Ббк 65. 053: 30ц с 23 Халықаралық аудит және сапаны бақылау стандарттарының жинағы, 2009 жылғы басылым/ағыл аударма/Алматы қаласы – 804 бет



бет3/65
Дата29.02.2016
өлшемі4.51 Mb.
#31520
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   65

* Corresponding figures (Салыстырмалы көрсеткіштер)– Өткен кезең бойынша сомалар мен басқа ашып көрсетулер ағымдағы кезең қаржылық есептілігінің

ажырамас бөлігі ретінде қосылған және тек ағымдағы кезеңге байланысты сомалар мен басқа ашып көрсетулер мәнмәтінде қана оқылатын салыстырмалы ақпарат («ағымдағы кезең көрсеткіштері»). Байланысты сомаларда және ашып көрсетулерде көрсетілген бөлшектің деңгейінің ең бастысы ағымдағы кезең көрсеткіштеріне қатысы бар.



Criteria (Критерий)–Зерттелетін затты бағалау немесе өлшеу үшін қолданылатын эталондық көрсеткіштер, қажетті жағдайда ұсыну мен ашу үшін эталондар. Өлшемдер формалдық немесе кем формалдық болуы мүмкін. Бір затты зерттеу үшін бірнеше белгілер болуы мүмкін. Өзіндік белгілер келісілген бағалар немесе зерттелетін затты өлшеу үшін кəсіптік пікірдегі мəнмəтінде талап етіледі.

Suitable criteria (Жарамды критерийлер) – мынадай сипаттарға ие:

а)  Реттілік: орынды белгілер қорытынды жасауға көмектеседі, өз кезегінде пайдаланушыларға шешім қабылдауға көмектеседі.

b) Толықтық: мəнмəтіндегі келісім шартының қорытындысына əсер ететін тиісті факторлар енгізілген жағдайда, белгілер толық болып саналады. Толық белгілерге, қажетті жағдайда, бастапқы деректерді ұсыну мен əшкерелеу жатады.

c)    Сенімділік: қажет болса, ұсыну мен əшкерелеу, бірдей жағдайда жəне бірдей кəсіби мамандандырылған бухгалтерлермен өткізу, сенімділік белгілері келісілген баға мен зерттелетін заттың өлшемін жүргізуге мүмкіндік береді.

d) Бейтараптылық: бейтарапты белгілер объективті жəне алдын-ала ойластырылмаған қорытындылар жасауға итермелейді.

e) Түсініктілік: түсінікті белгілер, түсіндірмесінде айтарлықтай айырмашылығы жоқ, анық жəне бəрін қамтитын қорытындылар жасауға көмектеседі.

*Date of approval of the financial statements (Қаржылық есепті бекіту күні)–лауазымды адамдар қаржылық есептіліктің толық пакеті мен сəйкес ескертулерді дайындағандарын жəне сол мағлұмат үшін жауапкершілік алатындарын жариялаған күн.

Date of report (in relation to quality control) (Сапаны бақылаумен байланысты есепті шығару күні)— Қаржылық есептіліктің күнін көрсету үшін жұмыс істейтін маман таңдаған күн.

* Date of the auditor’s report (Аудиторлық есепті шығару күні)—АХС 70010 негізінде аудитормен қаржылық есептіліктің күнін көрсету үшін таңдалған күн.

*Date of the financial statements (Қаржы есеп күні)— Қаржылық есептіліктің кейінгі кезіндегі соңғы күні.

*Date the financial statements are issued (Қаржылық есептілікті шығару күні)–Аудиторлық есеп беруі мен аудиттеленген қаржылық есептілік үшінші жаққа жетімді болған күн.

*Deficiency in internal control (Ішкі бақылаудың жетіспеушілігі)—келесі жағдайларда пайда болады:

(a) Қаржы есебін беруі кезінде елеулі бұрмалануын уақыт аралығында болдырмау, анықтау, түзету мүмкіндігі жоқ әзірленген, енгізілген және басқарылатын бақылау шаралары;

(b) Қаржы есебінің беруінде елеулі бұрмалануын уақыт аралығында болдырмау, анықтау, түзетуге арналған қажетті бақылау шаралары.

* Detection risk (Анықтай алмау тәуекелдігі)—Аудиттің тәуекелін қолайлы төмен деңгейге дейін төмендету үшін аудитор орындап жатқан тәуекел орын алатын және не жекеше не басқа кемшіліктермен бірлескен жағдайда шын мәніндегі болар кемшілікті анықтай алмайды.

*Element (элемент)—(Қаржылық есептіліктің элементі терминді қараңыз)



*Element of a financial statement (Қаржылық есептіліктің элементі (805 АХС11 мәнмәтіндегі)—Қаржылық есептіліктің элементі, тармағы немесе жазбасы.

*Emphasis of Matter paragraph (Түсіндірмелік параграфтар)—Қаржылық есептіліктің қолданушыларының түсіністігі үшін зор мағынасы бар және қаржылық есептілікте ашылған сұрақпен байланысты аудитордың есебінде енгізілген түсіндірмелік параграф болып келеді.

Engagement documentation (Келісім құжаттамасы)Орындалған жұмыстың, алынған нəтижелердің жəне аудитор қол жеткізген қорытындылардың жазбалары (кейбір кездері жұмыс құжаттары деген термин қолданылады).

Engagement letter (Келісім хат) –хат түрінде келісім жазба шарттары.

*†Engagement partner (Жоба бойынша əріптес)12 – жоба жəне оны орындау, сонымен қатар фирманың атынан шығарылған есеп бойынша жауапкершілікке, керектік туған кезде кəсіби, заң шығарушы немесе реттеуші органмен берілген лауазымға ие əріптес немесе фирманың басқа мүшелері.

*† Engagement quality control review (Келісімді орындау сапасын бақылауын шолу)— жоба бойынша жұмыс істейтін топтың жасаған елеулі шешімдерін жəне олардың есептілікті құрастырғанда қол жеткізген қорытындыларын, есептілікті басып шығарғанға дейін, шыншыл бағалауды қамтамасыз етуге арналған жұмыс. Келісімді орындау сапа бақылауын шолу бағаланатын компаниялардың қаржылық есептілікті тексеруге, соңдай-ақ керектік туған кезде фирма келісімді орындау сапасын бақылауын шолу үшін шешімін қабылдаған жағдайда басқа келісімдерге арналған.

*†Engagement quality control reviewer (Келісімді орындау сапасын бақылауын шолушы) –Есепті құру кезінде əріптес, фирмадағы басқа адам; сəйкес біліктілікке ие сыртқы мамандар немесе сол адамдардан құралған сəйкес тəжірибесі мен лауазымы бар топ.

*†Engagement team (Жоба бойынша жұмыс істейтін топ) – Фирмамен немесе желілік фирмамен тартылған сыртқы мамандарды шығарып, жобада жұмыс істеу үшін барлық әріптестер және қызметкерлер, сонымен қатар фирмамен немесе желілік фирмамен жұмысқа алынған басқа адамдар13.

*†Entity’s risk assessment process (Субъект тəуекелдігін бағалау үдерісі) – Қаржылық есептіліктің мақсаттарымен байланысты іскерлік тəуекелдігін көрсететін жəне сол тəуекелдіктерді төмендетуге арналған іс-шараларды анықтайтын ішкі бақылаудың құрамдас бөлігі.



Environmental matters (Экологиялық мəселелер)

(а)   Қоршаған ортаға келтірілген зиянды жұмсарту, орнын толтыру немесе жаңғырмалы жəне жаңғырмайтын қорларды тұмшаландыру жөніндегі шаралар(келісім, нормативті актілер және экологиялық заңнама бойынша сондай шаралар қажет болуы мүмкін немесе өз қалауы бойынша қолданылуы мүмкін);

(b)   Экологиялық заңнаманы немесе нормативті актілерді бұзу салдары;

(c)   Табиғи жəне басқа қорларға əкелінген экологиялық зиянның салдары;

(d)   Заңмен немесе нормативті актілермен көзделген басқа адамдардың əрекеттері бойынша жауапкершіліктің салдары (мысалға, алдағы иеленушімен жасалған зиян бойынша жауапкершілік)

Environmental performance report (Қоршаған орта жағдайы бойынша есеп) – Қаржылық есептен бөлек есеп. Онда субъект үшінші жаққа субъектінің іскерлік экологиялық аспектілері, оның саясаты мен сол саладағы мақсаттары мен міндеттемелері жəне іскерлік үдерісі мен экологиялық тəуекелдіктерді реттеу жəне қоршаған ортаның жағдайы жөнінде сапалы да сандық мағлұмат береді.

Environmental risk (Экологиялық тəуекелділік) – Кейбір кездерде аудиттің Жалпы сипаттағы жоспарын құру үшін ішкі тəуекелдікті бағалауға қатысы бар факторларда, экологиялық мəселелер себебінен қаржылық есептілікте елеулі бұрмаланушылықтар тəуекелдігі туады.

Error (Қате) – Қаржылық есептілікте қасақана емес бұрмалау, оған сома мен ашылымдар кіреді.

*Estimation uncertainty (Бағалау белгісіздігі)—Дәлдігінің жетіспеушілігіне бухгатрелік бағалар мен ашылымдар сезінушілігін бағалау.



Evaluate (Баға беру) – Берілген мəселе бойынша шешімге келу үшін керекті сұрақтарды анықтап талдау мен арнайы рəсімдерді өткізу. «Баға беру» термині

əдетте дəлелдеулер мен рəсімдердің нəтижелері мен тəуекелдіктерді басшылықпен реттеудің тиімділігі жөнінде қолданылады (Бағалау терминді қараңыз.)


*Exception (Ауытқу)—Растау үшін сұралатын мәліметтер немесе субъектінің жазбаларында бар мәліметтер, сонымен қатар растайтын тараптан алынған мәліметтердің айырмасын көрсететін жауап.

*Experienced auditor (Тəжірибелі аудитор) – аудиторлық практикалық тәжірибесі мен келесі мәселелер жөнінде толықтай түсінігі бар адам (фирмада жұмыс істейтін немесе шақырылған):

(a)  Аудит үдірістері;

(b)  Әрекет ететін AХС стандарттары және заңнамалық және нормативті талаптар;

(c)  Субъект жұмыс істеген іскерлік ортасы;

(d)  Аудит және қаржылық есептілік жөніндегі субъектінің индустриясына қатысы бар мәселелері.



*Expert (сарапшы)—(Аудиторлық сарапшы және Субъект басшылығының сарапшысы)

*Expertise (экспертиза)—Белгілі саланың икемділіктері, білгірліктер және тәжиребилер.

*External confirmation (Сыртқы растау)–Аудитордың сұранысына тікелей жазба жауап ретінде үшінші жақтан алынған аудиторлық дәлелдер.

*Fair presentation framework (Әділ ұсыну жүйесі) — (Қолданылудағы қаржылық есептіліктің жүйесін және Жалпы сипаттағы жүйе деген терминдерді қараңыз)

* Financial statements (Қаржылық есептілік)—Кейбір кездерде субъектің міндеттемелерін және экономикалық қорларын беру үшін қатысты жазбаларды қоса беріп тарихи қаржылық есептің, сондай-ақ уақыт аралығында қаржылық есеп себебінен енгізілген өзгірістердің структуралық ұсынуы. Қатысты жазбалар әдетте маңызды бухгалтерлік есеп саясаттар және басқа түсіндірмелік мәліметтерді қамтиді. Бұл термин қолданылатын қаржылық есеп беру жүйесіне сәйкес қаржылық есептің толық пакетін, сондай-ақ жеке есептерді білдіруі мүмкін.

*†Firm (Фирма)—Жеке тəжірибеленетін бухгалтер, кəсіпқой бухгалтерлердің бірлестігі немесе акционерлік қоғамы немесе басқа кəсіпорындары.



Forecast (Болжам)—Басшылықтың күтімі бойынша болашақта орын алатын оқиғалар жөніндегі жəне мəліметті дайындау күніне қарай олардың іске асыратын шаралары туралы болжамдардың негізінде дайындалған қаржы мəліметі.

*Fraud (Алаяқтық) – Басшылық арасындағы бір немесе бірнеше лауазымды адамдардың, қызметкерлердің немесе үшінші жақтардың заңсыз артықшылық алу үшін əдейі жасаған əрекеттері.

*Fraud risk factors (Алаяқтық тәуекелдгімен байланысқан фактор)—Ынталандырманы немесе алаяқтық жасауға қысымын немесе алаяқтық жасауға мүмкіндігін көрсететін оқиғалар немесе жағдайлар.

*Fraudulent financial statements (Алаяқтық қаржылық есептілік) – Əдейі бұрмалаушылықты, оның ішінде қаржылық есептілікті қолданушыларды адастыру үшін есеп берудегі сомаларды немесе қателіктерді қоспау.



General IT controls (Жалпы сипаттағы ақпараттық технологиялар) – Қосымшалар бойынша тиімді жұмыс жасауды қамтамасыз ететін көптеген қосымшалар жөніндегі саясат пен рəсімдер. Ақпараттық технологиялардың Жалпы сипаттағы бақылаулары əдетте деректер орталығы мен желілердің жұмыс бақылауын енгізеді: жүйелі программалық қамсыздандыруды алу, қызмет көрсету мен ауыстыру; кіру рұқсатының қауіпсіздігі; қосымшаларды сатып алу, əзірлеу мен қызмет көрсету.

*General purpose financial statements (Жалпы сипаттағы қаржылық есептілік)–қаржылық есептіліктің тұжырымдамалы негізіне сəйкес дайындалған, көпшіліктің мəлімет қажеттілігін қанағаттандыратын қаржылық есептілік.

*General purpose framework (Жалпы сипаттағы жүйе)—Көпшіліктің қолданушыларының қаржылық есептілікпен қатысқан қажеттілігін қанағаттандыруға арналған қаржалық есеп беру жүйесі. Қаржылық есеп беру жүйесі әділ ұсыну жүйесі немесе сәйкестік жүйесі болуы мүмкін. «Әділ ұсыну жүйесі» термині жүйесі талаптарымен сәйкестігі болуының керек ететін қаржылық есеп беру жүйесін сипаттау үшін қолданылады:

(a) Әділ қаржылық есеп беру ұсынысына жету үшін жүйесінің ішінде анықталғандар тысқары басқа ашылымдар болуы мүмкіндігін тікелей немесе жанама дәлелдейді;

(b) Әділ қаржылық есеп беру ұсынысына жету үшін субъектінің басқарушылығы жүйесінің талабынан шегінуі керектігін тікелей мойындайды.

«Сәйкестік жүйесі» термині жүйеге талаптарды анықтайтын қаржы есеп беруі жүйесін сипаттау үшін қолданылады, әйткенмен жоғары көрсетілген дәлелдіктерді (a) және (b) енгізбейді14.



*Governance (Басшылық)Субъектігі стратегиялық бағытты мен есепті қадағалауға лауызымды адамдардың немесе ұйымдардың рөлін суреттейді.

*Group (Топ)—Топтық қаржылық есептілікте қаржылық мәліметтердегі барлық құрамдас бөлімдері. Топ ылғи бір құрамдас бөлімнен артық болуы мүмкін.

*Group audit (Топ аудиті)—Топ қаржылық есептілігі жәнінде аудит.

*Group audit opinion (Топ аудитордың пікірі)—Топ қаржылық есептілігі жәніндегі аудитордың пікірі.

*Group engagement partner (Жоба бойынша жұмыс істейтін топ әріптесі)—Жоба жəне оны орындау, сонымен қатар фирманың атынан шығарылған есеп бойынша жауапкершілікке, керектік туған кезде кəсіби, заң шығарушы немесе реттеуші органмен берілген лауазымға ие əріптес немесе фирманың басқа мүшелері. Қатысқан аудиторлар топ аудитін өткізгенде, жоба бойынша қатысқан әріптестер және оның командалары бірлесіп жоба бойынша топ әріптестің және жоба бойынша топ командасын құрастырады.

*Group engagement team (Жоба бойынша жұмыс істейтін топ)—Жалпы топ аудит стратегиясын орнату үшін, компонентті аудиторлармен байланысуға, топтасу үрдісі жөніндегі жұмыс орындауға, сондай-ақ топ қаржалық есептілігі туралы пікірді құру үшін аудиторлық дәлілдерден алынған қорытындыларды бағалауға лауызымды әріптестер, оның ішінде жоба бойынша жұмыс істейтін топ әріптесі, сонымен қатар қызметкерлер.

*Group financial statements (Топтық қаржылық есептілік)—Бірнеше құрамдас бөлімдер бойынша қаржылық мәліметтер қамтитін қаржылық есептілік. Қадағалайтын емес жалпы бақылауында болып құрамдас бөлімдер дайындаған кезде, «топтық қаржылық есептілік» термині құрамды қаржылық есептілікті сипаттау үшін қолданылады.

*Group management (Жоба бойынша субъект басшылығы)—Топтық қаржы есебі әзірлеуге лауызымды басқарушылық.

*Group-wide controls (Топты бақылау шаралары)—Топтық басқарушылықпен топтық қаржылық есеп беруі арқылы өңделген, енгізілген және қолдалатын бақылау шаралары.

*Historical financial information (Тарихи қаржылық мәліметтер)—Белгілі субъектпен байланысқан қаржылық талаптарда көрсетілген, негізінде субъектігі бухгалтерлік есептен алынған, өткен кезеңгі экономикалық оқиғаларды жағдайларды сипаттау үшін мәліметтер.

*Inconsistency (Дəйексіздік)— Қосымша ақпарат аудиттелген қаржылық есептіліктегі ақпаратқа сəйкес келмеген жағдайда орын алады. Маңызды дəйексіздік бұрын алынған аудиторлық дəлелдемелерге негізделген аудиторлық тұжырымдарға жəне аудитордың қаржылық есептілік жөнінде пікірін айтуына күмəн келтіруі мүмкін.

Independence (Тəуесліздік)15 – мыналардан тұрады:

(а) Пікір тəуелсіздігі – кəсіби пайымдауға əсерін тигізбей, соның есебінен əділеттік, шынайылық жəне кəсіби скептицизммен қысымсыз пікір айтуға мүмкіндік беретін көңіл-күй.

(b) Іс-əрекет тəуелсіздігі – барлық керекті мағлұматқа ие саналы да хабардар үшінші жақ фирманың немесе топ мүшесінің мағлұматтың растығын

дəлелдеуде əділдігі, шынайылығы мен кəсіби скептицизмі əдейі атына кір келтіру үшін жасалғандығына күмəнданбайтынына əкелетін соншалықты маңызды фактілер мен жағдайларды болдырмаудың алдын алу.



Information system relevant to financial reporting (Қаржылық есеп берумен байланысты мағлұмат жүйелері) – Қаржылық есептілік жүйесін қосатын жəне субъект операциялары бойынша есеп берулерді бастап, дайындап, өңдеп, жазуға (сонымен қатар оқиғалар мен шарттар) жəне сəйкес активтер, міндеттемелер мен қорларды есепке алуға арналған ішкі бақылаудың құрамдас бөлігі .

*Inherent risk (Бөлінбес тəуекелдік) – Елеулі бұрмалану тәуекелдігі» деген терминді қараңыз).

*Initial audit engagement (Бастапқы аудит) —мыналарды қамтиды:

(a) Алдыңғы кезеңдегі қаржылық есептілік аудиттеленген жоқ;

(b) Өткен кезеңдегі қаржылық есептілік алдыңғы аудитормен аудиттеленген.

Inquiry (Сауалнама) – субъект ішінде немесе сыртында хабардар адамдардан (қаржылық жəне қаржылық емес) мағлұматты іздеу.

Inspection (as an audit procedure) (Инспекциялау (аудиторлық рəсімдер ретінде))–Жазбалар, құжаттар (ішкі жəне сыртқы) немесе материалды активтерді тексеру.

*†Inspection (in realation to completed engagements (Аяқталған келісімдерге қатысты инспекциялау)–жоба бойынша топтың фирманың сапаны бақылау саясаттары мен шараларымен сəйкестігінің дəлелдерін қамтамасыз етуге арналған шаралар



Intended users (Болжамды қолданушы)–Адам, адамдар немесе адамдар тобы үшін кəсіби бухгалтермен дайындалған мағлұматты дəлелдеу есебі. Жауапты тарап болып болжамды қолданушы (бірақ жалғыз емес) бола алады.

Interim financial information or statements (Аралық қаржылық мағлұмат немесе есеп беру)–Қаржылық кезеңге қарағанда аралық күндерде (əдетте жарты жыл немесе тоқсан) шығарылған қаржылық мағлұмат (жоғарыда келтірілген белгілеуге сай көлемі толық қаржылық есептілікте аз болуы мүмкін).

*Internal audit function (Аралық аудит қызметі)—Субъектке қызмет көрсету үшін көзделген іскерлік бағалау. Оның ішінде ішкі бақылау тиімділігін және пайдалылығын тексеру, бағалау және бақылау қызметтері бар.

*Internal auditors (Ішкі аудиторлар)—Ішкі аудитті жасауға лауызымға адамдар. Ішкі аудиторлар аудит департаменті немесе баламалы қызметі болуы мүмкін.

*Internal control (Ішкі бақылау)–Лауазымды адамдарға, басшылыққа жəне басқа қызметкерлерге арналған жəне солармен іске асырылатын субъектінің қаржылық есептілік, қызмет тиімділігі мен заңдар мен нормативті актілерге сəйкестігі жөніндегі мақсатқа жету сенімділігін қамтамасыз ету үдерісі. «Бақылау» термині ішкі бақылау құрамдас бөлімдерінің аспектілерін сипаттау үшін қолданылады.

*International Financial Reporting Standards (ішкі қаржылық есеп беру стандарттары)—Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттары басқармасымен шығарылған халықаралық қаржы есептілігінің стандарттары.

Investigate (Зерттеу)–Басқа рəсімдерден пайда болатын мəселелерді шешу үшін зерттеу.

IT environment (Ақпарат технологияларының ортасы)–субъект қолданатын саясат, рəсімдер жəне Ақпарат Технологияларының құрылымы (аппараттық қамтамасыз ету, операциялық жүйелер жəне т.б.), субъект қызметін қамтамасыз ету мен іскерлік стратегияға жету үшін қолданатын қолданбалы программалық қамсыздандыру.

Limited assurance engagement (Ақпараттың дұрыстығын растау бойынша шектеулі келісім)–(«Ақпараттың дұрыстығын растау бойынша келісім» терминді қараңыз)

*†Listed entity (Бағаланатын компания)– үлестік немесе қарыздық құнды қағаздары танылған қор биржасында бағаланса немесе олар бойынша сауда танылған қор биржасының немесе басқа сəйкес органның ережелері бойынша жасалатын субъект.

*Management (Субъект басшылығы)–басшылық аға қызметкерлер мен жоғары басқару қызметін атқаратын басқа адамдардан құралады. Басшылыққа осындай қызметтер атқарса ғана лауазымы адамдар кіреді.

*Management bias (Субъект басшылығы қате пікірі)—Мәліметтерді дайындау барысында басшылығы әділдігінің жетіспеушілігі.

*Management’s expert (Субъект басшылығының сарапшысы)—Субъектке қаржылық есептілікті дайындауды көмек көрсету үшін осы саладағы жұмысын ететін бухгалтерлік есептен немесе аудиттен басқа саладағы сараптамасы бар субъектегі адам немесе ұйым.

*Management’s point estimate (Субъект басшылығының нүктелі бағалауы)—Қаржылық есептілікте бухгалтерлік бағалау ретінде растау мен ашу үшін басшылық таңдаған мәліметтер.



Misappropriation of assets (Активтерді заңсыз иелену)–Қызметкерлермен жиі жасалатын үлкен емес жəне маңызды болмайтын сомаларға субъект активтерін ұрлау. Сонымен қатар ондай іс-қимылды анықтауға өте қиын түсетін заңсыз иеленіп алуларды жүзеге асыра алуға жағдайы бар басшылық та істей алады.

*Misstatement (Бұрмалау) – Тармақтағы қолданылатын қаржылық есеп беру жүйесіне сәйкес келу үшін сомалар, топтастыру, ұсыну немесе ашу айырмасы. Бұрмалау қатеден немесе алаяқтан пайда болады.

Қаржылық есептіліктің барлық мағызды қатынастарда әділ ұсыну туралы аудитордың пікірі бар болса немесе шыншыл және әділ пікірі бар болса сомаларға, топтастыруға, үсынуға, немесе ашуға түзетулері бар бұрмалаулар барлық маңызды қатынастарда әділ және шыншыл пікірі беруінің немесе қаржылық есептелікті ұсынудың керектігін туғызады.

*Misstatement of fact (Бұрмалау дерегі)—Жөнсіз ұсынылған аудиттеленген қаржылық есептілікпен қатысы бар мәселелермен байланысты басқа мағлұмат. Елеулі бұрмалау деректері аудиттеленген қаржылық есептілігі бар документке сенімділікті түсіре алады.

*Modified opinion (Жетілдірілген пікір)—Кәсіби пікір, теріс пікір немесе пікір айтудан бас тарту.

*†Monitoring (in relation to quality control) (Мониторинг (Сапаны бақылауға сәйкес)—Фирманың сапаны бақылау жүйесін ескеру және бағалауға, оның ішінде істелген келісімдерді іріктеп тексеруге, сапаны бақылау жүйесі тиімді жүмыс істейтін жөніндегі ақпараттың дұрыстығын қисынды растауға арналған үдеріс.



Monitoring of controls (Бақылау мониторингі)—Ішкі бақылау тиімділігін уақыт аралығында бағалауға арналған үдеріс. Оның ішінде әрлендірме және өз уақытында бақылау жұмысы, сондай-ақ жағдайдағы өзгерістер үшін жетілдірілген түзету шараларын қолдану. Мониторинг ішкі бақылау құрамдас бөлімі болып табылады.

*Negative confirmation request (Теріс растауға сұраныс)—Растайтын тарап сұраныста көрсетілген мағлұматты алдырмасқан жағдайда растайтын тараптағы аудиторға тікелей берген сұраныс.

*† Network (Желі) – Үлкен құрылым:

(а)  бірлесіп қызмет етуге мақсаты қойған үлкен құрылым; жəне

(b)  пайда немесе шығынды бөлісіге нақты мақсат қойған немесе ортақ бақылауды немесе басшылықты, ортақ сапаны бақылау саясатын жəне процедуралар ортақ бизнес стратегиясын, ортақ брэнд-атаудың қолданысы, немесе ресурстардың үлкен бөлігін бөлісетін үлкен құрылым.

*† Network firm (Желілік фирма)— Желіге орынды фирма немесе шаруашылық субъект.

*Non-compliance (сəйкессіздік (250 AХС-ке сәйкес16) – Аудит жүргізілетін субъект жағынан қасақана немесе қасақана емес жасалған əрекеттегі заңнамалар мен нормативті актілерге қайшы келетін қателіктер мен бұзушылықтар. Сондай әрекеттер фирманың немесе субъектінің атынан немесе субъектпен немесе фирманың басқаруға, басшылыққа лауызымды адамдармен немесе қызметкерлермен енгізілген транзакциялар. Сәйкессіздік басқаруға, басшылыққы лауызымды адамдардың жеке қызметкерлердің жаманшылық мінез-құлықтарын (субъектінің қызметімен қатысты емес) енгізбейді

*Non-response (Жауап бере алмай қалу)—Растайтын тараптың ұнамды растауға сұранысқа жауап беру немесе толық жауап беру қабілетсіздігі, немесе растауға сұраныс жеткізілмеген қайтып келді.

*Non-sampling risk (Таңдаудан тыс тəуекелдік)–Таңдау тәуекелдігімен байланысты емес себебінен аудитордың жаңылыс қорытындысының тәуекелдігі.

Observation (Бақылау) – Басқа тұлғалар орындайтын үдерісті немесе шараларды бақылау; мысалға, аудитор субъект қызметшілерінің тауар-материалдық қорларды санап жатқанын немесе аудиторлық іздер қалдырмайтын ішкі бақылау шараларын бақылай алады.

Opening balances (Бастапқы сальдо) – Кезең басындағы шоттар бойынша қалдықтар. Бастапқы сальдолар өткен кезеңнің соңғы сальдоларына негізделері де өткен кезеңде қолданылған өткен кезең мен есеп саясаты операцияларының ықпалын көрсетеді. Бастапқы сальдолар кезең басындағы ашылымдар, олардың ішінде шартты деректері және міндеттемелерін талап ететін мәліметтерді қамтиді.

*Other information (Басқа мағлұмат) – Заңнамаға немесе қалыптасқан дəстүрге сəйкес аудиттеленген қаржылық есептіліктегі документке мен қаржылық есеп беру құжаттамасына енгізілген қаржылық немесе қаржылық емес мағлұмат.

