлемін ұлғайту бойынша жұмыстар жүргізілуде және осы жылы жоспарланған 11 350 кг орнына 11 461 кг тұқым жиналды.
Мемлекет Басшысының тапсырмаларын іске асыру мақсатында облыстық бюджеттен орман шаруашылығы мекемелеріне 611 млн теңге, оның ішінде 439,6 млн теңге бөлінді.теңге. теңге орман шаруашылығы және орман шаруашылығы жұмыстары үшін жабдықтар мен агрегаттар сатып алуға бөлінді. Бүгінгі таңда 150,6 млн Мемлекеттік орган бар. Теңге сомасына 55,5 млн. Манат инвестицияланды, сондай-ақ топырақты зерттеу үшін жабдықтар мен агрегаттар сатып алынды. және орман шаруашылығы қызметтеріне 45 млн теңге. теңге қаржы бөлінді.
Мемлекет басшысының мемлекеттік орман қоры аумағында 2 миллиард ағаш отырғызу және Батыс Қазақстан облысында бекітілген орманды қалпына келтіру мен көгалдандырудың кешенді жоспарына сәйкес іс-шараларды іске асыру жөніндегі тапсырмалары ерекше бақылауда. облыс әкімінің орынбасары. Облыстың оңтүстік аудандарында орман кесу жалғасуда.
Орман шаруашылықтарының жұмысын бақылау мақсатында Батыс Қазақстан облыстық орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі аумақтық инспекциясының мамандары Ақжайық орман шаруашылығы және жануарлар дүниесін қорғау коммуналдық мемлекеттік мекемесінің БАҚ өкілдерінің сапарын ұйымдастырды, мониторинг нәтижелері газет беттерінде жарияланатын болады.
Кешенді жоспарды іске асыру мақсатында мемлекеттік орман шаруашылығы мекемелерінің орман питомниктерінде жыл сайын ағаштар мен бұталардың 20-дан астам түрі өсіріледі.
Ағаш отырғызу көлемінің ұлғаюына байланысты 2 мемлекеттік мекемеде негізгі тұрақты орман питомниктерінің егіс көлемін кеңейту, сондай-ақ басқа мемлекеттік мекемелерде уақытша орман питомниктерінің алаңын ұлғайту жоспарлануда.
Ағымдағы жылы муниципалды мемлекеттік орман шаруашылығы мекемелерінің 8 орман питомнигінде 18,5 га алаңда 5568,7 мың дана көшет материалы өсірілді. Орман питомниктері орман шаруашылықтарын өңірдің елді мекендерін көгалдандыру үшін қажетті отырғызу материалдарымен және көшеттермен қамтамасыз етеді.
Егіс материалымен қамтамасыз ету мақсатында облыстың мемлекеттік мекемелерінде жеке егіс материалдарының көлемін ұлғайту бойынша жұмыстар жүргізілуде және осы жылы жоспарланған 11 360 кг орнына 11 361 кг тұқым жиналды.
Мемлекет Басшысының тапсырмаларын іске асыру мақсатында облыстық бюджеттен орман шаруашылығы мекемелеріне 611 млн теңге, оның ішінде 439,6 млн теңге бөлінді.теңге. теңге орман шаруашылығы және орман шаруашылығы жұмыстары үшін жабдықтар мен агрегаттар сатып алуға бөлінді. Бүгінгі таңда 150,6 млн Мемлекеттік орган бар. Теңге сомасына 55,5 млн. Манат инвестицияланды, сондай-ақ топырақты зерттеу үшін жабдықтар мен агрегаттар сатып алынды. және орман шаруашылығы қызметтеріне 45 млн теңге. теңге қаржы бөлінді.
Мемлекет басшысының мемлекеттік орман қоры аумағында 2 миллиард ағаш отырғызу және Батыс Қазақстан облысында бекітілген орманды қалпына келтіру мен көгалдандырудың кешенді жоспарына сәйкес іс-шараларды іске асыру жөніндегі тапсырмалары ерекше бақылауда.



Сурет-2. Ағаш отырғызу жұмыстарына қатыстым.
1-кесте. Батыс Қазақстан облысы бойынша 2022 жылға арналған отырғызу
жоспары төмендегі кестеде көрсетілген.

2022 жылға отырғызу және егу жоспары

Толықтыру

Отырғызу материалдарының болуы

Отырғызу материалдарының қажеттілігі,
мың.дана




Алаңы, га

Саны,
мың.дана

Алаңы, га

Саны, мың.дана

Саны,
мың.дана




2022 жылғы жалпы саны






2 235,0

7 348,2

697,0

710,0

3 582,3

-4 473,9






Көктем, 2022 жыл




553,0

1 835,2

247,0

244,0

2 070,2

0






Күз, 2022 жыл




1 669,0

5 524,0

453,0

454,0

1 503,1

-4 474,9






Атауы

ҚМУ орналасқан жері

Орманшылықтар/ айналымдар саны

Жалпы. алаңы., га

Оның ішінде орманмен жабылған, га

Акжаикское КГУ

Ақжайық ауд.

3/25

33 384

12 521

Бөрлі ҚМУ

Бөрлі ауд.

3/25

22 675

13 216

Тайпақ ҚМУ

Тайпақ ауд.

5/22

30 306

8 191

Орал ҚМУ

Орал қ.

4/44

27 846

15 011

Орда ҚМУ

Урда ауд.

- /15

16 405

5 043

Чапаев ҚМУ

Чапаев ауд.

4/30

34 835

10 965

Шыңғырлау ҚМУ

Шыңғырлау ауд.

3/19

27 112

6 562

Январцев ат. ҚМУ

Январцево ауд.

4/27

24 263

16 167

Всего

26/207

216 826

87 676

Ақтөбе қорғаныштық орман екпелері арақашықтығы

Орал қаласы

-

3 108

1 745

Итого




219 934

89 421

2-кесте. 2022-2025 жылдарға отырғызу және егу жөніндегі мәліметтер.



Жыл

Толықтыруды ескере отырып отырғызу және себу,
мың дана

Қаржыландыру, млн. теңге

2022

8 048

6,8

2023

11 856

13,5

2024

14 957

17,1

2025

18 279

22,3

Итого

53 100

59,7

2. Ағашты заңсыз кесу іс- шаралары.

Ормандарды заңсыз кесу - Қазақстан Республикасының орман қорындағы ағаштарды, бұталарды, оның ішінде табиғи немесе антропогендік және техногендік факторлардың нәтижесінде бүлінген, құлаған және жойылған: орман ресурстарын ағаш дайындау билетінінсіз кесу; мемлекеттік орман қоры учаскелерінде орманды ағаш дайындау талондарына сәйкес ағаш кесу қағидаларын бұза отырып немесе ағаш дайындау билетінде нақты берілген мерзімдерді сақтамай кесу; ағаштарды кесу-орман қорын кесу; орманды заңсыз кесу - ормандарды толықтыру мемлекеттік орман қорының учаскелеріндегі ормандардың кесілу-есептік аймағынан артық көлемде өтуіне жол берілмейді.


Орман қоры территориясында заңсыз кесуден келтірілген залалды есептеу мен анықтауды орман иеленушілердің кейін залал жайында ақпаратты орман айналымының аудит туралы есебіне енгізе отырып, күнтізбелік 3 күн ішінде, сондай-ақ аудит өткен кезең үшін орман пайдаланудың кешенді бағалау барысын да мемлекеттік орман шаруашылық ұйымдары жүзеге асырады.
Орман қоры территориясында заңсыз ағаш кесу келтірген залал мыналарды қамтиды:
1) ағаштар мен бұталардың өсуіне кедергі болу немесе тоқтату, сүректі жеке немесе заңды тұлғалардың ұрлау нәтижесінде оларды заңсыз кесілуден және бүлінуден келтірілген зиянның мөлшері;
2) өсуді тоқтату немесе кедергі болу дәрежесіне жетпеген ағаштар мен бұталардың зақымынан келтірілген зиянның мөлшері.
3. Орманда өрттің пайда болу себептері және онымен күресу шаралары туралы деректер.

Орман өрттерінің негізгі кінәсі-адам-жұмыс және демалыс кезінде орманда отты пайдалану кезіндегі оның ұқыпсыздығы. Өрттердің көпшілігі ауылшаруашылық күйзелістері, қоқысты жағу, пикник орындарында, саңырауқұлақтар мен жидектерді жинау, аң аулау кезінде, жанып тұрған сіріңкеден, сөндірілмеген темекіден туындайды. Аңшыны ату кезінде мылтықтан ұшып, құрғақ шөпті өртеп, бықсып бастайды. Орманның бөтелкелер мен шыны сынықтарға қаншалықты толы екенін жиі көруге болады. Күн шуақты ауа-райында бұл фрагменттер күн сәулелерін отты линзалар ретінде бағыттайды. Орманда толығымен сөндірілмеген от кейінгі үлкен апаттардың себебі болып табылады.


Табиғи өрттердің статистикасы демалыс күндері, адамдар жаппай табиғатқа демалуға барғанда байқалады.
Орманның қай бөліктерінде өрттің таралуына байланысты орман өрттері төменгі (саны 90% - ға дейін), жоғары және жер асты (топырақ) болып бөлінеді. Өз кезегінде, төменгі және жоғарғы өрттер тұрақты және еркін болуы мүмкін.
Орман алқаптарында көбінесе төменгі өрттер пайда болады, олар орман қоқыстарын, өскіндер мен өсімдіктерді, шөпті-бұталы жамылғыны, өлі ағаштарды, ағаш тамырларын және т.б. құрғақ кезеңде жел кезінде өрт қауіпті болады, бұл жағдайда өрт ағаштардың тәждеріне, негізінен қылқан жапырақты түрлерге де таралады. Төменгі өрттің жылдамдығы - 0,1 - ден 3 м/мин дейін, жоғарғы өрт-желдің бағыты бойынша 100 м/мин дейін.
Жану кезінде шымтезекті және тамыры өсімдіктер туындау қатері бар жерасты өрттерін тарайтын әр түрлі тараптар. Шымтезектің өздігінен жануы және ауаға қол жеткізбестен, тіпті су астында күйіп кетуі үлкен қауіп төндіреді. Жанып жатқан шымтезек батпақтарының үстінде ыстық күл мен жанып тұрған шымтезек шаңының "бағаналы бұралуы" мүмкін, олар қатты желмен ұзақ қашықтыққа тасымалданады және жаңа жануды тудырады.
Орман өрттерінің себептері:
Адам факторы барлық орман өрттерінің шамамен 90% - ы адамдардан болады. Адамның абайсыздығы, мысалы, қараусыз қалған от пен темекінің темекі тұқылдарын абайсызда тастау жыл сайын табиғи апаттарға әкеледі. Жазатайым оқиғалар, қасақана өртеу, қоқыс жағу және отшашулар орман өрттерінің маңызды себептері болып табылады.
Темекі шегу:
Темекі шегушілер темекі шегуден кейін темекі тұқылдарын сөндіру кезінде абайсызда болады. Олардың кейбіреулері велосипедпен, көлікпен немесе серуендеумен темекі шегуі мүмкін, ал аяқталғаннан кейін олар темекі шегетін темекі тұқылын тастайды. Мұндай ұқыпсыздық көптеген облыстарда табиғи апаттарға әкелуі мүмкін, өйткені темекі тұқылы Елеулі өрт тудыруы мүмкін.
Лагерь өрттері:
Жорық-табиғатпен қарым-қатынастың қызықты тәжірибесі және таза ауада жақсы уақыт өткізу. Алайда, мұндай белсенді демалыс кезінде адамдар көбінесе оттың жанған көмірлерін қараусыз қалдырады және мұндай абайсыздықтың нәтижесі орман өрттері болып табылады. Сондықтан, табиғи апаттардың алдын алу үшін сіз отты қауіпсіз жерлерді таңдап, демалғаннан кейін оттың толығымен сөніп, тұтану қаупін тудырмайтындығына көз жеткізуіңіз керек.
Қоқыс пен жапырақтарды жағу:
Қоқыс жинауды азайту әдісі ретінде ағаштардан құлаған түрлі қалдықтар мен жапырақтар жерге жағылады. Баяу бықсыған қоқыс тез тұтанатын затты тұтатуға және орман өртін бастауға себеп болуы мүмкін. Фейерверктер Фейерверктерді адамдар әртүрлі салтанаттарда кеңінен қолданады. Алайда олардың жарылғыш табиғаты орман өрттерін тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, жанудың баяу жылдамдығына байланысты қалған бөліктер әртүрлі жерлерге қонып, өрттердің күрішін көбейте алады.Gorenje.
Жол-көлік оқиғалары:
Газ баллондарының жарылуы және автомобиль апаттары сияқты автомобиль апаттары ормандардың өртенуіне әкелуі мүмкін. Машиналардағы ұшқындар мен жарылғыш заттар немесе қозғалтқыштар жаппай орман өрттерін тудыруы мүмкін.
Өртеу:
Кейбір адамдар ормандарды, үйлерді немесе кез-келген басқа мүлікті әдейі өртеп жіберуі мүмкін. Мұндай зиянды әрекеттер барлық өрт жағдайларының шамамен 30% - ына жауап береді. Егер адамдар мұндай зұлым мінез-құлықтан бас тартса, өрттің алдын алуға болады, бұл екіталай.
Табиғи (табиғи) себептер:
Табиғи себептер барлық орман өрттерінің шамамен 10% құрайды. Алайда, табиғи себептерден болатын орман өрттері өсімдіктерге, ауа-райына, климатқа және топографияға байланысты бір аймақтан екінші аймаққа дейін өзгереді. Орман өрттерінің екі негізгі табиғи себебі бар: найзағай найзағай болған кезде, орман өрттерін тудыруы мүмкін ұшқындар пайда болады. Әдетте, найзағайдан туындаған өрттер құрғақ ауа-райында (жауын-шашынсыз) болады. Адамдардан алыс аудандарда найзағайдың салдарынан ормандардың өртенуі адамдар тудырған өрттерге қарағанда жиі жойқын салдарға әкеледі. Жанартау атқылауы Жер қыртысында пайда болатын ыстық магма жанартау атқылауы кезінде лаваға айналады. Лава жақын маңдағы егістіктерге немесе ормандарға жайылып, өрт тудырады.
