Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
ата-анаңды сыйла, артық нәрсені тілеме)
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| ата-анаңды сыйла, артық нәрсені тілеме). Осы қағидаларды қабылдап,
христиандық ілім жақындарына деген мабаббат, яғни Исус Христостың айтуы бойынша жасалды. Оның мәні «Ӛзін басқалармен қалай аралассаң, олар сенімен де солай араласады». Христиандықтың негізі Исус Христостың миссиясына жатады, ол барлық адамзаттың күнәсі үшін, ӛзі кресте қиналып ӛледі, оның екінші ӛмірге қайтып оралуы әлемге қиын сот болады. Библия бойынша, адамзат Құдайдың жасаған образымен құрылған, ол Құдайға табынуы, оның құдіретін сезінуі қажет. Құдайдың еркін орындау ӛз еркімен орындау секілді. Адамның ӛзін жетілдірудегі ең негізгі құрал болып ақыл да, интеллект те емес индивид еркіндігі, демек жаратушыға ұқсап бағу, оның жоғары мадағына лайық болу, Құдайдың еркін оңай қабылдау қабілетімен тұжырылымдалады. Жай адамдарға христиандық Рим мемлекетінің қағидаларына кереғар келеді, мұнда адам ӛмірінің құны жоқ етін, ал моральдық және этикалық нормалар әрбір қадамда кездесетін. Сондықтан христиандық, «қорлық, зәбір кӛргендердің» діні, барлығы Құдай алдында тең, ол адамдардың жүрегінен орын алды. Ол үміт сыйлады, жерде мемлекет емес, адам маңызды болатын қоғам пайда болады деп. Басында христиандықтың ізбасарлары аскетизм мен қорлыққа тап болды. Оның таралуы «Құдай кӛкте, жалғыз тағала жерде» деген ұранмен таралды. Мемлекет те, діни билік те бір-бірінен тірек іздеді. Сондықтан христиандық ортағасырлық Еуропада бір ресми идеология болды. Христиандық мемлекеттік дінге айналғаннан кейін, байлар мен күші барлардың дініне айналды. Мемлекеттік кӛзқараспен қарағанда христиан болсаң, құрметті әрі мақтаулы боласың. Шіркеулер сол заманның феодалдары үшін мықты институтқа айналды. Мемлекеттік дін болған христиандық мыңжылдық уақыт аралығында нешеме рет тарқап, түрлі топтарға, секта, мектеп, бағыттарға бӛлінді. Ірі бағыттары (католицизм, православие, протестантизм) ғасырлар бойы ӛзара шайқасып, қан тӛгісті. Діни соғыстардың айуандығы, крест шайқасы, еуропалық инквизиция тек күші барлардың кӛзқарасын қорғау үшін ғана негізделді, Исус Христостың оқуына түк қатысы болмады. ХІІ-ХІІІ ғғ. басында рим-католик шіркеуі орталықтандырылған идеологиялық және саяси ірі ұйымға айналады. Ӛздерінің ықпалын жүргізу үшін Иннокентий ІІІ папаны Исус Христостың орынбасары деп тағайындайды, инквиция енгізіледі, ол мектептер мен университеттердің оқуларында «еретиктермен» қатаң есеп айырысады. Батыс еуропалық университеттер ішкі автономиясынан айырылды, философияда тек болашақ шіркеу қызметшілері ғана оқыды, ал ең жоғары факультет теология болып саналды. Теология діни ақиқаттардың жүйесімен айналысты. Бұндай идеология теориялық түсініктемені қажет етеді. Бұның дәлелі аясында ұсынылған топ догматтар негізі болған, лон теологиясында басым дамыған еуропалық ортағасырлық философия болды. жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|