Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 – 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан»

2165 түлек арасынан 1996 адам (92 %) денсаулық сақтау ұйымдарына, соның ішінде 459 адам (24,2%) ауылдық жерлерге бөлінді. Амбулаториялық-емханалық бөлімдерге 1123 адам (59,3 %) бөлінді, соның ішінде қалалық АЕБ - 390 адам, ауылдық жерлердегі АЕБ – 459 адам.

2014 жылы республика бойынша стационарды еркін таңдау құқығын 807 929 адам, оның ішінде 45,9 % -ы ауыл тұрғындары (371 078 адам) пайдаланды.

Өз өңірінде емделгендердің саны 672 799 адам (емделгендердің 83,3%-ы), халықаралық деңгейде – 22 422 (2,8%), ҒО және ҒЗИ деңгейінде және республикалық клиникаларда – 112 708 (14%), оның ішінде ауыл тұрғындары – 33,9% (38 184 адам).

Емдеуге жатқызылғандардың жалпы санынан емдеуге жатқызуды 10 күнге дейін күткендердің – 89%, 10–нан 20 күнге дейін – 5,9%, 20 күннен жоғары 5,1%.

Барлық өңірде тұрақты негізде жергілікті баспа басылымдарында мақалаларды орналастыру, теледидар мен радиода сөз сөйлеулер, қысқа метражды бейнероликтерді дайындау және халық көп жиналған орындарда орналастыру (қоғамдық көлік, вокзал, мемлекеттік ұйымдар және т.б.), дөңгелек үстел, баспасөз-конференциялар, брифингтер, баспасөзге семинарлар кеңестер өткізу арқылы халықты ақпараттандыру жұмыстары жүргізілуде.

Сонымен қатар, елде жүргізіліп жатқан денсаулық сақтау реформаларының графикалық бейнелеуінде көрсетілген ақпараттық буклеттерді пациенттер легі көп жерлерде (тіркеу орны, қабылдайтын бөлме, пациенттерді қабылдау холлдары және т.б.) стационарларға емдеуге жатқызу тәртібі туралы нақты ақпарат пен жадынамаларды тираждау және халықтың арасына тарату қамтамасыз етілген.

Өңірлік емдеуге жатқызу Бюросы БҰДЖ қағидаттарын, пациенттің медициналық ұйымдардарды еркін таңдауын түсіндіру үшін іргелес жатқан және шалғай аудандарға, медициналық ұйымдарға, білім беру мекемелеріне, мемлекеттік құрылымдарға, коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдарға шығады.

2014 жылдың қорытындысы бойынша Республикалық және өңірлік емдеуге жатқызу бюросы халықпен мынадай ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізді:

1) жергілікті баспасөз басылымдарында шығарылған мақалалар – 1 044;

2) жергілікті теледидар арналарындағы 519 телебағдарламаға және 592 радиобағдарламаға қатысты;

3) буклеттің 48 түрі әзірленіп, 408 735 данада медициналық қызметті берушілер мен халықтың арасында таратылды;

4) 2014 жылы дайындалған 26 бейнеролик әзірленіп таратылды;

5) Интернет арқылы ақпарат орналастыру – 260;

6) 945 шығу іске асырылды.

Тәуліктік стационардың төсек қорының 176 төсегі күндізгі стационар бейініне қайта бейінделді.

Есепті кезеңде стационарды алмастыратын көмекті алған пациенттердің саны 1 059 284 адамды құрады.

облыстар-дың, Астана және Алматы қалалары-ның әкімдіктері

Құрылғылары бар навигациялық жүйенің 3 бірлігі, операциялық микроскоп, операциялық және абдоминалдық хирургия үшін құрал-саймандар жинағы алынды.

Құны 5 млн. тегеден 50 млн. теңгеге дейінгі медициналық техника қаржы лизингі шарттарында алынатындықтан, іс-шараны іске асыру қаржы лизингі шеңберінде жалғасатын болады.

-диспетчерлік қызметтің жұмысын жетілдіру;

- негізсіз шақырулар санын және пациенттерді басқаларға жіберуді төмендетудің жаңа тетіктерін әзірлеу және енгізу;

- жедел жәрдем қызметінің жұмыс істеу нормативтерін қайта бөлу;

- жедел жәрдем жұмысының нысаналы көрсеткіштерін енгізу;

- алғашқы медициналық көмек көрсету бойынша басқа ведомстволардың қызметін (санитариялық авиация, полиция, өрт қызметі және т.б.) үйлестіру тетіктерін әзірлеу

Соған байланысты, жедел медициналық жәрдем қызметін жаңғырту мақсатында барлық жерде GPS-навигация жүйесі енгізілуде, бұл жедел медициналық жәрдемді уақтылы және қолжетімді көрсетуді жоғарылатуға мүмкіндік береді.

GPS-навигация жүйесін енгізу нақты уақытта санитариялық автокөліктің тұрған жерін және жүрген жүрісін бақылауға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде шақыру түскен орынға жақын тұрған жедел медициналық жәрдем бригадаларын қысқа уақытта жіберуге мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, «Алматы және Астана қалаларында жедел медициналық жәрдем қызметін оңтайландыру бойынша пилоттық жобаны енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2013 жылғы 8 қаңтардағы № 13 бұйрығына сәйкес Павлодар облысы, Астана және Алматы облыстарында «Жедел жәрдем» атты пилоттық жоба (бұдан әрі – пилоттық жоба) жүргізілді.

Пилоттық жобаның нәтижелерін ескере отырып, «Облыстарда, Астана және Алматы қалаларында жедел медициналық жәрдем қызметін жетілдіру шаралары туралы» ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 11 мамырдағы 236 бұйрығы бекітілді. Осы бағытта жұмыс жалғасуда.

Медициналық оңалтуды жетілдіру және дамыту бойынша 2013-2015 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары (бұдан әрі Жоспар) әзірленіп, ҚР ДСМ 2013 жылғы 4 қазандағы № 629 бұйрығымен бектіліді. 2013 жылы Қазақстан Республикасының халқына медициналық оңалту көрсетуді ұйымдастыру стандарты (ҚР ДСМ 2013 жылғы 27 желтоқсандағы №759 бұйрығы) әзірленді. Көрсетілген Стандарт амбулаторлық-емханалық және стационарлық көмек көрсететін, денсаулық сақтау ұйымдарындағы, сондай-ақ шипажайлық-курорттық ұйымдардағы емделушілерге медициналық оңалту көрсету тәртібін белгілейді.

Қазақстан Республикасының халқына медициналық оңалту, паллиативтік көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттары республиканың барлық медициналық ұйымдарына басшылық ету үшін жолданды.

«Медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттарын енгізу тиімділігін бағалау мониторингі бойынша 2014 жылға арналған жол қартасын бекіту туралы» Денсаулық сақтау вице-министрінің 2014 жылғы 1 шілдедегі бұйрығына сәйкес мамандар тобы Ақмола, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан облыстарындағы медициналық оңалту көрсетудің стандарттарын, Алматы қ., Павлодар қ., Қарағанды қ. паллиативтік көмек көрсету стандарттарын енгізу тиімділігін бағалау мониторингін жүргізді.

Сот медицинасы орталығы функциялар ҚР Әділет министрлігіне берілгеннен кейін ҚР Әділет министрлігінің бекітуі үшін қажетті сот-медицина қызметін регламенттейтін бұйрықтардың жобаларын (сот-медицина сараптамасын өндіру жөніндегі нұсқаулық, титулдық парақтар, күрделілік дәрежесі, біліктілік талаптары және т.б.) әзірлеу жөніндегі жұмыс тобын құрды.

«Сот сараптамасының кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 1403 қаулысына сәйкес, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің «Сот медицинасы орталығы» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің иелігіне берілді.

«Сот сараптамасының кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 1403 қаулысына сәйкес, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің «Сот медицинасы орталығы» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің иелігіне берілді.

016

Есепті кезеңде Қызылорда филиалында 67 млн. теңге сомасына күрделі жөндеу жүргізілді.

Келешекте ақпараттық интерактивті картаны пысықтау және жетілдіру жоспарланып отыр, бұл:

- сараптама қызметін талдауды;

- жүргізілетін сараптамалардың сапасын бақылауды (әрбір филиалдағы жұмыс орнына автоматтандыру және ықпалдастыру жағдайында);

- сараптамалар жүргізу мерзімін бақылауды;

- халық санын талдауды;

- рсурстардың пайдаланылуын тиімді жоспарлау мен бақылауды;

- әр түрлі нозологиялық бірліктер бойынша өлім мониторингін;

- басқа ұқсас жүйелермен ықпалдастыруды;

- қажетті өзгертулер мен түзетулерді:

- барлық құрылымдық бөлімшелердің материалдық-техникалық жарақтандырылу деңгейін талдауды жүргізуге мүмкіндік береді.

«Сот сараптамасының кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 1403 қаулысына сәйкес, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің «Сот медицинасы орталығы» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің иелігіне берілді.

CDC-мен әрекеттесу және зертханалық қызметті реформалау жөнінде ҚР ИДМ Ұлттық аккредиттеу орталығының, зертханалық қызметтің, Қазақ медициналық зертханалық диагностика қауымдастығының, медициналық ЖОО-ң жетекші мамандары қатарынан жұмыс тобы құрылды.

ҚР 6 өңірінде 32 клиникалық-диагностикалық зертхананы бағалау өткізілді. Бағалаудың нәтижесі бойынша ең жоғары ұпай алған 5 медициналық ұйым Ұлттық референс-зертхананы және 4 сараптау зертхананы құруға дайындалуға іріктеледі. Іріктелген зертханаларда ИСО15189 халықаралық стандарттарының сәйкестігіне аккредиттеуден бұрынғы шолу жүргізілді.

Қазақстан Республикасының 16 өңіріне арналған зертханалық ұйымдар желісін дамыту бойынша қайта құрылымның шеберлік-жоспарлары бекітілді.

Зертханалық қызметті дамытудың 5-10 жылға арналған стратегиялық жоспары жобасының зертханалық қызмет және зертханалық қызмет тиімділігінің негізгі көрсеткіштері саласындағы нормативтік-құқықтық базасын әзірлеу және қайта қарау жөніндегі жол картасы әзірленді.

Зертханалық қызмет мамандарына сапа менеджменті жүйесін енгізу бойынша елдің ішінде 4 тренинг өткізілді. Оқу 120 қатысушыларды қамтыды.

CDC-мен әрекеттесу және зертханалық қызметті реформалау жөнінде ҚР ИДМ Ұлттық аккредиттеу орталығының, зертханалық қызметтің, Қазақ медициналық зертханалық диагностика қауымдастығының, медициналық ЖОО-ң жетекші мамандары қатарынан жұмыс тобы құрылды.

ҚР 6 өңірінде 32 клиникалық-диагностикалық зертхананы бағалау өткізілді. Бағалаудың нәтижесі бойынша ең жоғары ұпай алған 5 медициналық ұйым Ұлттық референс-зертхананы және 4 сараптау зертхананы құруға дайындалуға іріктеледі. Іріктелген зертханаларда ИСО15189 халықаралық стандарттарының сәйкестігіне аккредиттеуден бұрынғы шолу жүргізілді.

Қазақстан Республикасының 16 өңіріне арналған зертханалық ұйымдар желісін дамыту бойынша қайта құрылымның шеберлік-жоспарлары бекітілді.

Зертханалық қызметті дамытудың 5-10 жылға арналған стратегиялық жоспары жобасының зертханалық қызмет және зертханалық қызмет тиімділігінің негізгі көрсеткіштері саласындағы нормативтік-құқықтық базасын әзірлеу және қайта қарау жөніндегі жол картасы әзірленді.

Зертханалық қызмет мамандарына сапа менеджменті жүйесін енгізу бойынша елдің ішінде 4 тренинг өткізілді. Оқу 120 қатысушыларды қамтыды.

Қазіргі уақытта ҚР ДСӘДМ ҰЭМ-мен бірлесіп НББ бойынша ДСӘДМ стратегиялық жоспар форматы әзірленді.

2014 жылы республиканың медициналық ұйымдарында 7 055 төсек орны ұтымды етілді, (халықтың қажеттілігіне қарай 2 513 төсек, 4 542 төсек қайта бейінделді).

Сонымен қатар, денсаулық сақтауды және қоғамдық денсаулық сақтауды басқару мәселелері бойынша шетелдік магитратурада 9 маманның білім алуы ұйымдастырылды.

2012 жылы 30 магистрант қабылданды (20 адам – ҚДСЖМ, 10 адам – МАБ), 2013 жылы – 22 адам (МАБ) денсаулық сақтауды және қоғамдық денсаулық сақтауды басқару мәселелері бойынша оқыды.

5 пилоттық ұйымда қызметкерлердің рекрутинг қағидаттары мен теңдестірілген көрсеткіштері жүйесі енгізілді.

Тоқсан сайын «ҚР денсаулық сақтау менеджері» салалық журналы шығарылып тұрады.

2012 жылдан бастап жыл сайын «ҚР денсаулық сақтау саласының үздік менеджері» байқауы өткізіледі.

Сонымен қатар ҚР Ұлттық экономика министрлігі «Мемлекеттік-жеке меншік әріптестік туралы» ҚР Заңының жобасын әзірлеп ҚР Үкіметінің қарауына енгізді, онда экономиканың барлық, оның ішінде білім беру, денсаулық сақтау, жол саласы, энергетика, ТКШ базалық болып қарастырылған салаларда (аяларда) МЖӘ нысандарын дамыту және кеңейту көзделген.

Қазіргі уақытта аталған заң жобасы ҚР Парламентінің қарауында.

Осылайша, денсаулық сақтау саласында жеке меншік секторды дамыту үшін жағдайлар жасалған және «Мемлекеттік-жеке меншік әріптестік туралы» ҚР Заңының жаңа жобасының шеңберінде мемлекеттік-жеке меншік әріптестіктің түрлерін кеңейту жөніндегі жұмысы жалғастырылуда.

ҰЭМ, ІІМ

- медицина ұйымдарына аккредиттеу туралы куәлік беру;

- денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне тәуелсіз сараптама жүргізу үшін жеке тұлғаларды аккредиттеу туралы куәлік беру;

- Қазақстан Республикасында тіркелген және тіркелмеген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әкелуді/әкетуді келісу;

- сот-медицина, сот-психиатрия және сот-наркология сарапшыларын аттестаттау;

- сот-медицина, сот-психиатрия және сот-наркология сараптамаларының белгілі бір түрін өндіру құқығына біліктілік беру;

- фармацевтикалық білімі бар маман болмаған жағдайда аудан орталықтарынан шалғайдағы елді мекендерде дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды бастапқы медициналық-санитариялық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пункттері арқылы және жылжымалы дәріхана пункттері арқылы өткізуді іске асыру үшін медициналық білімі бар мамандарды аттестаттау;

- «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген жағдайларда адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және (немесе) тіндерін әкелуге, әкетуге, сондай-ақ, қан мен оның компоненттерін әкелуге, әкетуге лицензия беру.

«Сот-медицина, сот-психиатрия және сот-наркология сарапшыларын аттестаттау», «Сот-медицина, сот-психиатрия және сот-наркология сараптамаларының белгілі бір түрін өндіру құқығына біліктілік беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметтері бойынша талап етілетін құжаттар саны 9 құжаттан 3 құжатқа дейін қысқарған.

«Медициналық ұйымдарға аккредиттеу туралы куәлік беру» көрсетілетін қызметі бойынша құжаттар саны 4 құжаттан 2 құжатқа дейін қысқарған.

«Денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне тәуелсіз сараптама жүргізу үшін жеке тұлғаларды аккредиттеу туралы куәлік беру» көрсетілетін қызметі бойынша 9 құжаттан 7 құжатқа дейін қысқарған.

Жоғарыды көрсетілген қызметтерді көрсету келесі НҚА-мен белгіленген:

- Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 25 ақпандағы N 141 қаулысы;

- Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 26 ақпандағы N 142 қаулысы;

- Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 20 наурыздағы N 253 қаулысы;

- Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 28 мамырдағы № 562 қаулысы;

БҰДЖ денсаулық сақтаудың бәсекеге қабілетті жүйесін құру тетігі бола отырып, медициналық қызметті берушілерден өздерінің төсек қорын тиімді басқаруды, медициналық жабдықты ұтымды пайдалануды, диагностика мен емдеудің жоғары технологиялық әдістерін енгізуді, сондай-ақ төсек қорының басымды және қажететілетін бейіндерін дамытуды талап ететін денсаулық сақтаудың көп бейінді жүйесін қалыптастырды, осымен медициналық қызметтердің қолжетімділігін теңестіруді, автономдықты жоғарылату және «сапалы емге қомақты қаржы» қағидаты бойынша денсаулық сақтау жүйесінің бәсекелестігін дамытуды қамтамасыз етті. Қазақстанның денсаулық сақтау қызметтерінің нарығын ырықтандыру жүргізілді.

Қазіргі уақытта ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің тоғыз (9) ұйымында қадағалау кеңесінің құрамы бекітілді.

2015 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша тұтас республика бойынша республикалық МҰ қосқанда 254 қадағалау кеңесі құрылды.

Денсаулық сақтау саласы кадрлық ресурстарының тапшылығы мәселесі, ең алдымен, кадрлық ресурсты басқарудың жетілмегеніне, сонымен қатар жас мамандарға жеткілікті әлеуметтік қолдау көрсетілмеуіне байланысты.

Денсаулық сақтау саласына медициналық кадрларды бекіту мәселесін шешу үшін Министрлік іс-шаралар кешенін жүзеге асыруда – еңбекақы төлеудің жаңа моделі дайындалды, Министрлік пен ЖАО арасында Меморандумдар жасалды, өзгерістерді мен толықтырулар енгізу туралы Заң жобасына, ҚР «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексіне облыстардың републикалық маңызы бар қалалардың, елорданың жергелікті атқарушы органдары, мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын кадрлық қамтамасыз ету бойынша, құзыреттеріне денсаулық сақтау саласы кадрларына әлеуметтік қолдау көрсету және бекіту шараларын қоса толықтырулар енгізілді.

Медициналық ЖОО түлектерінің жұмысқа орналасуына талдау жасау кезде Министрлік жыл сайын жас мамандарға әлеуметтік қолдау көрсету мониторингін жүргізеді.

Медициналық ЖОО-лардың клиникалық мамандықтар бойынша 2165 түлегінің ішінде, ағымдағы жылы әлеуметтік қолдау көрсету шаралары 28 % маманға көрсетілді (көтерме жәрдемақы 298 маманға ұсынылды, 108 маманға тұрғын үй беріліп, 85 маман баспанаға жеңілдетілген несиелер, 123 маман жалдамалы тұрғын үй алды).

Осы мәселені шешудің негізгі аспектісі ауылдық және қалалық денсаулық сақтау ұйымдарының медицина қызметкерлеріне әлеуметтік қолдау көрсету шараларын кеңейту болып табылады. Жергілікті атқару органдардың ақпаратынан көріп отырғанымыздай, әлеуметтік қолдау көрсету шараларының ұсынылған көлемі денсаулық сақтау саласына кадрларды бекіту үшін жеткіліксіз болып табылады.

Қолданыстағы нормативтік-құқықтық актілер тек ауылдық жерлерге жұмыс істеуге барған мамандарға ғана қолданылады.

Қаржыландыру механизмдерінің жоқтығы салдарынан қалалық денсаулық сақтау ұйымдарында жұмыс істейтін мамандарды тұрғын үймен қамтамасыз ету, мамандарға әлеуметтік пакетті ұсыну мәселелері шешімін таппай тұр.

ҚР Ұлттық экономика министрлігіне осындай түзетулерді «Ауылдық жерлерге тұру және жұмыс істеу үшін келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамтамасыз ету, мәдениет, спорт, ауылшаруашылығы кешені мамандарына әлеуметтік қолдау көрсету шараларын ұсыну ережелері» жобасына енгізу туралы ұсыныстар аталған ережелердің ҚР «Ауылшаруашылығы кешенін және ауылдық аймақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" Заңын іске асыру үшін әзерленгеніне байланысты ескерілген жоқ.

Сонымен қатар, қазіргі уақытта ҚР Премьер-Министрі орынбасарының тапсырмасына сәйкес Министрлік ҚР қоғамдық денсаулық сақтауды дамытудың болашақ бағыттарын қарастырып жатыр. Көрсетілген бағыттардың бірі салалар бойынша мамандарды бекіту үшін қажетті шаралар қарастырылатын медицина кадрларына әлеуметтік қолдау көрсететін арнайы ведомствоаралық Бағдарламаларды құру болып табылады ведомстволық балабақшалары, іс-сауықтыру орталықтары және т.б. бар заманауи қызметтік жатақханалар салу:

Осы бағдарламаны енгізу саланы кадрлық қамтамасыз ету мәселесін шешу үшін қажет, сонымен қатар оны дайындау жергілікті және республикалық деңгейде іс-шараларды қаржыландыру механизмдерін құруды талап етеді.

МСАК қызметкерлері үшін жан басына шыққандағы нормативке ынталандырушы компонент енгізілді, ол түпкі нәтижелерге қол жеткізу бойынша төленеді және денсаулық сақтау жүйесінің негізгі көрсеткіштерін (ана өлім-жітімінің, бала өлім-жітімінің болмауы, туберкулезді және онкологиялық патологияны ерте анықтау) жақсартуды қамтамасыз етеді.

Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде Министрлік жыл сайын мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс орналастырады. Негізгі мақсат – қоғамдық денсаулық сақтау мәселелері бойынша сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылдың бірыңғай ұлттық саясатын қалыптастыруды қамтамасыз ету.

Жобаларда ақпараттық сүйемелдеу, оның ішінде, бейне және аудиороликтер өндірісі мен эфирден берілуі қарастырылған.

Ішімдікті шектен тыс пайдалану мәселесі, ана мен бала денсаулығының мәселелері (аборт профилактикасы), репродуктивтік денсаулық (қауіпті белгілер), скринингтер (онкология), отбасын жоспарлау, шылым (қорқор) шегудің профилактикасы, егу жұмыстары, туберкулездің профилактикасы, балалар травматизмі, артық дене салмағы, жыныстық жолмен берілетін инфекциялар, қант диабеті, жастарды психоәлеуметтік қолдау, скринингтер (В және С гепатиттері) бойынша телевизиялық арналарында және радиоларда аудио және бейнероликтер әзірленді.

Бейнероликтерді Алматы және Астана қалаларының әуежайларында (Астана қаласының әуежайында цилиндрлік монитордан, Алматы қаласының әуежайында халықаралық және жергілікті рейстердің ұшу залдарындағы мониторлардан) көрсету жүзеге асырылды.

1. 
   Институционализациялау және әлеуетті арттыру;
   
2. 
   Медициналық ұйымдарды сыртқы ақпараттық жүйелерді іске асыруға ынталандыру және электрондық денсаулық сақтау нарығын дамыту;
   
3. 
   ҚР электрондық денсаулық сақтаудың стандарттарын және реттейтін дерекқорын дамыту;
   
4. 
   Электрондық денсаулық сақтаудың орталықтандырылған ақпараттық жүйелерін әзірлеу және енгізу;
   
5. 
   Электрондық денсаулық сақтаудың АТ-инфрақұрылымдарын қалыптастыру.
   

2013-2014 жылдар ішінде электрондық денсаулық сақтау мәселелері бойынша халықаралық тәжірибені (Қанада, Ұлыбритания) зерделеуді ұйымдастыруды, халықаралық конференцияларға («Электрондық денсаулық сақтау аптасы», «Медициналық және биоинформатика») қатысуды қамтамасыз етуді қоса алғанда, қазақстандық мамандардың әлеуетін арттыру жөніндегі жұмыс жүргізілді. РЭДСО мамандары үшін жобаларды басқару, АТ-сәулеті мен АТ-талдау мәселелері бойынша жұмыс орнында оқыту курстары ұйымдастырылды.

Медициналық жұртшылықтың үлкен тобын тарта отырып, электрондық денсаулық сақтауды дамытудың неше түрлі мәселелері бойынша 2 дөңгелек үстел ұйымдастырылып өткізілді.

2014 жылғы 22 мамырда VII Астана экономикалық форумының Денсаулық сақтау және адами капитал атты панельдік сессиясының шеңберінде халықаралық сарапшылар мен консультанттардың қатысуымен электрондық денсаулық сақтауды дамытудың өзекті мәселелері қаралды.

Екінші бағыттың шеңберінде сыртқы медициналық ақпараттық жүйелерді Қазақстан Республикасының 10 денсаулық сақтау ұйымына енгізу жөніндегі пилоттық жобаны дайындау жүргізілуде. Ықтимал қаржылық ынталандыруларды қоса алғанда, ақпараттандыруға байланысты денсаулық сақтау ұйымдарының шығыстарын қаржыландырудың түрлі тетіктері қарастырылуда.

Үшінші бағыттың шеңберінде электрондық денсаулық сақтау саласында техникалық реттеуді қалыптастыру мақсатында Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Техникалық реттеу және метрологиялар комитетінің 2014 жылғы 9 қаңтардағы № 1-од бұйрығымен 83 «Электрондық денсаулық сақтау» техникалық комитеті құрылды, оның қызметі шеңберінде Алдың ала ұлттық стандарттарының жобалары Электрондық денсаулық паспорты, Электрондық медициналық жазба әзірленді.

ДСӘДМ 2014 жылғы 10 ақпандағы № 75 бұйрығымен электрондық денсаулық паспортына, электрондық медициналық жазбаға, қолданыстағы денсаулық сақтау тараптарын сәйкестендіруге қойылатын стандарттық талаптар, электрондық денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерімен өзара іс-қимыл жасауға (хабарламаларды беруге) қойылатын техникалық талаптар, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі регламент бекітілді.

2014 жылғы 22 наурыздағы № 209 бұйрығымен консультациялық қабылдауларды, диагностикалық зерттеулерді және басқаларды қоса алғанда, медициналық қызметтердің бірыңғай анықтамалығы болып табылатын медициналық қызметтердің тарификаторы бекітілді.

ДСМ 2014 жылғы 10 ақпандағы № 75 бұйрығымен бекітілген электрондық денсаулық сақтау стандарттарының базалық жиынтығына қосымша ретінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 22 сәуірдегі № 21 бұйрығымен мынадай құжаттары әзірленіп бекітілді:

• 
  дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың және медициналық техниканың бірыңғай жіктемесіне қойылатын стандарттық талаптар;
  
• 
  электрондық бағыттарды іске асыруға және реттеуге қойылатын стандарттық талаптар;
  
• 
  ақпараттық жүйелердің интероперабельдігін қамтамасыз ету және ақпараттық ағымдарды басқаруды қамтамасыз ету мақсатында мүдделі тараптардың өзара іс-қимыл жасау регламенті;
  
• 
  зертханалық зерттеулердің жіктемесі.
  

Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникациялар министрлігінің деңгейінде OID жүйесінде 1.2.398.7.1 нөмірімен «Электрондық денсаулық сақтау» жүйесінде түбірлі сәйкестендіргішті және бұдан кейін электрондық денсаулық сақтау объектілерін сәйкестендіру мен жіктеуді қамтамасыз ету үшін иерархияның екі деңгейі бар тармақты бекіту мәселесі пысықталды.

Төртінші бағыттың шеңберінде сәулетті әзірлеуге арналған міндеттер мен құжаттар тізбесі анықталды; электрондық денсаулық сақтаудың қолданыстағы және нысаналы АТ-сәулетін сипаттау құжаттары әзірленді. ҚР ДСӘДМ-нің бар АЖ-нің бірқатар веб-сервистерінің сипаттамалары мен паспорттары дайындалды.

Жыл бойы ақпараттандыру саласындағы жұмыстарды ұйымдастыру жөніндегі іс-шаралар жүзеге асырылды, ҚР ДСӘДМ ақпараттық жүйелерін дамыту және жетілдіру жөніндегі техникалық тапсырмалар мен техникалық ерекшеліктерді дайындау жүргізілді. Электрондық денсаулық сақтаудың нормативтік-техникалық құжаттамасының репозитарийін толтыру бойынша жұмыс жүргізілді. Денсаулық сақтаудың веб-қосымшаларын пайдаланушыларды қолдау бойынша ҚР ДСӘДМ қолданыстағы ақпараттық жүйелерінде пайдаланылатын анықтамалықтар мен жіктемелерді бірегейлендіру бойынша жұмыс жүргізілді.

ҚР ДСӘДМ ақпараттық жүйелерін әкімшілендіру, техникалық қолдау және сүйемелдеу, бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеуші-компаниялардың қызметіне мониторинг жүргізу және үйлестіру бойынша жұмыс атқарылды.

Бесінші бағыттың шеңберінде Денсаулық сақтау интероперабельдігі мен ақпараттандыру платформасын және республикалық деңгейдегі Деректерді өңдеу орталықтарын сатып алу үшін техникалық ерекшеліктерді пысықтау бойынша жұмыс жүргізілуде.

- әлеуметтік маңызы бар аурулардың тіркелімін құру;

- шалғайдағы ауылдық елді мекендер үшін коммуникация және инфрақұрылымдық бағдарламалық шешімдер құру, аудан орталықтарынан шалғайдағы ауылдық медицина қызметкерлеріне денсаулық сақтаудың ақпараттық ресурстарына қолжетімділікті қамтамасыз ету;

- жедел медициналық көмек бригадаларын GPS-навигациясы бар ұтқыр терминалдармен жарақтандыру, жедел медициналық көмек бригадаларының денсаулық сақтаудың

ақпараттық ресурстарына қолжетімділігін қамтамасыз ету;

- қан қызметінің ақпараттық жүйесін құру;

-Ұлттық телемедицина жүйесін кеңейту

Денсаулық сақтау жүйесін жетілдіру мақсатында веб-технологиялар негізінде «Онкологиялық аурумен науқастардың электрондық регистрі», «Диспансердегі науқастардың электрондық регистрі», «Стационардағы науқастардың электрондық регистрі» ақпараттық жүйелер әзірленді.

2014 жылы «Диспансердегі науқастардың электрондық регистрі» ақпараттық жүйесінің мынадай: "Қант диабет" БК, «Психикалық нпуқастар регистрі», ПК "Туберкулезбен ауратың науқастардың ұлттық регистрі", «Наркологиялық аурумен науқастардың регистрі» ішкі жүйелер әзірленді. Осы регистрлер ДСӘДМ-нің, облыстардың, Астана және Алматы каларының денсаулық сақтау басқармаларының және амбулаториялық емханалық көмек көрсететін, Д-есепте тұрған науқастарды диспансерліқ бақылауға алған (қант диабетпен, туберкулезбен, психикалық және наркологиялық бұзылықпен науқастарды жүргізуі және есебі) медикалық ұйымдарының мамандарына арналған.

Жедел медициналық көмек бригадаларын GPS-навигациясы бар ұтқыр терминалдармен жарақтандыру, жедел медициналық көмек бригадаларының денсаулық сақтаудың ақпараттық ресурстарына қолжетімділігін қамтамасыз етуге қатысты.

Соған байланысты, жедел медициналық жәрдем қызметін жаңғырту мақсатында барлық жерде GPS-навигация жүйесі енгізілуде, бұл жедел медициналық жәрдемді уақтылы және қолжетімді көрсетуді жоғарлатуға мүмкіндік береді.

GPS-навигация жүйесін енгізу нақты уақытта санитариялық автокөліктің тұрған жерін және жүрген жүрісін бақылауға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде шақыру түскен орынға жақын тұрған жедел медициналық жәрдем бригадалырын қысқа уақытта жолдауға мүмкіндік береді.

Қазіргі кезінде ҚР бойынша GPS-навигация жүйесін енгізуі 51,1 % болды, сонымен бірге, Манғыстау, Жамбыл, Павлодар, Батыс Қазақстан облыстарында және Астана мен Алматы қалаларынды осы жүйесімін енгізілуі 100 % болды.

Сонымен қатар, «Алматы және Астана қалаларында жедел медициналық жәрдем қызметін оңтайландыру бойынша пилоттық жобаны енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2013 жылғы 8 қаңтардағы № 13 бұйрығына сәйкес Павлодар облысы, Астана және Алматы облыстарында «Жедел жәрдем» атты пилоттық жоба (бұдан әрі – пилоттық жоба) жүргізілді.

Пилоттық жобаның нәтижелерін ескере отырып, «Облыстарда, Астана және Алматы қалаларында жедел медициналық жәрдем қызметін жетілдіру шаралары туралы» ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2014 жылғы 11 мамырдағы 236 бұйрығы бекітілді. Осы бағытта жұмыс жалғасуда.

Қазақстан Республикасында 2004 жылдан бастап Ұлттық телемедицина желісін (бұдан әрі – ҰТМЖ) құру және дамыту жөніндегі бағдарлама іске асырылуда.

ІІ. 2014 жылға Қазақстан Республикасының Ұлттық телемедицина желісіне 192 объект кіреді: Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі, 14 облыстық аурухана, 2 қалалық аурухана, 137 аудандық орталық, 14 республикалық клиника, 6 медициналық ЖОО мен АМДЖИ, 14 облыстық және Алматы қалалық денсаулық сақтау басқармасы, Ана мен бала орталығы, ҚР ДСӘДМ «Республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығы» ШЖҚ РМК.

2014 жылы ҰТМЖ-не 2 объект қосылды; Алматы мемлекеттік дәрігерлерді жетілдіру институты және Өскемен қаласының Ана мен бала орталығы.

2014 жылы Телемедицина және бейне-консультацияларды өткізу жоспарына сәйкес (ҚР ДСМ 2014 жылғы 10 қаңтардағы № 6 бұйрығы) 24243 консультация жүргізілді, бұл жоспарды орындаудан 138 % құрайды. 2013 жылмен салыстырғанда 6473 консультацияға артық өткізілді (36%-қа ұлғаю).

2014 жылы ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің және Республикалық денсаулық сақтау ұйымдарының өтінімдері бойынша бейнеконференцбайланысының 325 сеансы селекторлық кеңестер, теледәрістер мен телесеминарлар нысанында өткізілді, бұл 2013 жылмен салыстырғанда БКБ 84 сеансқа артық (35%-ға ұлғаю).

Телемедициналық жабдықтың моральдік және физикалық ескіруіне байланысты қазіргі уақытта 2016-2020 жылдарға арналған ҰТМЖ дамыту мен жаңғырту жөніндегі ТЭН әзірлеу жүргізілуде, оның шеңберінде 181 қолданыстағы жабдықты жаңғырту және 219 жаңа телемедицина орталығын қосу жоспарлануда.

2014 жылы стационарды алмастыратын көмекке ақы төлеу үшін клиникалық-шығындық топтарға ақы төлеу жүйесін жетілдіру шеңберінде «тәуліктік медициналық мекемелердің күндізгі стационар деңгейінде қызмет көрсетуде КШТ тарифі бойынша ақы төлеуге жататын АХЖ-10 бойынша аурулар тізбесі» жасалды, кардиохирургиялық профиль, бала тууға жәрдемдесу және неонатология үшін клиникалық-шығын топтарын қайта қарастыру жүзеге асырылды.

Дәрігерлер мен бастапқы буын мейіргерлерін ынталандыру үшін ынталандыру компоненттерін әлеуметтік-психологиялық тәсілдерімен үйлестіріп енгізу қазірдің өзінде медициналық қызметтің сапасын арттыруға және тиімді алдын ала сақтандыруға бағыттайды, яғни «халықтың мүддесі басты назарда» қағидаты іске асырылып жатқанын атап өткен жөн.

Бүгінгі таңда МСАК дәрігері ай сайын негізгі еңбекақысына қосымша орта есеппен 49,6 мың теңге, мейіргерлер – 27,4 мың теңге, әлеуметтік қызметкерлер - 17,3 мың теңге және психологтар 27,7 мың теңге жалақы алады.

ЦТТ

«Тарифтерді қалыптастыру және ТМККК шеңберінде көрсетілетін медициналық қызметтерге кететін шығындарды жоспарлау әдістемесін бекіту туралы» Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 26 қарашадағы бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Денсаулық сақтау министрінің 2011 жылғы 1 маусымдағы бұйрығы бекітілген. Берілген норма ТМККК шеңберінде көрсетілетін медициналық қызметтерге тарифтерді анықтау бойынша тәртіпті; МСАК тарифіне қосымша компонентті қалыптастыру тәртібін қамтамасыз етуге; әрбір МСАК ұйымы үшін ынталандырушы үстеменің сомасы мен балл бойынша әрбір МСАК ұйымының индикаторлар мәнінің интегралдық көрсеткішін анықтауға мүмкіндік береді. Бұйрықпен МСАК ұйымдары жұмысының қол жеткізген нәтижелерін бағалау индикаторлары; индикаторларды есептеу кезінде ескерілетін АХЖ-10 кодтарының тізбесі бекітілген.