Экожүйелер мен биоәртүрліліктің жоғалуы орман өрттері әр түрлі флора мен фаунаның тіршілік ету ортасы мен күрделі аралық қатынастарын бұзады, сонымен қатар орман экожүйелері мен биоәртүрліліктің жоғалуына әкеледі. Олар жануарлар мен өсімдіктердің белгілі бір түрлерінің тіршілік ету ортасына зиян келтіреді. Өрттер мыңдаған жабайы түрлердің тіршілігін қамтамасыз ететін көптеген өсімдіктерді өзгертеді немесе жояды, осылайша жануарларды белгілі бір аймақтардан шығарады немесе тіпті өлтіреді. Кішкентай және сирек кездесетін жануарлар, соның ішінде құстар, шыбындар, жәндіктер, қояндар мен жыландар, өсімдіктердің кейбір түрлері толығымен жанған жағдайда, өлім қаупі жоғары. Сонымен қатар, өрттер тіпті жануарлардың кейбір түрлерінің жойылуына әкелуі мүмкін. Ормандардың тозуы әдетте құрғақ тропикалық ормандарда болатын орман өрттері ормандардың тозуының негізгі себебі болып табылады. Орман өрттері болған кезде мыңдаған гектар ағаштар мен өсімдіктер жойылады. Жыл сайын дерлік әр түрлі орман аймақтарында өрттер байқалады, бұл орманның кейбір түрлерінің, соның ішінде топырақ құнарлылығының, биоәртүрліліктің және экожүйелердің сапасын едәуір төмендетеді. Ауаның сапасы мен ластануының төмендеуі ағаштар мен өсімдіктер фотосинтез процесінде көмірқышқыл газы мен басқа парниктік газдарды сіңіру, оттегі шығару арқылы дем алатын ауа тазартқыштар ретінде әрекет етеді. Ағаштар жанған кезде атмосферада парниктік газдардың концентрациясы артып, жаһандық жылынуға әкеледі. Сонымен қатар, атмосфераға көп мөлшерде түтін мен шаң шығарылады, бұл қоршаған ортаны ластайды. Топырақтың тозуы орман өрттері жер үсті ортасына, топыраққа оның компоненттерін жағу арқылы тікелей зиян келтіреді. Нәтижесінде топырақ табиғи элементтер мен қоректік заттардың құрамына қатысты құнарлылығы мен құндылығын жоғалтады. Орман өрттері пайдалы топырақ микроорганизмдерін де өлтіреді. Ағаштар мен өсімдіктерді жағу топырақты жалаңаш қалдырады, бұл оны эрозияға осал етеді.
Өрт қауіпті кезеңде ормандарда өрттердің туындауын болғызбау үшін тыйым салынады:
1.Кез келген ормандарда (қылқан жапырақты және жапырақты), өртеңдерде, бүлінген орман учаскелерінде, шымтезек батпақтарында, ағаш кесу орындарында (кеспеағаштарда), кесілген ағаш қалдықтарынан және дайындалған сүректен тазартылмаған жерлерде, шөбі кеуіп қалған жерлерде, сондай-ақ ағаштар ұшарбасының астында от жағуға жол берілмейді.
2. Түтін түтіктерінен жанып тұрған сіріңкелерді, темекі тұқылдары мен ыстық күлді, шыныны (шыны шөлмектерді, банкаларды және т.б.) лақтыру.
3. Аң аулау кезінде жанғыш немесе бықсыған материалдардан жасалған тығындарды пайдаланыңыз.
4. Бензинмен, керосинмен немесе өзге де жанғыш заттармен майланған немесе сіңірілген материалдарды бұл үшін арнайы көзделмеген орындарда қалдыруға тыйым салынады.
5. Қозғалтқыш жұмыс істеп тұрған кезде іштен жану қозғалтқыштарының отын бактарына жанармай құюға, қозғалтқышты қоректендіру жүйесі ақаулы машиналарды пайдалануға, сондай-ақ жанармай құйылып жатқан машиналардың жанында темекі шегуге немесе ашық отты пайдалануға тыйым салынады.
Сондай-ақ орманды тұрмыстық, құрылыс, Өнеркәсіптік және өзге де қалдықтармен және қоқыспен ластауға тыйым салынады. Елді мекендерден шығарылатын қоқыстарды өртеу орманға жақын жерде арнайы бөлінген орындарда ғана жүргізілуі мүмкін. Өрт қауіпті маусым кезеңінде қоқысты жағуға тыйым салынады.
Тұрақты бақылаусыз ормандарға, қорғау және көгалдандыру орман екпелеріне тікелей жанасатын жер учаскелерінде шөптерді жағуға тыйым салынады.
Азаматтар ормандарда болған кезде:
а) ормандарда өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау;
б) орман өрттері байқалған кезде олар туралы мемлекеттік билік органдарына немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдарына дереу хабарлауға міндетті;
в) орман өртін байқаған кезде өрт сөндіру күштері келгенге дейін оны өз күштерімен сөндіру жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

3-кесте.2017 - 2021 жылдардағы орман өрттерінің динамикасының көрсеткіші.





Жыл

Пайда болған орман өрттерінің саны

Өрттер өткен алаң, га

Орманмен қамтылған алаң, га

Орман өрттерінен болған залалы, мың теңге

2017

17

554,2

405,7

2 296,4

2018

7

248,6

193,9

509,3

2019

9

1 616

1192,6

11087,8

2020

19

4 494

2 471,3

129 478,1

2021

32

4123,8

1744,1

44382,4

Қорытынды


Мен «Орал орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі КММ» өндірістік тәжірибесінен өттім.
Бірінші кезеңінде, практика өтетін мекемемен, мекеме қарауындағы мемлекеттік орман қорымен, өткізілетін өрттен қорғау іс-шараларымен және т.б. жұмыстармен таныстым.
Өндірістік тәжірибенің кезеңінде, мекеменің ағаш отырғызу, көшеттерді отырғызуға дайындауымен таныстым және мемлекеттік байланыс, архив программаларымен жұмыс жасап үйрендім.
Өндірістік тәжірибе барысында Мен өзіме бірқатар жаңалық аштым:
Біріншіден, бұл жоғарғы оқу орнында алған білімді іс жүзінде қолдану.
Екіншіден, Мен мемлекеттік жұмыстың қаншалықты күрделі екенін және үлкен жауапкершілікті талап ететінін түсіндім.
Үшіншіден, жоғарғы оқу орнында алған білім жұмыс орнында толықтырылып, тәжірибе жүзінде бөлек болатынына көзім жетті.
Аяқталған тәжірибенің міндеттері:
Мен практика өтетін мекемеге дер уақытында келіп, өндірістік практика жетекшісінің жеке тапсырмасымен, жұмыс жоспарымен таныстым, практикадан өту бойынша нұсқаулар мен бағдар алдым.
Тағылымдама кезінде қауіпсіздік техникасы және карантиндік іс-шаралар ережелерін қатаң сақталды, сондай-ақ практика жетекшісі берген нұсқауларды толық орындадым.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. https://www.gov.kz/memleket/entities/bko-zher-paidalanuy/about?lang=kk


2.https://batyswood.kz/novosti-kz/60-za-syz-a-ash-kesu-bojynsha-zhedel-a-parat.html


3. https://images.app.goo.gl/gaeeg2bM4SorbEmm7





Достарыңызбен бөлісу:




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет