БАҒдарламасы өскемен қ., 2014 жыл 1 Паспорт

2.2.3.4. Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы

Өңірдің инфрақұрылымдық кешені электрмен қамту, сумен қамтамасыз ету, жылумен қамтамасыз ету, су бұру, жол саласы, көлік, телекоммуникация, пошта байланысы және абаттандыруду салаларымен ұсынылған.

Өңірдің инфрақұрылымдық кешенінің дамуы аталған қызметтерде экономика және халық қажеттілігін қамтамасыз етуге бағытталатын болады.

Сумен қамту.

Өңірдегі 776 елді мекеннің 316-сы орталықтандырылған сумен қамтылған: 10 қала, 3 кент және 303 ауыл (84%). Жергілікті көздерден сумен қамту 16 % тұрғынды қамтитын 457 елді мекенде жүзеге асырылады, тасып жеткізілетін суды 0,1% тұрғынды қамтитын 3 елді мекен пайдаланады.

13 қала, қала типіндегі кенттер тұрғындарын орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету 96,7%-ды құрайды, қала тұрғындарының 3,3%-ы суды жергілікті көздерден алады.

Ауылды сумен қамту жүйесінде тұрғындардың 65,1%-ы орталықтандырылған сумен қамтылған, тұрғындардың 34,8 %-ы жер асты және беткі су көздерінің суын қолданады, сонымен қатар 0,1 % тасып жеткізілетін суды пайдаланады. 586 адам тұратын 3 елді мекенге су тасып жеткізетін ұйымдардың есебінен жүзеге асырылады.

2011-2013 жылдары (22 кесте) қала тұрғындарының орталықтандырылған су құбырының суымен қамтамасыз етілуі 0,13 %-ға өсті және 2014 жылдың 1 қаңтарына 96,7 %-ды, ауылдарды қамту 8,1%-ға өсіп, 39,7%-ды құрады.

Облыстың тұрғындарын орталықтандырылған сумен қамтуды қамтамасыз ету және 2011-2013 жылдардағы желілердің ұзындығы туралы ақпарат

Облыс тұрғындарын коммуналдық-тұрмыстық сумен қамту жүйесінде 3933,2 км су құбыры бар (оның ішінде қалаларда 60,0% - 2361,5 км). Желілер қанағаттанарлықсыз жағдайда болғандықтан желілердегі судың үлкен көлемі шығынға ұшырайды, желілерде су шығындарының көп мөлшері және халықтың суды тұтынуының үлес мөлшері артады.

«Су құбыры желілеріндегі апаттар саны» көрсеткіші жоспарлық мәні асып, 1385 жоспарымен 1839 апатты құрады.

Желілердегі апаттар мен шығындар санын азайту үшін су құбыры желілерін салу, қайта жаңарту, күрделі жөндеу бойынша іс-шаралар қарастырылған.

2015 жылға дейін ауылдық сумен қамту бойынша 67 жобаны, қалалық сумен қамту бойынша 20 жобаны және су тарту жүйелерін салу мен қайта жаңартуға бағытталған 12 жобаны іске асыру жоспарланған. Барлығын қосқанда 684,5 км желі салынып, жөнделетін болады.

230 су құбыры имараттарына 37 коммуналдық кәсіпорын, 77 жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, шару қожалығы, жеке кәсіпкерлер және 33 ауылдық әкімдігі қызмет көрсетіп, пайдаланады. Бүгінде пайдалануға берілген және салынған ауыз сумен қамту объектілерін пайдалануды қамтамасыз ету бойынша проблемалар бар.

Сумен қамту қызметтерінің тарифтері облыс бойынша 2013 жылы шаршы метрі 7,24 теңгеден 294,37 теңгеге дейін түрленді.

Қазақстан Респубилкасы Үкіметінің 2011 жылғы 24 мамырдағы № 570 қаулысымен бекітілген қолданыстағы 2011-2020 жылдарға арналған «Ақ бұлақ» бағдарламасының аясында 2011-2013 жылдары бюджет қаражатынан – 19,8 млрд. теңге, оның ішінде республикалық бюджеттен – 16,9 млрд. теңге, жергілікті бюджеттен 2,9 млрд. теңге игерілді.

Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде 55 ауылда тұратын 32,6 мыңнан астам адам орталықтандырылған сумен қамтуға алғаш рет қол жеткізді.
23 кесте

2011-2020 жылдары «Ақ бұлақ» бағдарламасының аясында бюджеттің игерілген қаражаты көлемінің өзгеру динамикасы

Жер асты сулары сумен қамту көздері болып табылғандықтан, жер асты суларының орындары мен қорлары барланып, бекітілуі қажет. 2006-2012 жылдары 173 елді мекенде қорларды бекіту жұмыстары жүргізілуде, қосымша 2013 жылы 87 елді мекенде жұмыстар басталды.

Саланың даму жағдайына SWOT талдау:

Күшті жақтары:

1) жер асты тұщы су қорының жеткілікті деңгейі;

2) ауыз суға аса қажетсіну;

3) сумен қамтудың қолданыстағы жүйелерінің бар болуы;

4) халықтың сапалы ауыз суға қол жеткізу көрсеткішін 80 %-ға дейін жеткізу;

5) пайдаланудың қолданыстағы қызметінің бар болуы.

Әлсіз жақтары:

1) қолда бар жер асты тұщы су қорын жеткіліксіз пайдалану;

2) сумен қамту объектілері мен желілерінің аса тозуының және осының салдарынан апаттардың, жоғалтулардың, ауыз су сапасының төмен деңгейінің болуы;

3) негізгі өндірістік қорлардың ескіру процесі жаңартудан гөрі аса жылдам қарқынмен өтуде;

4) сумен қамту жүйелерінің жаңаларын салу мен қолданыстағыларын қайта жаңартуға мемлекеттік және жеке инвестициялардың жетіспеушілігі;

5) инфекциялық аурулардың туындау қауіптілігі;

6) берілетін судың сапасын бақылауды жүзеге асыратын лабораториялардың көптеген аудандарда болмауы;

7) ауылдық елді мекендерде сумен қамту және су тарту кәсіпорындарының жеткіліксіз дамуы.

Мүмкіндіктер:

1) жер асты тұщы суларының жаңа кен орындарын игеру;

2) халықтың сапалы ауыз суымен қамтылуы;

3) сумен қамту жүйелерінің техникалық жай-күйінің жақсаруы, су тазарту және су дайындауға шығынның ұлғаюы;

4) замануи тиімді технологияларды қолдану мүмкіндігі;

5) пайдалану қызметін материалдық-техникалық базаны жарақтандыру жолымен жетілдіру.

Қауіптер:

1) ұңғымаларды пайдалану режімінің бұзылу нәтижесінде жер асты су көздері сапасының төмендеуі, иесіз гидрогеологиялық ұңғымалардың көп мөлшерде болуы, жер асты суының техногендік ластануы;

2)табиғи тозудың салдарынан жабдықтың жұмыс істемей қалуы, қоршаған ортаға теріс әсер ету тәуекелі;

3) сумен қамту объектілерінің ұзақ мерзім пайдаланудың нәтижесінде қалыптасқан қанағаттанарлықсыз техникалық жай-күйі;

4) халықтың денсаулығының нашарлауына әкелетін су дайындаудың ескірген технологиясы қолданылады;

5) апаттың көбеюі, тәуліктік судың болмауы.

Жылумен қамту.

Өңірде 3 аса үлкен көмір кеніші бар – Қаражыра, Майқұба және Кендірлік. Қазып алынатын қатты отын өңірдің ішкі сұранысын ғана қамтамасыз етіп қоймай, республиканың басқа да облыстарына жіберіледі және республика аумағынан тыс жерлерге де экспортқа жіберіледі.

Облыс аумағында 5 жылу электр станциясы орналасқан – Өскемен, Семей, Риддер қалаларының тұтынушыларын жылумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін Өскемен ЖЭО, Согра ЖЭО, Риддер ЖЭО, Семей қаласындағы ЖЭО-1 және ЖЭО-2.

Облыс аумағында жылу желілерінің жалпы ұзындығы – 1338 км. Қуаты 100 Гкал қазандықтар саны 665 дана. Қазандықтардың негізгі бөлігі қатты отынмен жұмыс істейді, тозудың орташа шамасы 70 % құрайды. Көмірді тұтынушыға дейін тасымалдау шығыстарының ұлғаюына байланысты соңғы уақытта оның соңғы бағасы өскен. Бұл жағдай облыс тұтынушыларының жылумен қамту әдістерін қайта қарауды талап етеді, яғни жаңа технологиялар енгізу жолымен.

Статистикалық мәліметтер бойынша 1086,3 км жылумен қамту желілерінің жалпы ұзындығынан 207,9 км (жалпы ұзындықтан 19,1%) ескі деп танылған, 324,1 км немесе 29,8% ауыстыруды талап етеді, 30,6 км іс жүзінде ауыстырылды, бұл қажеттіліктен 9% құрайды. Осыған орай, бу және жылу желілерінде апаттылық жоғарылайды. 2013 жылы «Бу және жылу желілеріндегі апат саны» көрсеткіші орындалған жоқ. Апат саны жоспарлы мәннен (250) асты және 367 апатты құрады.

Жылу желілерінде апат санын азайту үшін жылу желілерінде және қазандықтарда жылыту маусымына дайындық шеңберінде жылдық жөндеу жұмыстары өткізіледі. Жылумен қамтушыұйымдарда апаттарды жою үшін көшпелі бригадалар ұйымдастырылған, қажетті жабдықтармен қамтамасыз етілген.

Ауылдық елді мекендерде әлеуметітк мәдени тұрмыс нысандарын жылумен қамтуды ұсақ қазандықтар қамтамасыз етеді, олар қатты отынмен мен және электр энергиясымен жұмыс істейді. Қазандықтардың көбі қатты тозған.

Бүгінгі күні өңірде жылумен қамту желілерінің тозуы орташа алғанда 54%, соның ішінде:

- жылумен қамту – 55%;

- сумен қамту – 48%;

- электрмен қамту – 60%.

нормативті шығындар құрайды:

- жылумен қамту – 18,5%;

- сумен қамту – 19%;

- электрмен қамту – 11%.

Бұл ретте өңірде нормативтен артық шығындар жоқ.

Аталған көрсеткіштер негізінен «Электроэнергетикасы туралы» және «Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы» Қазақстан Республикасы заңдарына сәйкес табиғи монополиялар субъектілерінің (ТМС) инвестициялық бағдарламаларын орындау есебінен қол жеткізілді.

Статистикалық мәліметтер бойынша облыстың жылумен қамту кәсіпорындарымен барлығы 2013 жылы 11129,5 мың Гкал жылу энергиясы өндірілген, оның ішінде жылу электр станцияларымен – 4571,4 мың Гкал, қазандықтармен – 3379,4 мың Гкал. 2012 жылмен салыстырғанда өндіру 1329,5 мың Гкал көбейді, бұл бұл жаңадан қосылған тұрғын үй, өндірістік және шаруашылық-тұрмыстық объектілер санының өсуімен байланысты. жылу энергиясын жіберу 2013 жылы 8430,3 мың Гкал құрады.

Энергиясын тұтыну құрылымында тұрғындардың үлесіне – 38%, ұйымдардың коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктері – 15%, кәсіпорындардың өндірістік қажеттіліктері – 21%, басқа кәсіпорындар (алып қайта сатушылар) – 30% болып келеді.

2010-2013 жылдарға тұтынушыларға жылу энергиясын бостау көлемінің өзгеру динамикасы біраз ауытқуларды қоспағанда жалпы тұрақты болып тұр (2010 жыл – 9794,7 мың Гкал, 2011 жыл – 9533,7 мың Гкал, 2012 жыл – 9800 мың Гкал, 2013 жыл – 7953,2 мың Гкал).

Бұдан басқа, облыста заманауй энегрия үнемдеу технологиясын енгізу тәжірибесі жүзеге асырылды, атап айтқанда жылу сорғыш қондырғыларынан Прапорщиков кентінің Киров ОМ ТНУ жобасы іске асырылады.

Жүргізілген талдаудың негізінде өңірдің жылумен қаму саласының дамуын ұстайтын келесі негізгі проблемалар анықталды. Жылу көздерінің, магистральді және квартал ішілік желілерінің энергетиклық және қазандық құралдарының қатты тозуының проблемалары ТЭО құралдарының және қазандықтарының тозуына, жылу көздерінің энергетикалық құралдарын жңартуға және жаңалауға инвестиция көлемінің аздығымен байланысты. Семей қаласының жылу көздері қатты қауіпті тудырады. Өткен жылу кезеңінде көрсетілгендей Семей қаласының жылумен жабдықтау жүйесі әсіресе қаланың сол жағалау бөлігі қатты қиындықтарға душар болған. Сол жағалаудың негізгі жылу көздері ТЭО-1 және РК-1 қайта жаңғырту және жаңалау бойынша жұмыстарды міндетті және дереу жүргізуді талап етеді, өйткені аталған жылу көздерінің барлық қазандық агрегаттары өзінің қызмет ету мерзімін жойған, олардың тозу деңгейі нашар ретінде бағаланады және 70-93% құрайды.

Тарифтерді талдаған кезде, тариф тапшылығының негізгі үлесі «электроэнергия» шығын бабы бойынша қалыптасады. Өйткені, шығындар сметасына электроэнергия бойынша ескі тарифтер салынады. Электроэнергияға жаңа тарифтерді бекіткен кезден бастап жыл, ыстық сумен қамтамасыз ету, сумен қамтамасыз ету бойынша тарифтер қалыптаса бастайтын болады.

Бүгінгі күні қуаты 100 Гкал жылу көзі бар мемлекеттік жылумен қамту кәсіпорындар шығынды болып табылады: Семей қ. «Жылукоммунэнерго» МКК, Курчатов қ. «КМЭП» МКК, Зырян қ. «Жылу орталық» МК, Серебрянск қ. «Бухтарма Инфрасервис» КМК, Глубокое к. «Жылуэнергия» МКК және Катонқарағай ауданы Үлкен Нарын а. «Нарын» МКК.

Ұзақ мерзімді инвестициялық ресурстардың кәсіпорындар үшін коммуналдық саласында дағдарыс жағдайы бойынша тағы да бір себеп қол жетпестік болады. Нәтиже бойынша, коммуналдық кәсіпорындар қайта құру және тарифтерді елеусіз өсіруге коммуналдық инфрақұрылым объектілерін жаңғырту бойынша жобаны жүзеге асыру мүмкіндіктері жоқ.

Ұзақ мерзімге инвестициалық және қарыз қаражатын жұмылдыру коммуналдық инфрақұрылым объектілерін жаңғырту есебінен кәсіпорындарға коммуналдық қызмет көрсету шығының төмендету мүмкіндігі болар еді және инвестицияның өтелімділігі, тарифтерді елеусіз өсіруге несиенің қайтарымдылығы қамтамасыз етілсін.

Инвестициялардың коммуналдық кешені салынған қайтаруға әсер ететін, негізгі факторлар қызмет көрсетуге тариф құру жүйесі және төлем тұтынушылардың қабілеттілігі болады.

Берілген мерзімде инвестицияны қайтару камтамасыз еталмайтын жағдайда, тұтынушылардың төлемдерін, инвестицициялық қызмет субъектілерінің көмекқаржы түрі қарастырылу керек. Оларға қатысады:

• 
  салықтар және бюджетке салықтың төлеу мерзімін өзгерту бойынша қосымша жеңілдіктер;
  
• 
  бюджеттік несиелер;
  
• 
  тартылған несие бойынша пайыздық мөлшерлемені қаражаттандыру;
  
• 
  міндеттерді орындауды кепілмен қамтамасыз ету;
  
• 
  инвестициялық жобаларды жүзеге асыруға қаржыландыру үшін көмекқаржы;
  
• 
  бюджеттік инвестициялар;
  
• 
  жерді және жылжымайтын мүлікті жалға алуға жеңілдік тәртібін орнату;
  
• 
  энергия үнемдеу және энергия тиімді технологияларды енгізу бойынша іс-шараларды ынталандыру.
  

Күшті жақтары:

1. 
   облыстың жылу көздерімен жылу энергиясын өндірудің өсуі;
   
2. 
   облыстың ЖЭО-лары мен қазандықтарына арзан отын көздері болып табылатын көмір кен орындарының облыста бар болуы;
   

1. 
   Семей, Курчатов, Зырян, Риддер қалаларындағы, Глубокое кентіндегі жылумен қамтудың сапасыз қызметтері;
   
2. 
   жылумен қамтамасыз ететін желілердің 17,8 %-ы ауыстыруды талап етеді.
   

жылумен қамтамасыз етудің дәстүрлі емес көздерін дамыту песпективалары.

Қауіптер:

1. 
   ЖЭО орнатылған және мүмкіндігі бар қуаттарының көптеп төмендеуінің болуы, қазандықтар қуаттылықтарының істен шығуы, жылу көздері агрегаттарының негізгі қорлардың тозуының жоғары деңгейде болуына байланысты апаттық жөндеуде тұрып қалуы;
   
2. 
   бәсекелестік ортаның дамымауы.
   
3. 
   жылу желілерінің жылу көздерінің, магистральдік және ішкі кварталдық энергетикалық және қазандық құралдарының қатты тозуы;
   
4. 
   жылу энергиясын жоғалтудың жоғары деңгейі.
   

Су бұру.

70-жылдары салынған тазарту имараттары өздерінің пайдалану ресурстарын орындаған, имараттардың жобалық қуаты жеткіліксіз, соның салдарынан толық тазартылмаған шаруашылық-тұрмыстық, өнеркәсіптік және нөсер сулары Ертіске төгіледі.

Қалалық су каналдарының басты бір проблемасы өнеркәсіптік кәсіпорындардың 2 және 3 токситтік сыныбының ауыр металдармен: қорғасын, мырыш, никель, темір, мышьяк, бериллий, сынаппен және т.б. ластанған суларды ағызуы болып отыр.

Тазарту имараттар кешені шаруашылық-тұрмыстық ағынды суларын тазартуға арналғандықтан, өнеркәсіптік ағындалар түскен кезде табиғи тазарту қиынға соғады (микрофлора өледі), қоршаған ортаға зиян келеді. Қалалық су каналдарымен балық шаруашылығына арналған су қоймасы болып табылатын Ертіс өзеніне ластаушы заттарды тастағаны үшін айып салынады.

Әсіресе кіші қалалар мен аудан орталықтарында қиын жағдайлар қалыптасқан. Елді мекендердің тазарту имараттары қатардан шығып қалады. Нәтижесінде нормативті техникалық жоғалтулардың орташа деңгейі облыстың су шаруашылық жүйелерінде шамамен 30-35%-ды құрайды.

Тазарту имараттарын сапалы пайдалану және олардың істен шығуына жол бермеу мақсатында канализациялық желілерді қайта жаңарту қажет.

Қазақстан Респубилкасы Үкіметінің 2011 жылғы 24 мамырдағы № 570 қаулысымен бекітілген 2011-2020 жылдарға арналған «Ақ бұлақ» бағдарламасы бойынша 2011-2013 жылдары Өскемен, Семей, Риддер, Курчатов қалалары, Глубокое ауданы Белоусовка кенті және Тарбағатай ауданы Ақсуат ауылындағы 13 жоба бойынша канализация жүйесін қалпына келтіру және қайта жаңартуға 4,97 млрд. теңге бөлінді және игерілді.

Канализациялық желілердің жалпы ұзындығы 1420,8 км, оның ішінде 475,9 км немесе 33,4% ауыстыруды қажет етеді, бұл апаттық жағдайларға әкеліп соғады. Мысалы 2012 жылғы 744 апатқа қарсы 2013 жылы канализация желілерінде 674 апат болған.

Облыс тұрғындарының су тарту қызметтерімен қамтылу деңгейі бір жылға 45% жоспарланған кезде 2013 жылы 35,2%-ды құрады (кесте 24).
Кесте 24

2011-2013 жылдары облыс тұрғындарының су тарту қызметтерімен

қамтылу деңгейі

		2011	2012	2013
Тұрғындарының су тарту қызметтерімен қамтылу деңгейі:	%	34,1	34,2	35,2
Канализация желілерін жөндеу	км	4	8,2	52,8
Тазарту имараттарын күрделі жөндеу	дана	0	2	2

Су тартуға қолданыстағы тарифтер технологияларды жаңартуға және қызмет көрсету сапасын арттыруға бағытталған кешенді жаңарту жүргізу шығындарын есепке алмайды, өйткені тарифтың структурасы мен пайданың инвестициясы көздерінің үлесі шамалы.

Сонымен, облыс бойынша 2013 жылға канализация қызметіне тарифтер куб метр үшін 5,6 теңгеден 162,4 теңгеге дейін түрленді. Сол кезде Су каналдарының есептері бойынша эксплуатациялық шығындарды жабуға жеткілікті тариф 20 теңгеден 190 теңгеге дейінгі деңгейде болуы керек.

Облыс тұрғындарын су тарту қызметтерімен қамтамасыз ету деңгейі 2013 жылы 35,2%-ды құрады.

Саланың даму жағдайына SWOT талдау:

Күшті жақтары:

1. 
   орталықтандырылған ауылдық елді мекендердің жалпы санынан тұрғындардың су тарту жүйесіне жету көрсеткіштеріне қол жеткізу – 15,3%;
   
2. 
   Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 24 мамырдағы №570 қаулысымен бекітілген 2011-2020 жылдарға арналған «Ақ бұлақ» бағдарламасының шеңберінде су тарту, тазарту имараттарын салу және қайта жаңғырту қарастырылған.
   

70 % канализациялық желі қанағаттанарлықсыз жай-күйде тұр және ауыстыруды талап етеді.

Мүмкіндіктер:

су тарту объектілерін, канализация жүйелерін, тазарту имараттары мен канализация желілерін салу және қайта жаңартудың инвестициялық жобаларын іске асыру тұрғындарды су тарту қызметтерімен қамту деңгейін ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Қауіптер:

су тарту объектілерін, канализация жүйелерін, тазарту имараттары мен канализация желілерін салу және қайта жаңарту жобаларының мемлекеттік бюджеттен жеткіліксіз қаржыландырылуы объектілерді пайдалануға беру мерзімін бұзуы және облыс халқының санитарлық-экологиялық аман-есендігіне кері әсерін тигізуі мүмкін.

Шығыс Қазақстан облысында орталық газбен қамту 6 қалада және 2 кентте бар. Сұйытылған газдың негізгі үлесі Павлодар мұнайөндеуші зауытынан жеткізіледі.

Сұйытылған газдың аккредиталған жеткізушілері: «Капан» ПКФ ЖШС (Өскемен қ.), «ШҚ Газ» ЖШС (Өскемен қ.), «Ертiс трансгаз» ЖШС (Семей), «Аманат газ» ЖШС (Семей).

Газ таратушы қондырғылар және халықты орталықтандырылдған газбен қамтамасыз ету ыдыстары бүгінгі күні қанағаттанарлықсыз техникалық жағдайда болып табылады.

Жалпы облыста 595 ГРУ бар, оның 420 жұмыс істемейді, ал 365 қалпына келтіруге және қайта куәләндіруге, 57 ГРУ демонтажға жатады.

Қалалар мен аудандар әкімдіктерінің ГРУ жөндеу жұмысы басталды. Мысалы Риддер және Ұлан ауданында ГРУ жөндеу бойынша оң мемлекеттік сараптама қорытындысы бар жобалау-сметалық құжаттама бар.

Қазіргі уақытта Шығыс Қазақстан облысы әкімдігі өңірді газдандыру мақсатында «Рубцовск – Өскемен» газ құбырын салу мүмкіндігін қарастыруда.

Газ құбырының жобалық ұзындығы шамамен 260 км, 2015 жылға дейін табиғи газды жыл сайын тұтыну 1,5 миллиард куб метр, 2017 жылға қарай 2,5 миллиард куб метрге жетеді. Жобаны іске асыру мерзімі қазақстан аумағында – екі жыл.

«Рубцовск – Өскемен» газ құбырын салу жобасын ҚР Мұнай және газ министрлігі қарастыруда.

Газ құбырын жобалау және салуды қаржыландыру мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде жүзеге асыру жоспарланған.

Газ құбырының ұсынылған трассасы Ресей Федерациясы шекарасынан Бородулиха ауданы Бородулиха кенті арқылы, Шемонаиха қаласы, Глубокое ауданы Глубокое кенті арқылы облыс орталығына өтеді (Бородулиха кентінен Семей қаласына таралумен).

Қазіргі уақытта Өскемен және Семей қааларының жылумен қамтуы жылуэлектрорталықтары арқылы жүзеге асырылады, олар қатты отынмен жұмыс істейді. Көмірдің негізгі көлемі Қаражыра көмір разрезіне жеткізіледі.

Жобада мыналар қарастырылған:

1) I кезеңде құрылысы жоспарланған Өскемен қ. ТЭЦ-2 және Семей қ. ТЭЦ-3 газ құбыры трассасында орналасқан жылу көздерін (Бородулиха, Шемонаиха және Глубокое аудандары) табиғи газ пайдалануға ауыстыру. Сондай-ақ негізгі зәкірлік тұтынушы өңірдегі металлургиялық және тау кен өндіру саласы кәсіпорындарының тапшылығын өтеу көзделген;

2) II кезеңде «Өскемен ТЭЦ» АҚ және Семей қ. «Теплокоммунэнерго» МКК жылу көздерін ауыстыру, бұл тұтынылатын қатты отыннан бас тартуға әкеледі.

I кезеңде 1 394 млн. м³ газ тұтыну жоспарланған, II кезеңде тұтыну 2 907 млн. м³ табиғи газға жетеді.

Қазандықтар мен жаңа ТЭЦ құрылыстарын жылу көзі ретінде табиғи газға ауыстыру атмосфераға зиянды заттардың тасталуын 31 мың тоннадан 3 мың тоннаға азайтуға (көмір күлі, күкірт диоксиді, азот және оксид көміртегі) әкеледі, бұл ластанудың 9 есе азаюына және өңірдегі экологиялық және әлеуметтік жағдайдың жақсаруына әкеледі.

2012 жылғы 8 желтоқсанда Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Респубилкасы арасында «Сарыбұлақ – Зимунай» газ құбырын салу және пайдалануда ынтымақтастық туралы келесім жасалды (бұдан әрі – Келісім). Келісімнің 7 бабына сәйкес Сарыбұлақ кенорнынан алынатын табиғи газдың жартысы Қазақстанның ішкі қажеттіліктері үшін жұмсалады, бұл ретте бұл шамамен 250 миллион куб метр табиғи газды жыл сайын құрайды.

Қазіргі уақытта Зайсан қ. және Зайсан ауданының 9 ауылдық елді мекенінде газ инфрақұрылымын салу бойынша нақты жұмыс жүргізілуде.

Газ шаруашылығы бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 сәуірдегі № 473 қаулысымен бекітілген Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын 2020 жылға дейін дамытудың салалық бағдарламасы аясында Қостанай-Көкшетау-Астана-Қарағанды магистралдық газ құбырын салу мәселесі қарастырылды және келешекте облыс бұл газ құбырын Шығыс Қазақстан облысының аумағында салу мәселесін түбегейлі қарастыратын болады.

Саланың дамуына SWOT- талдау:

Күшті жақтары:

облыстың газбен қамту ұйымдарын аккредитациялау Қазақстанның мұнайхимия зауыттарынан сұйытылған газды тұрақты бағада импорттауға мүмкіндік берді.

Әлсіз жақтары:

газ таратушы қондырғылардың, квартал іші желілерінің қанағаттанарлықсыз техникалық жағдайы тұрғындардың денсакулығы мен өміріне қаіп туғызады.

Мүмкіндіктер:

Сарыбұлақ газ кенорнын өндіру Зайсан және Тарбағатай аудандарының тұтынушыларын табиғи газбен қамтуға, және ҚХР мен Қазақстан Республикасы арасында үкіметаралық келісімге сәйкес сұйытылған газды Шығыс Қазақстан облысының ішкі нарқына жеткізуге мүмкіндік береді.

Қауіптер:

жаңа немесе қолданыстағы орталық газбен қамту жүйелерін салу немесе қалпына келтіру іс-шараларын жеткіліксіз қаржыландыру өңірді газбен қамту деңгейін сапалы деңгейге шығаруға мүмкіндік бермейді.
Тұрғын үй қоры

Шығыс Қазақстан облысында 5200 көппәтерлі тұрғын үй есептеледі, соның ішінде облыстық орталықта 1645 кондоминимум нысандары бар және Семей қаласында 1305 үйлер. Өңір аумағындағы үй құрылыстарынан 90 пайыздан астамы 20 жылдан астам пайдалану мерзіміне ие.

25 кесте

Үйлер саны	Пайдалану мерзімі	%
1643	50 жылдан астам	25
1352	50-40 жыл	26
1055	40-30 жыл	20
1040	30-20 жыл	20

Алдын ала жүргізілген зерттеу бүгінгі күні 3500 нысан жөндеуді қажет ететінін, ал 1661 тұрғын үй апаттық деп танылу үшін инструментальді зерттеуді талап ететінін көрсетті. Бір кондоминимум нысанын зерттеу құны 800 мың. Тенге құрайды. Қажетті қаржылық бекітумен республикалық деңгейде кондоминимум нысандарын инструментальді зерттеу бойынша бағдарлама әзрлеу мәселесін қарау қажет.

Тұрғын үй қорын пайдалану және ұстауды негізінен пәтерлердің жеке меншіктерінің кооперативті жүзеге асырады (бұдан әрі – ПЖК). Қазіргі уақытта өңір аумағында 371 ПЖК жұмыс істейді, соның ішінде қалаларда – 365 және аудандарда – 6.

Коммуналдық қызмет есебінің құралдарын сатып алу бойынша істер қанағаттанарлықсыз жағдайда. Есеп құралдары энергия ресурстарын үнемдеуіне қарамастан оларды енгізу көп жағдайда энергия тұтынуды азайтуға әкеледі. Бұл тұтынушылар өздерінің тұтынулары туралы нақты ақпарат ала бастайтынына негізделген, және нәтижесінде тұтынушылар табиғи түрде энергия ұнемдеуге көшеді. Сондықтан барлық энергия ресурстар есебінің құралдарын орнату және есептегіш көрсеткіштер бойынша энергия ресурстарын пайдалануға есепті ұйымдастыру мәселесі энергия ресурстарын тұтынудың тиімділігін арттырудың негізгі құралдарының бірі болып қала береді.

Бүгінгі күні тәжірибе жүзінде кондоминимум нысандарын басқарудың негізгі формасы болып табылатын ПЖК қызметіндегі аса ір проблема тұрғын үйдің күрделі жөндеуін жүзеге асыру болып табылады. Мезгілсіз және толық емес көлемде жүргізілген жөндеулердің нәтижесінде ғимараттың ескіру процессі жылдамдайды. Нәтижесінде үйді ұстау адал төлеушілер – ПЖК мүшелеріне жатады.

Жүргізілген талдау ПЖК бойынша пайдалану салымдарын жинаудың орта пайызы 70-80% құрайтынын көрсетеді, шамамен пәтер иелерінің 20% пайдалану шығындарын төлемейді.

Қазіргі уақытта КСК ғимарат пайдалануға енгізу және жөндеу бойынша жұмысы бақылаусыз қалып отыр. Көбінесе ғимаратты пайдалану ережесі қадағаланбайды, ұсақ ақаулар уақтылы жойылмайды, олар жылдар бойы қомақты шығындарды талап ететін апатты жағдайларға әкеледі.

Осыған орай, кондоминиум нысандарын басқарудың баламалы басқару нысандарын құру мақсатында басқарушы компания құру мәселесі пысықталуда, оның қызметі кондоминиум нысандарын ұстау және пайдалану бойынша қызметтер сапасын және тиімділігін жоғарылатуға және кондоминиум нысандарына қызмет көрсету саласында бәсекелес орта құруға мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 сәуірдегі № 473 қаулысымен бекітілген Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңартудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасының аясында 2011-2013 жылдары 203 көппәтерлі үй 2041,6 млн. тенге жалпы сомасына, 2014 жылы республикалық бюджеттен 589,0 млн.теңге бөлінді.

Кондомиумның ортақ мүлкін жөндеу термомодернизация элементтерін қамтиды, бұл ғимараттардың жылутехникалық сипаттамаларын жақсартуға мүмкіндік береді, бұл қабырғаларды, үйдің шатыры мен фасадын жылылау және жөндеу жұмыстарын жүргізу нәтижесінде қол жеткізіледі, ағымдағы жөндеу кезінде 10 пайызға дейін, күрделі жөндеу кезінде 30 пайызға дейін үнемдеуге қол жеткізіледі.

Кондомиум нысандарын жөндеу жобасын 2013-2015 жылдары іске асыру жөндеуді қажет ететін кондомиум нысандарын 69,7% дан 49,2% дейін азайтады, 2020 жылға дейін 3970 үйден 2600 жөндеу және үлесін 10% жеткізу жоспарланған.

Саланың даму жағдайына SWOT талдау:

Күшті жақтары:

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңартудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасының аясында көппәтерлі тұрғын үйлерді жөндеу жүргізіледі. 2020 жылға дейін жөндеуді қажет ететін үйлердің 10% үлесі күтіліп отыр.

Әлсіз жақтары:

кондоминимум нысандарының жалпы мүлкін ұстауда тұрғындардың нашар белсенділігі.

Мүмкіндіктер:

көппәтерлі тұрғын үйлерді жөндеу және терможаңарту бойынша жобаларды іске асыру кондоминимум нысандарының техникалық жағдайын және азаматтардың өмір сүру сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Қауіптер:

көппәтерлі тұрғын үйлерді жөндеу және терможаңарту бойынша жобаларды мемлекеттік бюджеттен жеткіліксіз қаржыландыру, сондай-ақ тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңартудың 2011-2012 жылдарға арналған бағдарламасына қатысу қажеттілігі туралы нашар түсініктеме жұмыс.

Облыс аумағында 5061,2 км көшелер мен жолдар, 421 га саябақтар, скверлер, алаңдар, аулалар, 2227 тұрғын үй кондоминиумдарының аулалары, 296 ескерткіштер мен қатты тұрмыстық қалдықтарды пайдалануға арналған арнаулы 350 орындар бар.

Облыстың елді мекендерінің санитарлық жағдайын қалпында ұстап тұру және көріктендіру деңгейін көтеру, күзгі және көктемгі кезеңде тұрғындардың санитарлық-эпидемиологиялық амандығын қамтамасыз ету үшін жыл сайын аумақтарды көріктендіру мен көгалдандыру бойынша іс-шаралар жүргізіледі, соған сәйкес көшелер мен жолдарды, саябақтар, алаңдар, тұрғын үйлер аулаларын, мектептер мен мәдениет мекемелерінің аумақтарын тазалау бойынша жұмыстар жүргізіледі. Қатты тұрмыстық қалдықтарды пайдаланатын орындар қанағаттанарлық жағдайға келтіріліп, рұқсат берілмеген қоқыс төгу орындарын жою, көгалдандыру бойынша жұмыстар жүргізіледі.

Жыл сайын облыс бойынша 140 мың ағаш көшеті, 40 мың погон метр бұталар және 50 мың шаршы метр гүлзар отырғызылады.

Елді мекендерді көріктендіру бойынша жұмыстарды жүргізуге жергілікті бюджеттен 2010 жылдан 2013 жылға дейін 2984 млн. теңге бөлініп, толық игерілді.

Қаржыландыру нәтижесінде 2227 аула аумағының 286-інде көріктендіру бойынша жұмыстар жүргізілді. 653 мың ағаш көшеті, 287 мың погон метр бұта, 345 мың шаршы метр гүлзар отырғызылды.

Алайда шешілмеген проблемалар қалады.

Көп пәтерлі тұрғын үй қорының аула аумақтарының 40%-ы балалар мен спорттық алаңдар салуды, ескі ағаштарды кесіп, шығаруға, жасыл көшеттерге түгендеу жүргізуді қажет етеді Көгалмен жабылған алаңдардың азаюына байланысты елді мекендерді көгалдандыру бойынша жұмыстарды жалғастыру қажет.

Аумақтарды көріктендіру және көгалдандыру конкурстарын өткізу үшін облыстық бюджеттен жыл сайын қаражаттың бөлінуін қарастыру қажет. Аудандар үшін көріктендірудің проблемалы мәселелерінің бірі ол қатты-тұрмыстық қалдықтарға арналған орынды ұстау болып табылады. Қоқыстар экологиялық кодекстің талаптарына сәйкес келмейтін және қатты-тұрмыстық қалдықтар полигонының статусы жоқ ұйымдастырылмаған қоқыс тастайтын жерлерге төгіледі. Қатты-тұрмыстық қалдықтарды жинап, шығаратын мамандандырылған кәсіпорындар жетіспейді.

Саланың даму жағдайына SWOT-талдау:

Күшті жақтары:

аумақтарды көріктендіру мен көгалдандыру бойынша жыл сайын іс-шаралар жүргізу, соған сәйкес көшелер мен жолдарды, саябақтар, алаңдар, тұрғын үйлер аулаларын, мектептер мен мәдениет мекемелерінің аумақтарын тазалау бойынша жұмыстар жүргізіледі.

Әлсіз жақтары:

аумақтарды көріктендіру мен көгалдандыру іс-шараларының жеткіліксіз қаржыландырылуы.

Мүмкіндіктер:

аумақтарды көріктендіру, қасбеттерді, аула аумақтарын, скверлерді, саябақтарды және т.б. жөндеу бойынша мемлекеттік-жеке меншік серіктестігінің болашағы.

Қауіптер:

облыс елді мекендерінің қанағаттанарлықсыз санитарлық-эпидемиологиялық жай-күйі, тұрғын қорының, көріктендіру элементтерінің тез тозуы, жабындардың, қасбеттердің қанағаттанарлықсыз жай-күйі, елді мекендердің келісімсіз келбеті.

4. 
   
   жүктеу/скачать 10.15 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: