№
|
Белгі
|
Көрініс беру дәрежесі
|
Сандық көрсеткіштер
|
Сандық көрсеткіштер
|
Индекс
|
1.
|
К 1. Жануар: негізгі бояуы (Түсі)
|
6 айлық еркек таналар мен қашарлардың түк жамылғысының түсі бойынша бағаланады.
|
2.
|
К 2. Жануар: қосымша бояудың болуы (Түсі)
|
Басқа түстегі түк жамылғысының бар немесе жоқ болуына байланысты бағаланады.
|
3.
|
К 3. Жануар: қосымша бояу.
|
6 айлық еркек таналар мен қашарлардың денесіндегі ең аз көлемді құрайтын қосымша түстегі түк жамылғысымен бағаланады.
|
4.
|
К 4. Жануар: қосымша бояудың конфигурациясы.
|
Қосымша түстің пішінімен бағаланады.
Жолақты конфигурация ұзындығы мен ені әртүрлі, көлденең орналасқан жолақтар болып табылады(Швиц және Голштин тұқымдарына тән).
Белдеулі конфигурация дене тұрқын айнала қоршаған жолақтардан тұрады (Голланд және Галловей тұқымдарына тән).
|
5.
|
К 9. Еркек тана: туылғандағы тірі салмағы.
|
Сиыр бұзаулағаннан 6 сағаттан кейін бұзауды МемСТ 23676-79 бойынша 50 кг-ға дейін өлшейтін, жіберілетін қателігі 0,1% аспайтын орташа классты нақтылығы бар таразыда өлшейді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, кг:
|
|
Сүтті, сүтті-етті (бұдан әрі –СЕ)
|
Етті (бұдан әрі – Е)
|
|
кіші
|
35 –тен кем
|
30 -дан кем
|
3
|
орташа
|
35-45
|
30-40
|
5
|
үлкен
|
45 -тен жоғары
|
40 -тан жоғары
|
7
|
6.
|
К 10. Қашар: туылғандағы тірі салмағы
|
К 10. Қашар: туылғандағы тірі салмағы
Анықтау 9 әдістемесі бойынша жүргізіледі.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, кг:
|
|
СЕ
|
Е
|
|
кіші
|
30 –дан кем
|
25 тен кем
|
3
|
орташа
|
31-40
|
25-35
|
5
|
үлкен
|
40 -тен жоғары
|
35 -тен жоғары
|
7
|
7.
|
К 11. Еркек тана: 15 айлығындағы тірі салмағы
|
Жануарды 1000 кг-ға дейін өлшей алатын, жіберілетін қателігі 1 кг аспайтын таразыда өлшейді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, кг:
|
төмен
|
380-ден кем
|
400 –дан кем
|
3
|
орташа
|
380-430
|
400-450
|
5
|
үлкен
|
430-дан жоғары
|
450 -ден жоғары
|
7
|
8.
|
К 12. Қашар: тірі салмағы
|
Қашарларды 1000 кг-ға дейін өлшей алатын, жіберілетін қателігі 1 кг аспайтын таразыда өлшейді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, кг:
|
кіші
|
340 –тан кем
|
320-дан кем
|
3
|
орташа
|
340-420
|
320-400
|
5
|
үлкен
|
420 –дан жоғары
|
400-ден жоғары
|
7
|
9.
|
К 13. Қашар: физиологиялық жетілу жасы
|
Қашардың нәтижелі ұрықтану (шағылыстыру) жасымен бағаланады.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, ай:
|
ерте
|
16 -дан кем
|
3
|
орта
|
16-21
|
5
|
кеш
|
21 –ден жоғары
|
7
|
10.
|
К 14. Өндіруші бұқа: тірі салмағы
|
Өндіруші бұқаларды 24 айлық жасында жекелеп өшейді.
Өлшеуді 1000 кг-ға дейін өлшей алатын, жіберілетін қателігі 1 кг аспайтын таразыда жүргізеді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, кг:
|
|
СЕ
|
Е
|
|
кіші
|
580-ден кем
|
550 –тен кем
|
3
|
орташа
|
580-650
|
550-620
|
5
|
үлкен
|
650-дан жоғары
|
620-нан жоғары
|
7
|
11.
|
К 15. Сиыр: тірі салмағы
|
Сиырларды алғаш бұзаулағаннан 2-3 айдан кейін жекелеп өлшейді.
Өлшеуді 1000 кг-ға дейін өлшей алатын, жіберілетін қателігі 1 кг аспайтын таразыда жүргізеді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, кг:
|
|
ЕС
|
Е
|
|
кіші
|
430 –дан кем
|
425 –тен кем
|
3
|
орташа
|
430-520
|
425-500
|
5
|
үлкен
|
520-дан жоғары
|
500 –ден жоғары
|
7
|
12.
|
К 16. Сиырдың басы: қырынан
|
Көзбен қарау арқылы анықталады
1 2 3
ойыңқы тура дөңес
|
13.
|
|
К 17. Өндіруші бұқаның басы: ұзындығы
|
Бағалауды 24 айлық жасында жүргізеді. Бастың ұзындығын желке шудасының ортасынан мұрын айнасына дейін өлшегіш циркульмен өлшейді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
Е
|
|
қысқа
|
46 –дан кем
|
40-тан кем
|
3
|
орташа
|
46-52
|
40-46
|
5
|
ұзын
|
52 –ден жоғары
|
46 –дан жоғары
|
7
|
14.
|
К 18. Сиыр басы: ұзындығы
|
Бағалауды алғаш бұзаулағаннан 2-3 айдан кейін жүргізеді. Бастың ұзындығын п.17 әдістемесі бойынша өлшейді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
Е
|
|
қысқа
|
44-тен кем
|
38-ден кем
|
3
|
орташа
|
44-50
|
38-44
|
5
|
ұзын
|
50 –ден жоғары
|
44-тен жоғары
|
7
|
15.
|
К 19 Өндіруші бұқаның маңдайы: ені
|
Көз орбиталарының ең алыс ара қашықтығын өлшегіш циркульмен өлшейді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
Е
|
|
тар
|
20-дан кем
|
23 –тен кем
|
3
|
орташа
|
20-24
|
23-27
|
5
|
кең
|
24 -тен жоғары
|
27 -ден жоғары
|
7
|
16.
|
К 20 Сиырдың маңдайы: ені
|
Өлшем 19 әдістемесі бойынша жүргізіледі.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
Е
|
|
тар
|
18 –ден кем
|
21-ден кем
|
3
|
орташа
|
18-22
|
21-25
|
5
|
кең
|
22-ден жоғары
|
25-ден жоғары
|
7
|
17.
|
К 21. Сиырдың желке шудасы: қырынан
|
Көзбен қарап анықталады.
1 2 3
ойыс тура дөңес
|
18.
|
К 23. Сиырдың мүйізі: орналасуы
|
Көзбен қарап анықталады.
1 2 3
Жан-жаққа жоғары бағытталып, жоғары бағытталып,
бағытталған жан-жаққа майысқан «орала» майысқан
4 5 6
жоғары бағытталып алға бағыталған жан-жаққа, алдына майысқан жоғары және артқа б бағытталған
7 8 9
алға бағытталған алға бағытталып, алға бағытталып,
және жан-жаққа «орала» жоғары «орала» майысқан
майысқан майысқан
10 11 12
сәл төмен, жоғары жан-жаққа, алға және бағытталған
бағытталған жоғары бағытталған артқа майысқан
|
19.
|
К 24. Сиырдың мүйіздері: ұзындығы
|
Көрсетілген үлгілі тұқымдарға сәйкес көзбен қарау арқылы анықталады.
|
20.
|
К 25. Сиырдың мүйіздері: негізгі түсі
|
Көзбен қарау арқылы мүйіздің ортаңғы бөлігінің түсін анықтайды.
|
21.
|
К 26. Сиырдың мүйіздері: негізгі түстің қарқындылығы
|
Мүйіздің ортаңғы бөлігінде көзбен қарау арқылы анықталады.
|
22.
|
К 29. Өндіруші бұқаның мойны: қырынан
|
Көзбен қарап анықталады.
1 2
тура жоғарғы жағы қиылған
3 4
төменгі жағы қиылған «тұмсығымен»
|
23.
|
К 30. Сиырдың мойны: қырынан
|
Көзбен қарап анықталады.
1 2
тура жоғарғы жағы қиылған
3
төменгі жағы қиылған
|
24.
|
К 33. Өндіруші бұқа: бойының ұзындығы
|
Өлшегіш таяқпен құйымшақтың ең жоғарғы нүктесімен өлшенеді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
С
|
|
төмен
|
138-ден кем
|
130 –дан кем
|
3
|
орташа
|
138-150
|
130-142
|
5
|
жоғары
|
150 –ден жоғары
|
142 –ден жоғары
|
7
|
25.
|
К 34. Сиыр: бойының ұзындығы
|
Өлшем 33 әдістемесі бойынша жүргізіледі
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
С
|
|
төмен
|
130-дан кем
|
123 –тен кем
|
3
|
орташа
|
130-142
|
123-135
|
5
|
жоғары
|
142 –ден жоғары
|
135 -тен жоғары
|
7
|
26.
|
К 35. Өндіруші бұқаның кеудесі: ені
|
Жауырынның артқы бұрышына қатысты тігінен ең кең жерінде өлшегіш таяқпен өлшенеді.
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см
|
|
ЕС
|
С
|
|
тар
|
42-ден кем
|
47 –ден кем
|
3
|
орташа
|
42-51
|
47-56
|
5
|
кең
|
51-ден артық
|
56 –дан артық
|
7
|
27.
|
К 36. Сиырдың кеудесі: ені
|
Өлшем 35 әдістемесімен жүргізіледі
Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см
|
|
ЕС
|
С
|
|
тар
|
38 –ден кем
|
43-тен кем
|
3
|
орташа
|
38-47
|
43-52
|
5
|
кең
|
47-ден артық
|
52 –тен артық
|
7
|
28.
|
К 37-38. Кеуде: кеуде сүйегінің ені
|
Кеуде сүйегінің жоғарғы шығыңқы жерлерінің ара қашықтығы көлденеңнен өлшегіш циркульмен өлшенеді Белгілерінің көріну дәрежесі келесі мәндерге сәйкес келеді, см:
|
|
ЕС
|
С
|
|
тар
|
32-ден кем
|
26 –дан кем
|
3
|
орташа
|
32-41
|
26-35
|
5
|
кең
|
41 -ден жоғары
|
35 -тен артық
|
7
|
