Ïåðêóññèÿ
²àí æ¾éåñi àóðóëàðûí çåðòòåóäå ïåðêóññèÿíû» ìà»ûçû àñà çîð åìåñ: îë òåê òàëàºòû» ¼ëøåìëåðií øàìàëàï àíûºòàó¹à ¹àíà ì¾ìêiíäiê áåðåäi. Òàëàºòû» ìà»ûíäà ïåðêóññèÿ êåçiíäå òèìïàíèêàëûº äûáûñ áåðåòií ºóûñ à¹çàëàð /àñºàçàí,iøåê/ îðíàëàñºàíäûºòàí, îíû» ¼ëøåìi ìåí øåêàðàëàðû á½ë ¸äiñïåí ä¸ë àíûºòàëûíáàéäû.
Ïåðêóññèÿ íàóºàñòû» ò½ð¹àí íåìåñå î» æຠá½éiðiíå æàòºàí àºëïûíäà æ¾ðãiçåäi. Òàëàºòû» ê¼ëäåíå» ¼ëøåìií àíûºòàó ¾øií ïåðêóññèÿíû Õ ºàáûð¹àíû» ½çûíäû¹ûí îéøà º½ðñຠæ຺à ñîçûï, 4 ñì-äåé ëàòåðàëüäû áàñòàéìûç. ²àëûïòû æà¹äàéäà òàëàºòû» ò½éºòû¹û IÕ-ÕI ºàáûð¹àëàð àðàëû¹ûíäà àíûºòàëàäû. Ò½éûºòûºòû» ¼ëøåìi 4-6 ñì. Òàëàºòû» ½çûíäûº ¼ëøåìií Õ ºàáûð¹àíû ñûëà¹àíäà àíûºòàéäû, îíû» ½çûíäûº ¼ëøåìiíi» ê¼ëåìi 6-8 ñì.
Àóñêóëüòàöèÿ
Ïåðèñïëåíèò àóðóûíäà ¹àíà ê¼ê áàóûðäû» îðíàëàñºàí ò½ñûíàí iø ïåðäåñíi» øóûëû àíûºòàëóû ì¾ìêií.
Àíåìèÿ ñèíäðîìû
Àíåìèÿ (anaemiae) , íåìåñå ºàí àçäûº - ºàííû» áåëãiëi ê¼ëåìiíäå ãåìîãëîáèí ìåí ýðèòðîöèòòåðäi» ñàíûíû» àçàþûìåí ñèïàòòàëàòûí ïàòîëîãèÿëûº æà¹äàé. Ãðåê òiëiíåí àóäàð¹àíäà àï - æîº, haima - ºàí, ÿ¹íè ºàí àçäûº äåãåí ñ¼ç. Ãåìîãëîáèí ì¼ëøåðiíi» åð àäàìäàðäà 130 ã/ë, ¸éåëäåðäå - 120 ã/ë-äåí ò¼ìåí, æ¾êòi ¸éåëäåðäå - 110 ã/ë-äåí àç áîëóûí àíåìèÿ äåï àòàéäû.
Àíåìèÿ àðºàøàíäà áàñºà àóðóëàðäû» ê¼ðiíiñi áîëûï åñåïòåëiíåäi. Íåãiçãi ïàòîãåíåçäiê ìåçàíèçìäåðäi åñêåðå îòûðûï, áàðëûº àíåìèÿëàðäû ò¼ðò òîïºà á¼ëåäi: ²àí êåòó ñåáåáiíåí òóûíäà¹àí àíåìèÿëàð;
Ýðèòðîöèòòåðäi» íåìåñå ãåìîãëîáèííi» ò¾çiëóiíi» á½çûëóû í¸òèæåñiíäåãi àíåìèÿëàð;
Ýðèòðîöèòòåðäi» ê¼ï ûäûðàóû í¸òèæåñiíäåãi àíåìèÿëàð /ãåìîëèçäiê/;
Ïîëèäåôèöèòòi àíåìèÿëàð, ÿ¹íè æî¹àðûäà¹û ñåáåïòåðäi» áiðíåøåóiíi» ºîñûëóû í¸òèæåñiíäå ïàéäà áîë¹àí àíåìèÿëàð.
Ýðèòðîöèòòåðäåãi ãåìîãëîáèííi» ì¼ëøåðiíå áàéëàíûñòû àíåìèÿëàðäà¹û íîðìîõðîìäûº /ò¾ñòi ê¼ðñåòêiø - ÒÊ. - 0,9-1,1/, ãèïîõðîìäûº /ÒÊ. - 0,85-òåí ò¼ìåí/ æ¸íå ãèïåðõðîìäûº /ÒÊ. - 1,1-äåí æî¹àðû/ äåï á¼ëåäi.
Êëèíèêàëûº ê¼ðiíiñòåði. Àíåìèÿëûº ñèíäðîììåí àóûðàòûí íàóºàñòàðäû» æèi êåçäåñåòií øà¹ûìäàðû: áàñòû» àóðóû, áàñ àéíàëó, º½ëàºòà¹û øó, åíòiãó, àóà æåòiñïåóøiëiê ñåçiìi, æ¾ðåêòi» æèi ñî¹óû, êåéäå æ¾ðåê ò½ñûíû» øàíøóû, åñòåí òàíûï ºàëó, ê¼ç àëäûíäà «øiðêåéëåðäi»» ê¼ðiíói, àøóëàíøàºòûº, ½ìûòøûäûº, ¸ëñiçäiê. Á½ë ãèïîãåìîãëîáèíåìèÿ í¸òèæåñiíäå äàìû¹àí êëåòêàëàðäû» ãèïîêñèÿñûíû» æ¸íå òiíäåðäåãi ìåòàáîëèçìíi» á½çûëóûíû» áåëãiñi. Á½ë æî¹àðûäà àéòûë¹àí àíåìèÿíû» áàðëûº ò¾ðëåðiíå ñèìïòîìäàð áîëûï òàáûëàäû. Îäàí áàñºà àíåìèÿíû» ¸ðá¸ð êëèíèêàëûº ò¾ðiíå ò¸í àðíàéû ñèíäðîìäàð áàð /ìûñàëû, ãåìîëèçäiê àíåìèÿäà òåðiíi» ñàð¹àþû, òåìiðòàïøûëû¹û êåçåäñåòií àíåìèÿäà - òà¹àìäû» àóûçäû» ä¸ìií ºàëûïòàí òûñ á½çûëóû; Â12 òàïøûëû¹û ñåçiëåòií àíåìèÿäà ãëîññèòòi» äàìóû, ãèïîïëàñòèêàëûº àíåìèÿäà - ãåìîððàãèÿëûº ê¼ðiíiñòåð/,
Îñû àóðóìåí àóûð¹àíäàðäû» ¼ìið òàðèõûí çåðòòåó áåëãiëi áið ò¸ðòiïïåí æ¾ðãiçiëåäi. Îíû» òó¹àí æåðií, ýòíèêàëûº øû¹ó òåãií ñ½ðàñòûðó ºàæåò, ñåáåái êåéáið àíåìèÿëà /ìûñàëû, ãåìîãëîáèíîïàòèÿëàð/ áåëãiëi ãåîãðàôèÿëûº æåðëåðäå æ¸íå ýòíèêàëûº òîïòàðäà æèi êåçåäåñåäi. Ò½ðàºòû ìåêåí-æàéû äà ºàçiðãi ýêîëîãèÿëûº æà¹ûíàí çèÿíäû æà¹äàéëàðäû åñêåðãåíäå, ãåìàòîëîãèÿëûº àóðóëàðäû» äàìóûíà ¸êåëiï ñð¹óû ì¾ìêií. Àóðóäû» áàñòàïºû øà¹ûìäàðûíà /¸ñiðåñå ºàí êåòó/ ê¼»ië á¼ëãåí æ¼í, îíû» àðòûíøà ïîñòãåìîððàãèÿëûº àíåìèÿ¹à àéíàëóû ì¾ìêií. Ñîë ñèÿºòû èîíäàóøû ðàäèàöèÿ, óëàíóëàð, ëåâîìèöåòèí æ¸íå öèòîñòàòèêòåð ñèÿºòû ä¸ðiëåðäi ºàáûëäàó êåðåê. Àñºàçàí-iøåê àóðóëàðû ìåí áàóûð àóðóëàðûíû» ½ç຺à ñîçûëóû òåìiðòàïøûëû¹û æ¸íå Â12 òàïøûëû¹û àíåìèÿ¹à ¸êåëiï ñî¹óû ì¾ìêií.
Àíåìèÿëûº ñèíäðîìíû» áiðäåí-áið көрiнiсi - ол òåðiíi» áîçàðóû, ãåìîëèçäiê àíåìèÿëàðäà î¹àí ñàð¹ûøòû¹û, àë òåìiðòàïøûëû¹û àíåìèÿäà /õëîðîç/ æàñûëäàíóû ºîñûëàäû. Àíåìèÿ¹à øàëäûººàí íàóºàñòû ê¼ðiï çåðòòåãåíäå áàéºàëàòûí êëèíèêàëûº ê¼ðiíiñòåð: òûíûñ àëó ìåí ïóëüñòi» æèiëåói, æ¾ðåêòi» øåêàðàëàðûíû» êå»åþi, áàðëûº íóêòåëåðäå åñòiëåòií ñèñòîëàëûº øóûë, ¾ëêåí ê¼êòàìûðëàðäû» ò½ñûíäà åñòiëåòií øóûë /ºàí àéíàëûìûíû» æûëäàìäû¹û, ºàííû» ñ½éûëóû/, àðòåðèàëäûº ºûñûìíû» àçäàï ò¼ìåíäåói, àÿºòà iñiêòi» ïàéäà áîëóû. Àíåìèÿëûº ñèíäðîìíû» ê¼ðiíiñòåði ¸ð æà¹äàéäà, ýðèòðîöèòîïåíèÿ ìåí ãèïîãåìîãëîáèíåìèÿ àóðóëàðûíà áàéëàíûñòû ¸ð ò¾ðëi áîëàäû.
Ãåìîððàãèÿëûº ñèíäðîì (гемостазиопатиялар)
Ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåð äåãåíiìiç - ãåìîñòàç æ¾éåñiíi» ¸ð áà¹àíàñûíäà êîàãóëÿöèÿëûº /ïëàçìàëûº/, òðîìáîöèòàðëûº æ¸íå òàìûðëûº á½çûëûñòûàð íåãiíäå äàìû¹àí àóðóëàð òîáû. Êëèíèêàëûº ê¼ðiíiñòåðiíå ¼çäiãiíåí íåìåñå ñ¸ë ¹àíà æàðàºàòòàíó êåçiíäå áîëàòûí ºàí êåòó æàòàäû.
Ãåìîñòàç æ¾éåñi áàðëûº ïàòîëîãèÿëûº ¾äåðiñòåðãå ºàòûñàòûíäûºòàí, ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåð êå»iíåí òàðà¹àí.
Ýòèîëîãèÿñû ìåí ïàòîãåíçi. ²àí à¹ó¹à áåéiìäiëiê áiðiíøiëiê íåìåñå åêiíøiëiê, ÿ¹íè áàñºà àóðóäû» /ëåéêîç, àïëàñòèêàëûº àíåìèÿ, Òص -/ºàííû» òàìûðiøiëiê øàøûðàíäû ½þ ñèíäðîìû æ¸íå ò.á./ àñºûíóäû» áåëãiñi áîëóû ì¾ìêií. Ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåðäi» áiðºàòàðû ò½ºûì ºóàëàó àðºûëû áåðiëåäi, ê¼áiíåñå ¸ð ò¾ðëi ñûðòºû æà¹äàéëàð¹à áàéëàíûñòû æ¾ðå ïàéäà áîëàäû. Òóà áiòêåí ãåìîñòàç àíîìàëèÿëàðûíäà ìåãîêàðèîöèòòåð ìåí òðîìáîöèòòåðäi» àíîìàëèÿñû /òðîìáîöèòîïàòèÿëàð/, ºàíäû ½éûòó æ¾éåñiíi» ïëàçìàëûº ôàêòîëàðûíû» òàïøûëû¹û, êiøêåíå ºàí òàìûðëàðûíû» æåòiëìåãåíäiãi /âàçîïàòîëîãèÿëûº/ æàòàäû. Á½ë àºàóëàð åìäåó êåçiíäå æàçûë¹àíìåí, êåéií ºàéòà ê¼ðiíiñ òàáàäû. Æèi êåçåäñåòií êîàãóëîïàòèÿëàð À, Â,Ñ, ãåìîôèëèÿëàðû, âàçîïàòèÿëàð - ãåìîððàãèÿëûº òåëåàíãèýêòàçèÿ /Ðàíäþ-Îñëåð àóðóû/, òðîìáîöèòîïàòèÿëàð - Ãëÿíöìàí àóðóû.
Ãåìîñòàç æ¾éåñiíi» æ¾ðå áiòêåí àóðóëàðûíà Òص/ÄÂÑ ñèíäðîìû /òðîìáîöèòòåð ìåí òàìûð ºàáûð¹àëàðûíû» èììóíäû çàºûìäàíóû, òàìûðëàðäû» 潺ïàëû àóðóëàðäû» òîêñèíäåðiíi» ¸ñåðiíå á½çûëûñ òàáó, áàóûð àóðóëàðû, ä¸ðiëåðäi» ¸ñåði æ¸íå ò.á./, òðîìáîöèòîïåíèÿëàð ìåí òðîìáîöèòîïàòèÿëàð /Âåðëüãîô àóðóû/, áàóûð àóðóëàðûíäà¹û ãèïîòðîìáèíåìèÿëàð, ãåìîððàãèÿëûº âàñêóëèò /Øåíëåéí-Ãåíîõ àóðóû/ æ¸íå ãåìîððàãèÿëûº ïóðïóðà, èíôåêöèÿëûº, òîêñèêàëûº, òðîôèêàëûº, íåéðîâåãåòàòèâòiê àóðóëàð æàòàäû.
Ïàòîãåíåçiíå áàéëàíûñòû ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåðäi» åêi ¾ëêåí òîïºà á¼ëåäi:
ºàí òàìûðëàðû ºàáûð¹àëàðûíû» ¼òêiçãiøòiãiíi» íàøàðëàóûíàí áîëàòûí ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåð /ãåìîððàãèÿëûº âàñêóëèò, îðãàíèçìäå Ñ âèòàìèíiíi» ò¼ìåíäåói, êåéáið 潺ïàëû àóðóëàð, æåòêiëiêñiç òàìàºòàíó æ¸íå ò.á./;
ºàí ½éûòàòûí æ¸íå ½þ¹à ºàðñû æ¾éåíi» á½çûëóûíû» ¸ñåðiíåí áîëàòûí ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåð.
Åêiíøi òîïòûº ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåð êåëåñi ñåáåïòåðäåí áîëàäû:
À. ²àíäû ½éûòàòûí ¾äåðiñòåðäi» á½çûëóû:
Áiðiíøi ôàçà - òðîìáîïëàñòèí ò¾çóøi ôàêòîðëàðäû» ïëàçìàëûº á¼ëiêòåðiíi» òóà áiòêåí òàïøûëû¹û - VIII, IX, XI ôàêòîðëàð /À,Â,Ñ ãåìîôèëèÿñûíäà/; òðîìáîöèòàðëûº á¼ëiêòåðäi» òàïøûëû¹û - òðîìáîöèòîïàòèÿëàð /òðîìáîöèòîïíèÿëûº ïóðïóðà/;
Åêiíiøi ôàçà - òðîìáîïëàñòèí ò¾çóøi ôàêòîðëàðäû» ïëàçìàëûº á¼ëiêòåðiíi» òàïøûëû¹û - II, V, X ôàêòîðëàð, ºàðàìà-ºàðñû æ¸íå òåæåãiø ôàêòîðëàðûíû» áîëóû;
¶øiíøi ôàçà - ôèáðèí ò¾çóøi ôàêòîðëàðäû» ïëàçìàëûº á¼ëiêòåðiíi» òàïøûëû¹û - I /ôèáðèíîãåí/ æ¸íå ÕII ôàêòîðëàð.
Á. Òåçäåòiëåòií ôèáðèíîëèçäi» ¸ñåðiíi» áîëóû /ïëàçìèííi» ò¾çiëiñiíi» ê¼áåþiíåí íåìåñå àíòèïëàçìèííi» ò¾çiëóiíi» àçàþûíàí/.
Â. Òص /òðîìáîãåìîððàãèÿëûº ñèíäðîì, ºàí ½þ äåðòi /, á½ë æà¹äàéäà òàìûð iøiíäåãi ê¾ðäåëi ºàí ½þ ¾äåðiñiíäå áàðëûº ïðîêîàãóëÿíòòàð ºîëäàíûëàäû, ñîíäûºòàí ôèáðèíîëèç æ¾éåñi òåç ¼ðøèäi.
Êëèíèêàëûº ê¼ðiíiñi. Øà¹ûìäàðû. Ãåìîððàãèÿëûº ñèíäðîì êåçiíäåãi íààóºàñòðàäû» øà¹ûìû : òåði íåìåñå òåði àñòû ºàáàòûíà, á½ëøûº åòòåðãå, áóûíäàð¹à ò.á. ºàí êåòói, èíå òèãåí æåðëåðäå ºàííû» æèíàëóû, ¸ð ò¾ðëi ºàí êåòóëåðäi» /ì½ðûííàí, ºûçûë èåêòåí, æàòûðäàí, iøåêòåí, ¼êïåäåí ò.á./.
Àíàìíåç æàëïû ò¸ðòiï áîéûíøà æèíàëàäû.
²àíàó¹à áåéiìäiëiêòi» ò¾ðëåði. Ãåìîððàãèÿëûº äèàòåçäåð êåçiíäå ºàíàó¹à áåéiìäiëiòi» 5 ò¾ðií àæûðàòàäû.
ãåìàòîìäûº - ¾ëêåí áóûíäàð¹à, á½ëøûº åòòåðãå, òåði àñòûíà, ñiðëi ºàáàòòàð¹à òåðå» ºàáàòòàð¹à, ºàííû» ê¼ï ì¼ëøåðäå à¹óû, àóûðó ñåçiìiìåí ºàòàð æ¾ðåäi, á½ë ãåìîððàãèÿëàð¹à ò¸í;
äàºòûº ïåòåõèÿëàð /ìèêðîöèðêóëÿòîðëûº/ ºàíàó¹à áåéiìäiëiê êåçiíäå íóêòå ò¸ðiçäi ïåòåõèÿëàð ìåí ê¼ëåìi ê¼ãåðó àéìàºòàðûíû» /ýêõèìîçäàðäû»/ ïàéäà áîëóû. Á½ëàðäû» ò½ñòåði ¸ð ò¾ðëi áîëàäû, àóûðìàéäû, øûðûøòû ºàáàòòàðäà äà ãåìîððàãèÿëà ê¼ðiíåäi, ºàí êåòói ì¾ìêií. Íåãiçãi ñåáåái - òðîìáîöèòîïåíèÿ, òðîìáîöèòîïàòèÿëàð;
àðàëàñ /ìèêðîöèðêóëÿòîðëûº-ãåìàòîìäûº/ ò¾ði. Ìèêðîöèðêóëÿòîðëûº ºàíàó¹à áåéiìäiëiê ò¾ði áàñûì êåëåäi, àë ãåìàòîìàëàð ñûðòòàé ê¼ðiíáåé, ê¼áiíå òåði àñòûíà æ¸íå iø ïåðäå êëåò÷àòêàñûíà æèàíëàäû. ʼáiíå ØÒµ ñèíäðîìûíäà êåçäåñåäi;
âàñêóëÿòîðëûº-ïóðïóðàëûº ºàíàó¹à áåéiìäiëiê - á¼ðòïåëåð ìåí ýðèòåìàëàð àÿºòû», iøiò» äåíåíi» òåðiñiíäå ñèììåòðèÿëû æåðëåäå îðíàëàñàäû, àøûº ºûçûë ò¾ñòi, òàìûðëàðäû» ýíäîòåëèiíi» ºàáûíóû íåìåñå èììóíäû çàºûìäàíóûíàí áîëàäû /òðîìáîöèòòåð ìåí ôèáðèí º½ðóøû ôàêòîðëàð ïàòîëîãèÿñû æîº êåçäå/. Ãåìîððàãèÿëûº âàñêóëèò /Øåíëåéí-Ãåíîõ àóðóû/, ò¾éiíäi ïåðèàðòåðèèò æ¸íå ä¸ðiëiê âàñêóëèòòåðãå ò¸í;
àíãèîìàòîçäûº ºàíàó¹à áåéiìäiëiê - òåëåàíãèýêòàçèÿ íåìåñå àíãèîìà áàð æåðåëäåí ºàí êåòó. ̽ðûííàí, æàòûðäàí, ¼êïåäåí, àñºàçàííàí, iøåêòåí ºàííû» ½çຠà¹óû áàéºàëàäû.
Ëàáîðàòîðèÿëûº-àñïàïòûº çåðòòåó. Ò½ºûì ºóàëàéòûí ãåìîððàãèÿëûº òåëåàíèýêòàçèÿ /Ðàíäþ-Îñëåð àóðóû/ - á½ë àóòîñîìäû äîìèíàíòòû ò¾ðäå áåðiëåòií, òàìûðëàð ýïèòåëèÿñûíû» òóà áiòêåí àºàóûìåí ñèïàòòàëàòûí àóðó. Áåòòi» òåðiñiíäå, ì½ðûííû», åðiííi», àñ ºîðûòó æîëäàðûíû» êiëåãåé ºàáàòòàðûíäà òåëåàíãèýêòàçè÷ëàð ïàéäà áîëûï, òåç æàðàºàòòàíàäû æ¸íå ºàí ê¼ï êåòåäi.
Ãåìîôèëèÿëàð - ºàíäû ½éûòó æ¾éåñiíi» ïëàçìàëûº ôàêòîðëàðûíû» òóà áiòêåí àºàóëàðûìåí ñèïàòòàëàòûí ãåìîððàãèÿëûº äèàòåç. À-ãåìîôèëèÿäà ¶II ôàêòîîð ìåí àíòèãåìîôèëüäiê ãëîáóëèííi» òàïøûëû¹û; Â-ãåìîôèëèÿäà IÕ ôàêòîðäû» òàïøûëû¹û; Ñ-ãåìîôèëèÿäà ÕI ôàêòîðäû» òàïøûëû¹û ;Ä- ãåìîôèëèÿäà ÕII ôàêòîðäû» òàïøûëû¹û îðûí àëàäû. Àóðóìåí òåê åð àäàìäàð ¹àíà àóûðàäû, áiðຠîëàð¹à á½ë àóðóìåí àóûðìàéòûí àíàñû àðºûëû áåðiëåäi. Áàëà êåçåäí àçäà¹àí æàðàºàòòàíó êåçiíäå ½çຠóàºûò ºàí êåòó áàéºàëàäû. Áóûíäàð¹à à¹ûë¹àí ºàí ãåìàðòðîçäàð¹à ¸êåëiï ñî¹àäû, îäàí áàðûï àíêèëîç¹à àéíàëóû ì¾ìêií.
Òðîìáîöèòîïåíèÿëûº ïóðïóðà. /Âåðëüãîô àóðóû/ - àóòîèììóíäûº çàºûìäàíó í¸òèæåñiíäå òðîìáîöèòòåðäi» ñàíûíû» àçàþûìåí ñèïàòòàëàòûí àóðó. Á½ë àóðóìåí áàëàëàð ìåí æàñ àäàìäàð àóûðàäû. Êåóäå, ìîéûí, ºîëäàðäû» òåðiñiíå ãåìîððàãèÿëûº á¼ðòïåëåð -ïóðïóðà øû¹àäû. ̽ðûííàí, àñºàçàííàí, æàòûðäàí ºàí à¹óû ì¾ìêií. Òðîìáîöèòòåð ñàíû 20õ109-10õ109 ã/ë áîë¹àí êåçäå êåíåòòåí ºàí êåòåäi. ²àí à¹ó óàºûòû ½çàðûï, ºàí ½éûíäûñûíû» ðåòðàêöèÿñû á½çûëàäû. Ñûðºàòòû» äàìó áàðûñû æåäåë æ¸íå ñîçûëìàëû áîëóû ì¾ìêií.
Ãåìîððàãèÿëûº âàñêóëèò. /Øåíëåéí-Ãåíîõ àóðóû, êàïèëÿðîòîêñèêîç/ - èììóíîàëëåðãèÿëûº âàçîïàòèÿ, êiøêåíå òàìûðëàðäû» ýíäîòåëèiíi» çàºûìäàíóû áàéºàëàòûí âàñêóëèò. ʼáiíå æàñ àäàìäàð, îëàð ê¼áiíå èíôåêöèÿëàðäàí, àëëåðãèÿëûº àóðóëàðäàí êåéií äàìèëû. Âàñêóëÿðëûº-ïóðïóðàëûº ºàíàó¹à áåéiìäiëiê ò¾ðiìåí ñèïàòòàëàäû. îëàð òåê òåðiíi ¹àíà åìñå, áóûíäàðäû, àñºàçàí-iøåê æîëäàðûí, á¾éðåêòåðäi äå çàºûìäàéäû.
Øàøûðàíäû òàìûðiøiëiê ºàí ½þ ñèíäðîìû
Øàøûðàíäû òàìûðiøiëiê ºàí ½þ ñèíäðîìû - ØÒµ. ƾðå ïàéäà áîë¹àí ØÒµ äèàãíîñòèêàëûº ìà»ûçû çîð. Á½ë ïàòîëîãèÿëûº æà¹äàé ê¼ïòåãåí àóðóëàðäà êåçåäñåäi: àêóøåðëiñ ïàòîëîãèÿ, îïåðàöèÿëàð, 潺ïàëû àóðóëàð, æàðàºàòòàíóëàð, æ¾ðåê-òàìûðëàð àóðóëàðû, ä¸íåêåð òiíiíi» æàéûëìàëû àóðóëàðû, ºàòåðëi ¼ñïåëåð, ãåìîëèçäiê àíåìèÿ, ò.á.
Òص ñèíäðîìû æåäåë, æåäåëäåòiëãåí, ñîçûëìàëû ò¾ðäå ¼òåäi. Æåäåë æ¸íå æåäåëäåòiëiï äàìû¹àí ò¾ðëåðií åêi ôàçà¹à á¼ëåìiç: ãèïåðêîàãóëÿöèÿ ôàçàñû, êåéiííåí ãèïîêîàãóëÿöèÿ ôàçàñûìåí àóûñàäû. ²àí¹à òðîìáîãåíäiê çàòòàðäû» øû¹ûï, òðîìáòàðäû» ò¾çiëói ºàí àéíàëûìûí á½çàäû æ¸íå ôèáðèíîëèçäi æåäåëäåòåäi. Ñîíû» í¸òèæåñiíäå ôèáðèí ½éûíäûëàðû åðè áàñòàéäû æ¸íå ºàíäà¹û ïëàçìèííi» ì¼ëøåði àðòàäû. Ïëàçìèí ôèáðèíäi ¹àíà åìåñ, ôèáðèíîãåíäi äå ûäûðàòûäû. Ñû æà¹äàé òðîìáîöèòîïåíèÿìåí áiðãå àóûð ãåìîððàãèÿëûº ñèíäðîì¹à ¸êåëiï ñî¹àäû. Ôèáðèííi» ûäûðàóûíàí ãåïàðèí ò¸ðiçäi çàòòàð ïàéäà áîëûï, îëàð äà ºàííû» ñ½éûëòóûí ê¾øåéòåäi.
Êëèíèêàëûº áåëãiëåði áiðäåí áàéºàëìàé, íåãiçãi àóðóäû» ñèìïòîìäàðû áàñûì áîëàäû, àë êåéiííåí òðîìáîçäàð ìåí ãåìîððàãèÿëàðäû» îðíàëàñºàí æ¸íå òàðà¹àí îðûíäàðûíà /áàñ ìèû, á¾éðåê, ¼êïå ò.á./ áàéëàíûñòû äàìèäû äà ãåìîäèíàìèêàëûº á½çûëûñòàð, ºàí êåòó, òåðiãå ºàí æèíàëó ñèÿºòû ¼çãåðiñòåðìåí ñèïàòòàëàäû.
Ãåìîãðàììà êîàãóëÿöèÿ ôàêòîðëàðû ìåí òðîìáîöèòòåðäi» ê¾ðò àçàþûí æ¸íå ôèáðèííi» ûäûðàóû êåçiíäå ò¾çiëãåí çàòòàð ì¼ëøåðiíi» àðòóûí ê¼ðñåòåäi. Ãåìîñòàç æ¾éåñií òîëûº çåðòòåó ØÒµ äèàãíîñòèêàñûíäà ìà»ûçäû îðûí àëàäû.
4) Иллюстративті мәлімет берілген.
5) Әдебиет:
Негізгі әдебиет:
-
Пропедевтика внутренних болезней. В. Х. Василенко и А. Л. Гребенева. – М., Медицина 2005г.
-
Пропедевтика внутренних болезней. Н. А. Мухин и В.С. Моисеев. – М., Геотармед, 2004г.
-
Сестринское дело в терапии с курсом первичной медицинской помощи. В. Г. Лычев и В. К. Карманов. – М., «Форум – Инфра - М», 2007г.
-
Сестринское дело в терапии с курсом первичной медицинской помощи. Э. В., Ростов-на-Дону, 2005г.
-
Методическое обследование симптомы и симптомокомплексы в клинике внутренних болезней. В. К. Милькаманович., Минск 1995г.
-
Исследование обьективного статуса больного. В. К. Султанов. С-П. «Питер», 1996г.
-
Пропедевтика внутренних болезней; практикум. Н. И. Федоров. Минск «Беларусь», 2007г.
-
Основы диагностики заболеваний внутренних органов. А. В. Никитин. 2006г.
-
Сестринское дело в терапии. В. И. Маколкин. М. – 2002г.
-
Сестринское дело в терапии: практикум. Т. П. Обуховец. Ростов – на – Дону «Феникс», 2003г.
-
Ішкі ауралар семиотикасының негіздері. Оқулық. Семей -2007ж.
-
Қаражанова Л.Т.
Қосымша әдебиет:
-
Окороков А.Н.. Диагностика болезней внутренних органов:
Руководство/А.Н.Окороков.- М.: Мед. лит. Т. 2:Диагностика ревматических и системных заболеваний соединительной ткани. Диагностика эндокринных заболеваний.- 2003.
-
Окороков А.Н. Диагностика болезней внутренних органов:
-
Руководство/А.Н. Окороков. - М.: Мед. лит. Т.9:Диагностика болезней сердца и сосудов.- 2005.
6) Бақылау сұрақтары (кері байланыс):
-
Анемиялар кезіндегі мейірбикелік үдеріс.
-
Лейкоздар кезіндегі мейірбикелік үдеріс.
3. Геморрагиялық диатездерде кезіндегі мейірбикелік үдеріс.
4. Эндемиялық жемсау кезінде мейірбикелік үдеріс.
5. Қантты диабет кезінде мейірбикелік үдеріс
Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы
Терапия бакалавриат кафедрасы
Мамандық: 051101« Мейірбике ісі»
Пән: Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядағы мейірбике ісі
СТУДЕНТТІҢ ӨЗ БЕТІНШЕ АТҚАРАТЫН ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУ ҚҰРЫЛЫМЫ
Пән Ішкі аурулар пропедевтикасы және терапиядағы
мейірбике ісі
Пән коды PVBSDT 2211
Мамандық 051101 «Мейірбике ісі»
Оқу сағатының
(кредиттің) көлемі 180 (4 кредит)
Курсы 2
Оқу семестрі 4
ШЫМКЕНТ, 2013 ж.
Кафедра мәжілісінде талқыланған
Хаттама №___ «____»_____2013 ж.
Кафедра меңгерушісі,
м.ғ.д., проф. Бекмурзаева Э. К
1) Тақырып: №1. Науқасты жалпы қарау. Өкпе перкуссиясының диагностикалық маңызы.
2) Мақсаты: Студенттерге науқастарды жалпы қарау әдістерін, қараудың ережелері мен техникасын үйрету. Науқастың есінің, төсектегі қалпының, дене қалпының жағдайын бағалау; бетті, басты, көзді, мұрынды, ауызды, мойынды, теріні, лимфа түйіндерін, бұлшықет жүйесін, буындарды және аяқ -қолдарын қарау. Өкпе перкуссиясының диагностикалық маңызын анықтау (топографиялық және салыстырмалы перкуссия жүргізу).
3) Тапсырма:
- СӨЖ тақырыбы бойынша әдебиет таңдау (каталогтармен, журналдармен,
монографиялармен, сөздіктермен, оқу әдебиеттерімен, интернет мәліметтерімен жұмыс жасау)
- сабақ тақырыбы бойынша конспект, презентация, көрнекті құралдар (буклеттер, интеллект карта) құрастыру
4) Орындалу түрі:
- «кейс-стади»
- постерлік доклад
- тақырып бойынша эссе Кластерлер
- тақырып бойынша глоссарий
-
презентация
-
интеллект карта
5) Орындалу критерилері.
1. Презентация –өз бетінше орындалуы керек, белгіленген уақытта, көлемі кемінде 20 слайд және кемінде 5 әдебиет көзі болуы керек. Слайдтар мазмұнды және қөркемді болуы керек. Қорғау кезінде автор тақырып бойынша тереңірек білімін демонстрациялауы қажет, талқылау кезінде сұрақтарға жауап бергенде қателіктер жібермеуі керек. Слайдтардың мазмұны толық және көркем, тақырып бойынша өз ойымен интегрирленген мәлімет болуы керек.
2. Интеллект карта және буклет жинақы орындалған және белгіленген уақытында өткізілген болуы керек. Өз бетінше кемінде 5 әдебиет қолданылуы керек. Сызбалар, кестелер және суреттер болуы керек.
3.Студенттердің жеке сұхбатының жазбасы және, немесе дәрігердің пациентпен сұхбатының видеоаудио таспасын таңдау.
4.Меңгерген тәжірибелік дағдылары жазылған күнделік арнау
5.Әр тақырып бойынша өзінің индивидуалды ой қатынасын суреттеу
6.Рөлдік ойындар қою
Бағалау критерилері: Терапия бакалавриат кафедрасында 051101 «Мейірбике ісі» мамандығы бойынша ГОСО РК 5.03.015-2009 негізінде өңделген
1.
|
Презентация тақырыбы
|
Өте жақсы
|
Презентация –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, көлемі кемінде 20 слайд және 5 әдебиет бар. Слайдтар мазмұнды және қөркемді. Қорғау кезінде автор тақырып бойынша тереңірек білімін демонстрациялады, талқылауда сұрақтарға жауап бергенде қателіктер жібермеді.
|
|
|
Жақсы
|
Презентация –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, көлемі кемінде 20 слайд және 5 әдебиет бар. Слайдтар мазмұнды және қөркемді. Қорғау кезінде автор тақырып бойынша жақсы білімін демонстрациялад. Сұрақтарға жауап бергенде өзі қайта түзеген тиянақты емес қателіктер жіберді.
|
|
|
Қанаңаттанарлық
|
Презентация –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, көлемі кемінде 20 слайд және 5 әдебиет бар. Слайдтар мазмұнды емес. Қорғау кезінде автор сұрақтарға жауап бергенде тиянақты қателіктер жіберді.
.
|
|
|
Қанағаттанарлықсыз
|
Презентация –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, көлемі кемінде 20 слайд және 5 әдебиет бар. Слайдтар мазмұнды емес. Қорғау кезінде автор сұрақтарға жауап бергенде қатаң қателіктер жіберді. Өзінің құралдарын пайымдай алмайды.
|
2.
|
Интеллект карталар және буклеттер дайындау және қорғау
|
Өте жақсы
|
Интеллект карта және буклет –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, кемінде 5 әдебиет қолданған. Тақырыпқа сай сызбалар, кестелер және суреттер келтірілген. Қорғау кезінде материалды оқымай айтып берді. Қойылған барлық сұрақтарға сенімді және қателіксіз жауап берді.
|
|
|
Жақсы
|
Интеллект карта және буклет –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, кемінде 5 әдебиет қолданған. Тақырыпқа сай сызбалар, кестелер және суреттер келтірілген. Қорғау кезінде материалды оқымай айтып берді. Қойылған барлық сұрақтарға жауап бергенде тиянақты емес қателіктер жіберді.
.
|
|
|
Қанағаттанарлық
|
Интеллект карта және буклет –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, кемінде 5 әдебиет қолданған. Тақырыпқа сай сызбалар, кестелер және суреттер келтірілген. Қорғау кезінде тақырыпты оқыды. Қойылған сұрақтарға жауап бергенде тиянақты қателіктер жіберді.
|
|
|
Қанағаттанарлықсыз
|
Интеллект карта және буклет –өз бетінше орындалған, белгіленген уақытта, кемінде 5 әдебиет қолданған. Тақырыпқа сай сызбалар, кестелер және суреттер келтірілген. Қорғау кезінде тақырыпты оқып берді. Қойылған сұрақтарға қатаң қателіктер жіберді, өзінің құралдарын пайымдай алмады.
|
3.
|
Тестілік тапсырмаларды орындау
|
Өте жақсы
|
Тестілік тапсырмалар 10 сұрақтан кем емес. Белгіленген уақытында тапсырылған. Тесттің мазмұны негізді, сұрақ анық қойылған. Жауап варианттары біртипті және адекватты. Жауап алгоритмі бар. Дұрыс жауаптар анық белгіленген.
|
|
|
Жақсы
|
Тестілік тапсырмалар 10 сұрақтан кем емес. Белгіленген уақытында тапсырылған. Тесттің мазмұны негізді, сұрақ анық қойылған. Жауап варианттары біртипті және адекватты. Жауап алгоритмі бар.
Дұрыс жауаптардың барлығы анық белгіленген.
|
|
|
Қанағаттанарлық
|
Тестілік тапсырмалар 10 сұрақтан кем емес. Белгіленген уақытында тапсырылған. Тесттің мазмұны негізді, сұрақ анық қойылған. Жауап варианттары біртипті емес. Жауап алгоритмі бар.
Дұрыс жауаптардың барлығы анық белгіленбеген.
|
|
|
Қанағаттанарлықсыз
|
Тестілік тапсырмалар 10 сұрақтан кем емес. Белгіленген уақытында тапсырылған. Тесттің мазмұны негізсіз, сұрақ анық қойылмаған. Жауап варианттары біртипті емес. Жауап алгоритмі жоқ.
Дұрыс жауаптардың 50% қате жауап берген.
|
6) Өткізу мерзімі: 2-ші апта.
7) Әдебиет:
8) Бақылау (сұрақтар, тесттер, есептер).
Сұрақтар:
-
Науқасты жалпы қарауды неден бастау керек?
-
Өкпенің салыстырмалы перкуссиясы қандай мәлімет береді?
-
Өкпе перкуссиясы қандай топографиялық сызықтар бойымен жүргізіледі?
-
Крениг алаңы деген не?
Тесттер:
1.Науқастың ауру тарихы:
-
медициналық құжат
-
жеке құжат
-
заңдылық құжат
-
қаржылық құжат
-
статистикалық құжат
2. Науқасты тексерудің объективті әдісіне жатпайды:
-
сұрастыру
-
пальпация
-
перкуссия
-
аускультация
-
қарау
3. ... жалпы қарау ережесіне жатпайды.
-
Науқасты толық шешіндіріп 2 – 3 метр қашықтықтан қарау
-
Жарық науқастың алдынан не қырынан түсуі
-
Бөгде шудың болмауы
-
Мүмкіндігінше науқасты күндіз қарау
-
Науқасты белгілі бір ретпен қарау
4. Науқасты жалпы қарау кезінде анықталмайды:
-
Жүрек аймағындағы өзгерістер
-
Дене пішіні
-
Төсектегі қалпы
-
Ес-санасы
-
Тері және көзге көрінерліктей шырышты қабаттар
5. Перкуторлы дыбыс ... қатты шығады.
-
ауалы мүшелерден
-
сұйыққа толған қуысты мүшелерден
-
тығыз мүшелерден
-
мүшелер қабынғанда
-
тіндер терендiгiне
6. Перкуторлы дыбыстың әлсіреуі, тұйықталуы:
-
сұйыққа толған қуысты мүшелерде
-
перкуторлы дыбыс амплитудасы жоғары болғанда
-
кеуде айтарлықтай қалыңдаса
-
перкуторлы дыбыс амплитудасы төмен болса
-
ауалы мүшені перкуссиялағанда
7. Перкуторлы дыбыстың әлсіреуі, тұйықталуы ... кездеспейдi:
-
ауалы мүшені перкуссиялағанда
-
тығыз мүшені перкуссиялағанда
-
кеуде айтарлықтай қалыңдаса
-
сұйыққа толған қуысты мүшелер
-
перкуторлы дыбыс амплитудасы төмен болғанда
8. Перкуторлы дыбысты төмендететін негізгі әсер:
-
қабынғаннан мүшенің тығыздалуы
-
дыбыс толқындары амплитудасы төмендеуі
-
мүше тығыздығы
-
кеуденің айтарлықтай қалыңдауы
-
кеуденiн жұкаруы
9. Перкуторлы дыбысты күшейтетін негізгі әсер:
-
мүше ауалылығы өсуі
-
кеуде айтарлықтай қалыңдаса
-
кеуденің жұқаруы
-
сұйыққа толған қуысты мүшелер
-
кеуденiн жукаруы
10. Тұйық перкуторлы дыбыс:
-
дыбыстың әлсіреуі
-
дыбыстың қысқаруы
-
дыбыстың биіктеуі
-
дыбыстын жоғарлауы
-
дыбыс кушейуi
Достарыңызбен бөлісу: |