Бай әКЕ, кедей әКЕ
жүктеу/скачать 1.29 Mb. Pdf көрінісі
|
| Бірінші ереже
Актив пен пассивтік айырмашылығын білу керек және активтерді сатып алу қажет. Егер сіз бай болғыңыз келсе осыны ғана білу жеткілікті. Бұл бірінші және жалғыз ереже. Алғашқыда бұл Сізді мазақ қылғандай кӛрінуі мүмкін (мұны кім білмейді дегендей) алайда осы қарапайым қағидалық қаншалықты маңызды екенін жұрттың кӛпшілігі байқамайды, мән бермейді. Жұртшылықтың кӛбінде қаржы проблемалары нақ осы актив пен пассивтік айырмашылығын түсінбеулерінен туындайды. «Байлар активтерді сатып алады. Кедейлер және орта класс ӛкілдері пассивті, себебі: мұны олар актив, деп есептейді», - дейтін бай әке. Біз мұны естігенде, бай әке ойнап айтқан шығар дедік. Ол, бізге бай болудың «құпиясын» қашан айтады екен деп күтуде отырғанымызда, бұл не сандырақ? деп ойлады. Бірақ , оның түсіндіру тілі жеңіл, қарапайым, әрі кӛкірекке қонымды еді, соларды ой елегінен ӛткізумен болдық. -Актив деген не? деп сұрады Майк. -Ол туралы әзір басынды қатыp ма,- деді бай әке. Бұл пікірді тек қана қабылда. Егер, сен осы қарапайым шындықты түсінсең, қаржы проблемаларынан құтқаратын, сенде ӛмірлік жоспар пайда болады. Бұл идеяның қарапайымдылығы сонша. оған ешкім кӛніл бӛлмейді. -Сонда сіздің айтпағыңыз: «Ең бастысы-активтің не екенін білу сосын оны сатып алып, баю ма? - дедім мен қайта сұрап. Бай әке басын изеді. - Ия, солай қиын емес. -Егер қиын болмаса, жұрттың бәрі неге бай болмайды?,- дедім , таңданып. Бай әке күлді. Себебі: жұрттың кӛпшілігі актив пен пассивтің айырмашылығын кӛрмейді. -Сонда қалай: «Үлкен адамдардың соншалықты ақымақ болғандары ма?»-дедім мен қызбалықпен. Бұл соншалықты оңай және ӛте маңызды іс болса, оны білуге бәрі неге тырыспайды? Бай әке бірнеше минуттың ішінде, бізге актив пен пассивтің не екенін айтып берді. 70 Қазір ӛзім ересек адам ретінде, басқаларға мұны түсіндіре алмаймын. Неге? Себебі: ересек адамдардың ақыл-ойлары толысқан, әркім ӛз ойымен ӛмір сүреді. Кӛпшілік жағдайда, бұл қарапайым идеяға жұрттың кӛбі ден қоймайды, назарына да алмайды, себебі: олар кӛзінде әртүрлі білімдер басқаларға. Бұларды басқа білімді және кәсіби мамандықтары жоғары, білікті адамдар, ӛмірдегі басқа салаларға оқытқан. Mұның күрделігі, мынада: ересектерді барлық білетіндіктерін ұмыттыруға мәжбүр ету қиын, яғни оны қайтадан балалық денгейге түсіру деген сӛз. Оған кім кӛнер? Мұндай жағдайды саналы ересек адам, ӛмірдегі қарапайым мән- мағынасы айқын басқаларға, белгілі құбылыстарға зейін қойып үңілудегі ӛзінің дәрежесіне нұқсан келтіретін жәйт, деп есептейді. Бай әке, «ӛмірдегі бір жағдайдың қарапайымдылығы- ол жақсы» деген принципке сүйене отырып, ӛзінің екі кіші баланы оқыту тәсілін ықшамдап, түсінікті қылуға тырысатын. - Түсінбеушілікті не туғызады? Осындай қарапайым идеяны калай бұрмалауға болады? Адамдар активті неге сатып алады, ақиқатында олар пассив болса? Осылардың барлығына жауап ол мектеп қабырғасында басқаларға білімге байланысты. Біздің бар ынтамыз «сауаттылыққа» бағышталған, бірақ қаржы женінде емес. Бір нәрсенің актив немесе пассив, -деп аталуы сӛзбен айтқандыққа тәуелді емес. Егер сіз шатасқыңыз келсе, актив пен пассивтің анықтамасын сӛздіктен қараңыз. Бұл сӛздердің мағынасы, тек қана жан-жақты дайындықты бухгалтерлерге түсінікті екенін, мен білемін, ал жұрттың кӛпшілігі бұған зейін қоймайды. Дегенмен, біздер ересек адамдар бір сӛздердің және анықтамалардың астарында қандай мағына бар екендігін байқамайтындығымызды мойындауға. Kӛпшілік жағдайда ӛркӛкректігіміз жібермейді. Бай әкенің бізге айтатыны: «Актив сӛзбен емес, цифрлермен анықталады, ал сендер цифрлердің не екенін білмесеңдер, онда активті- кірәнжіліктің шеңберінен айыра алмайсыңдар». -Бухгалтерлік істе, - деді ол қайталап: «Маңыздылық цифрлерде 71 емес, әңгіме, олардың не айтатындықтарында, нені кӛрсететіндігінде. Сӛздермен айтқанның ӛзінде де осылай. Маңыздылық сӛздің ӛзінде емес, маңыздылық- ол ненің бетін ашып отыр, нені айтып отыр, қандай қағиданы білуге бағыттап отыр- түйіні осында». Мысалы, жұрттың кӛбі кітап оқиды, бірақ оқып шықанның барлығын түсіне бермейді. Кейбір жоғарғы оқу орындарында, мынандай пән бар - оқығаныңды түсіну. Жеме-жемге келгенде, кӛбіміз осы сынақтан ӛте алмаған болар едік. Жақында мен бір бейнемагнитофон сатып алдым. Оны қалай қосып, қалай программалауға болатындығы жӛнінде нұсқаулығы қоса берілді. Ӛзіме ұнаған бір бейнекӛріністі жазып алғым келіп еді. Алайда, есі ауысқан адамдай, нұсқаулықты түсіне алмадым, осы бейнемагнитофонды программалаудан басқа, ғұмырда менің алдымда күрделі іс болыш кӛрген жоқ еді. Сӛйтіп, мен оқып беру жӛнінде «бес алдым», ал мазмұнын түсінуде «екі алдым». Алдына келген қаржы есебін кӛргенде, адамдардың кӛпшілігінде нақ осындай жағдай болады. «Егер бай болғың келсе, цифрларды оқып және түсінуің керек», - деп жиі айтатын бай әкем. Сонымен қатар, ол мынаны да жиі айтатын: «Байлар активті сатып алады, ал кедейлер мен орта класс ӛкілдері- пассивті». Ал, активті пассивтен калай айыруға болады? Шындығында, бухгалтерлер мен қаржы мамандары, мұндай анықтаушылықпен келіспейді, бірақ нақ осындай жай ғана жасалған суреттермен және қарапайым сӛздермен, екі кішкентай балалардың каржы туралы білімдерінің негізі қаланып, нығая берді. Бізді үйрету үшін, бай әке қысқа да нұсқа айтатын, кӛбіне суреттер кӛрсетіп, сӛздерді аз айтуға тырысатын, цифрлар бірнеше жылдар ӛткеннен кейін ғана қойыла бастады. |