Педагогикалық эксперимент – арнайы ұйымдастырылып, алдын-ала зерттеу мақсаты белгіленген зерттеушінің зерттеу іс-әрекеті (1, Б.18). П.И.Пидкасистыйдың басшылығымен дайындаған «Педагогика» оқулығында
«Эксперимент - ғылыми болжауды тәжірибе жүзінде тексеру» деп түсіндірген (2,Б.105).
Сонымен, педагогикалық эксперимент деп нақты «қолдан» жасалған жаңа жағдайларда педагогикалық үрдісті түрлендіріп, ғылыми тұрғыдан тәжірибе қоюды айтамыз. Екінші жағынан, эксперимент дегеніміз қатаң қадағалауда болатын және эксперимент жасаушының өзі мақсатты әрі жоспарлы түрде жүзеге асыратын педагогикалық бақылау болып табылады(1, Б.18).
Эксперименттің көлемі кең ауқымда (мұнда экспериментке қатысушылардың саны өте
көп) немесе ықшамдалған топта да (мұнда экспериментке қатысушылар саны аз) болуы
мүмкін.
Педагогикалық экспериментті ұйымдастыруда оның негізгі ережелерін сақтаған жөн:
1. Тұлғаның (оқушы, студент, т.б.) денсаулығына зиян келтірмеу;
2. Оқу-тәрбие үрдісін жетілдіру бағытында қолдану;
3. Зерттеудің
мақсат,
міндеттеріне,
қатысушыларды
іріктеуге
байланысты
эксперименталдық базаны анықтау;
Зерттеу
әдістері
Әңгімелесу
Бақылау
Сауалнам
а
Теориялық
әдебиетті
талдау
Оқушыла рдың шығарма Озат тәжірибені талдау, Математика
лық
Эксперим
ент
Статистикалы
қ
Мектеп құжат- тарын
4. Экспериментті жүргізу алдында зерттеу пәнінің көрсеткіштерін, деңгейлерін,
өлшемдерін анықтау.
Орта ғасырлық ғалым Р.Бэкон «Эксперимент - ғылыми білімнің жасанды тәжірибесінің нағыз қайнар көзі болып табылады» - деген. Оның отандасы Ф.Бэкон