Өзін-өзі тексеру сұрақтары:
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі сын есімнің шырай формасы.
-
Екі тілдегі сын есімнің септелуі.
-
Сын есімдердің жасалу жолдары
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі етістіктер.
-
Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты.
-
Етістіктің грамматикалық категориялары.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі флексияға
-
Аффиксоидтер және интерфикстер.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі синтетикалық тәсіл.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі аналитикалық тәсіл.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі лексика-семантикалық тәсіл.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
3-бөлім СОБӨЖ тапсырмалары бойынша әдістемелік нұсқау
1.Тақырыбы: Салғастырмалы фонетика.
Мақсаты: Қазақ тілі фонетикасының зерттелу тарихына шолу жасау, фонетика және оның зерттеу нысаны туралы мағлұмат алу.
Сұрақтары:
-
Орыс миссионерлердің зерттеулері.
-
А.Байтұрсынсынұлының қазақ тілі фонетикасының зерттелуі.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Қазақ тілінің зерттелу тарихына шолу жасағанда ең басты зерттелу тарихына толық шолу жасау керек. Әр ғалымның фонетиканың зерттелуіне қосқан үлесіне мұқият назар аудару.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
2.Тақырыбы: Салғастырып отырған тілдердегі фонемалардың көрінісі..
Мақсаты: Салғастырып отырған тілдердегі дыбыс және фонема, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Әріп туралы, әріп пен дыбыстың ара қатынасы.Ақтив және пассив сөйлеу мүшелері.
Сұрақтары:
1.Фонема туралы ұғым.
2.Актив және пассив мүшелері.
Есеп беру түрі: конспект.
Әдістемелік нұсқау: Бұл тапсырманы орындауда студенттер ең басты дыбыс пен әріптің айырмашылығын, әріп пен фонеманың өзара айырмашылығы туралы түсіну керек.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
3- Тақырыбы: Екі тілде көркем шығармаға фонетикалық талдау дыбыстар.
Мақсаты: Дауысты дыбыстардың жасудағы жақтың қатысы. Құранды дауыстылардың ерекшеліктері. Кейбір дауыстылардың дифтонг сапада айтылуы.
Тапсырмасы::
1.Дауысты дыбыстардың жасудағы жақтың қатысы.
2. Құранды дауыстылардың ерекшеліктері.
3. Кейбір дауыстылардың дифтонг сапада айтылуы.
Есеп беру түрі: мәтінмен жұмыс.
Әдістемелік нұсқау:. Дауысты дыбыстардың жасудағы жақтың қатысы. Құранды дауыстылардың ерекшеліктері. Кейбір дауыстылардың дифтонг сапада айтылуы.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
4.Тақырыбы: Салғастырмалы сөзжасам. Тілдегі сөзжасамдық жұрнақтар..
Мақсаты: Салғастырмалы сөзжасам. Қазақ және орыс тілдеріндегі өнімді , өнімсіз жұрнақтарды анықтау.Тілдегі сөзжасамдық жұрнақтар
Сұрақтары:
1 Салғастырмалы сөзжасам. Тілдегі сөзжасамдық жұрнақтар.
Есеп беру түрі: конспект.
Әдістемелік нұсқау: Салғастырмалы сөзжасам. Тілдегі сөзжасамдық жұрнақтар
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
5.Тақырыбы: Сөзжасамдық талдау.
Мақсаты: Сөзжасамдық талдау
Сұрақтары:
Сөзжасамдық талдау
Есеп беру түрі: талдау
Әдістемелік нұсқау: Мәтінге сөзжасамдық талдау жасау. Сөз тудырушы және сөз түрлендіруші жұрнақтарды көрсету. Аггютинативті қазақ тіліндегі және флективті орыс тіліндегі сөздердің жасалуы.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
6.Тақырыбы: Салғастырмалы морфология.
Мақсаты: Салғастырмалы морфология. Қазақ және орыс тілдеріндегі сөз таптарын салғастыру.
Сұрақтары:
Салғастырмалы морфология..
Есеп беру түрі: реферат..
