В) г/кг
С) гПа
Д) %o
Е) г/м3
8. Сублимация процесін қалай түсінесің?
А) ауа массаларының араласуы
В) су буының сұйық күйге көшуін
С) салқын ауаның қозғалуы
Д) ауаның адиабатты түрде жоғарылауы
Е) су буының қатты күйге көшуін
9. Конвекция дегеніміз не?
А) жоғары бағытталған қарқынды ауа қозғалысы.
В) ауаның адиабатты түрде жоғарылауы
С) үнемі булану және конденсация процестері
Д) қату деңгейінің биіктіктері
Е) су қоймаларының жылу режимі
10. Жоғарғы қабат бұлттарына қандай бұлттарды жатқызамыз?
А) сулы бұлттар
В) будақ, будақ – жаңбыр
С) аралас бұлттар
Д) биік будақ, биік қатпарлы
Е) шарбы, шарбы – будақ, шарбы – қатпарлы
11. Аралас бұлттар деп қандай бұлттарды атаймыз?
А) мұз кристалдарынан тұратын
В) қатты дамыған бұйра бұлттар
С) салқындаған су тамшылары мен мұз кристалдарынан тұратын
Д) бұйра жіңішкелеу бұлттар
Е) су тамшыларынан тұратын.
12. Пайда болып қалыптасу жағдайына байланысты барлық бұлттар неше генетикалық топқа бөлінеді?
А) 2
В) 1
С) 5
Д) 6
Е) 8
13.Смог деп нені айтамыз.
А) тау беткейі тұманы
В) су буы бар екі ауа массаларының араласуы
С) шептік тұман
Д) шығу тегі антропогендік газды және қатты қоспалармен араласқан күшті тұман.
Е) салқын жер бетімен жылы ауа қозғалғанда пайда болатын тұман
14. Қатты жауын – шашынға қайсы жатады?
А) нөсерлі жаңбыр
В) жаңбыр
С) дымқыл жабысқақ қар
Д) сіркіреуік
Е) нөсерлі қар
15. Практикалық метеорологияда біздің елімізде және көптеген Европа мемлекеттерінде температураның өлшемін білу үшін қай ғалым шкаласы қолданылады.
А) Фаренгейт
В) Галилей
С) Цельсий
Д) Реомю
Е) Кельвин
16. Атмосферадағы электрлік құбылыстарға қай құбылыс жатады?
А) ымырт
В) кемпірқосақ
С) найзағай
Д) тұман
Е) жаңбыр
17. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал.
А) Флюгер
В) термометр
С) гигрометр
Д) барометр
Е) анемометр
18. Желдің жылдамдығын өлшейтін құрал.
А) Флюгер
В) термометр
С) гигрометр
Д) барометр
Е) анемометр
19. Метеорология ғылымының зерттеу объектісі.
А) литосфера
В) гидросфера
С) атмосфера
Д) жер беті
Е) биосфера
20. Синоптикалық метеорология нені зерттейді?
А) әртүрлі физико – геометриялық аудандар климатының құрылу заңдарын
В) математикалық аппаратты кең қолданып атмосфера физикаларының теориясын
С) атмосфераның жоғарғы қабатындағы процестерді
Д) ауа – райын және оны болжау әдістерін
Е) атмосфералық процестер мен құбылыстың физикалық заңдарын
21. Аэрология ғылымы нені зерттейді?
А) әртүрлі физико – геометриялық аудандар климатының құрылу заңдарын
В) математикалық аппаратты кең қолданып атмосфера физикаларының теориясын
С) атмосфераның жоғарғы қабатындағы процестерді
Д) ауа – райын және оны болжау әдістерін
Е) атмосфералық процестер мен құбылыстың физикалық заңдарын
22. Атмосфераны ғылыми түрде зерттеу қай ғасырдан басталды?
А) XIX ғ.
В) XVIII ғ.
С) XVI ғ.
Д) XVII ғ.
Е) XV ғ.
23. Анемометр аспабын ойлап тапқан, найзағайдың пайда болу схемасын жасаған орыс ғалымы:
А) С. Тянь-Шаньский
В) М.В.Ломоносов
С) Л.С.Берг
Д) Ш.Уәлиханов
Е) В.П.Алисов
24. Ең алғашқы ғылыми метеорологиялық мекеме – Бас физикалық обсерватория қай жылы, қай жерде ашылды?
А) 1849 жылы Ресейде
В) 1902 жылы Алматыда
С) 1856 жылы Парижде
Д) 1835 жылы Лондонда
Е) 1852 жылы Москвада
25. ХХ ғасырда жеке ғылыми пән ретінде құрылған актинометрия нені зерттейді.
А) жел және оның бағытын
В) атмосфералық қысымды
С) атмосферадағы оптикалық құбылыстарды
Д) атмосферадағы сәулелі радиацияларды
Е) атмосфераның жоғарғы қабатын
26. Қазақстан ауа – райын алғаш зерттеген ғалым.
А) Б.П.Алисов
В) Л.С.Берг
С) Ш.Уәлиханов
Д) Л.В.Ломоносов
Е) С.Тянь-Шаньский
27. Атмосфералық жауын – шашындар қарқындылығына байланысты қандай түрлерге бөлінеді?
А) ақ жауын
В) қатты, сұйық, аралас
С) шептік
Д) массаіші
Е) саябыр, орташа, қарқынды
28. Атмосферадағы оттегінің проценттік (пайыздық) құрамы:
А) 78 %
В) 0,03 %
С) 50 %
Д) 20 %
Е) 21 %
29. Стратосферадағы температураның жоғарылау себебі:
А) Көмірқышқыл газының жинақталуынан
В) Азоттың жинақталуынан
С) Су буының жинақталуынан
Д) Әр түрлі қоспалардың жинақталуынан
Е) Озон қабатының жұқаруынан
30. Бірдей қысымы бар жерлерді қосатын сызықтар:
А) Изотерма
В) Изобара
С) Циркуляция
Д) Горизонталь
Е) Сызықтар
31. Майда мұз кристалдарынан тұратын бұлттар:
А) Шарбы бұлттар
В) Будақ бұлттар
С) Қабат бұлттар
Д) Дұрыс жауап жоқ
Е) Будақ – жаңбыр бұлттар
32. Жер бетіне келетін тура және шашыранды радиацияның қосындысы:
А) Жұтылған радиация
В) Жиынтық радиация
С) Шашыранды радиация
Д) Шағылған радиация
Е) Тура радиация
33. Диаметрлік өлшем бойынша бірнеше мыңдаған шақырымға созылып жатқан төменгі атмосфералық қысымның ауданы:
А) Циклон
В) Атмосфералық фронт
С) Пассаттар
Д) Антициклон
Е) Штиль (Тымық)
34. Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел:
А) Шығыс желдер
В) Бриз
С) Пассат
Д) Муссон
Е) Батыс желдер.
35. Фаренгейт шкаласының интервалы:
А) 1/180
В) 1/100
С) 1/120
Д) 1/90
Е) 1/80
36. Озон қабатының бұзылуы, климаттың өзгеруі – бұл:
А) Экологиялық проблема
В) Шикізат проблемасы
С) Соғыс- бейбітшілік проблемас
Д) Азық- түлік проблемасы
Е) Энергетикалық проблема
37. Тәулік ішіндегі ең төмен ауа температурасы арасындағы айырмашылық:
А) Жылдық ауа температурасы
В) Бір күннің орташа температурасы
С) Бір күнгі ауа температурасы
Д) Тәулік табиғи ауа температурасы
Е) Өзгеру амплитудасы
38. Ауаның жер бетіне және ондағы барлық заттарға түсіретін күші қалай аталады?
А) Жел
В) Температура
С) Атмосфералық қысым
Д) Күн радиациясы
Е) Атмосфералық ылғал
39. Атмосфералық жауын- шашындар синоптикалық пайда болу жағдайына байланысты қандай түрлерге бөлінеді?
А) Ақ жауын, сіркіреуік, нөсер
В) Массаіші, шептік
С) Қатты, сұйық, аралас
Д) Тұманды
Е) Бұлтты
40. Ауаның ылғалдылығын қандай аспаптың көмегімен өлшейді?
А) флюгер
В) термометр
С) гигрометр
Д) барометр
Е) анемометр
41. Белгілі бір жердегі және белгілі бір кездегі немесе белгілі уақыт аралығындағы трофосфераның күйі:
А) климат
В) жел
С) қысым
Д) ылғал
Е) ауа райы
42. Күн радиациясы бұл:
А) күннен шығатын жарық пен жылу
В) тәулік ішіндегі ең төмен ауа температурасы арасындағы айырмашылық
C) тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел
D) жылдық жауын –шашынның булануға қатынасы
E) ауаның жер бетіне және ондағы барлық заттарға түсіретін күші
43. Метеорологиялық өлшемдердің градиенті дегеніміз не?
А) Белгілі бір жердегі және белгілі бір кездегі немесе белгілі уақыт аралығындағы трофосфераның күйі
В) Вертикальдық бағытта бірлік биіктік немесе горизонтальді бағытта бірлік қашықтық сайын метерологиялық өлшемнің өзгеру мәні
С) Ауа райының белгілі бір жерге тән көпжылдық режимі
Д) Тәулік ішіндегі ең төмен ауа температурасы арасындағы айырмашылық
Е) Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел
44. Салқынырақ ауданнан жылы жерге басып кірген ауаны қалай атаймыз?
А) жылы ауа массасы
В) салқын ауа массасы
С) радиация
Д) қысым
Е) температура
45. Атмосферада қалқып ұшып жүретін аэрозольдар шығу тегіне қарай қандай екі топқа бөлінеді:
А) табиғи және антропогендік
В) салқын ауа массасы және жылы ауа массасы
С) радиация және циркуляция
Д) қысым мен температура
Е) еркін және байланған
46. Желдің жылдамдығын және күшін анықтайтын шкала:
А) Бофорт
В) Фаренгейт
С) Реомюр
Д) Цельсий
Е) Галилео
47. –350С – тан жоғары температураны өлшеу үшін қолданылатын термометр түрі
А) сұйық
В) сынапты
С) электрлік
Д) спиртті
Е) толуолды
48. Күн радиациясының ауадағы қоспалармен шашырауын қалай атаймыз?
А) биохимиялық шашырау
В) аэрозольдік шашырау
С) физикалық шашырау
Д) молекулалық шашырау
Е) химиялық шашырау
49. Мына жел түрлерінің қайсысы тұрақты желдерге жатады?
А) фендер
В) бриз
С) пассаттар
Д) тау- аңғарлық
Е) баролар
50. Орыс климатологы Б.П. Алисов Жер шарын неше климаттық белдеуге жіктеген?
А) 7 негізгі, 6 өтпелі
В) 2 негізгі, 1 өтпелі
С) 5 негізгі, 2 өтпелі
Д) 8 негізгі, 3 өтпелі
Е) 12 негізгі, 4 өтпелі
2- нұсқа
1. Күннің жерге тура түсетін сәулесін:
А) Жұтылған радиация
В) Жиынтық радиация
С) Шашыранды радиация
Д) Шағылған радиация
Е) Тура радиация
2. Климат түзуші негізгі факторлардың бірі:
А) атмосфера циркуляциясы
В) жер бедері
С) адам
Д) жануар
Е) өсімдік
3. Жылдық жауын –шашынның булануға қатынасы:
А) шық нүктесі
В) қанығу қысымы
С) ылғалдану коэффиценті
Д) ылғалдылық тапшылығы
Е) булану
4. Атмосферадағы су буы, шаң және бұлт күн радиациясын шашыратып таратқанда түзілетін радиация:
А) Жұтылған радиация
В) Жиынтық радиация
С) Шашыранды радиация
Д) Шағылған радиация
Е) Тура радиация
5. Ауа райының белгілі бір жерге тән көпжылдық режимі:
А) климат
В) жел
С) қысым
Д) ылғал
Е) ауа райы
6. Жыл ішінде өздерінің бағыттарын өзгертіп отыратын жел:
А) Шығыс желдер
В) Бриз
С) Пассат
Д) Муссон
Е) Батыс желдер.
7. Термикалық қасиетіне байланысты атмосфера неше негізгі сфералық қабаттарға бөлінеді?
А) 2
В) 5
С) 3
Д) 8
Е) 10
8. Күннің салмағы:
А) шамамен 1,99*1030 кг
В) шамамен 22*1020 кг
С) шамамен 5,56*1010 кг
Д) шамамен 2,1*1040 кг
Е) шамамен 3,1*1010кг
9. Жиынтық радиацияның жер бетіне шағылғанын қандай радиация деп атамыз?
А) Жұтылған радиация
В) Жиынтық радиация
С) Шашыранды радиация
Д) Шағылған радиация
Е) Тура радиация
10. Бұлттар құрылатын, жауын- шашындар жауатын, метеорологиялық құбылыстар байқалатын атмосфераның қабаты:
А) стратосфера
В) экзосфера
С) мезосфера
Д) тропосфера
Е) гидросфера
11.Жиынтық радиацияның жер бетіне сіңіп кеткенін қандай радиация деп атаймыз?
А) Жұтылған радиация
В) Жиынтық радиация
С) Шашыранды радиация
Д) Шағылған радиация
Е) Тура радиация
12. Метеорологиялық өлшемдердің градиенті дегеніміз не?
А) Белгілі бір жердегі және белгілі бір кездегі немесе белгілі уақыт аралығындағы трофосфераның күйі
В) Вертикальдық бағытта бірлік биіктік немесе горизонтальді бағытта бірлік қашықтық сайын метерологиялық өлшемнің өзгеру мәні
С) Ауа райының белгілі бір жерге тән көпжылдық режимі
Д) Тәулік ішіндегі ең төмен ауа температурасы арасындағы айырмашылық
Е) Тәулігіне бағытын екі рет өзгертетін жел
13. Салқынырақ ауданнан жылы жерге басып кірген ауаны қалай атаймыз?
А) жылы ауа массасы
В) салқын ауа массасы
С) радиация
Д) қысым
Е) температура
14. Термикалық классификация бойынша ауа массасы нешеге бөлінеді?
А) 2
В) 5
С) 3
Д) 8
Е) 10
15. Метерологиялық өлшемнің өзгеру мәні:
А) жылы ауа массасы
В) салқын ауа массасы
С) ылғалдану коэффиценті
Д) ылғалдылық тапшылығы
Е) метеорологиялық өлшем градиенті
16. Жылы ауадан салқын жерге басып кірген ауаны қалай атаймыз?
А) жылы ауа массасы
В) салқын ауа массасы
С) радиация
Д) қысым
Е) температура
17. Күн құрамындағы сутектің мөлшері:
А) 25%
В) 64%
С) 32%
Д) 82%
Е) 10%
18. Күн радиациясының газдар молекулаларының жиынтығымен шашырауын қалай атаймыз?
А) биохимиялық шашырау
В) органикалық шашырау
С) физикалық шашырау
Д) молекулалық шашырау
Е) химиялық шашырау
19. Атмосфераның жалпы салмағы:
А) 2,4* 1020т
В) 6,2*1015т
С) 3,2*1022т
Д) 5,27*1015т
Е) 1,52*1025т
20. Көмір қышқыл газының концентрациясын негізгі реттеуші не болып табылады?
А) құрлық
В) мұхит
С) жер асты сулары
Д) топырақ
Е) жер бедері
21. Ауадағы әртүрлі құрамды сұйық және қатты қоспалар қалай аталады?
А) атмосфера циркуляциясы
В) жер бедері
С) аэрозольдар
Д) молекулалар
Е) атомдар
22. Күн құрамындағы гелийдің мөлшері:
А) 25%
В) 64%
С) 32%
Д) 82%
Е) 10%
23. Жер бетінен биіктеген сайын ауа қысымы қалай өзгереді?
А) бірігеді
В) жауап жоқ
С) кемиді
Д) өзгермейді
Е) артады
24. Ауаның жылулық режимі немен сипатталады?
А) жылы ауа массасы
В) салқын ауа массасы
С) радиация
Д) қысым
Е) температура
25. Озонның маңызы:
А) жылы ауа массасы қалыптасады
В) салқын ауа массасы қалыптасады
С) радиация түзіледі
Д) органикалық әлемді ультракүлгін сәулелердің зиянды әрекетінен қорғайды
Е) температура өзгеріске ұшырайды
26. Атмосферада қалқып ұшып жүретін аэрозольдар шығу тегіне қарай қандай екі топқа бөлінеді:
А) табиғи және антропогендік
В) салқын ауа массасы және жылы ауа массасы
С) радиация және циркуляция
Д) қысым мен температура
Е) еркін және байланған
27. Желдің жылдамдығын және күшін анықтайтын шкала:
А) Бофорт
В) Фаренгейт
С) Реомюр
Д) Цельсий
Е) Галилео
28. –350С – тан жоғары температураны өлшеу үшін қолданылатын термометр түрі
А) сұйық
В) сынапты
С) электрлік
Д) спиртті
Е) толуолды
29. Цельсий шкаласының интервалы
А) 1/180
В) 1/100
С) 1/120
Д) 1/90
Е) 1/80
30. Су буының конденсация жүзеге асатын ауа температурасын қалай атаймыз?
А) шық нүктесі
В) қанығу қысымы
С) ылғалдану коэффиценті
Д) ылғалдылық тапшылығы
Е) булану
31. Практикалық метеорологияда біздің елімізде температураны өлшеуде қандай температуралық шкала қолданылады?
А) Бофорт
В) Фаренгейт
С) Реомюр
Д) Цельсий
Е) Галилео
32. Желдің бағытын өлшейтін құрал
А) Флюгер
В) термометр
С) гигрометр
Д) барометр
Е) анемометр
33. Мына жел түрлерінің қайсысы жергілікті желдерге жатады?
А) Шығыс желдер
В) Бриз
С) Пассат
Д) Муссон
Е) Батыс желдер
34. Орыс климатологы Б.П. Алисов Жер шарын неше климаттық белдеуге жіктеген?
А) 7 негізгі, 6 өтпелі
В) 2 негізгі, 1 өтпелі
С) 5 негізгі, 2 өтпелі
Д) 8 негізгі, 3 өтпелі
Е) 12 негізгі, 4 өтпелі
35. Сары теңіз бен Филиппин аралдар маңында қалыптасатын циклондар
А) тайфундар
В) цунами
С) вилли-вилли
Д) урагандар
Е) батыс желдер
36. Күн атмосферасының сыртқы қабаты:
А) атмосфера циркуляциясы
В) күн тәжі
С) аэрозольдар
Д) молекулалар
Е) атомдар
37. Географиялық құрылу жеріне байланысты ауа массалары негізгі неше түрге бөлінеді?
А) 5
В) 2
С) 6
Д) 4
Е) 8
38. Қысым қандай өлшем бірлікпен өлшенеді?
А) паскаль
В) г/м
С) км/м
Д) %
Е) м/с
39. Күн радиациясының ауадағы қоспалармен шашырауын қалай атаймыз?
А) биохимиялық шашырау
В) аэрозольдік шашырау
С) физикалық шашырау
Д) молекулалық шашырау
Е) химиялық шашырау
40. Мына жел түрлерінің қайсысы тұрақты желдерге жатады?
А) фендер
В) бриз
С) пассаттар
Д) тау- аңғарлық
Е) баролар
41. Желдің жылдамдығын қандай өлшем бірлікпен белгілейді?
А) паскаль
В) г/м
С) км/м
Д) %
Е) м/с
42. Қасиеттері әр түрлі ауа массалары шектескен аймақтарда өте кең алқапты қамтитын өтпелі зоналар:
А) циклондар
В) желдер
С) циркуляция
Д) атмосфералық фронттар
Е) температура
43. Фронттар ауа массаларының қозғалу сипатына қарай қандай түрлерге бөлінеді
А) ауыр және жеңіл
В) суық және жылы
С) табиғи және жасанды
Д) күшті және әлсіз
Е) терең және таяз
44. Бұлттар халықаралық классификация бойынша морфологиялық сыртқы белгілеріне байланысты неше пішінге бөлінеді?
А) 4
В) 10
С) 8
Д) 5
Е) 12
45. Абсолюттік ылғалдылықтың өлшем бірлігі.
А) %
В) г/кг
С) гПа
Д) %o
Е) г/м3
46. Сублимация процесін қалай түсінесің?
А) ауа массаларының араласуы
В) су буының сұйық күйге көшуін
С) салқын ауаның қозғалуы
Д) ауаның адиабатты түрде жоғарылауы
Е) су буының қатты күйге көшуін
47. Синоптикалық метеорология нені зерттейді?
А) әртүрлі физико – геометриялық аудандар климатының құрылу заңдарын
В) математикалық аппаратты кең қолданып атмосфера физикаларының теориясын
С) атмосфераның жоғарғы қабатындағы процестерді
Д) ауа – райын және оны болжау әдістерін
Е) атмосфералық процестер мен құбылыстың физикалық заңдарын
48. Атмосфераны ғылыми түрде зерттеу қай ғасырдан басталды?
А) XIX ғ.
В) XVIII ғ.
С) XVI ғ.
Д) XVII ғ.
Е) XV ғ.
49. Ең алғашқы ғылыми метеорологиялық мекеме – Бас физикалық обсерватория қай жылы, қай жерде ашылды?
А) 1849 жылы Ресейде
В) 1902 жылы Алматыда
С) 1856 жылы Парижде
Д) 1835 жылы Лондонда
Е) 1852 жылы Москвада
50. ХХ ғасырда жеке ғылыми пән ретінде құрылған актинометрия нені зерттейді.
А) жел және оның бағытын
В) атмосфералық қысымды
С) атмосферадағы оптикалық құбылыстарды
Д) атмосферадағы сәулелі радиацияларды
Е) атмосфераның жоғарғы қабатын
Достарыңызбен бөлісу: |