Үлестіру материалы (қажет жағдайда)

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

2. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

3. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

4. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины

и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

5. Большая медицинская энциклопедия, том 14.

Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.)

1. Көне Шумер медицинасы

2.Кәсіби Медицинаға, көне Вавилон дінінің ықпалы, астралогия дәрігерліктің аспекті.

3. Көне Вавилон кәсіби медицинаның ерекшеліктері, зерделеу көздері.

4. Ежелгі Мысырдың діни медицинасы және оның кәсіби медицинаға әсері.

5. Ежелгі Мысырдың кәсіби медицинасының ерекшеліктері.

6. Ежелгі Үндістанның Харапп өркениеті және осы кезеңдегі медицинаның қалпы.

7. Классикалық кезеңдегі Ежелгі Үндістанның кәсіби медицинасы.

8. Көне Қытай материалисттік философиясы және оның Ежелгі Қытай медицинасына ықпалы.

9. Ежелгі Қытайдағы ауруларды диагностикалау ерекшеліктері, зерделеу көздері.

10. Ежелгі Қытайдағы дәрілік, инструменталдық және мануалдық тәсілдері.

Тақырып 2. АНТИКАЛЫҚ ЖЕРОРТА ТЕҢІЗ ЖАҒАЛАУЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТЕР МЕДИЦИНАСЫ

Мақсаты: Жерорта теңіз жағалауындағы мемлекеттер, Көне Греция, Көне Рим мәдениеттері мен медицинадағы жетістіктерін оқып білу.

Оқыту міндеттері:

• 
  Көне Рим медицинасымен танысу: медициналық іс, санитария ісін ұйымдастыру. Әскери медицинаның пайда болуы. Медициналық білім жиынтығының дамуы.
  
• 
  Гален және оның зердеулері.
  

Сұрақтар бойынша кеңес беру. Реферат тақырыптары бойынша сұрақтарды талдау. Кестелер мен сызбалар құру. Тесттік және бақылау тапсырмаларымен жұмыс жасау.

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. Бородулин В. И. История клинической медицины: от истоков до середины 19-го века : лекции :

учебник / В. И. Бородулин; Моск. мед. акад. им. И. М. Сеченова. – М. : Медицина, 2008. – 178 с.

2.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х.История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана.-Алматы, 2004г.- 173 с.

3.Лисицын Ю. П. История медицины: учебник / Ю. П. Лисицын. – 2-е изд., перераб. и доп. – М. : ГЭОТАР-Медиа, 2011.–393с.

4.Сорокина Т.С. История медицины М., 2006, 560 с.

5. Сорокина Т. С. История медицины : учебник / Т. С. Сорокина ; [Рос. ун-т дружбы народов]. – 9-е изд., стер. – М.: Академия, 2009. – 559 с.

Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.)

1. Көне Греция медицинасының зерделеу көздері және кезеңділігі

2. Көне Греция медицинасының зерделеу көздері.

3. Көне Греция дәрігерлік мектептері: кротондық, книдскалық, косскалық.

4. Сулар, ауалар, жерлер» атты еңбегінде Гиппократ аурулардың пайда болу себептерін, қандай екі топқа бөлген? .

5. Төрт мінез туралы Гиппократттың зерттеуі.

6. Римдегі медициналық білімнің, дәрігерлік істің және дәрігерліктің дамуы.

7. Империя кезеңдегі, Республика кезеңдегі, Патшалық кезеңдегі дәрігерліктің ерекшеліктері.

8. Галеннің зердеулері және оның сіңірген еңбегі

9. Галлен дуализмі неден көрінеді?

10. Сол кезеңдегі медицинаның дамуына әсерін тигізген Галеннің ең маңызды еңбектерін атап шығыңыз.

Тақырып 3. ВИЗАНТИЯ МЕН АРАБ ХАЛИФАТТТАРЫНДАҒЫ МЕДИЦИНА

Мақсаты: Араб Халифаттарындағы және Византиядағы медицинаның дамуын оқып білу.

Оқыту міндеттері:

• Студенттерді Византия мен Араб Халифаттарындағы мәдиеті мен әр түрлі кезеңдердегі медицинасымен таныстыру.

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. Источники античности

2. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

3. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

4. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

5. Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и

общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.
Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.)

1. Феодалдық кезеңнің периодизациясы. Араб Халифаттарындағы мен Византиядағы медицина тарихының зерделеу көздері.

2. Византиядағы білім беру саласы мен медицинаның дамуы.

3.Іс тәжірибе мен теорияның біріктіру мақсатымен араб медицинасындағы емхананың пайда болуы.

4.Араб Халифаттары туралы қысқаша тарихи шолу

5.Ғылымдар дамуының тарихи маңызы және олардың медицина деңгеиіне әсері.

6.Арабтардың ауруды диагностикалауда, фармакалогиядағы жетістіктері.

7.Клиникалық білім беру, дәріхана, емханалардың дамуы.

8.Үштік жүйеде: аурудың алдын алуын, айқындауын, емдеу тәсілдерін баяндаған кім?

9.Орта ғасыр кезеңдеріндегі Араб Халифаттарындағы емханалар түрі.

10. Ибн Сина, өмірі мен медицинаға сіңірген еңбегі.

11.Ауруды емдеу мен анықтаудағы Ибн Синаның жетістіктері.

12. «Дәрігер ғылымының қағидасы» оның мазмұны мен тарихи маңызы.

13. Қай ғасырда «Дәрігер ғылымының қағидасы» латын тіліне аударылды?

14. Ибн Сина - Орта ғасырлық Шығыстың көрнекті дәрігер - энциклопедист

15. Абу Бакр Мухаммад ибн Закария Ар№Рази және оның еңбекткері

16. Араб Халифаттарындағы гигиена мен ауруды алдын алу тәсілдерінің дамуы.

17. Араб Халифаттарындағы ғылымның дамуы. Ғылым Үйі.

18. Шығыс халықтарының діни медицинасы.

19. Оңтүстік, Оңтүстік№Шығыс Азия халықтарының медицинасы?IV-XVIIжж?: Қытайдағы білім беру. Үндістан медицинасы.

20. Орта ғасыр классикалық кезеңінде, Шығыс халықтар медицинасының, Еуропа мен Азия медицинасына және білім берудің дамуына әсері.
Тақырып 4. ЖАҢА ЗАМАННЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ КЛИНИКАЛЫҚ МЕДИЦИНАСЫ.

Мақсаты: XIX-XXғғ Ресей мен Батыс Еуропаның қоғамдық, нарықтық жағдайларын оқып білу. Анатомия, паталогиялық анатомияның, гигиенаның, физиологияның, микробиологияның жеке ғылым ретінде дамуы. Батыс Еуропа мен Ресей медицинадағы атақты ғалымдардың жетістіктері. Студенттерді XIX-XXғғ Ресей мен Батыс Еуропаның клиникалық медицинаның дамуымен таныстыру.

Оқыту міндеттері:

• 
  Студенттерді қоғамдық, нарықтық жағдайларға байланысты, XIX-XXғғ Ресей мен Батыс Еуропа мемлекеттеріндегі медицинаның қарқынды дамуымен таныстыру.
  
• 
  Ресейдегі анатомия ғылымындағы жаңа бағыттың пайда болуын оқып білу (мұзды анатомия және топографиялық анатомия). Паталогиялық анатомияның пайда болуы.
  
• 
  Медицинадағы эксперименталдық бағыттың маңызын бағалау. Физиология ғылымының пайда болуы.
  
• 
  Микробиология мен гигиена ғылымдарының пайда болуын оқып білу.
  
• 
  Клиникалық бағыттар мен аурулардың жаңа диагностика тұрғыдан медицинаның дамуын оқып үйрену.
  
• 
  Хирургияның дамуына Батыс Еуропа мен Ресей ғалымдарының үлестерін оқып үйрену.
  
• 
  Ресей ғалымдарының клиникалық медицинаға қоскан үлесін анықтау
  
• 
  XVIII-XXғғ Қазақстан медицинасының дамуы.
  

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

2.Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

3. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

4. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

5. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2005. – 560 с.

1.Ресейдегі анатомия ғылымының дамуы, «мұзды анатомия» зерттеудің жаңа түрі.

2.Топографиялық анатомияның дамуына үлес қосқан Ресей ғалымдары

3.Патологиялық анатомияның пайда болуы. Батыс Еуропа мен Ресей ғалымдарының қосқан үлестерінің маңызы.

4.Медицинадағы эксперименталдық бағыт және физиология ғылымының пайда болуы.Батыс Еуропа мен Ресей ғалымдарының үлесі.

5.Ресей мен Батыс Еуропада микробиология, гигиена ғылымдарының пайда болуы. Осы бағытта жұмыс істеген көрнекті ғалымдар.

6. Клиникалық бағыт енгізілу тұрғыдан медицинаның дамуы.(Г. Бургав)

7. Диагностиканың жаңа түрлерінің ашылуы.(перкуссия және аускультация)

8. Асептика, антисептика, наркоздың ашылуы, хирургияның дамуына әсері.

9. Н.И. Пирогов қоғамдық қайраткер және көрнекті хирург.

10. XVIII – XXғғ Ресей мен Батыс Еуропада акушерлік көмектің пайда болуы.

11. Медицинаға ресей дәрігерлерінің қосқан үлесі.(М.Мудров, Захарьин, С.Боткин)

12. Ресей мен Батыс Еуропада эпидемиалогия және жұқпалы аурулар ғылымының дамуы.

13. XVIII- Қазақстан медицинасы

14. XІXғғ Қазақстандағы алғашқы емханалар

15. Ресейдегі дәрігер білімін игерген бірінші қазақ дәрігерлері, фельдшерлері.

• 
  Реферат түрінде орындауды меңгеру.
  
• 
  XXғ медицинасының негізгі даму кезеңдерімен таныстыру
  
• 
  Социалистік денсаулық сақтау негізгі принциптерімен танысу: Мемлекеттік өзгешілік, ақысыз медициналық жәрдем, алдын алу бағыты, медицина ғылымының және практиканың бірігуі.
  
• 
  Ұлы Отан Соғысы кезіндегі медицина мен денсаулық сақтаудың негізгі бағыттарын оқып білу.
  
• 
  КСРО кезіндегі медицинаның негізгі жетістіктері.
  

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

Схемалар, хронологиялық кестелер, тесттік немесе ситуациялық жаттығулар, зерделеу көздерінен үзіктер, фотодеректер, монографиялар.

1. 
   Всеобщее право на здоровье и его реализация в различных странах мира /Под редакцией Д.Д. Венедиктова. – М.: Медицина, 1981.- 280с.
   
2. 
   Сорокина Т.С. История медицины. – М., 1994. – 384 с.
   
3. 
   Сорокина Т.С. История медицины. – М., 2004. – 560 с.
   
4. 
   Советское здравоохранение (70 лет, 1917-1987 гг.). /Под редакцией Чазова Е.И., Блохина Н.Н., и др. – Москва: Медицина, 1987 . - 510 с.
   
5. 
   Интернет
   

1. КСРО денсаулық сақтау мен медицинасының дамуы. Ресей Социал ө Демократиялық партияның «ұқі жылы Ә съезінде кабылданған халық денсаулық қорғау программасы.

2. Қоғамдық денсаулық сақтау жүйесінің даму кезеңдері. З.П. Соловьев(«ү.,Ө»ұәү ) және Н.А.Семашко(«ү.ңӨ»ҰҢҰ) кеңес денсаулық сақтау саласына қосқан үлестері.

3. Социалистік денсаулық сақтау саласының негізгі принциптері: Мемлекеттік өзгешілік, ақысыз медициналық жәрдем, алдын алу бағыты, медицина ғылымының және практиканың бірлестігі. Азаматтық соғыс кезіндегі денсаулық сақтау саласы.

4. Ұлы Отан Соғысы кезіндегі медицина мен денсаулық сақтау саласы.

5. Соғыстан кейінгі денсаулық сақтау саласы.

6. Өркенденген социализм кезіндегі денсаулық сақтау мен медицина. Эпидемиялармен күрес. Санитарлық ағарту жұмыстары. Ана мен бала денсаулығын қорғау мәселесі.

7. Медицина мамандарының мәселесі және оның шешу жолдары. Медицина ғылымының және практиканың бірлестігі.

8. КСРО дағы медицинаның негізгі жетістіктері. Денсаулық сақтау мен медицина салаларындағы дүниежүзілік ынтымықтастық.

9. Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының құрылу тарихы. «Ядерлік соғысты болдырмау үшін дүниежүзілік дәрігерлер ұйымы».

10. Дәрігерлік этика. Дәрігерлік «Ант».

Тақырып 6. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ДӘСТҮРЛІ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМИ МЕДИЦИНАНЫҢ ДАМУЫ. ЕГЕМЕНДІ ҚАЗАҚСТАННЫҢ МЕДИЦИНАСЫ.

Мақсаты : Қазақстандағы клиникалық және ғылыми медицинаның, қоғамдық денсаулық сақтаудың қарқындарын оқып білу. ҚР- ның медицина ғылымының және клиникалық медицинаның, қоғамдық денсаулық сақтау салаларындағы, көрнекті қайраткерлерінің жетістіктерімен танысу.

Оқыту міндеттері:

• 
  Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі кезеңдерімен танысу.
  
• 
  Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі даму тенденцияларды оқып білу.
  
• 
  Қазақстандағы медицина ғылымының негізгі даму кезеңдерін зерттеу
  
• 
  ҚР ның медицина ғылымының және клиникалық медицинаның, қоғамдық денсаулық сақтау салаларындағы көрнекті қайраткерлерінің жетістіктерімен танысу.
  

• 
  Тақырыпқа сәйкес толық көлемді орындау;
  
• 
  Қосымша әдебиеттерді қолдану.
  

1.Аканов А.А., Куракбаев К.К., Чен А.Н., Ахметов У.И. Организация здравоохранения Казахстана. – Астана.Алматы, 2006. – 232 с.

2.Аканов А.А. Здравоохранение Казахстана: на пороге структурных преобразований (взгляд в будущее). – Астана, 2006. – 219 с.

3..Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

4. .Назарбаев Н.А. Послание Президента страны народу Казахстана «Казахстан – 2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев».– Алматы, 1999..
Бақылау (сұрақтары, тесттері, мақсаттар және т.б.):

1. Казақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының негізгі даму кезеңдері.

2.Қазақстан қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы, негізгі даму тенденциялары.

3.Қазақстан медицина ғылымының негізгі кезеңдері.

4.Қазақстан медицина ғылымының, негізгі даму кезеңдегі тенденциялары.

5. ҚР ның қоғамдық денсаулық сақтау мен клиникалық медицина салаларындағы көрнекті қайраткерлердің жетістіктері.

6.Азаматтардың денсаулығын қорғау мәселесі бойынша, мемлекеттің саясаты.

7.Қаржыландыру түріне байланысты, денсаулық сақтау жүйесінің жұмыс істеу ерекшеліктері.

8. Қазақстандағы қоғамдық денсаулық сақтау саласының, аурулардың алдын алу бағыты.

9. Егеменді Қазақстандағы клиникалық медицинаның , терапия саласындағы жетістіктері.

10. Егеменді Қазақстандағы клиникалық медицинаның, хирургия саласындағы жетістіктері.

«Медицина тарихы» пәні бойынша

арналған әдістемелік нұсқаулар

Құрастырғандар: м.ғ.к. Буздаева С.С., м.ғ.к. Шахиева А.М., м.ғ.к. Нурбақыт А.Н.,

оқыт. Буравлева Н.И

Курс: бірінші

2012

Тақырып 1. ЕЖЕЛГІ ГРЕКИЯ МЕДИЦИНАСЫ. ГИППОКРАТ. ГИППОКРАТ ЖИНАҒЫ.

Мақсаты: Студенттерді Ежелгі Грекияның өнері және мәдениетімен таныстыру, Гиппократ жинағын зерттеу.

Тапсырма:

• 
  Ежелгі Грекия ескерткіштерінің тарихи маңызы.
  
• 
  Гипократ трактаттарының тарихи және медициналық маңызы.
  

1. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

2. Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

3. Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

4. Сорокина Т.О. История медицины. Краткий курс лекций. М, 1988.

5.Итоги и перспективы исследований по истории медицины / Под редакцией М.И. Барсукова. – Кишинев, 1973. – 503 с.

1. 
   Медицинаны зерттеу дереккөздері: Ежелгі Грекия ескерткіштері (жазбаша)
   

3. Алғашқы емшілер - Асклепионы және Ятреи.

4. Дәрігерлік мектептер - Кротон, Книд, Сицилия и Косс.

5. «Гипократ жинағындағы» «Дәрігерлік бөлме жайында»

6. «Ауа, су, төңірек» жайлы трактат

7. «Адам табиғаты» жайлы трактат

8. «Гипокра анты» жайлы трактат

9. «Эпидемия» жайлы трактат

• 
  Ежелгі Рим философ, емші, ғалымдарының мәдени мұрасы.
  
• 
  Империя кезеңіндегі медициналық білім мен емшіліктің ерекшеліктерін ашып көрсету.
  

1.Сорокина Т.С. История медицины. – M., 1994. – 385 с.

2.Сорокина Т.С. История медицины. – M., 2004. – 560 с.

3.Сорокина Т.О. Атлас истории медицины. – M., 1987. – 166 с.

4.Сорокина Т.О. История медицины. Краткий курс лекций. М, 1988.

5.Итоги и перспективы исследований по истории медицины / Под редакцией М.И. Барсукова. – Кишинев, 1973. – 503 с.

1. Әдеби ескерткіштер (ақындардың, философтардың, дәрігерлердің еңбектері).

2. Археологиялық, этнографиялық мәліметтер және заттық, бұйымдық деректер.

3. Ежелгі Римдегі санитарлық-техникалық құрал-жабдықтар жүйесі

4. Ежелгі Римдегі заң ережелері

5. Асклепиад – медицинаның негізін салушы

6. Клавдий Гален – танымал дәрігер, оның медицинаға қосқан үлесі

7. Корнели Цельстің «Медицина туралы» еңбегі

8. Ежелгі Римдегі медициналық білім және дәрігерлік мамандыққа тән сипаттамалар,

оларға медицинаның даму кезеңдерінің әсер етуі.

9. Ежелгі Римде емдеудің қандай әдістері қолданылды?

10.Ежелгі Римнің өнері мен мәдениеті

• 
  Ежелгі Шығыс елдеріндегі діни медицина және оның алғашқы медициналық эмблема элементтерімен байланысы
  
• 
  Асклепий – ежелгі Грекия медицина қолдаушысы және алғашқы медицина белгілері
  
• 
  Шығыс араб елдеріндегі медицина белгілерінің дамуы
  
• 
  Бүкіләлемдік медицинада белгілердің қалыптасуы
  

1. Заблудовский П.Е., Крючков Г.Р., Кузьмин М.К., Левит М.М. История медицины. М., 1981, 352 с.

2. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. Алматы, 2004, 173 с.

3.Мультановский М.П. История медицины. М., 1967, 272 с.

4.Сорокина Т.С. Атлас истории медицины. М., 1987, 166 с..

5.Сорокина Т.С. История медицины М., 2005, 2006, 560 с.

1. 
   Крит-микен өркениеті және алғашқы діни емшілік белгілерінің куәгерлігі
   
2. 
   Ежелгі Египеттегі емшілік белгілері
   
3. 
   Ежелгі Грекиядағы дәрілік емшілдік белгілері
   
4. 
   Ежелгі Грекиядағы салауатты өмір салты белгілері
   
5. 
   Гиппократтың дәрігерлік анты мен медицина белгілеріне
   
6. 
   Дәрігерлердің Палерм кодексі
   
7. 
   Араб халифатындағы медицина белгілері
   
8. 
   Батыс Еуропадағы алғашқы медициналық эмблемалар мен белгілер
   
9. 
   Бүкіләлемдік медицина эмблемалары
   
10. 
    Жарты ай және Қызыл Крест эмблемалары
    

• 
  Ортағасырлық Қазақстандағы медициналық білімнің тууы
  
• 
  19-20 ғасырдағы Қазақстандағы медициналық білім. Ресейде білім алған алғашқы қазақ-дәрігерлері
  
• 
  Қазақстандағы алғашқы медициналық университет ҚазҰМУ-нің тарихы
  
• 
  С.Д.Асфендияров – алғашқы медицина институтының ректоры және қоғам қайраткері
  
• 
  Қазақстанда ашылған медициналық университеттер хронологиясы , тәуелсіз Қазақстандағы медициналық білімдер
  

1.Альманах «70 лет КазГМУ» - Алма-Ата. 2001 - 296 с.

2.Альманах «75 лет КазГМУ» - Алма-Ата. 2006 - 512 с.

3.Камалиев М.А., Бигалиева Р.К., Хабиева Т.Х. История народной медицины и общественного здравоохранения Казахстана. – Алматы, 2004. – 173 с.

4.Сорокина Т.С. Атлас истории медицины. М., 1987, 166.

5.Сорокина Т.С. История медицины М., 2005, 2006, 560 с.