Әдістемелік нұсқау: Салғастырып отырған тілдердегі сөз таптарының айырмашылықтары.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
7.Тақырыбы: Морфологиялық талдау..
Мақсаты: Қазақ және орыс тіліндегі сөздерге морфологиялық талдау жасау.
Сұрақтары:
: Морфологиялық талдау
Есеп беру түрі: талдау
Әдістемелік нұсқау: Қазақ және орыс тіліндегі сөздерге морфологиялық талдау жасау..Екі тілдегі сөздерді талдаудағы ерекшелігі көрсету.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
8.Тақырыбы: Екі тілдегі фактілерін негізге ала отырып, бір құрамды сөйлемнің сөз тіркесінен, атаулы сөйлемнен, толымды, толымсыз, жақты, жақсыз сөйлемдерден айырмашылығын және олардың бір-біріне ұқсас жақтарын көрсету.
Мақсаты: Екі тілдегі фактілерін негізге ала отырып, бір құрамды сөйлемнің сөз тіркесінен, атаулы сөйлемнен, толымды, толымсыз, жақты, жақсыз сөйлемдерден айырмашылығын және олардың бір-біріне ұқсас жақтарын көрсету.
Сұрақтары:
-
Сөз тіркесі.
-
Жай сөйлем.
Есеп беру түрі: пікір-талас.
Әдістемелік нұсқау: : Екі тілдегі фактілерін негізге ала отырып, бір құрамды сөйлемнің сөз тіркесінен, атаулы сөйлемнен, толымды, толымсыз, жақты, жақсыз сөйлемдерден айырмашылығын және олардың бір-біріне ұқсас жақтарын көрсету.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
4-бөлім СӨЖ тапсырмалары бойынша әдістемелік нұсқау
1.Тақырыбы: Салғастырмалы фонетика Фонетика мәселелерінің зерттелу тарихына шолу жасау.
Мақсаты: Қазақ тілі фонетикасының зерттелу тарихына шолу жасау, фонетика және оның зерттеу нысаны туралы мағлұмат алу.
Сұрақтары: Салғастырмалы фонетика Фонетика мәселелерінің зерттелу тарихына шолу жасау.
Есеп беру түрі: конспект
Әдістемелік нұсқау: Қазақ тілінің зерттелу тарихына шолу жасағанда ең басты зерттелу тарихына толық шолу жасау керек. Әр ғалымның фонетиканың зерттелуіне қосқан үлесіне мұқият назар аудару.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
2.Тақырыбы: Қазақ және орыс тілдердегі дауысты және дауыссыз дыбыстар
Мақсаты: Дыбыс және фонема, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары. Әріп туралы, әріп пен дыбыстың ара қатынасы.Ақтив және пассив сөйлеу мүшелері.
Сұрақтары:
1.Фонема туралы ұғым.
2.Актив және пассив мүшелері.
Есеп беру түрі: конспект.
Әдістемелік нұсқау: Бұл тапсырманы орындауда студенттер ең басты дыбыс пен әріптің айырмашылығын, әріп пен фонеманың өзара айырмашылығы туралы түсіну керек.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
3.Тақырыбы: Сөз таптарын салғастыру.
Мақсаты: Салғастырмалы морфология. Қазақ және орыс тілдеріндегі сөз таптарын салғастыру.
.
Тапсырмасы: Салғастырмалы морфология. Қазақ және орыс тілдеріндегі сөз таптарын салғастыру.
Есеп беру түрі: ауызша
Әдістемелік нұсқау: Салғастырмалы морфология. Қазақ және орыс тілдеріндегі сөз таптарын салғастыру.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
4.Тақырыбы: Жай сөйлемнің күрделену жолдары
Мақсаты: Жай сөйлемнің күрделену жолдары
Сұрақтары:
1 Жай сөйлемнің күрделену жолдары.
Есеп беру түрі: конспект.
Әдістемелік нұсқау: Жай сөйлемнің күрделену
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
5.Тақырыбы: Сөйлемнің түрлері
Мақсаты: Қазақ және орыс тілдеріндегі сөйлемнің түрлері анықтау.
Сұрақтары:
1. Жай сөйлем.
2. Құрмалас сөйлем.
Есеп беру түрі: реферат.
Әдістемелік нұсқау: : Қазақ және орыс тілдеріндегі сөйлемнің түрлері анықтау.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
6.Тақырыбы: Жай сөйлем синтаксисі.
Мақсаты: Қазақ және орыс тілдеріндегі жай сөйлемнің түрлерін анықтау. Қазақ және орыс тілдердегі жай сөйлемдердің айырмашылықтарын және ұқсастықтарын анықтау.
Сұрақтары:
1.Толымды, толымсыз сөйлем.
2. Жалаң және жайылма сөйлем.
3. Бір құрамды, екі құрамды сөйлем.
4. Жақты , жақсыз сөйлем.
Есеп беру түрі: реферат..
Әдістемелік нұсқау: Толымды, толымсыз сөйлем. Жалаң және жайылма сөйлем. . Бір құрамды, екі құрамды сөйлем.
Жақты , жақсыз сөйлем.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
7.Тақырыбы: Құрмалас сөйлем синтаксисі
Мақсаты: Қазақ және орыс тілдеріндегі құрмалас сөйлем түрлері.
Құрмалас сөйлемнің сабақтас және салалас түрлері.Қазақ тіліндегі аралас сөйлемнің ерекшелігі. Орыс тіліндегі жалғаулықсыз құрмалас сөйлем.
Сұрақтары:
-
Қазақ тілінде құрмалас сөйлем.
-
Құрмалас сөйлемнің түрлері.
-
Екі тілдегі құрмалас сөйлемнің ерекшелігі және ұқсастықтары.
Есеп беру түрі: мәтінмен жұмыс..
Әдістемелік нұсқау: Қазақ және орыс тілдеріндегі құрмалас сөйлем түрлері. Құрмалас сөйлемнің сабақтас және салалас түрлері.Қазақ тіліндегі аралас сөйлемнің ерекшелігі. Орыс тіліндегі жалғаулықсыз құрмалас сөйлем.
Әдебиеттер: 1,2,4,6,7,9,10,12.
Салғастырмалы грамматика пәні бойынша сұрақтары:
-
Қазақ және орыс тілдерінің лексикасындағы ортақ сөздер
-
Орыс тілдегі түрік сөздер.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі зат есімдер
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі сын есімдер
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі сан есімдер
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі септік категориясы
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі сын есімнің шырай формасы.
-
Екі тілдегі сын есімнің септелуі.
-
Сын есімдердің жасалу жолдары
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі етістіктер.
-
Етістіктің лексика-грамматикалық сипаты.
-
Етістіктің грамматикалық категориялары.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі флексия
-
Аффиксоидтер және интерфикстер.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі синтетикалық тәсіл.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі аналитикалық тәсіл.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі лексика-семантикалық тәсіл.
-
Салыстырмалы фонетика нені зерттейді
-
Орыс және қазақ тілінің қалыптасуынлағы ерекшеліктер.
-
Түркі тілдерінен орыс тіліне енген сөздер.
-
Орыс тіліндегі вокализмдер және консонатизмдер.
-
Қазақ тіліндегі вокализмдер және консонатизмдер.
-
Орыс және қазақ тіліндегі буынның түрлері.
-
Екі тілдегі фонетикалық процестер.
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі жай сөйлемдер
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі құрмалас сөйлемдер
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі салалас құрмалас сөйлемдер
-
Қазақ және орыс тілдеріндегі сабақтас құрмалас сөйлемдер
Салғастырмалы грамматика пәнінен тест сұрақтары:
-
Қазіргі орыс тілінде неше дауысты дыбыс бар?
а) 4; б) 6; в) 7; с) 8; д) 9
-
қазіргі қазақ тілінде неше дауысты дыбыс бар?
а) 4; б) 6; в) 7; с) 8; д) 9
-
Қазақ тіліне ғана тән еріндік дауыстыларды көрсетіңіз?
а) о,у ; б) ө,ү; в) ә,і; с) а,и; д) ү,і
-
Қазақ тіліне ғана тән езулік дауыстыларды көрсетіңіз?
а) а,ә; б) і,ә; в) ү,ө; с) о,ү; д) и,ы
-
Қазақ тіліне ғана тән қысаң дауысталарды көрсетіңіз?
а) о,у; б) ө,ү; в) ә,і; с) а,и; д) ү,і
-
Орыс тілінде дауысты дыбыстардың қалай жіктелуі жоқ?
а) еріндік-езулік; б) ашық-қысаң; в) жуан-жіңішке; с) лабиалды-лабиалды емес; д) төменгі-ортаңғы-жоғарғы тіл деңгейіне байланысты
-
Тек орыс тіліне тән дауысты дыбыстарды көрсетіңіз?
а) а,о; б) у,и; в) э,о; с) ө,у; д) ы,е
-
Қазақ тілінде неше төл дауыссыз дыбыс бар?
а) 18; б) 19; в) 20; с) 21; д) 22
-
Қазіргі орыс тілінде неше дауыссыз дыбыс бар?
а) 24; б) 26; в) 27; с) 28; д) 35
-
Қазақ сөзінің соңында кездеспейтін дауыссыз дыбыстар
а) б,в,ж; б) б,д,з; в) д,з,ғ; с) д,ғ,г; д) р,л,в
-
Қазақ сөзінің басында кездеспейтін дауыссыз дыбыстар
а) б,в,ж; б) б,д,з; в) й,ң; с) д,ғ,г; д) р,л,в
-
Қазақ тіліне ғана тән дауыссыздарды көрсетіңіз
а) ғ,у; б) қ,ү; в) т,д; с) р,и; д) ү,і
-
Қатаң дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз
а) ғ,у; б) қ,т; в) т.д; с) р,и; д) ү,і
-
Ұяң дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз
а) ғ,у; б) қ,т; в) т,д; с) р,и; д) з,ж
-
Үнді дауыссыз дыбыстарды көрсетіңіз
а) ғ,у; б) қ,ү; в) т,д; с) р,и; д) у,й
-
Орыс тіліндегі дауыссыз дыбыстардың қандай оппозициясы қазақ тілінде кездеспей ді?
а) қатаң-ұяң; б) жуан-жіңішке; в) шұғыл-ызың; с) ерін-тіл; д) тіл алды-тал арты
-
Орыс тілінде жуан-жіңішке жұптары бар дауыссыз дыбыстар
а) ш,ч; б) ж,щ; в) г,к; с) с,т; д) х,ц
-
Орыс тілінде тек жіңішке болатын дауыссыз дыбыстар
а) ш,ч; б) ж,щ; в) г,к; с) с,т; д) х,ц
-
Орыс тілінде тек жуан болатын дауыссыз дыбыстар
а) ш,ч; б) ж,щ; в) г,к; с) с,т; д) х.ц
-
Орыс тілінде неше жуан-жіңішке жұп бар?
а) 18; б) 19; в) 12; с) 15; д) 14
-
Орыс тіліндегі дауыссыз дыбыстардың жуан-жіңішке жұптасуы қандай құбылыс?
а) фонематикалық; б) вариациялық; в) комбинаторлық; с) сингормониялық; д) спонтандық
-
Тек қазақ тіліне тән ұяң дауыссыз дыбыстар
а) ш,ч; б) ж,з; в) г,к; с) с,т; д) ғ,һ
-
Буынның бірыңғай жуан не жіңішке болып келуі
а) аккомадация; б) ассимиляция; в) диссимиляция; с) сингормонизм; д) спонтандық
-
Көршілес дауысты және дауыссыз дыбыстардың артикуляциялық тұрғыдан бейімделуі
а) аккомадация; б) ассимиляция; в) диссимиляция; с) сингормонизм; д) спонтандық
-
Қазақ тілінде б,г,ғ,д дыбыстарына біткен сөздерге қосымша қалай жалғанады?
а) қатаң; б) ұяң; в) үнді; с) қыстырынды ы,і дыбыстарымен; д) тек дауыстыдан бастап жалғанады
-
Регрессивті ассимиляцияны көрсетіңіз
а) шашсын; б) жат бол; в) жас дос; с)книжка; д) молодежь
-
Тоғыспалы ықпалды көрсетіңіз
а) тамағым; б) сшить; в) одна; с) Жанкелді; д) жат бол
-
Қазақ тілінің морфологиялық құрылысына тән басты ерекшелік
а) оморфты; б) аналитикалық; в) агглюфтинативті; с) флективті; д) қопармалы
-
Орыс тілінің морфологиялық құрылысына тән басты ерекшелік
а) оморфты; б) аналитикалық; в) агглюфтинативті; с) флективті; д) қопармалы
-
Орыс тілінде қандай грамматикалық категория жоқ?
а) шақ; б) жақ; в) септік; с) тәуелдік; д) род
-
Қазақ тілінде қандай грамматикалық категория жоқ?
а) шақ; б) жақ; в) септік; с) тәуелдік; д) род
-
Түбірдің алдында келіп сөз тудырушылық, сөз түрлендірушілік қызмет атқаратын морфема
а) приставка; б) постфикс; в) суфикс; с) аффикс; д) интерфикс
-
Префикс арқылы жасалған сөзді көрсетіңіз
а) дружба; б) пароход; в) малшы; с) приход; д) иінағаш
-
Суфикс арқылы жасалған сөзді көрсетіңіз
а) тарақ; б) жауап; в) садақ; с) друг; д) списать
-
Күрделі сөздің сыңарларын байланыстыратын дауысты дыбыс
а) аффиксоид; б) суффикс; в) префикс; с) интерфикс; д) аффикс
-
«Краевед, Татарстан, Языковед» сөздерінің құрамындағы «вед, стан»
а) аффиксоид; б) суффикс; в) префикс; с) интерфикс; д) аффикс
-
Туынды негіздерді көрсетіңіз
а) кітап, книга; б) көп, много; в) малшы, скотник; с) жер, земля; д) көк, синий
-
Аналитикалық тәсіл арқылы жасалған сөзді көрсетіңіз
а) ұлтарақ; б) вертихвостка; в) ұшқалақ; с) книжный; д) породистый
-
Орыс тілінде жеке бөлінбейтін сөз табы
а) зат есім; б) сын есім; в) еліктеу сөздер; с) етістік; д) одағай
-
Орыс тілінде септелмейтін сөздер
а) алоэ, метро; б) дело, герой; в) сосна, дядя; с) ель, путь; д) темя, семя
-
Лагерь находится за городом сөйлемдегі қарамен жазылған сөз қай септікте тұр?
а) творительный; б) родительный; в) дательный; с) винительный; д) именительный
-
Смотреть с трибуны қарамен жазылған сөз қай септікте тұр?
а) творительный; б) родительный; в) дательный; с) винительный; д) именительный
-
Передать записку қарамен жазылған сөз қазақ тіліне аударғанда қай септікте тұрады?
а) атау; б) барыс; в) жатыс; с) табыс; д) ілік
-
Терезе әйнегі қарамен жазылған сөз қай септікте тұр?
а) атау; б) барыс; в) жатыс; с) табыс; д) ілік
-
Құстарды мылтықпен атты көмектес септігінде тұрған сөз орыс тіліне аударылғанда қай септікте тұрады?
а) творительный; б) родительный; в) дательный; с) винительный; д) именительный
-
Отцовы заботы курсивпен берілген сөз қай сөз табына жатады?
а) зат есім; б) сын есім; в) еліктеу сөздер; с) етістік; д) одағай
-
Шырай категориясының супплетивті тәсіл арқылы жасалуын көрсетіңіз
а) самый добрый; б) қызылырақ; в) плохое – хуже; с)қап-қара; д) строжайший
-
Асырмалы шырайды көрсетіңіз
а) доброе; б) қызылырақ; в) плохое – хуже; с) көкшіл; д) строжайший
-
Салт етістіктерді көрсетіңіз
а) күлу, ходить; б) табу, найти; в) ойнату, стирать; с) ойнау, управлять; д) тарау, зайти
-
Мальчик купивший книгу курсивпен берілген етістік қай формада тұр?
а) понудительный залог; б) страдательный залог; в) действительное причастие; с) страдательное причастие; д) деепричастие
Достарыңызбен бөлісу: |