Ќазаќстан Республикасыныњ Білім жєне Ѓылым Министрлігі
тақырып: Тәуекелді жоспарлау Мақсат
жүктеу/скачать 1.23 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоспар: 3.1 Тәуекел көрсеткіштері мен оны бағалау әдістері 3.2 Тәуекелді талдау мен жоспарлау әдістемесі 3.1 Тәуекел көрсеткіштері мен оны бағалау әдістері
3 тақырып: Тәуекелді жоспарлау
Жоспар: 3.1 Тәуекел көрсеткіштері мен оны бағалау әдістері 3.2 Тәуекелді талдау мен жоспарлау әдістемесі 3.1 Тәуекел көрсеткіштері мен оны бағалау әдістері Стратегияның қаржы жоспарлауы және iске асыруы кәсiпорынның сыртқы ортасының изменчи востью тудырылатын екiұштылыққа шарттардағы болады. Демек, құрастырулар кезде таңдаулы стратегиялық екiнiң бiрi берiлетiн шектi нәтиженiң жетiстiкке, Ож алуына келтiрген анықтық және сенiмдiлiк жоспар жоқ. Көлденең ысырап сәтсiздiктер опас ностьге бұл жерде әрдайым қатысады. Тәуекел – кездейсоқ категория, ғылыми көзқарас бойынша ол пайда болатын қандай да бір қатер деңгейі. Ықтималдылық қисығының құрылуы - тәуекелділікті бағалаудың бастапқы сатысы. Бірақ бұл ықтималдылық қисығын кәсіпкерлікте қолдану қиынға соғады. Сондықтан тәуекелділікті бір немесе бірнеше көрсеткіштер арқылы бағалауда қарапайым әдіс-тәсілдерді қолдануға тура келеді. Тәуекелділіктің негізгі көрсеткіштерін қарастырайық. Осы мақсатта алдымен жобаларды жүзеге асыру процесінде пайда болатын, қатердің көлеміне байланысты тәуекелділіктің деңгейлерінанықтап алайық. Қатер күтілмейтін облыс тәуекелсіз облыс деп аталады, оған нольдік қатер тән (немесе пайданың қатерлерден артық болуы). Ал берілген кәсіпкерлік түрінде қауіп-қатер орын алатын болса, бірақ өзінің экономикалық тұрақтылығы сақталған жағдайда тәуекелділік деңгейі қалыпты деп аталады. Қалыпты тәуекелділік шекарасы кәсіпкерлік қызметтен түскен пайда мен қатер деңгейінің тең болуымен анықталады. Келесі қауіптілігі жоғары облысы тәуекелділіктің қауіпті аумағы деп аталады. Ол күтілген пайдадан қатерлердің асып кетуімен сипатталады. Басқаша айтқанда, қауіпті тәуекелділік аумағы деп жобаға салынған барлық қаржының жоғалуына әкеп соғатын қатердің күтілген пайдадан асып кетуі болып табылады. Ақырында кәсіпкер үлкен шығындарға ұшырап қана қоймай, жобадан ешқандай табыс ала алмайды. Мақсатқа сай қауіптіден басқа, апатты тәуекелділікті қарастырған жөн. Апатты тәуекелділік аумағы деп шығынның өз көлеміне қарай қауіпті деңгейден асып кететін, сонымен қатар максимумында кәсіпкердің мүліктік жағдайына тең болатын көлемге жетуі мүмкін. Апатты тәуекелділік кәсіпорынды күйзеліске ұшыратып оның жабылуы мен мүлкінің сатылуына әкеп соғады. Апатты категориясына мүліктік немесе ақшалық шығынмен қатар, адам өміріне төнетін тәуекел мен экологиялық апаттарды жатқызуға болады. Толық көлемде тәуекелділік көрінісін, қандай да бір зиянның болу болмау ықтималдылығын көрсететін ықтималдылықтарды орналастыру қисығы бейнелейді. Статистикалық әдісте кәсіпкерлік қызметтің әр саласында орын алатын қатерлердің статистикасы жүргізіледі. Сонымен қатар анықталған қатер деңгейлерінің толқыны белгіленеді. Егер статистикалық массив жеткілікті ұсынылған болса, онда қатердің осы деңгейінің пайда болу толқыны, оның ең бірінші жақындауында пайда болу ықтималдылығына теңестіруге болады, және осы негізде тәуекелділік қисығы болып табылатын, қатердің ықтималдылық қисығын құруға болады. Сарапшылық әдіс сарапшылық бағалау әдісі атауымен танымал, кәсіпкерлік тәуекел туралы кәсіби мамандар мен басшылардың ойларын зерттеу арқылы бағалау. Ең алдымен сарапшылардың қатердің анықталған деңгейінің ықтималдылығына баға беру қажет. Кейін сарапшылардың берген бағаларының орташа мәнін тауып, солар арқылы ықтималдылықты орналастыру қисығын құрастыруға болады. 4 сипатты нүктедегі қатердің анықталған деңгейінің пайда болатын ықтималдылығына берілген сарапшылық бағалармен де шектелуге болады. Басқаша айтқанда, сарапшылық жолмен қалыпты, қауіпті және апатты қатерлердің көрсеткіштерін анықтау керек. Сонымен қатар бұл жағдайда олардың деңгейлері мен ықтималдылықтарын ескеру қажет. Есепті-аналитикалық әдіс, қатер ықтималдылығын орналастыру қисығының құрылуы және осы негіздегі тәуекел көрсеткіштерінің бағалары теорияға негізделген. Өкінішке орай, тәуекелдің қолданбалы теориясы тек қана сақтандыру және ойын тәуекеліне арналған. Ойын теориясының элементтері кәсіпкерлік тәуекелдің барлық салаларына қолдануға жарамды, бірақ өндірістік, коммерциялық, қаржылық тәуекелдің қолданбалы математикалық әдісінің бағалау есебі ойын теориясының негізінде әлі табылған жоқ. Қорытындылай келе кәсіпкерлік тәуекелді талдау мен оны бағалауда әдіс-тәсілдерді дамытып, жаңаларын ойлап табу керектігін айта кету керек. жүктеу/скачать 1.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|