*Other Matter paragraph (Басқа түсіндірмелік параграф)— Қаржылық есептілікте ашылған немесе ұсынылған мәліметтерден өзге мәліметтермен қатысы бар аудитордың есептемеге енгізілген параграф. Қолданушылар аудитордың пікірі бойынша аудитті, аудитордың міндеттемелері мен аудитордың қорытындысы түсіне алады.Punkt vklyuchen v otchet auditora o tom, chto kasaet·sya voprosa, krome teh, kotorye predstavleny ili predstavleny v finansovoĭ otchetnosti, kotorye, po mneniyu auditora, imyeet bolʹshoe znachenie dlya ponimaniya polʹzovatelyeĭ auditorskih, otvet·stvennostʹ auditora i auditorskogo zaklyucheniya.

*Outcome of an accounting estimate (бухгалтерлік баға нәтижесі)—Бухгалтерлік бағадағы шарттар, оқиғалар мен транзакциялар жөніндегі шешімінен пайда болатын ақша сомасы.

Overall audit strategy (Аудиттің жалпы стратегиясы) – Аудиттің көлемі, уақыты мен барысын белгілеп, егжей-тегжейлі жоспар құрастыру үшін басшылықты белгілейді.

*†Partner (Əріптес) – Кəсіптік қызмет көрсету кезінде фирманың атынан іс жүргізе алатын адам.

*Performance materiality (Қызмет маңыздылығы)—Дұрысталмаған мен ашылмаған бұрмаланушылықтардың қаржылық есептіліктегі маңыздылықты асайтыны бар ықтималдығын лайықты төмен деңгейге дейін төмендету үшін аудитор анықтаған сома немесе сомалар. Керектік туған кезде, ашылымдар, бухгалтерлік сальдолар, транзакциялар белгі топтары үшін деңгейлері немесе маңыздылықтың деңгейінен кем емес аудитор анықтаған сома немесе сомаларды сипаттауға қызмет маңыздылығы.

*†Personnel (Қызметкерлер) – Əріптестер мен жұмысшылар.

*Pervasive (Таратылған)—Аудиторлық жеткілікті дәлелдектерді алу қабілетсіздігі себебінен ашылмаған бұрмаланушылықтар бар болса қаржылық есептіліктегі бұрмаланушылықтарға ықтимал ықпалы немесе қаржылық есептіліктегі бұрмаланушылықтарға ететін әсерін сүреттеу ушін қолданылатын термин. Аудитордың пікірі бойынша қаржылық есептілікке ететін ықпалы мынадай:

(a)  Қаржылық есептіліктегі ерекше элементтері, баптары және тармақтарымен шектелмейді;

(b) Шектелген жағдайда, қаржылық есептіліктің маңызды бөлігі ұсынады немесе ұсынатын болса;

(c)  Ашылымдар байланысы бар болса қаржылық есептілікті қолданушылардың түсіністігі үшін маңызды.

*Population (Тұжырымдамалық) –Таңдалған мағлұматтың толық пакеті; мұндай мәліметтер бойынша аудитор қорытынды жасағысы келеді.

*Positive confirmation request (Оң растауға сұраныс)— Растайтын тарап сұраныста көрсетілген мағлұматпен көнсе немесе көнбесе ол тарап аудиторға соны бойынша тікелей сұраныс немесе сұралған мәліметтерді жібереді.



Practitioner (Кəсіпқой бухгалтер) – Жария секторда жұмыс атқаратын кəсіпқой бухгалтер.

*Preconditions for an audit (Аудиттің алғышаттары)—Керек жағдайда басқарушылыққа лауызымды адамдардың, басшылықтың аудитті жүргізу жөніндегі17 шартқа ризалықты алу және қаржылық есептілікті әзірлеу үшін басшылықтың қаржылық есептілікті қолдану.

*Predecessor auditor (Алдыңғы аудитор) –Субъектігі өткен кезеңгі қаржылық есептілікті бойынша аудитті жасаған және ағымдағы аудитордың орнын басқан басқа аудиторлық фирманың аудиторы.

*Premise, relating to the responsibilities of management and, where appropriate, those charged with governance, on which an audit is conducted (Аудитті жүргізумен байланысты басшылыққа лауызымды басқарушылықтың міндеттемелерімен қатысы бар шарт)— АХС стандарттарға сәйкес аудитті жүргізу үшін келесі міндеттемелері бар басшылықтың және лауызымды адамдардың түсіністігі және растауы. Міндеттемелер мынадай:

(a) Істеп тұрған қаржылық есеп беру жүйесі, сонымен қатар оның лайықты әділ ұсынуына сәйкес қаржылық есеп беруін дайындауға арналған;

(b)  Ішкі бақылау үшін, оның ішінде субъектінің басқарушылығына үшін және керектік туған кезде басшылыққа лауызымды адамдар елеулі бұрмалаулардан бос қаржылық есеп беруін дайындауға рұқсат беру қажеттігі бойынша шешім қабылдайды;

(c)  Аудит былайша жүргізілсін:

(i) Басқарушылық және қажеттік жағдайында басшылыққа лауызымды адамдар білетін қаржылық есеп беруін дайындаумен байланысты барлық мәліметтерге, оның ішінде құжаттамаға, жазбаларға, басқа мәліметтерге алатын рұқсат;

(ii) Аудит мақсатында субъектігі басшылықтан және керектік туған жағдайда басшылыққа лауызымға адамдардан сұралатын қосымша мәліметтер;

(iii) Аудиторлық дәлелдер алу үшін аудитор анықтаған субъектінің қажетті адамдарына шексіз алатын рұқсат.

Әділ ұсыну жүйесі болса (a) пункті мыналар «қаржылық есеп беру жүйесіне сәйкес қаржылық есептілікті әділ ұсыну және әзірлеу үшін» немесе «қаржылық есеп беру жүйесіне сәйкес әділ және адал көзқарасы беретін қаржылық есептілікті әзірлеу үшін» терминдеріне ауыстыруы мүмкін.

«Аудитті жүргізумен байланысты басшылыққа лауызымды басқарушылықтың міндеттемелерімен қатысы бар шарт» тағы «шарт» деген терминге ауыстыруы мүмкін.

Professional accountant (Кəсіпқой бухгалтер)18 – МФБ мүшелік-ұйымның мүшесі болып табылатын адам.

Professional accountant in public practice (Жария секторда жұмыс жасайтын кəсіпқой бухгалтер)19 – қызмет көрсету біліктілігіне байланысы жоқ (мысалы: аудит, салық, консалтинг) кəсіптік қызмет көрсететін фирмада жұмыс істейтін кəсіпқой бухгалтер. Бұл термин сонымен қатар жария секторда жұмыс істейтін кəсіпқой бухгалтерлердің фирмасын көрсету үшін қолданады.

*Professional judgment (Кəсіптік пікір)—Аудит жөніндегі тиесілі шаралар бағдырын қабылдау бойынша мәлімделген шешімді қабылдау барысында аудит, бухгалтерия, әдептік стандарттар бойынша тиісті тренингті жүргізу, біліктілік және тәжірибе пайдалану.

*Professional skepticism (Кəсіптік скептицизм) – Скептицизм мен тұжырымдарды сынап бағалайтын қарым-қатынастар. Дәлелдің елеулі бағасы және қате немесе алаяқтық себебінен пайда болатын ықтимал бұрмалауларды көрсету қажеттігін именушіліктерді қатитын мінез-құлығы.

* Professional standards (Кəсіптік стандарттар)— Аудиттің Халықаралық Стандарттары (АХС) және тиісті әдіптік талаптар.

Professional standards (Кəсіптік стандарттар (СБХС 120 мәнмәтіндегі) ХААСБ-нің cапаны бақылау жөніндегі халықаралық стандартарға кіріспесінде көрсетілгендей, ХААСБ-ның Келісім Бойынша Стандарттары.

Аудиттеу, Бақылау, Басқа Ақпараттың Дұрыстығын Растау, Байланысты Қызмет және қатысты әдептік талаптар.

Projection (Болашағы бар болуды бағалау) – Болашағы бар қаржылық жоспар.

(а) Болашақ оқиғалар мен басшылық істерінің мүмкін болатын болжамы, ол оқиғаларға болашақта орын болмауы да мүмкін, мысалға кейбір субъектілер ұйымдық деңгейде болғанда немесе қызмет түріне елеулі өзгерістер енгізу мүмкіндігін қарастырғанда; немесе

(b)   Дəл де мүмкін болатын мүмкіндіктер үйлесімі.

Prospective financial information (Болашақ қаржылық мəлімет) – Болашақта орын алуы мүмкін оқиғаларға жəне соған байланысты субъектінің мүмкін болатын əрекетіне сəйкес қаржылық мəлімет. Болашақ қаржылық мəлімет болжам, болашақ бағалау немесе олардың үйлесімі түрінде бола алады. (Болжам мен Болашағы бар болуды бағалау терминдерді қараңыз).

Public sector (Жария сектор) – Ұлттық жергілікті (мысалы, əкімшілік-аумақтық бірліктер), жергілікті (мысалы, қалалық, аудандық) басқару органдары жəне басқа да мемлекеттік субъектілер (мысалы, агенттіктер, комитеттер, басқармалар мен кəсіпорындар).

*†Reasonable assurance (in the context of an audit engagement) (Саналы сенімділік (аудит бойынша келісім мəнмəтініндегі)) –жоғары, бірақ даусыз емес сенімділік деңгейі.



Reasonable assurance engagement (Məлімет дəлелділігінің дұрыс дəлелденуі бойынша келісім) – Ақпараттың дұрыстығын растау бойынша келісім» терминді қараңыз).

Recalculation (Қайта санау) – Құжаттардың немесе жазбалардың математикалық дұрыстығын тексеруден тұрады.

*Related party (Байланысы бар тараптар) – Төмендегі жайлар орын алатын болса, тараптардың байланысы бар деп айтуға болады:

(а)  Істеп турған қаржылық есеп беру жүйесі бойынша анықталатын байланысы бар тарап; немесе

(b) Істеп турған қаржылық есеп беру жүйесі ең аз немесе байланысы жоқ тарап талаптарын анықтаған кезде:

(і)  Тікелей немесе жанама түрде, бір немесе одан да көп делдар, есеп беретін субъект арқылы күрделі ықпалы немесе бақылауы бар адам немесе басқа субъект;

(іі)  Тікелей немесе жанама түрде, бір немесе одан да көп делдар, есеп беретін субъект күрделі ықпалы немесе бақылауында болатын басқа субъект; немесе

(iii) Келесі арқылы, есеп беретін субъектігі жалпы бақылауында болатын басқа субъект:

a. Жалпы бақылау жүргізетін меншік;

b. Отбасы мүшелері болып меншік иесі; немесе

c. Жалпы бас басқарушылық.

Сонымен қатар, субъектілер зор дәрежелерінде қорларды өзара бөлісетін немесе маңызды транзакциялар бойынша келісімге кіретін болса мемлекеттік жалпы бақылауындағы субъектілер (ұлттық, аймақтық немесе жергілікті) байланысы бар тараптар болып табылады.

Related services (Ілеспе қызметтер) – Келісілген рəсімдер мен мəліметті дайындау.

*†Relevant ethical requirements (Байланысты әдептану талаптары)—жоба бойынша жасақ және жоба бойынша сапаны бақылауды шолушы жататын, әдетте Бухгалтерлердің Халықаралық Федерациясының Кәсіби Бухгалтерлердің Әдеп Кодексі (ИФАК кодексі) А және В бөлімдерін анағұрлым қатаң ұлттық талаптармен бірге қатитын әдептану талаптары.



Reperformance (Қайтадан орындау) – Алдын ала субъекттің ішкі басқаруының бөлігі ретінде орындалған шараларды аудитормен тəуелсіз түрде орындау.

*Қызмет ететін ұйымда бақылау зерттемесі мен сараптамасы бойынша есебі (типті 1 есеп ретінде 402 АХС-та21 айталған)—Мыналар бар есебі:

(a)   Қызмет көрсетуші ұйымның басшылығы дайындаған қызмет көрсетуші ұйымның жүйесі, бақылау мақсаттары, белгілі бір уақытқа сәйкес әзірленген мен орындалған байланысты бақылаудың сипаттамасы бойынша аудитордың пікірі; және

(b)  Сервисты ұйымдастыру жүйесі, бақылау мақсаттары, байланысты бақылау, белгілі бір бақылау мақсаттарына жетуді бақылау әзірлеу сәйкестігінің сипаттамасы бойынша қызмет көрсетуші аудитордың пікіріне қарайтын барабар кепілдемені қамтамасыз ету мақсаты бар сервис аудитор есеп пікірі.

* Қызмет ететін ұйымда бақылау зерттемесі мен сараптамасы бойынша есебі (типті 2 есеп ретінде 402 АХС-та айталған— Мыналар бар есебі:

(a)   Сервисты ұйымдастыру жүйесі, бақылау мақсаттары, байланысты бақылаулар, белгілі бір күнінде немесе белгілі бір уақыт барысында оларды әзірлеу мен енгізу және кейбір жағдайда белгілі бір уақыт барысындағы олардың операциялық нәтижелілігі; және

(b)  Барабар кепілдеме қамтамасыз ету мақсатқа қатысты сервис-аудитор есеп беруінің мысалы:

(i)  Қызмет көрсетуші ұйымның басшылығы дайындаған қызмет көрсетуші ұйымның жүйесі, бақылау мақсаттары, белгілі бір уақытқа сәйкес

әзірленген мен орындалған байланысты бақылауның сипаттамасы бойынша аудитордың пікірі; және

(ii)    Қызмет көрсетуші аудитордың бақылауды тестілеу жөніндегі сипаттамасы және соған нәтижелері.



Responsible party (Жауапты тарап) Адам немесе адамдар:

(а)  Тікелей есеп беру келісімінде зерттелетін мəселе бойынша жауапты адам.

(b) Бекітуге негізделген келісімде зерттелетін мəселе бойынша мəліметтерге жауап беретін жəне зерттелетін мəселе бойынша жауап бере алатын адам.

Жауап беретін жақ кəсіпқой бухгалтерді жалдайтын жақ бола алады да, бола алмайды да. (жоба бойынша жұмыс істейтін тарап).



Review (in relation to quality control) (Сапаны бақылау жөнінде шолу) – Атқарылған жұмыс сапасы мен басқалар жасаған тұжырымдамаларды бағалау.

Review engagement (Шолу бойынша келісім) Шолу бойынша келісімнің мақсаты – аудиторға шаралар негізінде аудиторлық қызығушылығын туғызған аспектлердің бар-жоғын анықтауға, қаржылық есептілік барлық елеулі аспектілері бойынша, қаржылық есептілікті ұсынудың орнатылған тұжырымдамалық негізіне сай дайындалмағанын анықтауға мүмкіндік беру.

Review procedures (Шолу рəсімдері) – Шолу келісімі мақсатына жету үшін жасалған рəсімдер, негізінде субъект қызметкерлері арасында сауалнама жүргізу жəне қаржылық мəліметтерге байланысты қолданылатын талдама жасау рəсімдері.

*Risk assessment procedures (Тəуекелді бағалау бойынша шаралар)–Субъектінің ішкі бақылауын қоса, субъектті мен оның ортасын білу, алаяқтық немесе қателер себебімен туындаған, қаржылық есептіліктегі мен тұжырымдамалық деңгейдегі елеулі бұрмалаушылықтың тәуекелін анықтай отырып бағалау үшін орындалған аудиторлық шаралар.

*Risk of material misstatement (Елеулі бұрмалану тəуекелдігі)—Қаржылық есептілік аудитке дейін елеулі түрде бұрмаланған тәуекел. Мынау бекіту деңгейінде көрсетілген сияқты екі құрамдас бөлімдерден тұрады:


  1. Inherent risk (Бөлінбес тəуекелдік)— Басқа байланысты бақылау шараларын қарастыруға дейін тікелей немесе басқа бұрмаланушылықтармен бірлесіп, елеулі болып табылатын бұрмаланушылықтар ашылымдары немесе бухгалтерлік сальдолар немесе транзакциялар тобы жөніндегі бекіту шалдыққыштығы.

(b) Control risk (Бақылау тәуекелдігі)—Басқа байланысты бақылау шараларын қарастыруға дейін тікелей немесе басқа бұрмаланушылықтармен бірлесіп, елеулі болып табылатын бұрмаланушылықтар ашылымдары немесе бухгалтерлік сальдолар немесе транзакциялар тобы жөніндегі бекіту шалдыққыштығы туралы тәуекелдік субъекттің ішкі бақылауы арқылы ашылмайды, түзетілмейді немесе сақталынып қалады.

*Sampling (Таңдама)—Аудиторлық таңдама» терминді қараңыз).

* Sampling risk (Таңдама тəуекелдігі)—Барлық тұжырымдамалық сәйкес аудит рәсімдеріне бағынышты болса, үлгі себебінен алынған аудитордың тәуекелдігі қорытындысынан ажыратылады. Таңдама тәуекелдігі екі бөлік қате қорытындылар туғызады:

(a)  Ақиқатпен салыстырғанда бақылау шаралардың тиімділігін дәлелдеу үшін бақылау шараларын тестілеу барысында, немесе бұрмаланулар бар болса да олардың жоқтығын дәлелдеу үшін бөлшектерді тестілеу барысында. Аудитор тиімділікке ықпал ететін қате қорытындысы және лайықсыз аудитордың пікіріне жеткізу мүмкіндігі туралы уайымдайды.

(b)  Ақиқатпен салыстырғанда бақылау шаралары тиімсіздігін дәлелдеу үшін бақылау шараларын тестілеу барысында, немесе бұрмаланулар жоқ болса да олардың барлығын дәлелдеу үшін бөлшектерді тестілеу барысында. Бастапқы қорытынды ағаттығын анықтауға арналған қосымша әдеттегідей жұмыс жүргізетіндей, айтылмыш аудитордың қате қорытындысы тиімділігіне ықпал етеді.

* Sampling unit (Таңдама бірлігі) – Тұжырымдамалықты туғызатын жеке бірліктер.



Scope of a review (Шолу ауқымы) – Шолу мақсатына жету үшін нақты жағдайлар кезінде керекті болып келетін шолу рəсімдері.

*Service auditor (Қызмет ететін аудитор)—Қызмет ететін субъектігі бақылау шаралары жөніндегі мәліметтер дұрыстық есебін қызмет ететін субъектінің сұрауынша беретін аудитор.

*Service organization (Қызмет ететін субъект)—Қаржылық есептілікке байланысты субъекті ақпараттық жүйелерінің бір бөлігі ретінде қызмет ететін үшінші жақтың ұйымы (немесе үшінші жақтағы ұйым).

*Service organization’s system (Қызмет ететін ұйымның жүйесі)—Қызмет ететін аудитордың есебіндегідей қызмет ететін субъект қолданушыларға айтылмыш қызметтер беруге арналған өңделген, енгізілген және қызмет ететін субъектпен қолданылатын рәсімдері және саясаттары.



Significance (Маңыздылық) – Мəнмəтінде алынған мəселенің салыстырмалық маңыздылығы. Мəселенің маңыздылығы кəсіпқой бухгалтер мен оның қарастырылған мəнмəтінінде анықталады. Бұл мысалға кəсіпқой бухгалтер есебін қолданатын адамдардың шешімдеріне қалайша əсер тигізе алатыны туралы болжамды; немесе басқа мысал, ол өкілетті адамдарға қойылған мəселе туралы айту немесе айтпау туралы сұрақ қойылғанда маңызды. Маңыздылық мөлшерлі жəне сапалы факторлар – салыстырмалы маңыздылық, зерттелетін затқа ықпалы жəне болжамды пайдаланушылар мен алушылардың қызығушылығы мəнмəтінінде қарастырылады.

*Significant component (Маңызды құрамдас бөлім)—Топқа жеке қаржылық маңызды (i) болып табылатын жоба бойынша жүмыс істейтін топ анықтаған құрамдас бөлімі немесе топтық қаржы есептіліктің елеулі бұрмаланулары

маңызды тәуекелі өзіндік ортасына немесе жағдайларын сәйкес қамтитін (ii) құрамдас бөлім.

*Significant deficiency in internal control (Ішкі бақылаудың маңызды тапшылығы)—Аудитордың пікірі бойынша басшылыққа лауызымды адамдардың ықыласын бағалау үшін жеткілікті маңыздылығы бар ішкі бақылау тапшылығы немесе тапшылықтарының комбинациясы.

*Significant risk (Елеулі тəуекелдік) – Аудитті өткізу кезінде аса көп назар аударуды керек ететін тəуекелдік.

Smaller entity (Үлкен емес шаруашылық субъект)—Мынадай сапалық сипаттамалары әдетте бар болатын субъект:

(a) Меншік және тулғалар аз мөлшерлері басқарушылығы қосылымы (жеке тулға әдетте немесе  меншік иесі лайықты сапалық сипаттамалар бар болса басқа субъект); және

(b) Ендігі бірі немесе одан да көбі:

(i) Тікелей немесе күрделі емес транзакциялар;

(ii) Кәдімгі құжаттама;

(iii) Бірқатар іскерлік аз желілер және бірқатар іскерлік желілердің өнімдері;

(iv) Бірқатар ішкі бақылау шаралары;

(v)  Көпшілікті бақылауға жауапкершілігі бар субъект басшылығының біраз деңгейлері; немесе

(vi) Міндеттемелер бұқара топтары бар болатын бірқатар қызметкерлер.

Бұл сапалық сипаттамалары толық емес, олардың кішігірім кәсіпорынға ерекше мәні жоқ, сонымен қоса кішігірім кәсіпорындар бұл сипаттамалардың барлығын көрсетуге міндетті емес.

*Special purpose financial statements (Ерекше қаржылық есептілік)—Ерекше жүйеге сәйкес дайындалған қаржылық есептілік.

*Special purpose framework (Ерекше жүйе)—Нақты қолданушылардың қаржылық ақпараттық қажеттіліктеріне жауап беруге арналған қаржылық есептілік. Қаржылық есептілік жүйесінің әділ ұсынуы немесе сәйкестік жүйесі болуы мүмкін.22

*†Staff (Қызметкерлер) – Əріптестерден басқа кəсіпқойлар, олардың ішінде фирманың мамандары.

*Statistical sampling (Статистикалық таңдама) – Мынадай сипаттамалар бар болатын таңдамаға әдістеме:

(a) Таңдама элементін іріктеп тексеру; және

(b) Таңдама нәтижелерін, олардың ішінде таңдама тәуекелін, бағалау үшін ықтималдықтар теориясын қолдану.

Сипаттамалар (a) және (b) жоқ болатын таңдама әріптестемесі статистикалық емес таңдама болып табылады.

*Stratification (Стратификация) – тәрізді сипаттамалар бар болатын таңдама үлгілері тобы болып табылатын тұжырымдамалық ішкі тұжырымдамалықтарға бөлінетін үдерісі (әдетте ақшаға шағылуы).



Subject matters information (Зерттеу мəмілесі бойынша ақпарат) – Зерттеу мəселесін бағалау немесе өлшеу бойынша нəтиже. Кəсіпқой бухгалтер мəліметтің дұрыстығын растау есебінде өз пікірін көрсету үшін негіздеме алу мақсатында жинаған сəйкес дəлелдер.

*Subseguent events (Кейінгі жағдайлар) –Қаржылық есептіліктің күні және аудитордың есебі күні аралығында пайда болатын жағдайлар және аудиторға аудитордың есебі күнінен кейін жария болған деректер.

*Subservice organization (Ішкі қызмет көрсететін ұйым)—Қаржылық есептілікпен байланысы бар қолданушылардың ақпараттық жүйелерінің бөлігі болып табылатын субъектігі қолданушыларға қызметтер еткізу үшін басқа қызмет көрсететін субъект шақырған қызмет көрсететін субъект.

*Substantіve procedure (Маңызды рәсім) – Қаржылық есептілікте маңызды ауытқуларды табу үшін аудиторлық дəлелдерді алу мақсатында орындалатын аудит үдерісі. Олар екі түрге бөлінеді:



  1. Тесттер бөлшектері (транзакциялар топтар, бухгалтерлік сальдолар және ашылымдар); және

  2. Маңызды талдау рәсімдері.

*Suffіcіency (Аудиторлық дәлелдемеге қатысты жеткіліктілік) – Аудиторлық дəлелдердің сандық шарасы. Аудиторлық дəлелдердің керекті мөлшеріне елеулі бұрмаланушылық тəуекелдігі əсер етеді, сонымен қатар аудиторлық дəлелдердің сапасы.

Suitable criteria (Жарамды критерийлер) – («Критерий» терминді қараңыз)

*†Suitably qualified external person (Тиісті біліктілікті меңгеруге сəйкес шақырылған адам) – жоба бойынша əріптес ретінде қызмет атқара алатын қабілеттілік пен құзырлылыққа ие арнайы шақырылған адам, мысалға, əріптес немесе басқа фирма не мүшелері тарихи қаржылық ақпаратты шолу жасауға немесе аудит жүргізуге құқы бар (тиісті тəжірибесі бар) бухгалтерлердің кəсіптік мекемесінің қызметкері.

* Summarized financial statements (810 АХС мәнмәтіндегі жинақталған қаржылық есеп) – Қаржылық есептіліктен алынған, бірақ қаржылық есептілікпен салыстырғанда аз бөлектері бар тарихи қаржылық ақпарат, яғни бұл ақпарат уақыттың арасындағы субъектінің экономикалық ресурстары немесе міндеттері бойынша қаржылық есептілікпен қамтылған құрылымдық көрсетілімге немесе уақыттың бір кезіне қатысты оларға өзгерістерге сәйкес

келетін құрылымдық көрсетілімді жатқызады.23 Әр түрлі заңды құзырлы аймақтар сондай тарихи қаржылық ақпаратты сипаттау үшін әр түрлі анықтамалықтарды қолдануы мүмкін.



Supplementary information (Қосымша мағлұмат) —Қаржылық есептілікті дайындауға арналған істеп турған қаржы есеп беру жүйесі керек қылмайтын қаржылық есептілікке сәйкес келетін мәліметтер; не қосымша кесте ретінде, не қосымша жазбалар ретінде ұсынылатын мәліметтер.

Test (Тест) – Бір немесе бірнеше тұжырымдамалық баптары бойынша қолданылатын рəсімдер.

*Test of controls (Бақылау тесттері)– Елеулі ауытқулардың бекіту деңгейінде алдын алудағы немесе оларды анықтаудағы жəне түзетудегі бақылаудың нəтижелілігі туралы аудит дəлелдерін алу үшін орындалған тесттер.

*Those charged with governance (Өкілеттік берілген тұлғалар)—Субъектінің стратегиялық бағытын және субъектінің жауапкершілігімен байланысы бар міндеттемелерін қадағалауға өкілеттік берілген адам (адамдар) немесе ұйым (ұйымдар) (мысалға, сенім берілген тулғаның қызметтерін орындайтын субъект). Мынаған қаржылық есеп беру үдерісінің қадағалауы кіреді. Біраз субъектілер үшін біраз біліктіліктерде, басшылыққа лауызымды адамдар басқару қызметкері, мысалға, жария немесе дербес сектордағы басқару аппаратының атқарушы мүшелері немесе иесі-басқарушы болуы мүмкін.24

*Tolerable misstatement (Мүмкін боларлық бұрлану)—Тұжырымдамалықтағы нақтылы бұрмаланудан аудитор анықтаған сома аспайтыны бойынша ақпараттың дұрыстығын растау лайықты деңгейін алуға аудитордың жеткізгісі келетін аудитор анықтаған ақша сомасы.

*Total rate of deviation (Мүмкін боларлық аутқулардың мөлшері )—Тұжырымдамалықтағы нақтылы бұрмаланудан аудитор анықтаған аутқулардың мөлшері бойынша ақпараттың дұрыстығын растау лайықты деңгейін алуға аудитордың жеткізгісі келетін аудитор анықтаған ішкі бақылау үдерістерінен алынған аутқулардың мөлшері.

Uncertainty (Белгісіздік) –Субъектінің тікелей бақылауында емес, бірақ қаржылық есепке əсер етуі мүмкін нəтижесі алдағы əрекеттер немесе оқиғаларға байланысты жағдай.

*Uncorrected misstatements (Түзелмеген бұрмаланулар)—Аудитор аудит барысында алған және түзелмеген бұрмаланулар.

*Unmodified opinion (Жетілдірілмеген пікір)—Аудитор барлық елеулі бағыттарда қолданылатын қаржылық есеп беру жүйесіне сәйкес келетін

қаржылық құжаттама дайындау бойынша қорытынды жасағанда аудитор білдірген пікір.25

*User auditor (Қолданушы аудитор)—Қолданушы субъекттің қаржылық есептілігі туралы есеп беретін және аудит жүргізетін аудитор.

*User entity (Қолданушы субъект)—Қызмет ететін ұйымды пайдаланатын және де қаржылық есептілігі тексерілетін субъект.



Walk-through test (Толассыз тексеріс) – Бүкіл бухгалтерлік есеп жүйесі арқылы бірнеше оперцияларды қадағалау болып табылады.

*Written representation (Жазбаша ұсынуы)—Белгілі мәселелерді растау үшін немесе басқа аудиторлық дәлелдерді қолдау үшін басқарушылық аудиторға берген жазбаша мазмұндама. Қаржылық есептілік, оның бекітулер немесе кітаптар және жазбалар қолдану мына мәнмәтіндегі жазбаша ұсынулар кірген жоқ.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   65




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет