-2015 жылдарға арналған Жамбыл облысы бойынша энергия өндіру балансы

Саладағы шығыстарды азайтудың екі бағытын атауға болады:

Жамбыл ГРЭС-інің өндірісін оңтайландыру және АЭС-тердің энергия жабдықтарын жаңарту есебінен электр энергиясының құнын төмендету;

Тұрғын үй-коммуналдық шүаруашылықтағы, қызметтер секторындағы, өнеркәсіптегі және ауыл шаруашылығындағы энергия тұтынудың, сондай-ақ халықтың тұрмыстық мұқтаждарға электр энергиясын тұтынуының үлес салмағын азайту.

Электр энергиясының құнын төмендету жөніндегі іс-шаралар республикалық деңгейде тиісті шешімдер, бағдарламалар, мемлекеттік реттеу және ынталандыру шаралары қабылданғаннан кейін нақтыланатын болады.

Қазіргі кезде Жамбыл ГРЭС-нің қуаттарын резервтік есебінде пайдалану варианты талқылануда, алайда шешім орта мерзімді перспективада тұтынудың нақтырақ болжамдарын және Қазақстанның солтүстігінен жеткеру көлемдері алынғаннан соң қабылданатын болады. АЭС энергия жабдықтарын жаңарту тарифтерді көтеруді немесе ерікті баға құрылымына көшуді талап етеді. Тарифті тұтынушылар энергия үнемдейтін технологиялар ендіргеннен және электр энергиясына жалпы шығыстар төмендегеннен кейін және осы үнемдеу есебінен инвестицияның өзін-өзі ақтауына қол жеткізуден соң көтеру мүмкіндігі талқылануда.

Жамбыл облысындағы тұтынылатын электр энергиясы жалпы көлемінің 20% тұтынушылардың барлық топтарына, ал 80% өнеркәсіпке, ауыл шаруашылығына және тұрғын үй коммуналдық шаруашылығына жұмсалады. Сондықтан осы екі бағыт облыстағы ЖӨӨ электр сыйымдылығын төмендетуге елеулі әсер етеді.

ЖӨӨ электр сыйымдылығын азайту Қазақстанның ЖӨӨ электр сыйымдылығын жылына 10% азайту бойынша мемлекеттік мақсатқа сәйкес келеді. Жамбыл облысының өз электр энергиясына тапшылығын ескере отырып ЖӨӨ электр сыйымдылығын азайтудың қолданыстағы әлеуеті тапшылықты 2020 жылға қарай айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді.

Электр сыйымдылығын азайту жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру 3 кезеңнен тұратын болады: бірінші кезеңде бастаманы іске асырудың қажетті алғышарттары жасалады, екінші кезеңде қызмет көрсету секторындағы және электр энергиясын тұрмыстық қолданудағы электр сыйымдылығын қысқартуға мүмкіндік беретін технологияларды ауқымды түрде ендіру басталады. Үшінші кезеңде өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында және ТКШ энергияны үнемдеу технологияларын ендіру жоспарланған. Бұл секторлардың әлеуеті жоғары, алайда бұл бағыттар іске асырылуы бойынша қызметтер көрсету секторымен салыстырғанда күрделі болып табылады және үлкен дайындықты қажет етеді.

Өнеркәсіптегі, ТКШ және тұрмыстық қолданудағы энергия үнемдеу әлеуеті 35-тен 40% құрайды. Яғни энергия үнемдеу әлеуеті жоғары Талас ауданы (химия өнеркәсібі), Тараз қаласы (машина жасау, химия өнеркәсібі және халықтың 30%) және Қордай ауданы (машина жасау) болып табылады.

Электр энергиясын есептеудің автоматтандырылған жүйесін ендіру жұмыстары жүргізілуде. Бұл жүйені ендіру - энергия үнемдеудегі тағы бір маңызды қадам.

Бағдарламамен 220 мыңға жуық тұтынушыларды қамту жоспарлануда, бұл ретте қондырғыларды ауыстыру тегін жүргізіледі.

Облыстың ресурстық әлеуетін алдын ала зерттеулер нәтижелері облыста үлкен әлеуетке гидроэнергетика, сонан соң жел энергиясы, күн энергетикасы және биомассалар энергиясы ие екендігін көрсетті.

Алайда баламалы электр энергиясы әзірге дәстүрлі шикізат көздерінен алынатын электр энергиясымен бәсекеге түсе алмайды. Бұдан басқа, республикада өз шикізат базасының болуы бұл бағыттарды жеке инвесторлар үшін тартымсыз етеді. Осыған байланысты баламалы энергетиканы дамыту мемлекеттің қолдауынсыз мүмкін емес. «ҚЭК (қалпына келтірілетін электр көздері) пайдалануды қолдау туралы» ҚР Заңында баламалы электр энергиясын магистралдық желілерде 100% және тарату желілерінде 50% көлемде өткеруге кепілдік беретін механизм бекітілген. Нәтижесінде баламалы электр энергиясының әлеуетті көлемі 172 МВт шамасында бағаланады, оның ішінде республикалық деңгейде мақұлданған қуаты 16-дан 42 МВт құрайтын Қордай ауданында жел электр станциясын құру жөніндегі жобаны және электр станциялардың басқа түрлерімен салыстырғанда гидроэлектрстанцияларын құрудың жоғары экономикалық мақсатқа сайлығын есептегенде жел электр станциясының үлесіне 32%-дан және гидроэлектрстанцияларына 68%-дан келеді.

ҚЭК дамыту мақсатында Жамбыл облысында әкімдікпен әлеуетті инвесторларды тарту бойынша жұмыс жүргізілуде. Атап айтқанда әкімдік Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес ҚЭК объектілерін орналастыру үшін бос жер телімдерін ұсынады.

- 2010 жылдың желтоқсан айында «Ремкострой» ЖШС компаниясы Меркі ауданының Меркі өзенінде қуаты 1,5 МВт №3 гидроэлектр станциясы, 2010 жылы іске асырды;

Сонымен қатар, қалпына келтірілетін электр энергиясы көздерінің құрылысы жоспарлануда:

- Шу ауданының Тасөткел су қоймасында қуаты 9,2 МВт гидроэлектр станциясы, 2012 жылы іске асырылады;

- Қордай ауданындағы қуаты 1,5 МВт жел электр станциясы, 2014 жылы іске асырылады.

Биостанциялар экономикалық тиімді болып табылады, мемлекеттің қолдауын қажет етпейді, алайда олардың әлеуеті тым аз және жылына 20,0 млн. кВтч электр энергиясы. Биостанциялардың мөлшері үлкен емес, электр энергиясын тұрмыстық қатты қалдықтардан және мал шаруашылығы қалдықтарынан өндіреді және көбінесе ауыл шаруашылығы өндірушілерінің мұқтажы үшін қажет. Мұндай станциялар Жамбыл ауданында және мал шаруашылығы дамыған Шу, Байзақ, Талас, Жуалы аудандарында даму алуы мүмкін.

Жалпы баламалы энергетиканы дамыту «ҚЭК пайдалануды қолдау туралы» ҚР Заңында бекітілген мемлекеттік саясатқа сәйкес келеді, ЖГРЭС-тің жұмыстан босаған персоналын жұмыспен қамтамасыз етуге, сондай-ақ атмосфераға зиянды заттардың қалдықтарын тастауды қысқартуға мүмкіндік береді.

Бұл бастаманы іске асыруды қазіргі кезде ҚЭК дамытумен айналысып отырған «Жамбыл гидроэнерго» МКК базасында жүзеге асыру көзделіп отыр.

Осы бағдарлама шеңберінде картаны модернизациялау және мекен-жайы бойынша іздестіру, бағыт салу сияқты жаңа мүмкіндіктер енгізу жоспарланған.

Электрондық карта қала инфрақұрылымы объектілерінің бірнеше бөлігін көрсетуі тиіс.

«Ауыл әкімі» АЖ ауыл Әкімінің өндірістік үрдістерін автоматтандыруға арналған.

Бұл жүйе «корпоративтік, электрондық құжат айналымы,» «РН и ОН» АЖ мен, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің, Қорғаныс министрлігінің ақпараттық жүйелерімен бірігуі тиіс.

Шина Жамбыл облысы әкімдігінің қолданыстағы өңірлік жүйелерін бір нүктеге біріктіріп, сервистерді жариялауды қамтамасыз етуі және «электронды үкімет» шлюзінің кіші жүйесі Өңірлік шлюз арқылы «Электронды үкіметтің» құрамындағы компоненттерімен өзара іс қимыл жасауы қажет.

ЖАО информациялық жүйелерін өңірлік шлюзбен біріктіру мыналарды қатамасыз етеді:

1. «Электронды үкімет» шлюзіне қосылған мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінен мәліметтер алу.

Жүйе жергілікті атқарушы органдардың қызмет көрсетулерін ақпараттық қызмет көрсетуге арналған.

Жүйе келесі міндеттерді шешуі тиіс:

Call – center жоғары жүктемелігі жағдайларында клиенттік жүгінімдерді жедел тіркеу;

диспетчерлер, орындаушылар және сыртқы ұйымдар арасындағы клиенттік жүгінімдердің берілуін қадағалау;

консультациялық көмек көрсетудің жалпы үрдісін үйлестіру;

әрбір клиенттік жүгінімге қызмет көрсету тарихын жүргізу;

жүгінімдердің статистикасын талдау және созылмалы поблемаларды анықтау.

Қызметтерді тұтынушылардың біріңғай тұлғалық шотты жүргізуі;

Транзакциялар жүргізу.
2. Облыс әкімдігінің ақпараттық –талдау жүйесін дамыту.

Басқарманың ақпараттық талдау жүйесін дамытудың мақсаттары мыналар болып табылады:

Жамбыл облысы әкімі аппараты қызметкерлерінің еңбек өнімділігін және тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін берілген өлшемдер бойынша талдау ақпаратын өңдеу, жинақтау және беру процестерін барынша автоматтандыру.
Ахуалдық орталықты ашу. Өткізілу мақсаты ТИС жүйелерді, графикалық индикаторларды, кестелер мен диаграммаларды қолдана отырып қолайлы түрде есептер беру үшін мәліметтерді өңдеу механизмін жасау болып табылады.
ЭҚА дамыту – жоба екі құрамадас бөліктен тұрады, бұл облыс аппаратындағы ведомстволық құжат айналымның қолдыныстағы жүйесін қолдау және облыстың барлық жергілікті атқарушы органдары ішіндегі құжат айналымының ведомстволық деңгейін ендіру.
Аудандық және ауылдық деңгейіндегі Бірыңғай көлік желісі (БКЖ). Жамбыл облысы мемлекеттік мекемелерінің БКЖ құжатттарымен ақпарттық алмасуды, әкім аппартының және қала аумағында орналасқан облыстық басқармалардың ақпарат ресурстарына қолжетімділікті қамтамасыз ететін телекоммуникациялық инфрақұрлым болып табылады. Бүгінгі күні мемлекеттік органдарға келесі қызметтер тізбесін ұсынуға қабілетті тиімді және қажетті инфрақұрылым жасау үшін қорғалған байланыс каналдарын аудандық деңгейге дейін кеңейту қажеттігі туындады:

бірыңғай қорғаныс және қауіпсіздік саясаты:

мемлекеттік органдардың қолданыстағы ведомостволық ақпарттық жүйелерін интеграциялау.

Халықтың және бизнес-құрылымдардың жергілікті атқарушы органдардың ресурстарына қауіпсіз қолжетімділігін қамтамсыз ету.

Мемлекеттік мекемелердің Интернет ресурстарына қауіпсіз қолжетімділігін қамтамасыз ету;

Облыстың мемлекеттік мекемелері үшін ведомстволық байланыс жүйелерін салуға шығыстарды азайту;

Мәліметтерді беру қызметіне шығыстарды азайту.
Жұмылдыру үкіметі қызметтерін дамыту.

Жұмылдыру байланысы құралдарымен жұмыс істеу үшін қосымша жабдық сатып алуды, сондай-ақ қолданыстағы жүйелерді бейімдеуді және жаңаларын құруды көздейді.

Жергілікті атқарушы органдар жүйелерін дамыту шеңберінде электрондық форматта мемлекеттік қызметтер көрсету үшін қосымша серверлік жабдық сатып алынады және қолданыстағысы жаңартылады.

ЖАО мемлекеттік қызметтерін автоматтандыру екі жол арқылы қамтамасыз етіледі:

Жамбыл облысы әкімдігі әзірлеген ақпараттық жүйелер есебінен;

Қызметттер көрсету процесіне қатысатын «электрондық үкімет» шлюзінің кіші жүйесі ретінде,«Өңірлік шлюз»АЖ кіші жүйесі ретінде ЖАО қызметкерінің автоматтандырылған жұмыс орны есебінен.