– модуль Тілді зерттеудің әдістері мен тәсілдері

1. 
   Тілдің мәні, шығуы мен дамуы, ойлау мен тілдің ара қатынасына байланысты проблемаларды зерттеуде тіл білімі қандай саламен байланысты.
   
2. 
   Тілді биологиялық құрылыстың қатарына жатқызатын ғалым кім?
   
3. 
   Грамматикалық тәсілдер нешеге бөлінеді?
   
4. 
   Сөз құрамдағы морфемалардың мағыналары жойылып, олардың бір-біріне кірігіп кетуіне, морфемалық жігінің әбден күңгірттеніп, морфемаларға мүшеленуіне әкелетін морфологиялық процесс қалай аталады?
   
5. 
   Ф.Шлегель тілдерді неше түрлі типке бөліп топтастырады?
   
6. 
   Грамматикалық катергориялар нешеге бөлінеді?
   
7. 
   Басыңқы сөз бен бағыныңқы сөздің бір-бірімен жекелік-көптік жағынан, септік жағынан, род жағынан байланысуын қалай атаймыз?
   
8. 
   Дыбысқа еліктеу теориясының өкілі кім?
   
9. 
   Жазу неше түрге бөлініп қарастырылады?
   
10. 
    Беретін хабарының мақсатына қарай сөйлемдер неше топқа бөлінеді?
    
11. 
    Э.Сепир тіл арқылы білдірілетін ұғымдарды неше түрге бөліп қарап ?
    
12. 
    Финикий алфавитінде неше әріп болған?
    
13. 
    17- ғасыр аяқ кезінде тілдер классификаиясын жаңаша қарастырған философ кім?
    
14. 
    Еңбек айқайы теориясын жасаушы кім?
    
15. 
    Түркі тілдер үшін қолайлы тән аффикстің түрі қалай аталады?
    
16. 
    Самит – хамит тілдерне тән түрі қалай аталады?
    
17. 
    Таңбалардың фонетикалық мағынасы жағынан буын жазуын неше түрге бөледі?
    
18. 
    Сөз түрінен бұрын, түбірдің алдынан қолданылатын аффикс қалай аталады?
    
19. 
    Тілдері мынадай (даралаушы, агглютинативті, флективтендіруші, инкорпоративтендіруші тілдер) типке бөлуші ғалым кім?
    
20. 
    Э.Сепир тілдердің көп сатылы типологиялық классификациясын қай жылы ұсынды?
    
21. 
    Түйсік пен қабылдау, елес пен ойға байланысты проблемаларды зерттеп шешуде тіл білімі қандай саламен байланысты?
    
22. 
    Тілдің даму барысында сөз құрамындағы морфемалардың бірінің элементі екіншісіне ауысып, ол морфемалардың бұрынғы жігі мен ара қатынасының өзгеруі қалай аталады?
    
23. 
    Сөздің синтетикалық формалары неше түрлі жолмен жасалады?
    
24. 
    Тіл білімінде сөз тараптарын бір-бірінен ажыратуда неше түрлі грамматикалық белгі негізге алынады?
    
25. 
    Түбірдің дыбыстық құрамының өзгеруі арқылы грамматикалық мағынаны білдіру тәсілі қалай аталады?
    
26. 
    Тілдердің көп сатылы типологиялық классификациясын ұсынушы кім?
    
27. 
    Синтаксистік сөз тіркестері құрамына қарай нешеге бөлінеді?
    
28. 
    Сөз тіркесі құрамындағы бағыныңқы сөз басыңқы сөзбен жалғаусыз, қатар тұру арқылы байланысуын қалай айтамыз?
    
29. 
    Египет, Шумер, Қытай, ацтек жазулары қандай жазу болады?
    
30. 
    Протеза дегеніміз не?
    
31. 
    Эпентеза дегеніміз не?
    
32. 
    Апокопа дегеніміз не?
    
33. 
    Одағай теориясының өкілі кім?
    
34. 
    Транскрипцияның неше түрі бар?
    
35. 
    Қазақ халқы қай жылы латын графикасын негізіндегі жаңа алфавитті қабылдады?
    
36. 
    Суретке негізделген жазу қалай аталады?
    
37. 
    Славян әліппесін жасаушы кім?
    
38. 
    Грек алфавитінің классикалық деп аталатын вариантында неше әріп бар және қаншасы дауысты, қаншасы дауыссыз?
    
39. 
    Тілдердің үш түрлі типіне қоса флективті-агглютинативті тілдер типі бар деп есептейтін ғалым кім?
    
40. 
    Кириллицада неше әріп бар?
    
41. 
    Орфографияның жұп-жұбымен тізбектеле қолданылатын неше түрлі принципі бар?
    
42. 
    Эмоциональды теорияның жақтаушысы кім?
    
43. 
    Арамей жазуынан тараған жазудың неше түрлі бұтағы бар?
    
44. 
    Қазақ халқы орыс графикасына негізделген жаңа алфавитті қай жылы қабылдады?
    
45. 
    Тілдің дамуы туралы мәселеде сатылық даму теорисын ұсынушы кім?
    
46. 
    Тіл-тілде сөз формаларының нешеуі бар?
    
47. 
    Тіл білімінің стилистика деп аталатын саласы қай ғылым саласымен тығыз байланысты?
    
48. 
    Логографиялық жазудың дамуына қолайлы қандай тіл?
    
49. 
    Тілдерді типологиялық классификациясы тұрғысынан неше типке бөліп ажыратуға болады?
    
50. 
    Интерфикс деген ұғымды алғаш қолданған лингвист кім?
    
51. 
    Жазудың буын жүйесі шығу тегі жағынан неше топқа бөлінеді?
    
52. 
    Грек алфавитінің негізінде славян әліппесі қашан жасалды?
    
53. 
    Агглютинативті тілдердің қатарына жататын тілдер қалай аталады?
    
54. 
    Флективті тілдердің қатарына жататын тілдер қалай аталады?
    
55. 
    А. Шлейхер тілдерді неше түрге бөліп қарады?
    
56. 
    Тілдерді топтастыруда неміс лингвисі Ф. Шлегель тілдерді неше түрлі типі бар деп есептеді?
    
57. 
    Тунгус-маньчжур тілдері неше топқа бөлінеді?
    
58. 
    Құрмалас сөйлемдер неше топқа бөлінеді?
    
59. 
    Сіңісу процесі дегеніміз не?
    
60. 
    Жылысу процесі дегеніміз не?
    
61. 
    Күрделену процесі дегеніміз не?
    
62. 
    Декорреляция процесі дегеніміз не?
    
63. 
    Ішкі флексия әсіресе қай тілдерге тән?
    
64. 
    Еуропа алфавиттері қай жазудың негізінде жасалған?
    
65. 
    Тілдердің тоғысу процесінде пайда болатын құбылыс қалай аталады?
    
66. 
    Сөз түбірі немесе сөз негізінен кейін жалғанатын аффикс қалай аталады?
    
67. 
    Сөз түбірі немесе сөз негізін бөліп-жарып кіріп; түбір немесе негіз ортасына қосылатын аффикс қалай аталады?
    
68. 
    Э.Сепир грамматикалық тәсілдердің грамматикалық қатынастарды білдіруі техникасының неше түрлі комбинациясын көрсетеді?
    
69. 
    Иероглиф принципі дегеніміз не?
    
70. 
    Фузиялық құбылысты; флективті тіл дегеніміз не?
    
71. 
    Супплетивизм құбылысы дегеніміз не?
    
72. 
    Славян жазуының графикалық неше түрі болған?
    
73. 
    Адамның биологиялық табиғаты; адамның морфологиялық типтерін қарастыруда тіл білімі қандай саламен байланысты?
    
74. 
    Тіл білімінің диалекті саласы қай ғылыммен тығыз байланысты?
    
75. 
    Консонанатты-дыбыстық таңбалар алғаш рет қандай жазуда пайда болды?
    
76. 
    Тілдерді формасы бар және формасыз тілдер деп топтастырған ғалым кім?
    

1. Атабай Б.А.Лингвистикалық ілімдер теориясы: оқу құралы. – Алматы, 2016.