Белгібай жанар ќЎрманќызы асанбай Асќаровтыѕ ґмірі мен ќоєамдыќ-саяси ќызметі жјне шыєармашылыќ мўрасы


«Асанбай Асќаровтыѕ єылыми жјне шыєармашылыќ мўрасы»



бет3/3
Дата19.06.2016
өлшемі297.77 Kb.
#148389
түріДиссертация
1   2   3

«Асанбай Асќаровтыѕ єылыми жјне шыєармашылыќ мўрасы» атты їшінші тарауда ќайраткердіѕ Ќазаќстан тарихын насихаттауєа арналєан еѕбектері жјне шыєармашылыќ мўрасы талданєан.

А. Асќарўлы партиялыќ басшылыќ, мемлекеттік аса жауапты міндеттерді атќарумен ќатар єылым саласына ґзіндік їлес ќоса білді. Оныѕ айєаєы «Баќылау мен істіѕ орындалуын тексеру – партиялыќ басшылыќтыѕ маѕызды принципі» жјне «Ќазаќстанныѕ оѕтїстігінде ќой шаруашылыєын интенсификациялау» атты еѕбектері. Јрине бўл еѕбектерініѕ негізгі мазмўны ґзі ќызмет еткен ќоєаммен їндесіп жатќандыєы аќиќат. А. Асќаровтыѕ алєашќы єылыми еѕбектері оныѕ єалым ретінде танылуына септігін тигізгені сґзсіз.

Ќайраткер ґмірініѕ соѕєы жылдары туєан ґлке тарихын єылыми тўрєыдан зерттеуге їлкен мјн берді. Оныѕ тґл тарихымызєа ќатысты єылыми ізденісініѕ нјтижесінде 1998 ж. ќазаќ-орыс тілдерінде жарыќ кґрген «Ўлы Тўранныѕ ўлдары» атты тарихнамалыќ еѕбегініѕ орны ерекше. Белгілі єалымдар М. Ќозыбаевтыѕ, Ж. Молдабековтіѕ, Т. Кјкішўлыныѕ жјне Халыќ ќаћарманы Ќ. Ќайсеновтіѕ осы еѕбекке жазєан пікірлері осыныѕ дјлелі.

Кітап бес бґлімнен тўрады. Бўл кітапты жазу барысында А. Асќаров јл-Фараби, Јбу-Јли Ибн-Сина, Бабыр, Ж. Баласаєўн, В.В. Бартольд, Н.Я. Бичурин, А.И. Бернштам, Н.А. Аристов, М.И. Артамонов, Л.Н. Гумилев, Ш. Ујлиханов, Ј. Бґкейханов жјне таєы басќа єалым-зерттеушілердіѕ єылыми зерттеулерін кеѕірек ќолданєан. Бірінші бґлім ертедегі ортаєасырлыќ дјуірде (VІ-ІХ єє.) ґмір сїрген Тїркі елініѕ Бумын, Істеми, Кїлтегін, Білге, Тоныкґк, Сўлу секілді тарихи тўлєалардыѕ саясатын талдауєа жјне тїрік ќоєамы ыдыраєан кезеѕде ґмір сїрген Ќорќыт бабаєа (VІІІ-ІХ єє.) арналады. Істеми ќаєаннан кейін тарихи тўлєалардыѕ – Білге, Кїлтегін жјне Тоныкґктіѕ Тїркі империясыныѕ іргесін ныєайтып, саяси беделін арттыруда їлес ќосќанын да айќын ашып кґрсетеді.Ежелгі тїркі тайпалары бірлестігі кезіндегі мјдениеттіѕ дамуына деректер негізінде талдау жасайды.

Еѕбектіѕ екінші бґлімінде ортаєасырлыќ ґркендеу (ІХ-ХІІ єє.) дјуірінде ґмір сїрген Јбу Насыр Јл-Фараби, Ысќаќ Јл-Фараби, Јбіл-Хасан Рудаки, Манас, Махмўт Єазнауи, Јбу Райхан Бируни, Јбу Јли Ибн Сина, Бґгіре хан, Атсыз Мўхаммед Ануш-тегі, Текеш, Жамал Јл-Ќарши, Жїсіп Баласаєўн, Махмуд Ќашќари, Ахмет Иассауи секілді дара тўлєалардыѕ дерекнамалары ќарастырылады. Автор Тўран тўлєаларыныѕ ґмірі мен ќызметінен деректер негізінде маѕызды маєлўматтар береді. Бґлімдегі ќарастырылєан тўлєалар тарихы, олардыѕ єылым мен мјдениетке ќатысты тереѕ философиялыќ тўжырымдары єибрат аларлыќ ќўндылыќтар екендігі сґзсіз.

А. Асќаровтыѕ еѕбегінде ќарастырылєан тўлєалардыѕ келесі бір тобы орта єасырдыѕ соѕєы дјуірінде (ХІІІ-ХЇІІІ єє.) ґмір сїрген Кетбўєа, Ўлы Јмір Темір, Ўлыќбек, Јбілхайыр, Шайбан јулеті, Жјнібек пен Керей, Захир Ад-дин Бабыр, Мўхаммед Хайдар Дулати, Ќадырєали Жалайыри Ќосынбекўлы, Јлішер Науаи, Асан ќайєы Сјбитўлы, Байжігіт, Жјѕгір хан, Тјуке хан, Тґлеби Јлібекўлы, Ќаздауысты Ќазыбек би, Јйтеке би, Јбілхайыр хан, Абылай хан, Бўхар жырау, Маќтўмќўлўлы сияќты жыраулардыѕ, билердіѕ, саяси ќайраткерлердіѕ ґмірі мен ќызметі, генеалогиясы жјне олардыѕ тўсындаєы хандыќтардыѕ ішкі жјне сыртќы саяси жаєдайы тыѕ тарихи деректер арќылы сипатталады. Атап ґтетін жайт, автор јрбір елдіѕ ґзіндік ерекшелігін этникалыќ жаєынан бґле-жармай јрі шыќќан тегі тїркі ме, иран ба оєан шек ќойылмай, тарих арнасында біте ќайнасќан жалпы азаматтыќ тўрєыда зерделейді. Еѕбектіѕ «Жаѕаша дјуір» (ХЇІІІ-ХХ єє.) атты бґлімінде тарихи ќўжаттар мен жылнамалар деректеріне сїйене отырып автор осы кезеѕде танымал болєан И. Тайманов, М. Ґтемісов, Ќ. Аєырбайўлы, Ќ. Назарўлы, К. Ќасымов, Ш. Ујлиханов, Т. Сатылєанов, С. Арон, А. Ќўнанбаев, Ж. Жабайўлы, Ш. Ќўдайбердіўлы, А. Байтўрсынўлы, Ј. Бґкейхан, М. Жўмабаев, М. Тынышбаев, М. Дулатов, М. Шоќайўлы, Т. Рысќўлўлы, С. Сейфуллин, С. Сјдуаќасов, Ќ. Сармолдаев,С. Ќожанов, М. Јуезов, С. Муродзаде, Ќ.Сјтбаев, К.Јзірбаев, Б. Момышўлы, Д.А. Ќонаев, Ш. Рашидов секілді јдебиет, ґнер, мемлекет жјне саяси ќайраткерлердіѕ тарихтаєы алар орнын ґскелеѕ ўрпаќќа ўсынады. Кітаптыѕ «Тўраннан тыс тўрандыќтар» деп аталатын соѕєы бґлімінде Атилла (Еділ), Аспарух, М.К. Ататїрік сияќты ќайраткерлер жјне Жалайырлар јулеті мен Осман империясыныѕ тарихы ќарастырылады. Ќазаќтыѕ тарихын тїрік јлемініѕ бґлінбес бір тармаєы ретінде ал Тўранды біртўтас мўсылман мјдениеті ыќпалындаєы тарихи-мјдени аймаќ ретінде ќарастырады. Кезінде айтылєан ескертпелерге жјне тарих єылымы тарапынан ќойылатын талаптардыѕ кейбіріне толыќ сјйкес келмеуіне ќарамастан, А. Асќаровтыѕ «Ўлы Тўранныѕ ўлдары» атты еѕбегі тарихи-танымдыќ тўрєыдан ќўндылыєы жоєары деп сеніммен айтуєа болады. Бўл еѕбек тґл тарихымызды, мјдениетімізді танып білумен ќатар жас ўрпаќты тјрбиелеудіѕ рухани ќўралына айналды.

А. Асќаровтыѕ шыєармашылыќќа ден ќойып еѕбек еткен 1992-1998 жж. «Жўмаќ пен тозаќ жырлары», «Таєдыр», «Судьба», «Кґзќарас», «Ўлы Тўранныѕ ўлдары» сияќты кітаптарын ўсынып їлгерді. Мемуарлыќ еѕбектер сипаты жаєынан субъективті болып келгенімен ќайраткер ґмір сїрген дјуірдіѕ барлыќ болмысын жјне сол ќоєамныѕ ґзіндік ерекшеліктерін танып-білуге мїмкіндік береді.

«Таєдыр» атты мемуарлыќ еѕбегінде баяндаєан кеѕестік кезеѕніѕ јлеуметтік-саяси жјне рухани-мјдени ґміріне ќатысты ґзіндік саяси кґзќарасын автор єибраты мол «Кґзќарас» атты еѕбегінде жалєастырып, сол кезеѕдегі аса ірі ќоєам ќайраткерлерініѕ саяси ќызметтері мен жеке ґмірлеріне ґзіндік баєасын беріп, ќоєамдаєы саяси, јлеуметтік-экономикалыќ їрдістер жґнінде тўжырым жасайды.



«Ќорытынды» бґлімінде зерттеудіѕ нјтижелері жјне алынєан єылыми тўжырымдары беріледі.

Жеке тўлєаныѕ адамзат ќоєамыныѕ дамуы мен тарихи їрдістерінде айрыќша орын алатыны мјлім. Кез-келген дјуірдіѕ мјні де, ерекшелігі де жеке тўлєалар арќылы аныќталады. Еліміздіѕ тарихында ґзіндік орны бар кґрнекті ќоєам ќайраткерлерініѕ бірі – Асанбай Асќарўлы Асќаров. Оныѕ ќоєамдыќ-саяси ќызметіндегі жетістіктерініѕ ґзіндік себептері ќатарына: біріншіден, оныѕ ўйымдастырушылыќ ќабілетін, біліктілігін, екіншіден, жеке басыныѕ мїддесінен ќоєам мїддесін жоєары ќойєандыєын жатќызуєа болады. А. Асќаровтыѕ кеѕестік дјуірдегі зиялы ќауым арасында ґрісті ойымен жоєары деѕгейден кґрінуіне ґзі ґмір сїрген ортасыныѕ да їлкен ыќпал еткенін атап ґткен жґн.

Ќайраткер халќыныѕ ќўрметіне бґленіп, ґзі ќызмет атќарєан Жамбыл (ќазіргі Тараз) (1996), Шымкент (1995) ќалаларыныѕ жјне Оѕтїстік Ќазаќстан облысыныѕ (2001) Ќўрметті азаматы атанды. Сонымен ќатар Шымкент ќаласы јкімшілігі тарапынан демалыс аймаєына А. Асќаровтыѕ атын беру жґнінде шешімі шыєарылды. Ќаланыѕ «Самал-2» мґлтек ауданындаєы № 77 ќазаќ орта мектебіне есімі беріліп, мўражайы ашылды. Оныѕ облысќа, Шымкент ќаласына сіѕірген еѕбектері ескеріліп, 2004 ж. тамыз айында Асанбай Асќаров атындаєы облыстыќ ќоєамдыќ ќоры ќўрылды. Алматы, Шымкент, Тараз, Меркі ќалаларындаєы кґшелерге де есімініѕ берілуін халќыныѕ тўлєаєа деген ќўрметі дер едік. А. Асќаровтыѕ ќазаќ халќыныѕ мїддесі їшін атќарєан ерен еѕбегі бїгінгі ўрпаќтыѕ жадында саќталатындыєы жјне оныѕ ґткен ґмір жолы болашаќќа сабаќ болары аќиќат.
ПАЙДАЛАНЫЛЄАН ЈДЕБИЕТТЕР МЕН ДЕРЕКТЕР ТІЗІМІ
1 Назарбаев Н.Ј. Тарих толќынында. – Алматы: Атамўра, 2003. – 267 б.

2 Назарбаев Н.Ј. Жасай бер, Тјуелсіз Ќазаќстан // Егемен Ќазаќстан. - 1998. - 16 желтоќсан.

3 Асќаров А. Кґзќарас. – Алматы: «Жалын», 1996. – 328 б.

4 АОММ. 1252- ќ., 1-т., 3-іс, 6-п.

5 АОММ. 1252-ќ., 1-т., 27- іс, 9-п.

6 Муфтахов Н. Заѕ жјне јділет // Социалистік Ќазаќстан. – 1991. – 30 ќаѕтар; Соныкі. Аќќуды адам атпайды. – Алматы: Газет-журнал баспасы, 1991. – 16 б.; Гаращенко А.Е. Асќаров аќталуєа тиіс // Социалистік Ќазаќстан. – 1991. – 16 сјуір; Мўртазаев Ш. Дербестігіміз неге еленбейді // Социалистік Ќазаќстан. – 1991. – 8 наурыз; Сјтібекўлы Ж. Асќаровтыѕ соты. – Алматы: Жалын, 1992. – 80 б.

7 АОММ. 1252- ќ., 1-т., 23 -іс, 26-п.

8 АОММ. 1252-ќ., 1-т., 25- іс, 6-п.

9 Беркімбаева Ш. Ўстаз туралы сґз // Алматы аќшамы. – 1997. – 12 ќыркїйек; Балтаєўлўлы І. Сексенніѕ сеѕгірінен саѕќылдар еѕ // Алматы аќшамы. – 2002. – 14 ќараша; Маймаќов Є.Ќ. Таєдыры кїрделі тўлєа // Оѕтїстік Ќазаќстан. – 1997. – 14, 18 ќыркїйек; Бекбосын А. Ардыѕ жолы // Егемен Ќазаќстан. – 1997. – 16 ќыркїйек жјне т.б..

10 Ўлтжанды екендігіѕді ісіѕмен айєаќта (јѕг. Ш. Мўртаза) // Аќжол. – 1997. – 20 ќыркїйек; Ќазаќ ќанын ќастерлеген халыќ (јѕг. С. Јбдірайымўлы) // Жас алаш. – 1997. – 13 ќыркїйек; Тіршілік тынымсыз еѕбектен тўрады (јѕг. Г. Сапарќызы) // Егемен Ќазаќстан. – 1998. – 6 мамыр; Мен теміржол мектебініѕ тїлегімін (јѕг. Ј. Бґрі) // Ќазаќстан темір жолшысы; АОММ. 1252-ќ., 1-т., 68 - іс, 2-п.; Ґрнекті ойымды ґрелі іске арнадым (јѕг. М. Мјжитов) // Аќиќат. – 1999. – № 9. – 35б.

11 Нўрпейіс К. Кґзќарас тўраќтылыєы // Жетісу. – 1997. – 19 наурыз.

12 Кјкішўлы Т. Тўраќты тарихќа барар жолда // Тїркістан. – 1999. – 5 мамыр.

13 Ќозыбаев М. Ўлы Тўранныѕ ўлдары / Халыќ перзенті. – Алматы: Ґнер, 2002. – 95 б.

14 Халыќ перзенті /А. Асќаров туралы естеліктер кітабы/. – Алматы: Ґнер, 2002. – 540 б.

15 Сјбден О.А. Асќаров – ХХ є. аса кґрнекті мемлекет жјне ќоєам ќайраткері; Нјрібаев К. Халыќ ќамќоршысы – ўлы тўлєа; Оразалин Н. А. Асќаровтыѕ аќын, жазушылыќ таланты; Асанов Ќ. Єўлама єалым, білікті басшы; Беркімбаева Ш.К. Ўлаєатты ўстаз, дарынды жетекші // Аса кґрнекті мемлекет жјне ќоєам ќайраткері А. Асќаровтыѕ туєанына 85 жыл толуына арналєан «А. Асќаров – ќоєам, экономика, саясат» атты конференция материалдары. – Алматы, 2007.

16 Асќаров А. Таѕдамалы шыєармалар жинаєы. – Алматы: М.Х. Дулати ќоры, 2007. - 4 томдыќ. Таєдыр – судьба. – І т. – 568 б. (ќаз., орыс); Жўмаќ пен тозаќ жырлары. - 2 т. – 304 б.; Кґзќарас. – 3 т. – 272 б.; Ўлы Тўранныѕ ўлдары. – 4 т. – 440 б. + 24 б. сурет; Асќаров А. Ґсиеттей ґлмейтін сґзім ќалса... – Алматы: М.Х. Дулати ќоры, 2007. – 143 б.

17 Ќайталанбас тўлєа. (Естеліктер жинаєы). – Шымкент, 2007. – 320 б.

18 Ќонаев Д.А. Аќиќаттан аттауєа болмайды. – Алматы: Санат. – 1994. – 512 б.

19 Кґмеков Б. Асќаров Асанбай // Ќазаќстан. Ўлттыќ энциклопедия. - Алматы: ЌЭ, 1998. – 2 т. – 719-б.

20 Ќозыбаев М.Ќ. Єўмырнама жанрын зерттеу мјселелері // Ќазаќ елі, 1996, 27 желтоќсан; Биография как историческое исследование // История СССР, 1970. - № 4. - С.231-242; Беленький И. Проблемы биографического жанра в советской исторической науке. – М., 1988; Коломийцев В.Ф. Методология истории. – М.: РОССПЭН, 2001. - 191 с. жјне т.б.

21 Ќасымбаев Ж. Государственные деятели казахских ханств (ХVІІІ век). –Алматы: Білім, 1999. – 288 с.; Ќойгелдиев М. Тўтас Тїркістан идеясы жјне Мўстафа Шоќайўлы. – Алматы: Ќазаќ университеті, 1997. - 53 б.; Галиев В.З. Хан Джангир и Орбулакская битва. – Алматы: Єылым, 1998. - 128 с.; Асылбеков М., Есќалиев С. Бекежан Сїлейменов – тарихшы єалым. – Алматы: Ґркениет, 2001. - 182 б.; Мажитов С.Ф. Историк Ермухан Бекмаханов. – Астана: Фолиант, 2005. – 264 с.

22 Мажитов С. Жизнь и деятельность и исторические взгляды Бекмаханова Е.Б.: Автореферат ... к.и.н. –Алматы, 1992. - 27 с.; Батырбеков Г. Наследие академика К.И. Сатпаева по общественным наукам в историческом освещении: Дисс... д.и.н. – Алматы, 2000; Жїгенбаева Г.М. Тынышбаевтыѕ ґмірі мен ќызметі: Т.є.к. ... дисс. авторефераты. – Алматы, 1999. - 30 б.

23 ЌРОММ. 2237- ќ,. 1-т., ІІ-іс, 4-п.

24 ЖОММ. 282-ќ., 2-т., 1076- іс, 32-п.

25 ЌРПА. 8-ќ., 33-т., 252-іс, 9-10-пп.; 401-іс, 4-п.

26 ШҐММ. 40-ќ., 9-т., 8056-іс, 31-п.; 7875-іс, 14-п.


Диссертация мазмўны бойынша жарияланєан маќалалар:
1 Ќоєам ќайраткері Асанбай Асќаров // «Јлемдік тарихи їрдіс контексіндегі ќазаќ ґркениеті» атты Халыќаралыќ єылыми конференция материалдары, 7-8 шілде, 2003 ж. – Алматы: «Ќайнар» университеті, 2003. – 288-291-бб.

2. Ќоєам ќайраткері Асанбай Асќаровтыѕ аќындыќ ќыры // «Ќайнар» университетініѕ Хабаршысы. - 2005. - № 4/2. – 35-39-бб.

3 Асанбай Асќаров Ўлы Отан соєысы жылдарында // «Ўлы Отан соєысындаєы Жеѕістіѕ 60-жылдыєына арналєан «Тарих пен ќауіпсіздік ќазіргі заманда» атты аймаќтыќ єылыми-практикалыќ конференция баяндамаларыныѕ тезистері. – 6 мамыр, 2005. – Шымкент: М. Јуезов атындаєы ОЌМУ, 2005. - 24 б.

4 Шымкент облысыныѕ јлеуметтік-экономикалыќ даму сипаты (1975-1985 жж.) // ЌР тјуелсіздігініѕ 15-жылдыєына арналєан «Јуезов оќулары – 5»: «Ќазаќстанда гуманитарлыќ ілімдердіѕ дамуы: ізденістер, даму перспективалары мен баєыттары» атты халыќаралыќ єылыми-тјжірибиелік конференцияныѕ еѕбектері. – Шымкент: М. Јуезов атындаєы ОЌМУ, 2006. – 13-15-бб.

5 Асанбай Асќаровтыѕ шыєармашылыќ мўрасы // «ХХІ єасырда білім мен єылымды ўштастырудыѕ жолдары жјне білікті мамандар даярлау сапасын арттырудыѕ ґзекті мјселелері» атты халыќаралыќ єылыми-јдістемелік конференция еѕбектері. – Шымкент: Ќазаќстан халыќтар Достыєы университеті, 2006. – 500-502-бб.

6 Асанбай Асќаровтыѕ ґмірі мен ќызметі // Ізденіс-Поиск, 2007. - № 3 (2). – 179-183-бб.

7 Асанбай Асќаров хаќында // Ќазаќ тарихы, 2007. - № 6. – 52-56-бб.

8 Тарихи – мјдени мўра – ўлт ќазынасы // «Ќазаќстан он бес жылдыѕ белесінде» атты тјуелсіздіктіѕ 15 жылдыєына арналєан халыќаралыќ єылыми-тјжірибелік конференция материалдары. – Шымкент: Оѕтїстік Ќазаќстан педагогикалыќ университеті. - 10-11 ќараша 2006 ж. – Алматы: ЌАЗаќпарат, 2007. – 39-40-бб.



РЕЗЮМЕ
БелГибай Жанар Курмановна
Жизнь, общественно-политическая деятельность и творческое наследие Асанбая Аскарова (1922-2001)
Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук по специальности 07.00.02 – Отечественная история (история Республики Казахстан)
Данное диссертационное исследование посвящено изучению жизненного пути, общественно-политической деятельности и творческого наследия одного из ярких личностей второй половины ХХ века, крупного государственного и политического деятеля Асанбая Аскарова, посвятившего свою жизнь общественно- политической деятельности республики.

Актуальность темы исследования. В настоящее время в отечественной историографии сформировалось самостоятельное научное направление, изучающее персоналии, их вклад в социально-экономическую и общественно-политическую историю страны. Исследуется личностный фактор, его формирование в условиях советской системы, персональное участие в развитии социально-экономических процессов Казахстана, анализируется их жизненный путь, государственная и общественно-политическая деятельность.

Основная цель и задачи диссертационной работы. Основная цель диссертационной работы – изучить периоды жизни Асанбая Аскарова, исследовать его общественно-политическую деятельность и творческое наследие с современной точки зрения. Для достижения поставленной цели определены нижеследующие задачи:

– определить факторы, оказавшие влияние на формирование мировоззрения общественного и политического деятеля и творческой личности;

– дать оценку общественно – политической деятельности Асанбая Аскарова, внесшего вклад в развитие народного хозяйства, в повышение уровня научно- технического потенциала и социально-культурного развития Жамбылской, Алматинской и Шымкентской (Южно-Казахстанской) областей;

- выявить причины привлечения А. Аскарова Центральным комитетом КП

к декабрьским событиям 1986 года;

- дать оценку деятельности А.Аскарова, как президента общественного фонда им. М.Х.Дулати;

- оценить научное наследие Аскарова в области истории Казахстана;

- ввести в научный оборот неопубликованные до настоящего времени документы и факты о жизнедеятельности А. Аскарова и систематизировать их с научной точки зрения.

В основу исследований исторических фактов, событий и явлений был взят принцип объективности, опирающийся на внутренние и внешние факторы, влияющие на формирование личности.



Научная новизна и теоретическая значимость исследования:

– впервые в отечественной исторической науке исследована разносторонняя, многогранная деятельность и творческое наследие одного из видных государственных деятелей своего времени;

– системно, научно и объективно изложена биография государственного деятеля, внесшего значительный вклад в развитие республики;

– выявлены причины, повлиявшие на формирование А. Аскарова как государственного и общественного деятеля, его персональный вклад в развитие социально-экономической, культурной жизни Жамбылской, Алматинской и Шымкентской (Южно-Казахстанской) областей;

– изучена жизнь и деятельность А. Аскарова в период становления независимого государства Казахстан в качестве почетного Президента фонда «Бјйдібек-Сланды», Президента общественного фонда им. М.Х. Дулати, члена общественного фонда «Сјмен батыр» и многих других.

– впервые анализируется его научное исследование «Ўлы Тўранныѕ ўлдары» (Сыны Великого Турана);



На защиту выносятся следующие положения:

  1. влияние наставников, известных общественно - политических и государственных деятелей на формирование личности А. Аскарова;

  2. ценность вклада А.Аскарова в общественно-политическую и государственную деятельность республики, в духовное воспитание молодого поколения, в развитие экономики, промышленного потенциала, народного хозяйства Жамбылской, Алматинской и Шымкентской (Южно-Казахстанской) областей;

  3. объективная оценка трудовой, научной и творческой состоятельности А.Аскарова и проявление его в новых условиях как писателя, историка и публициста.

  4. улучшение деятельности общественного фонда им. М.Х. Дулати, фондов «Бјйдібек-Сланды», «Сјмен батыр», по сохранению исторического наследия и культуры казахского народа.

Диссертация состоит из введения, трех глав, заключения, списка использованных источников.



RESUME
BELGIBAY ZHANAR KURMANOVNA

Life, social - political activity and creative heritage of Asanbay Askarov (1922-2001)
The Dissertation on Competition of the Scientific Degree of the Candidate of Historical Sciences on Speciality 07.00.02 – Native History
(History of the Republic of Kazakhstan)
This dissertational research is devoted to the study of the course of life, social - political activity and creative heritage of one of outstanding personalities of the second half of the XXth century, great state and political figure Asanbay Askarov, who devoted his life to the improvement of the social and economic development and revival of the national culture of the Republic.

Actuality of the theme of the research. At present an independent direction studying the person through his participation in the social- economic and political history of the country was formed in the domestic historiography. Personal factor, its formation in the conditions of the Soviet system, personal participation in the development of social - economic processes of Kazakhstan are investigated, life, state and political activity revealing the process of formation of the statesman are analyzed.

Purposes and tasks of the research The basic purpose of the research is to study the state activity, main periods of life, and creative heritage in the context of modern approach. For achievement of this purpose the following tasks were put:

- To determine the conditions and the factors which have influenced formation of state public figure and creative person;

- To investigate the state, social- political activity and personal contribution to the development of the Republic;

- To study historical and publicistic activity through the prism of the past, the present and the future.

- To bring into scientific turnover the documents unpublished till now, archival data from regional archives of the Republic.

Scientific novelty of the dissertational research is definition of state, social-political, and creative heritage and the role of Asanbay Askarov in the social- political and economic life of Kazakhstan, which is reduced to the following:

For the first time in the domestic historical science many-sided activity of the outstanding statesman of his time was investigated;

- For the first time the biography of the statesman who had brought in the significant contribution to development of the Republic was scientifically and objectively shown;

- The reasons which had influenced the formation of A.Askarov as the state and public figure, his personal contribution to the development of social – economic and cultural life of Zhambil, Almaty and Shimkent (Southern - Kazakhstan) areas were revealed;

- Study of life and activity of A.Askarov as the honourable President of fund "Beidibek-Slandi", the President of the public fund after M.H.Dulati, a member of the public fund «Semen batir» and many others during development of the independent state of Kazakhstan;

- For the first time his scientific work « Uli Turannin uldari” (The Sons of Great Turan) was analyzed;



The following theses are carried out for defence:

- Figures of the senior generation B.Bakenov, K.Bajgozhaev, K.Asylbekov, O.Boribaev, the hero of labour O.Kokebajuly, I.Edilbaev, A.Ysmailov, and statesmen - Zh.Shajahmetov, F.Karipzhanov, I.Omarov, A.Kanapin, N.Ondasynov, D.A.Kunaev, M.Bejsebaev influenced greatly the formation of the person - A.Askarov.

- Determination of the place and the role of A.Askarov through social - economic processes in the development of the industrial potential of Kazakhstan. A.Askarov has brought in his personal contribution to the achievement of the success in social and economic development of our Republic.

- A.Askarov, being the first head of the given areas for many years, has brought in the personal contribution to the development of economy, social and cultural transformation of Zhambil, Almaty, Shimkent (Southern - Kazakhstan) areas.

- A.Askarov has proved his labour, scientific and creative competence, in new conditions his talent as writer, historian and the publicist had revealed.

- A.Askarov promoted the improvement of the activity of the funds "Beidibek-Slandi", «Semen batir», the public fund after M.H.Dulati on preservation of the historical heritage and culture of the Kazakh people.

The dissertation consists of introduction, three chapters, conclusion and list of the used sources.

Пішімі 60х841/16.

«SvetoCopy» ќаєазы. Кґлемі 1,5 п.л. Таралымы 100 дана.

Тапсырыс № 16.


«Тарих таєылымы» баспасы

050008, Алматы ќаласы, Жамбыл кґшесі, 175 їй



Байланыс тел.: +7 (727) 277 53 49

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет