Экономикалық бөлім
Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінің атап өтілген бөлігінде жобаланып отырған цехтың келесі көрсеткіштерін есептеу қажет:
-өндірістік қуат;
-күрделі шығындар;
-өнеркәсіптік-өндірістік қызметкерлердің саны мен еңбек ақы қоры;
-өнімнің өзіндік құны;
-өндіріс тиімділігінің көрсеткіштері.
Техникалық - экономикалық көрсеткіштерді есептеу технологиялық бөлім, өндірісті автоматтандыру, өмір тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлімдерінің материалдарына сәйкес жүргізіледі.
Техникалық - экономикалық көрсеткіштерді есептеу негізінде өнімді өндіруге кеткен күрделі және эксплуатациялық шығындар мен жобаланып отырған цех құрылысының экономикалық жағынан мақсатқа сай келуін анықтау - осы бөлімнің мақсаты болып табылады.
Цехтың өндірістік қуатын есептеу.
Жобаланып отырған цехтың өндірістік қуатын негіздеу жобада қабылданған негізгі құрал-жабдықтардың өнімділігі мен оның тиімді жұмыс істеу уақыты негізінде және қатаң технологиялық бөлімнің есептеулеріне сәйкес жүзеге асырылады.
Цехтың жетекші жабдығын таңдау кезінде жекелеген өндірістерді спецификалық ерекшеліктерін ескеру қажет.
ОҚ = 12000 тонна/жылына
Күрделі шығындарды есептеу:
Цех құрылысына кететін күрделі құйылым шығындардан тұрады: ғимараттар мен қондырғылар құрылысына кететін шығындар, жабдықты сатып алу мен монаж шығындары, басқа да көлемдік емес шығындар.
Ғимараттар құрылысының құрылысының құнын анықтау:
Ғимараттар құрылысының құны ғимараттардың құрылыс көлемі олардың типі және 1м3 көлемінің белгіленген құны арқылы есептелінеді.
Есептеулер кесте түрінде жүргізіледі.
Құрылыс-монтаж жұмыстарының 1м3 құны территориялық белдеулер, климаттық аудандар үшін түзету коэффициенттеріне сәйкес реттеледі.
Құрылыс монтаж құны 1-ші графа бойынша құрылыс көлемін 1м3 түзетілген құнға көбейту арқылы және оны құрылыс құнынан 25% мөлшерінде алу қажет.
Ғимараттар, қондырғылар құрылысының сметалық құны және амортизациялық бөлінулер.
3. Амортизациялық бөлінулер амортизация нормаларына сәйкес келесі формула бойынша есептелінеді:
А=Ф•Н
Мұндағы: Ф – негізгі қорлардың (ғимараттар, қондырғылар, жабдықтар) толық сметалық құны.
Н – амортизация мөлшері.
33 кесте – Ғимараттар, қондырғылар құрылысының құны және амортизациялық бөлінулер кестесі
Ғимараттар
мен қон
дырғы
лардың аталуы
|
Құрылыс көлемі м3
|
Құрылыс құны
|
Санитарлық техникалық және электротехникалық жұмыстар құны
|
|
Сметалық құны
|
Амортизациялық бөлінулер
|
Коэф. ескергенде 1м3 құны
|
Жалпы құны
|
%
|
Жалпы теңге
|
Норма
%
|
Соммасы теңге
|
Негізгі
өндіріс
ғимараты
|
4823
|
2542
|
12260066
|
25,0
|
3065016,5
|
15325082,5
|
25
|
383127,06
|
Барлығы
|
4823
|
2542
|
12260066
|
25,0
|
3065016,5
|
15325082,5
|
25
|
383127,06
|
Жабдық құнын анықтау:
Каптиалдық шығындар мен амортизациялық бөлінулер. Кесте түрінде зауыт материалдары бойынша келесі тәртіппен есептелінеді:
Цехтағы жабдықтар - тізімі мен оның технологиялық бөліммен қатаң сәйкес болып бекітіледі.
Жабдық бірлігінің құны зауыт берілгендері бойынша алынады.
Жеткізуге, фундаментті орнатуға, монтаж, КИП шығындары жабдық құнының 60% мөлшерінде алынады.
Амортизация мөлшері зауыт берілген.
34 кесте - Күрделі шығындардың салыстырмалы сметасы
№
|
Статиялардың аталуы.
|
Күрделі шығындар
|
теңге
|
%
|
1
|
Өндірістік мақсаттағы объектілер:
|
|
|
а
|
Ғимараттар мен құрылыс үйлердің сметалық құны
|
15325082,5
|
49,3
|
б
|
Құрал-жабдықтардың сметалық құны
|
12909578,6
|
41,56
|
|
Барлығы негізгі өндірістік қорлар
|
28234661,1
|
90,86
|
2
|
Көлеммен тыс күрделі шығындар (10% негізгі қорлардан)
|
28234661,1
|
9,14
|
3
|
Құрылыстың толық құны (күрделі шығындар)
|
31058127,2
|
100,0
|
Еңбек және еңбек мәлімелері:
Еңбек және еңбек ақы бойынша көрсеткіштерді анықтау технологиялық бөлім материалдары, нормативті және зауыт ақпараттары негізінде келесі тәртіп бойынша анықталады:
-жұмысшылардың жұмыс уақытының балансын құру;
-негізгі және қосымша жұмысшылардың санын есептеу;
-басшылардың, мамандықтардың және қызметкерлердің штатын және еңбек ақы қорын анықтау;
-еңбек және еңбек ақы бойынша салыстырмалы.
Жұмысшылардың жұмыс уақытының балансы:
Жұмыс уақытының балансы жазбада қабылданған жұмысының режиміне және жұмыс күшінің ұзақтығына байланысты бір орта тізімді жұмысшы жылына қанша күн жұмыс істеу керектігін бекітеді.
Көптеген химиялық кәсіпорындарда жұмыс күнінің ұзақтығы 7 сағат және жеке жағдайларда 6 сағат (зиян және ауыр еңбек жағдайларына байланысты өндірістерде).
Бригада санын анықтаймыз және смета (графигін құраймыз).
Жұмыс күнінің ұзақтығы 7 сағат болғанда, жалпы ішіндегі жұмыс істеу сағатының саны
/365-/52+10/х7-62=2059 сағат айына
2059/12=172
Айдың орташа күнтізбектік ұзақтығы:
365/16х4=91 күн
Жұмыс уақытының балансын құрастыру кезінде зауыт берілгендерін ескеру қажет.
Жұмысқа келген жұмысшылар санын тізімді санға қайта есептеу коэффициенті:
Үзілісті өндіріс үшін
Кқайта есептеу=Тном/Ттиім
Үзіліссіз өндіріс үшін
Кқайта есептеу=Ткал/Ттиім
К=303/272=1,12 үзілісті
К=274/240=1,14 үзіліссіз
35 кесте - Бір жұмысшының жұмыс уақытын мысал ретіндегі балансы, күндер
Уақыт шығындарының аталуы
|
Үзіліссіз өндіріс
|
Үзілісті өндіріс ауысым ұзақтығы 8 сағат
|
7 сағаттық жұмыс күні және 8 сағаттық жұмыс ауысымы
|
Календарлық уақыт Ткал
|
365
|
365
|
Демалыс күндері
|
91
|
52
|
Мейрам күндері
|
-
|
10
|
Жұмыс уақытының наминальді қоры (Тном)
|
274
|
303
|
Жұмысқа шықпаулар: отпуск, ауру, декрет, отпускілер
|
34
24
8
|
32
21
9
|
Мемлекеттік қоғамдық міндеттерді орындау
|
1
|
1
|
Әкімшілік рұқсаты бойынша жұмысқа шықпау
|
1
|
1
|
Бір жұмысшының жұмыс уақыты. Тиімді уақыт қоры Тэф
|
240
|
272
|
Жұмыс сменасының ұзақтығы
|
8
|
7
|
1 сағаттағы тиімді уақыт қоры
|
1920
|
1904
|
Жұмысшылар санын анықтау:
Ауысымдағы негізгі өндірістік жұмысшылардың саны зауыттан алынған материалдарды пайдалану арқылы келесі әдістермен анықталады:
а) қызмет көрсету мөлшері бойынша
Ркел = Капп х Нқыз немесе Ркел = Капп / Нқ.көрсету
мұндағы: Капп – аппараттар саны;
Нқ.көр – қызмет көрсету мөлшері
б) уақыт мөлшері бойынша
Рсм = Псм х Нуақ / Тсм х К
мұндағы: Нуақ – бір өнімді өндіруге кеткен уақыт мөлшері (сағ);
Псм – сменада өндірілген өнім саны;
Тсм − сменаның ұзақтығы (сағ);
К – өнім өндіру мөлшерін асыра орындау коэффициенті.
в) өнім өндіру мөлшері бойынша
Рсм = Псм / Нөнд
мұндағы: Нөнд - бір жұмысшының ауысым бойынша өндірген өнім мөлшері
Жұмысшылардың тізімділік саны:
Рсм = Ркел х Кауысым х Кауыстыру
Қосымша жұмысшылардың саны зауыттан алынған материалдарға сәйкес қабылданады.
36 кесте - Жұмысшылар санын есептеу
№
|
Мамандықтың аталуы
|
Раз ряд
|
Сме
нада
келу
саны
|
Сме
на
саны
|
Тәу
лікте
келу
саны
Ркелсут
|
Қайта
есептеу
коэф.
|
Тізім
ділік
саны
Рсп
|
I. Негізгі өндірістік жұмысшылар
1
|
Оператор
|
V
|
4
|
3
|
12
|
1,14
|
13
|
2
|
Аппаратшы
|
IV
|
4
|
3
|
12
|
1,14
|
13
|
3
|
Оператор
|
IV
|
2
|
3
|
6
|
1,14
|
7
|
|
Барлығы
|
|
10
|
|
30
|
|
33
|
II.Kөмекші жұмысшылар
а) құрал-жабдықтарды күту жөнінде
1
|
Кезекші слесарь
|
IV
|
1
|
3
|
3
|
1,14
|
3
|
2
|
Кезекші электрик
|
III
|
1
|
3
|
3
|
1,14
|
3
|
|
IIa-ның барлығы
|
|
2
|
|
6
|
|
6
|
б) Ағымды жөндеу жөнінде:
2
|
Газоэлектросварщик
|
IV
|
1
|
3
|
3
|
1,14
|
3
|
|
IIб-ның барлығы
|
|
1
|
|
3
|
|
3
|
|
Барлығы көмекші жұмысшылар
|
|
|
|
|
|
9
|
|
Цех бойынша барлық жұмысшылар
|
|
13
|
|
39
|
|
42
|
Жұмысшылардың еңбек ақы қорын есептеу:
Жұмысшылардың еңбек ақы қорын жобалады негізгі және қосымша
жұмысшылар саны олардың жұмыс уақытының қоры және тарифтік
жағдайлар негізінде анықтауға болады.
Цех жұмыстарының еңбек ақы қорын есептеу кесте түрінде жүргізіледі.
Тарифтік разрядтар мен сағаттық тарифтік ставкалар зауыт материалдары бойынша бекітіледі.
Жыл бойындағы адам-сағат шығындарының көлемі мен сағаттық тарифтік ставка арқылы тариф бойынша еңбек ақы қоры анықталады.
Негізгі еңбек ақы борына дейінгі қосымша төлемдер мөлшері цехтың жұмыс режиіміне, премия шамасына айланысты.
Үзілісті жұмыс істейтін жағдайларда қосымша төлеменінің шамасы:
а) екі ауысымды жұмыста-20%
б) үш ауысымды жұмыста-25%
Негізгі еңбек ақы тариф бойынша бөлінген еңбек ақы қоры мен 3-ші пункт көрсеткіштерін есептегеннен алынған қосымша төлемнің қосындысынан тұрады.
Аудандық коэффициент бойынша төленетін қосымша төлемнің шамасы жобалаушы цех құрылысының ауданына байланысты. Қосымша еңбек ақы ( демалыс күндерге төлеу, мемлекеттік міндеттерді орындау және тағы басқа кіреді) аудандық коэффициентті қоса есептегендегі еңбек ақының негізгі қорынан 10% мөлшерінде алынады.
Еңбек ақының жылдық қоры аудандық коэффициентті қоса есептегендегі негізгі еңбек ақы мен қосымша еңбек ақының қосындысынан тұрады.
Цех персоналдық штаты мен еңбек ақы қоры:
Цех қызметкерлерін (персонал) өндіріс пен басқарудың типтік схемеларына сүйене отырып анықтайды. Басшылар, қызметкерлер, мамандардың жалақы қорын үш әдіспен анықтауға болады:
1) бекітілген бір айлық қызметтік оклад бойынша;
2) бір товарлы өнімде еңбек ақының нормативті бойынша;
3) бекітілген минимальді жалақы бойынша.
Айлық міндетті оклад зауыт көрсеткіштер алынады, аудандық коэффициент жұмысшыларға қабылдаған мөлшерде белгіленеді. Премия көлемі жалақы қорынан 25-40% көлемінде белгіленеді, жылдық жалақы қоры премия және оклад бойынша жылдық қордың сомасынан құралады.
37 кесте - Қондырғы қызметкерлерінің штатын және еңбек ақы қорын есептеу
№
|
Қызметтер мен катег-ң аталуы
|
Адамсаны
|
Ауданқкоэф.
ескер-гі
(айлық оклад
теңге)
|
Оклад
б-ша жылдық
қор, теңге
|
Премия
|
Барлық жылдық еңбек ақы, теңге
|
Норма
%
|
Сома,
теңге
|
1. Басшылар
|
|
Цех бастығы
|
1
|
51000
|
612000
|
35,0
|
214200
|
826200
|
2. Мамандар
|
|
Механик
|
1
|
40900
|
490800
|
35,0
|
171780
|
662580
|
|
Бухгалтер
|
1
|
39600
|
475200
|
35,0
|
166320
|
641520
|
|
|
2
|
80500
|
966000
|
35,0
|
338100
|
1304100
|
3. Қызметкерлер
|
|
Смена мастері
|
3
|
31500
|
1134000
|
35,0
|
396900
|
1530900
|
|
Еден сыпырушы
|
1
|
15600
|
192000
|
25,0
|
67200
|
259200
|
|
Барлығы
|
4
|
47100
|
1326000
|
|
464100
|
1790100
|
|
Жиыны
|
7
|
178600
|
2904000
|
|
1016400
|
3920400
|
Еңбек және еңбек ақы бойыншы салыстырмалы есептеу:
Еңбек және еңбек ақы бойынша салыстырмалы есептеу мына көрсеткіштер арқылы анықталады: адам саны, жалпы еңбек ақы қоры, орта жылдық еңбек ақы және орта айлық еңбек ақы.
38 кесте - Еңбек және еңбек бойынша салыстырмалы есептеу
Көрсеткіштердің аталуы
|
Барлығы
|
Соның ішінде
|
Жұмысшылар
|
Басшылар
|
Мамандар
|
Қызмет
керлер
|
Адам саны
|
49
|
42
|
1
|
2
|
4
|
Жалпы санынан,%
|
100,0
|
85,72
|
2,04
|
4,08
|
8,16
|
Жалпы еңбек ақы қоры,теңге
|
23277780
|
19357380
|
826200
|
1304100
|
1790100
|
Орташа жылдық еңбек ақы, теңге
|
475056,7
|
460890
|
826200
|
652050
|
447525
|
Орташа айлық еңбек ақы, теңге
|
39588,06
|
38407,5
|
68850
|
57337,5
|
37293,75
|
Өнімнің өзіндік құнын есептеу:
Шикізат, материалдар, жылу және энергиядан жылдық қажеттілік құнын анықтау
Өнімнің өзіндік қөнын есептеудің негізінде жобаның технологиялық бөлімінде берілген материалдық және энергетикалық ресурстар шығындарының өсу мөлшері, зауыт мәліметтері негізінде анықталатын жоспарларының дайындалған бағалар мен тарифтер жатады.
Өндірістік қуатқа кеткен шығынның мөлшері бір жылдық жалпы шығынды құрайды.
Жылдық өнім шығаруға кеткен ресурстардың жалпы құнын анықтау ір жылдық жалпы шығынды бағаға (тариф) немесе ресурстардың өзіндік құнына көбейту қажет.
39 кесте - Өндіріс бойынша цехтың технологиялық мақсаттары үшін қажет болған материалдық және энергетикалық ресурстарының құнын анықтау
Аталуы
|
Өлшем бірлігі
|
Шығын мөлшері
|
Бір жылдық
жалпы шығын
|
Бағасы (өнім-ң бір данасы-ң өзіндік құны) мың теңге
|
Жалпы құны теңге
|
І Шикізат материалдары
|
Меласса
|
Тн
|
1,33
|
15996
|
10,0
|
159960000
|
Диамманий
Фосфит
|
Тн
|
0,186
|
2232
|
15,0
|
33480000
|
Калий хлориді
|
Тн
|
0,02214
|
256,8
|
30,0
|
7704000
|
Күкірт қышқылы
|
Тн
|
0,0151
|
181,2
|
10,0
|
1812000
|
Күнбағыс майы
|
Тн
|
0,001
|
120,0
|
98,0
|
1176000
|
Этиль спирті
|
Тн
|
0,015
|
180
|
56,0
|
10080000
|
Барлығы
|
|
|
|
|
214212000
|
ІІ. Энергетикалық шығын
|
Эл. Энергия
|
Квт сағ
|
140,45
|
1685400
|
5,7
|
9606780
|
Бу
|
Гкал
|
0,17
|
2040
|
2227,6
|
4544304
|
Су
|
м3
|
5,28
|
63360
|
44,5
|
2819520
|
Барлық энергетикалық шығындар
|
|
|
|
|
16970604
|
Жалпы материалдар мен энергетикалық шығыны
|
|
|
|
|
57086604
|
Жалпы өндірістік шығындар сметасын құру:
Жалпы өндірістік шығындар сметасы алда орындалған есептеулердің көрсеткіштері мен нәтижелерін қолдану арқылы кесте формасында құралады.
40 кесте - Жалпы өндірістік шығындар сметасы
№
|
Шығын баптарының аталуы
|
Соммасы, теңге
|
1
|
Құрылыс үйлері, ғимататтар, құрал-жабдықтар амортизациясы
|
1673684,8
|
2
|
Құрал-жабдықтарды күту мен іске асыруға кеткен шығындар: а) құрал-жабдықтарды күтіп, бақылаумен айналысатын жұмысшылардың негізгі және қосымша жалақысы
|
2229638,2
|
|
б) Әлеуметтік қауіпсіздікке ақша аудару (21
%-2а баптар)
|
468224
|
3
|
Құрал-жабдықтарды ағымдағы жөндеуге кеткен шығындар: а) ағымдағы жөндеуде жұмысшыларға төленетін негізгі және қосымша жалақы
|
1204879
|
|
б) Әлеуметтік қауіпсіздікке ақша аудару (21%-3а баптар)
|
253024,6
|
|
в) Құрал-жабдықтарды жөндеу үшін материалдар және запас бөлшектер
|
645479
|
4
|
Жүктерді зауытаралық тасымалдау (10-15%; 1,2,3 баптар қосындысынан)
|
647493
|
5
|
Басшылардың мамандардың жалақысы
|
3920400
|
6
|
Әлеуметтік қауіпсіздікке ақша аудару (21% 5 баптан)
|
823284
|
7
|
Құрылыс үйлер мен ғимараттарға қажетті қаражат
|
1250462,5
|
8
|
Өндірістік құрылыс үйлер мен ғимараттарды ағымдағы жөндеуі
|
306501,6
|
9
|
Еңбекті қорғауға кеткен шығындар
|
1668614,7
|
10
|
Басқа да шығындар
|
271553,7
|
|
Барлығы жалпы өндірістік шығындар
|
13849238,7
|
Есепке түсініктеме:
Өндіріс үйлері, ғимараттар., құрал-жбдықтар аммортизациясы 1,2 кестедегі есептеулерден алынады.
Құрал-жадықтарды күтіп, бақылаушы жұмысшыларларға берілетін жалақы 6 кестенің ІІ а пунктпен алынады.
Құрал-жабдықтарды ағымдағы жөндеу жұмыстары үшін жұмысшыларға берілетін жалақы 6 кестенің ІІ б пункттен алынады.
Басшылардың, мамандардың, қызметкерлердің жалақысы 7 кестеден алынады.
Өндірістік үйлер мен ғимараттарды қамтамасыз ету үшін қажетті шығындарға мыналар жатады:
а) Жарық беруге кеткен электроэнергиясының құны (СЭЛ) тарифі бойынша алынған эл. Энергия құны (ТЭЛ) мен жыл бойынша осы мақсатта жұмсалған көлемнің көбейтіндісі арқылы анықталады (Рэлжар).
Сэл... жарығы=ТэлхРэлжар =10746x5.7=61252.2 теңге
Жарық беуге кеткен (квт/сағ) эл. Энергиясының шығыны келесі формула бойынша анықталады.
Рэлжар =
мұндағы: Нэл-1м2 аудан көлемін жарықтандыруға кеткен энергия шығыны
Ттиім-жобалау цехының тиімді уақыт қоры күн
Нжар-кәсіпорын ораналасқан ауданына және ауысымға байланысты
күніне жасанды жарықтандыруға кеткен сағат саны.
S-жобалау объектінің жарықтандырылған ауданның көлемі, м2
б) Цех орындарында жылу беру құны (Рп) бу шығыны мен 1 гигаколлорий бу бағасына (Цп) сүйене отырып есептелінеді.
Сотопл=РпхЦп=524,06х2227,6=1163622,8 теңге
Бу құнын завод тарифі бойынша алуға болады. Бу шығыны келесі формула бойынша анықталады:
Рп=
Мұндағы: 20-1м3 кеткен жылудың шығын мөлшері, ккал/сағ
160-жылу беру
24-үздіксіз жұмыс тәртібіндегі жұмыс күнінің ұзақтығы
106-гиколория өткізу коэффициенті
У3Д- жылу берілген құрылыс үйлерінің көлемі, м3
в) Санитарлы тұрмыстық қажет судың құны шаруашылық (Вхоз) санитарлы техникалық қажет (В сан.тех) және 1м3 судың құны (Цсу) осы су шығындары негізінде анықталады.
Ссу= (Вхоз+Всан тех)хЦсу=575х44,5=25287,5 теңге
Шаруашылық қажетке кеткен жылдық су шығын келесі формула бойынша есептеледі:
Вхоз=
Мұндағы: Нтәу-1м2 ден аудан тәуліктегі су шығын, литр (1,0-0,5л-ден
қабылдауға болады.)
Ттиім-цехтың тиімді жұмыс уақыт қоры, күн (ІІІ 1 бөлімді қара)
S- цех еденінің ауданы.
Санитарлы техникалық қажет жылдық су шығыны келесі формула бойынша есептелінеді:
Всан тех=
Мұндағы: Нтәу-тәуліктік бір адамға кететін судың саны, (80-100л)
Өнімнің өзіндік құнының калькуляциясын құру
Есепке түсініктеме:
1, 2 баптар бойынша көрсеткіштерді анықтау үшін 9-кестені пайдалану керек;
«негізгі өндіріс жұмысшылардың жалақысы» бапты 6-кестедегі есептеулердің негізінде алынады.
Жалпы шаруашылық шығындар І бапты есептемегендегі цех шығындарынан 15-20% мөлшерінде алынады. Өндірістік емес шығындар цех шығынларының соммасынан 2-3 % мөлшерінде алынады.
Жалпы өндірістік шығында 10-кестеден алынады.
Толық өзіндік құн өндірістік өзіндік құн, коммерциялық шығындар және қосындалырынан тұрады.
Калькуляция құру бойынша есептеулер аяқталған соң 12-кесте түріндегі өнімнің бір данасының өзіндік құнының құрылысы анықталады.
41 кесте – Жобадағы қуат 12000 тонна/жылына
№
|
Калькуляция баптары
|
Өлшем бірлігі
|
Бір өлшемнің бағасы, мың теңге
|
Жылдық өнімге кеткен шығындар
|
Бір өнімнің өзіндік құны
|
I. Шикізаттар, материалдар
|
|
Меласса
|
Тн
|
10,0
|
15996
|
159960000
|
|
Диамманий фосфит
|
Тн
|
15,0
|
2232
|
33480000
|
|
Калий хлориді
|
Тн
|
30,0
|
256,8
|
7704000
|
|
Күкірт қышқылы
|
Тн
|
10,0
|
181,2
|
1812000
|
|
Күнбағыс майы
|
Тн
|
98,0
|
120,0
|
1176000
|
|
Этил спирті
|
Тн
|
56,0
|
180
|
10080000
|
|
Барлығы шикізат пен материалдар
|
|
|
|
214212000
|
II. Энергетикалық шығын
|
1
|
Эл. энергия
|
Квт сағ
|
5,7
|
1685400
|
9606780
|
3
|
Бу
|
Гкал
|
2227,6
|
2040
|
4544304
|
4
|
Су
|
м3
|
44,5
|
63360
|
2819520
|
|
Барлығы энергетикалық шығындар
|
|
|
|
16970604
|
III
|
Негізгі жұмысшылардың жалақысы
|
теңге
|
|
|
16686147,3
|
IV
|
Әлеуметтік бөлу жалақы қорынан 21%
|
теңге
|
|
|
3504091
|
V
|
Жалпы өндірістік шығындар
|
теңге
|
|
|
13849238,7
|
|
Өндірістік өзіндік құны
|
теңге
|
|
|
265222081
|
42 кесте – Өнімнің бір тоннасының өзіндік құнының құрылымы
№
|
Калькуляция баптары
|
Жобалы калькуляция бойынша шығындар
|
Теңге
|
%
|
1
|
Шикізат, материалдар және жартылай фабрикаттар (қалдықтарды есептемегенде)
|
17851
|
80,76
|
2
|
Технологиялық мақсаттарға кеткен энергия
|
1414,2
|
6,41
|
3
|
Әлеуметтік қажеттілікке бөлумен бірге өндірістік жұмысшылардың жалақысы
|
1682,52
|
7,61
|
4
|
Жалпы өндірістік шығындар
|
1154,1
|
5,22
|
|
Өндірістік өзіндік құн барлығы:
|
22101,8
|
100,0
|
Жобаланушы цехтың экономикалық тиімділігін анықтау:
Аралық өнім өндірісін жобалау арысында экономикалық тиімділік көрсеткіштері есептелінеді: шартты жылдық үнемдеу, жылдық экономикалық тиімділік, капиталдық құйылымның өтелу мерзімі.
Жылдық экономикалық тиімділік
Э[(Cд+ЕД*КД)-(Сж+Еж*Кж)]=[(23000+0.15*2650)-(22101.8+0.15*2588.17)]*12000=10890000 теңге
Шартты жылдық үнемдеу
Эшартты жылдық=(Cд-Сж)*ӨҚ=(23000-22101.8)*12000=10778400 теңге
Капиталдық құйылымның мерзім өтелуі келесі түрде есептелінеді.
Т=К/П
Т=31058127,2/10778400=2,9 жыл
4. Капиталды құйылымның тиімді коэффициенті мерзім өтеу қатынасына кері өлшем болып табылады. Келесі формуламен анықталады:
Е=1/Т=1/2,9=0,34
Жобалаушы цехтың негізгі технико-экономикалық көрсеткіштері
Жобаның экономикалық және технологиялық бөлімдерінде жүргізілген есептеулердің негізінде негізгі технико-экономикалық көрсеткіштердің мәлімет кестесі құрылады.
43 кесте – Жобаланушы цехтың негізгі технико-экономикалық көрсеткіштері
№
|
Көрсеткіштердің аттары
|
Өлшем бірлігі
|
Жобаланушы цех бойынша
|
1
|
Жылдық жобалық қуат
|
тонна
|
12000
|
2
|
Жылдық өнімнің шығарымы
|
мың теңге
|
265221,6
|
3
|
Капиталды қаражаттар барлығы
|
теңге
|
31058127,2
|
4
|
Капиталды қаражаттар үлесі
|
теңге/тонна
|
2588,17
|
5
|
Жұмыс істейтіндер саны
|
адам
|
49
|
6
|
Бір жұмысшының еңбек өнімділігі
|
теңген/адам
|
244,9
|
7
|
Бір жұмысшының орташа жылдық есеппен алғандағы еңбек ақысы
|
теңге
|
475056,7
|
8
|
Өнімнің бір данасының өзіндік құны
|
теңге
|
22101,8
|
9
|
Жылдық экономикалық тиімділік
|
теңге
|
10890000
|
10
|
Шартты жылдық үнемдеу
|
теңге
|
10778400
|
11
|
Капиталдық шығындардың өтелу мерзімі
|
жыл
|
2,9
|
12
|
Күрделі шығындардың тиімділік коэффициенті
|
-
|
0,34
|
Достарыңызбен бөлісу: |