ҚазақстанРеспубликасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығы

(*) - міндетті түрде селекциялық жетістіктердің сипаттамасына кіруі тиіс;

(+) - суреттермен сүймеленеді;
Мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтардан және байқаулардан өткiзу әдістемесіне 14- қосымша
Қаз белгілерінің айқындылық дәрежесін бағалауды сынау (байқаудан өткізу) кезінде басшылыққа алуға арналған Индекстер кестесі

№	Белгі	Көрініс беру дәрежесі		Сандық көрсеткіштер		Сандық көрсеткіштер	Индекс
1.	К 7,16. Жас аталық, жас аналық: тірі салмағы	9апталығында 10 г. дейінгі дәлдікпен жеке-жеке өлшеу арқылы анықталады. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, грамм
			аталық		аналық
		өте төмен	 3200		 2800		1
		төмен	3201-3600		2801-3200		3
		орта	3601-4000		3201-3600		5
		жоғары	4001-4400		3601-4000		7
		өте жоғары	 4400		 4000		9
2.	К 8, 17. Жас аталық, жас аналық: кеуде орамы	Өлшеуіш таспамен қанатының түбінен 0,1 см дәлдікке дейін өлшенеді. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, см:
			қораз		мекиен
		тар	 44		 41		3
		орта	44-47		41-45		5
		кең	 47		 45		7
3.	К 9,18. Аталық, аналық: тірі салмағы	52 апталығында жеке-жеке өлшеу арқылы 0,1 см дәлдікке дейін өлшенеді. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, грамм:
			қораз		мекиен
		өте төмен	 4000		 3000		1
		төмен	4001-5000		3001-4000		3
		орта	5001-6000		4001-5000		5
		жоғары	6001-7000		5001-6000		7
		өте жоғары	 7000		 6000		9
4.	К 24. Жұмыртқа: салмағы	40 апталық аналықтан 3 күнде жиналған 50 жұмыртқа өлшенеді. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, грамм:
		өте төмен	 145				1
		төмен	146-155				3
		орта	156-165				5
		жоғары	166-175				7
		өте жоғары	 175				9

Мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтардан және байқаулардан өткiзу әдістемесіне 15-қосымша
Үйректердің сыналатын және жалпыға белгілі ұқсас тұқымдарына (сыналатын типі, линиясы және бастапқы тұқым бойынша) арналған белгілер кестесі

№ р/с	Белгілер	Есеп тәртібі, бағалау жасы	көрініс беру дәрежесі	индекс
1.	1.Үйректер: бағыты (*)	Көзбен жобалау (бұдан әрі –КЖ), 52 апта	ет жұмыртқа әсемдік	1 2 3
2.	2.Аталық: түбіті, негізгі бояуы (*)	КЖ, 1 тәулік	ашық-сары сұр қоңыр қара	1 2 3 4
3.	3.Аталық: түбіті, қосымша бояуының бар-жоғы	КЖ, 1 тәулік	жоқ бар	1 9
4.	4.Аталық: түбіті, қосымша бояуы	КЖ 1 тәулік	ақ қоңыр қара	1 2 3
5	5.Аталық: қауырсыны, негізгі бояуы (*)	КЖ, 52 апта	ақ сұр сұр-Қоңыр сары-қоңыр қара	1 2 3 4 5
6	6.Аталық: қауырсыны, қосымша бояуының бар-жоғы (*)	КЖ, 52 апта	жоқ бар	1 9
7.	7.Аталық: қауырсыны, қосымша бояуы (*)	КЖ, 52 апта	ақ сұр қоңыр қара	1 2 3 4
8.	8.Аталық: тірі салмағы (*)	Өлшеу (бдан әрі –Ө), 7 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
9	9.Аталық: кеуде орамы (+)	Ө, 7 апта	тар орта кең	1 3 5
10	10.Аталық: тірі салмағы (*) (+)	Ө, 52 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
11	11.Аталық: сирағының ұзындығы (+)	Ө, 52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
12	12.Аталық: килінің ұзындығы (+)	Ө, 52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
13	13.Жас аналық: түбіт, негізгі бояуы (*)	КЖ, 1 тәулік	ашық-сары сұр қоңыр қара	1 2 3 4
14	14.Жас аналық: түбіті, қосымша бояуының бар-жоғы	КЖ, 1 тәулік	жоқ бар	1 9
15	15.Жас аналық: түбіті, қосымша бояуының бар-жоғы	КЖ, 1 тәулік	жоқ бар	1 9
16	16.Аналық: қауырсыны, негізгі бояуы (*)	КЖ, 52 апта	ақ сұр сұр-қоңыр сары-қоңыр қара	1 2 3 4 5
17	17.Аналық: қауырсыны, қосымша бояуының бар-жоғы (*)	КЖ, 52 апта	жоқ бар	1 9
18	18.Аналық: қауырсыны, қосымша бояуы (*)	КЖ, 52 апта	ақ сұр қоңыр қара	1 2 3 4
19 (+)	19.Жас аналық: тірі салмағы (*)	Ө, 7 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
20	20.Аналық: кеуде орамы (+)	Ө, 7 апта	тар орта кең	1 3 5
21	21.Аналық: тірі салмағы (*) (+)	Ө, 52 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
22	22.Аналық: сирағының ұзындығы (+)	Ө, 52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
23	23.Аналық: килінің ұзындығы (+)	Ө, 52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
24	24.Қауырсыны: тығыздығы (+)	Ө, 52 апта	бос тығыз	1 2
25	25.Сирағы: түсі	КЖ, 52 апта	сары қызғылт-сары қара	1 2 3
26	26.Терісі: бояуы	КЖ, 52 апта	ақ сары	1 2
27	27.Тұмсығы: бояуы	КЖ, 52 апта	сары қызғылт-сары қара	1 2 3
28	28.Жұмыртқа: салмағы (+)	Ө 52 апта	өте майда майда орта ірі өте ірі	1 3 5 7 9

(*) - міндетті түрде селекциялық жетістіктердің сипаттамасына кіруі тиіс;

(+) - суреттермен сүймеленеді;
Мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтардан және байқаулардан өткiзу әдістемесіне 16- қосымша
Үйрек белгілерінің айқындылық дәрежесін бағалауды сынау (байқаудан өткізу) кезінде басшылыққа алуға арналған Индекстер кестесі

№	Белгі	Көрініс беру дәрежесі	Сандық көрсеткіштер	Сандық көрсеткіштер	Индекс
1.	К 8,19. Аталық, жас аналық: тірі салмағы	7 апталығында жеке-жеке өлшеу арқылы анықталады. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, грамм:
			аталық	аналық
		өте төмен	 2000	 1800	1
		төмен	2001-2400	1801-2200	3
		орта	2401-2800	2201-2600	5
		жоғары	2801-3200	2601-3000	7
		өте жоғары	 3200	 3000	9
2.	К 9, 20. Аталық, жас аналық: кеуде орамы	Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, см:
			аталық	аналық
		тар	< 28	< 26	3
		орта	28-32	26-30	5
		кең	>32	> 30	7
3.	К 10,21. Аталық, аналық: тірі салмағы	52 апталығында жеке-жеке өлшеу арқылы анықталады. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, грамм:
			аталық	аналық
		өте төмен	 2300	 2000	1
		төмен	2301-2800	2001-2500	3
		орта	2801-3300	2501-3000	5
		жоғары	3301-3800	3001-3500	7
		өте жоғары	 3800	 3500	9
4.	К 11,22. Аталық, аналық: сирағының ұзындығы	Тізесінен бастап үшінші, төртінші саусақтарының бұрышына дейінгі аралық өлшенеді. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, см:
			аталық	аналық
		қысқа	< 6,5	< 6,0	3
		орта	6,5-8,0	6,0-7,5	5
		ұзын	>8,0	> 7,5	7
5.	К 12,23. Аталық, аналық: килінің ұзындығы	Өлшеуіш таспамен төс сүйегінің алдыңғы және артқы шектерінің арасы өлшенеді. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, см:
			аталық	аналық
		қысқа	< 13	< 12	3
		орта	13-15	12-14	5
		ұзын	>15	> 14	7
6.	К 28. Жұмыртқа: салмағы	52 апталық мекиеннен 3 күнде жиналған 100 жұмыртқа өлшенеді. Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі мағыналарға сәйкес келеді, грамм:
		өте майда	≤70		1
		майда	71 – 76		3
		орта	77 - 83		5
		ірі	84 – 90		7
		өте ірі	> 90		9

Мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтардан және байқаулардан өткiзу әдістемесіне 17-қосымша
Тауықтардың сыналатын және жалпыға белгілі ұқсас тұқымдарына (сыналатын типі, линиясы және бастапқы тұқым бойынша) арналған белгілер кестесі

№ р/с	Белгілер	Бағалау жасы	көрініс беру дәрежесі	индекс
1	1.Тауықтар: өнімділігінің бағыты (*)	52 апта	ет бағытында жұмыртқа бағытында басқа	1 2 3
2	2.Еркек балапан: түбітінің негізгі бояуы (*) (+)	1 тәулік	ашық-сары1) сары2) қоңыр3) ссұр4) қара5)	1 2 3 4 5
3	3.Ұрғашы балапан: түбітінің негізгі бояуы (*) (+)	1 тәулік	ашық-сары1) сары2) қоңыр3) сұр4) қара5)	1 2 3 4 5
4	4.Еркек балапан: түбітінің қосымша бояуының бар-жоғы (*)	1 тәулік	жоқ бар	1 9
5	5.Ұрғашы балапан: түбітінің қосымша бояуының бар-жоғы (*)	1 тәулік	жоқ бар	1 9
6	6.Еркек балапан: түбітінің қосымша бояуының түсі(*)	1 тәулік	басында ашық-сары дақтар6) басында қоңыр дақтар10) арқасы мен басында қоңыр жолақтар24) арқасы мен басында қара жолақтар12) қанаты ашық-сары22) кеудесі, бүйірі, іші ашық-сары20) басқа бояу	1 2 3 4 5 6 7
7	7.Ұрғашы балапан: түбітінің қосымша бояуының түсі(*)	1 тәулік	басында ашық-сары дақтар6) басында қоңыр дақтар10) арқасы мен басында қоңыр жолақтар24) арқасы мен басында қара жолақтар12) кеудесі, бүйірі, іші ашық-сары20) басқа бояу	1 2 3 4 5 6
8	8.Балапан: қауырсындануы (*) (+)	1 тәулік	жәй тез	1 2
9	9.Жас қораз: тірі салмағы (*)(+)(Е)	5 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
10	10.Жас мекиен: тірі салмағы (*)(+)(Е)	5 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
11	11.Қораз: тірі салмағы (*)(+)	52 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
12	12.Мекиен: тірі салмағы (*)(+)	52 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
13	13.Қораз: қауырсынының негізгі бояуы (*)	52 апта	ақ1) сары2) ашық-қоңыр8) қызыл-қоңыр3) көгілдір4) қара5) басқа түс	1 2 3 4 5 6 7
14	14.Мекиен: қауырсынының негізгі бояуы (*)	52 апта	ақ1) сары2) ашық-қоңыр8) қызыл-қоңыр3) көгілдір4) қара5) басқа түс	1 2 3 4 5 6 7
15	15.Қораз: қауырсынының қосымша бояуының бар-жоғы (*)	52 апта	жоқ бар	1 9
16	16.Мекиен: қауырсынының қосымша бояуының бар-жоғы (*)	52 апта	жоқ бар	1 9
17	17.Қораз: қауырсынының қосымша бояуы (*)	52 апта	қанаты мен құйрық ұшы ақ7) қанаты мен құйрық ұшы қара8) қанаты мен құйрық ұшы, мойыны қара9) мойыны мен белі алтын түстес10) мойыны күміс түстес11) төсі қара12) ақ дақты13) қара дақты14) қара-ала дақты15) қара түспен көмкерілген16) басқа түстер	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
18	18.Мекиен: қауырсынының қосымша бояуы (*)	52 апта	қанаты мен құйрық ұшы ақ7) қанаты мен құйрық ұшы қара8) қанаты мен құйрық ұшы, мойыны қара9) мойыны мен белі алтын түстес10) мойыны күміс түстес11) төсі қара12) ақ дақты13) қара дақты14) қара-ала дақты15) қара түспен көмкерілген16) басқа түстер	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
19	19.Денесінің қауырсыны: сапасы (*)	52 апта	бос17) тығыз1)	1 9
20	20.Денесінің қауырсыны: мінездемесі (*)	52 апта	тегіс1) жібек тәріздес18) бұйра19)	1 2 3
21	21.Басының қауырсыны: мінездемесі	52 апта	тегіс1) кекіл13) сақал, жақ15)	1 2 3
22	22.Мойын қауырсыны: бар-жоғы	52 апта	жоқ бар	1 2
23	23.Сирақ, саусақ қауырсыны: бар-жоғы	52 апта	жоқ аяғында бар20) аяғында, саусағында бар 17)	1 2 3
24	24.Саусақтары: саны	52 апта	төрт бес	1 2
25	25.Сирағы: түсі (*)	52 апта	ақ-роза түстес9) сары1) сұр4) жасыл21) қара5) басқа	1 2 3 4 5 6
26	26.Терісі: түсі (*)	52 апта	ақ сары басқа	1 2 3
27	27.Тұмсығы: түсі (*)	52 апта	сары-сұр22) сары1) сұр4) қара5) басқа	1 2 3 4 5
28	28.Айдар: пішіні (*)	52 апта	жапырақ тәрізді1) розо тәрізді11) собық тәрізді17) жаңғақ тәрізді15) көбелек тәрізді13) мүйіз тәрізді23) басқа	1 2 3 4 5 6 7
29	29.Сырға: үлкендігі (*)	52 апта	кіші15) орта3) үлкен1)	1 2 3
30	30.Құлағының сырғалығы: түсі	52 апта	ақ5) қызыл3) басқа	1 2 3
31	31.Қораз: сирағының ұзындығы: (*) (+)	52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
32	32.Мекиен: сирағының ұзындығы: (*)(+)	52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
33	33.Жас қораз: кеудесінің енділігі(*)(+)(Е)	5 апта	тар орта кең	3 5 7
34	34.Жас мекиен: кеудесінің енділігі(*) (+) (Е)	5 апта	тар орта кең	3 5 7
35	35.Қораз: килінің ұзындығы (+)	52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
36	36.Мекиен: килінің ұзындығы (+)	52 апта	қысқа орта ұзын	3 5 7
37	37.Мекиен: жұмыртқалауы (*)(+)	68 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
38	38.Жұмыртқа: шығымдылығы (*)(+)	40 апта 34 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
39	39.Жұмыртқа: салмағы (*) (+)	52 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
40	40.Жұмыртқа: тығыздығы (*)(+)(Ж)	52 апта	өте төмен төмен орта жоғары өте жоғары	1 3 5 7 9
41	41.Жұмыртқа: қабығының түсі (+)(Ж)	52 апта	ақ крем түстес ашық-қоңыр қоңыр қара-қоңыр басқа	1 2 3 4 5 6

Ескертпе:

(*) - міндетті түрде селекциялық жетістіктердің сипаттамасына кіруі тиіс;

(+) - суреттермен сүймеленеді;

Е –ет бағытындағы.

Ж – жұмыртқа бағытындағы.

Тұқымдарға тән: