Бағдарламасы №2 басылым 11. 09. 2014ж ПӘннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Экология және тұрақты даму»

ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН

БАҒДАРЛАМАСЫ

Кабышева Ж.К. _________________ «30» 08 2014ж.

Хаттама № 1 « 02 » 09 2014 жыл.

Хаттама № 1 «09» 09 2014 жыл.

Хаттама № 1 «11» 09 2014 жыл.

оқу жұмысы бойынша проректор профессор Искакова Г.К.

1. 
   Қолданылу саласы
   
2. 
   Нормативтік сілтемелер
   
3. 
   Жалпы ереже
   
4. 
   Жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны (модуль бойынша)
   

6. Оқу әдітемелік бағдарламасының әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы

7. Әдебиеттер

1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

«Экология және тұрақты даму» пәні бойынша оқу әдістемелік кешен құрамына енетін оқытушының жұмыс оқу бағдарламасы университетіміздің барлық мамандық студенттеріне арналған.

Бұл «Экология және тұрақты даму» пәні бойынша оқу - әдістемелік кешен құрамына енетін оқытушының жұмыс оқу бағдарламасы төмендегі құжаттар талаптарына сай осы бойынша оқу үрдістері ұйымдастыру тәртібін белгілейді:

- ГОСО РК №1080-23.08.2012,

-Типтік оқу жоспары № 158. 10.04.2012ж бұйрық. Университеттің барлық мамандықтарының мемлекеттік стандарттары бекітілген.

- СТУ 042-ГУ-4-2014 Уинверситет стандарты «Пәннің оқу әдістемелік кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;

- ДП 042-1.01-2014 Құжаттардың процедурасы «Пәннің оқу әдістемелік кешенінің жалпы мазмұны».

3.1 Пәннің жалпы мазмұны

Пәнді оқытудың мақсаты студенттерге тірі организмдердің бір-бірімен қарым-қатынасын және олардың тіршілік ортасы жайлы заңдылықтарды ашып көрсету, тыңдармандарды ғаламдық экологиялық проблемалардың болмысымен, туындау себептерімен және осы проблемаларды шешу жолдарымен таныстыру. Болашақта аталған салаларда жұмыс істейтін мамандарға осы пәнді игеру барысында алған білімдері әздерінің кәсіби қызметін табысты атқаруға көмектесетін болады.

«Экология және тұрақты даму» пәнінің негізгі міндеттері:

• 
  антропогендік әрекеттерден туындап отырған нақтылы әлеуметтік-экологиялық проблемаларды қарастыру;
  
• 
  ғылыми-техникалық прогресс дәуірінде экологиялық ой-жҥйені қалыптастыру және дамыту қажеттілігін негіздеу;
  
• 
  тыңдармандардың болашақтағы мектептердегі жұмысы барысында, немесе туризм және экономика салаларындағы қызметі барысында оларды әлеуметтік-экологиялық жағдайдың одан әрі нашарлау нәтижелерінің мейілінше қауіпті болатындығын болжамдауға машықтандыру.
  

• 
  қазіргі экологияның бағыттарын;
  
• 
  басты-басты экологиялық терминдерді, олардың ұғымдық мағынасын және анықтамаларын;
  
• 
  атмосфераға, гидросфераға және топыраққа қатысты жаһандық экологиялық проблемаларды, сол сияқты организмдердің әздерінің тіршілік ортасындағы әзгерістерге бейімделу және сол жағдайда тіршілік ету ерекшеліктерін;
  
• 
  Қазақстанда және жер жүзінің әзге де елдерінде экологиялық апатқа ұшыраған аймақтарды және олардың бүгінгі таңдағы экологиялық жағдайын;
  
• 
  Қазақстан Республикасының экология жөніндегі негізгі заңын, қоршаған ортаны қорғауға қатысты әзге де экологиялық құжаттарды;
  
• 
  Тұрақты даму, оның аспектілері, Қазақстан Республикасының тұрақты даму болашағы туралы білуі керек.
  
• 
  болашақ мамандығы ауқымында туындаған экологиялық жағдайларды бағалай білуді;
  
• 
  қажетті деректер жиынтығын іс-әрекетке жарата білуді, қоршаған ортаны қорғау саласындағы заң жобаларын жасақтауға қажетті экологиялық тұрғыдан қауіпті белдемдердің туындау себептерін және келеңсіз келешегін болжай білуді;
  
• 
  табиғи нысандарда іс-шараларды жоспарлау барысында осы аймақта туындауы мүмкін экологиялық проблемаларды болжай білуді;
  
• 
  тұрақты даму тұжырымдамасы, оның критерийлерін меңгеруі керек.
  

3.2. Пәнді оқытудың міндеттері:

1. Студенттерге жалпы Қазақстан Републикаының экологиялық жағдайын оқыту.

2. Берілген курстың мақсаты болып студенттердің өздік творчествалық жұмыстарға баулу және өз мамандықтары бойынша жоғары жалпы ғылыми және профессионалды дайындау.

3. 
   Курсқа тапсырмалар
   

- сыртқы ортамен тірі организімдердің бір бірімен байланысы;

- антропогенді әсерлердің сыртқы ортаға әсерлері;

- негізгі экологиялық мәселелер

- адамзат бірлестігі сыртқы ортамен байланысы.

3. 
   Пәнді оқығанда студент білу керек:
   

- жалпы сыртқы ортамен тірі организімдердің бір бірімен байланысын;

- тірі ағзалардың уақытына және бөлшектерге бөлінуін;

- ағзалардың санының өзгеріп отыруы олардын энергия көзінің оларға тірі ағзалар арқылы айналмалы түрде келуі;

функциональды экологиялық бөлімдерді және жалпы биосфераны

табиғатты тиімді қолдану

экологиялық процесстердің ағымын, антропогенді әсерлердің сыртқы ортаға әсерлерін қорытындылау;

тәжірибелі түрде тірі ағзалардың сыртқы отаға асері

3.6 Пәннің постреквизиті-жоқ

3.7 Оқу жоспарынан көшірмеі кестеде

Кесте -1

Курс	Семестр	Кредит	ДР (сағ.)	СЗЖ	СОӨЖ	СӨЖ	Барлығы (сағ.)	Қорытынды бақылаудың формасы
1	1-2	2	15	15	15	45	90	Комп. тест

4 ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ \

Кесте 2

Дәріс тақырыптары	Сағ
1-Модуль. Жалпы экология
1-ші тақырып. Экология – организмнің қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін іргелі жаратылыстану пәні.	1
2-ші тақырып. Ағза және орта.	1
3-ші тақырып. Дара организмдер экологиясы – аутэкология.	1
4-ші тақырып. Популяциялар экологиясы - демэкология.	1
5-ші тақырып. Қауымдастықтар мен экожүйелер экологиясы –синэкология	1
6-шы тақырып. Биосфера туралы ілімнің негізгі қағидалары.	1
7-ші тақырып. Ерекше қорғалатын табиғи территориялар.	1
8-ші тақырып. Қазіргі заманның ғаламдық экологиялық проблемалары	1
9-шы тақырып. Табиғи ресурстар және табиғатты ұтымды пайдалану	1
2-Модуль. Әлемдік экологиялық проблемалары.
10-шы тақырып. Атмосфера туралы түсiнiк жəне биосфера мен адам өмiрiндегi маңызы.	1
11-шы тақырып. Қазақстан Республикасының су ресурстары.	1
12-шы тақырып. Литосфера және оны тиімді пайдалану мен қорғау.	1
13-шы тақырып. Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары.	1
14-ші тақырып. Қоршаған орта жағдайын бақылау және мониторинг.	1
15-ші тақырып. Әлеуметтік-экологиялық дағдарыс және қоғамның тұрақты дамуы.	1
Барлығы	15
Тәжірибелік сабақтардың тақырыбы	Сағат
1. Берілген территорияның әр түрлі бөліктерінің ауасының шаңдану дәрежесін зерттеу.	2
2. Қоршаған ортадағы антропогенді ластаушыларды анықтау.	2
3. Экологиялық зиянды заттар мен әсер ету факторларын анықтау	1
4 Қоректік ресурстар үшін тіршілік бәсекесін зерттеу	2
5. Коллоквиум	1
6. Әр түрлі тірі ағзалардың зат айналымдарындағы ролін зерттеу.	2
7. Ғаламдық экологиялық мәселелердің үлгілерін жасау (модельдеу) және зерттеу.	2
8. Ауа ортасындағы Шекті Мөлшерлік Концентрациясы (ПДК)	2
9 Көлік және қозғалыс құралдары мен қондырғылары шығаратын ластағыш заттардың мөлшері	1
Барлығы:	15

5. СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ

5.1 Экологияның қалыптасу тарихы мен кезеңдері

5.2 Қазіргі таңдағы экология ғылымының құрылымы

5.3 Қоршаған ортаны қорғаумен айналысатын халықаралық ұйымдар

5.4 Стенобионттық және эврибионттық организмдер.

5.5 Негізгі абиотикалық факторлардың – жарықтың, температураның, ылғалдылықтың, тұздылықтың және т.с.с. экологиялық мәні.

5.6 Абиотикалық факторлардың сигналдық мәні.

5.7 Экологиялық қуыстар туралы түсінік, потенциалдық және жүзеге асырылған экологиялық қуыстар.

5.8 Экожүйелердің біртұтастығы және орнықтылығы.

5.9 Бірлестіктер экологиясы және экожүйедегі энергия.

5.10 Табиғи қорлар және оларды тиімді пайдалану

5.11 Әлемдегі және қазақстандағы демографиялық жағдай және азық түлік мәселесі (2014-2015 ж.)

5.12 Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында аз қалдықты технологиялар енгізу.

5.13 Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар.

5.14 Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі.

5.15 Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны пайдаланудың ғылыми негіздерін жасау – биосфераны ноосфераға айналдырудың міндетті сатысы.

Кесте 6

Әдебиеттердің аты	Жалпы саны	Студенттердің аны	қамтамасыз ету мөлшері
1	2	3	4
1.Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск. 2005ж.	30	80	100
2.А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000	10	80	20
3.Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экология», Алматы , 2002.	50	80	50
4.Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. «Экология эәне табиғатты тиімді пайдалану» А. 2000	50	80	50
5. Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. «Экология» Алматы 2003.	50	80	50
6. Григорьева И.Я Лекционный курс электронды жүйе «Экология»- Семей, 2007, 157 с.	Электор	80	100

7 ӘДЕБИЕТТЕР

7.1 Негізгі әдебиеттер

7.1.1 Қазақстан Республикасының экологиялық кодекстері. Алматы: Бико, 2007.

7.1.2 Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск. 2005ж.

7. 1.3 Г.Б. Бейсеева. Экология негіздері. Алматы, 2010

7.1.4. Ветошкин А.Г. Защита литосферы от отходов.учебное пособие.- Пенза; изд-во Пенза. Гос. Унив, 2005.

7.1.5. Ф.Қ. Иштаева және т.б. Экология. Фолиант. Астана, 2008

7.1.6 Абишов М . Радиационная безопасность и подходы к решению проблемы радиоктивных отходов в МАД «Невада семипалатинск» //Выш. школа Казахстана.2001.

7.1.7 Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. «Экология» Алматы 2003.

7.1.8 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экологиядан оқу әдітемелік құрал» А.2000.

7.1.9 Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. «Экология және табиғатты тиімді пайдалану» А. 2004

7.1.10 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экология», Алматы , 2002.

7.2 Қосымша әдебиеттер

7.2.1 Алексеев В.И., Винокуров Е.А., Пугачев Е.Н. Проектирование сооружений переработки и утилизации осадков сточных вод с использованием элементов компьютерных информационных технологии. Учеб. Пособ. М.:ИЗД-во АСВ, 2003. 176 с.

7.2.3. Андреева Т.А. Экология в вопросах и ответах. М. 2006

7.2.4. Горелов А.А. Экология. Учебное пособие. М.: Центр.2002.

7.2.5 Алексеенко В.А., Алексеенко Л.П. Биосфера и жизнедеятельность. М.: Логос, 2002

7.2.6 Экологиялық кодекс.2007

Интернет-көздері

www.carec.kz

www.ecoobraz.kz

www.ecolife.ru

www.global.ru

www.geogragic.ru

www.googl.kz

www.rambler.ru