Білім беру жүйесін сапалы дамыту мәселесі Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында 1, Елбасы Н.Ә
Оқу әдістерінің оқушылардың оқу мүмкіндіктеріне сәйкестігі
жүктеу/скачать 0.82 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқытудың сапасы мектептің оқу-материалдық және техникалық базасына байланысты.
- Кесте 1 - Оқыту әдістерінің дидактикалық мақсат-міндеттеріне сәйкестік шарты
- Дидактикалық мақсат Оқыту әдістері
| Оқу әдістерінің оқушылардың оқу мүмкіндіктеріне сәйкестігі. Бұл жерде олардың жас және дербес ерекшеліктері еске алынады. Мысалы, бастауыш сыныптарда түсіндіріп оқыту әдісі, сауаттылыққа оқытудың аналитикалық-синтездік әдісі қолданылады, ал жоғары сыныптарда лекция, өз бетінше жұмыс істеу әдісі, лабораториялық бақылау және басқа әдістер пайдаланылады.
Сыныптағы оқушылардың білім дәрежесі, дербес қабілеті әр түрлі болады. Сондықтан оқыту үрдісінде дайындығы күшті оқушылар тапсырманы мұғалімнің бақылауымен өз бетінше орындайды, ал дайындығы нашар оқушылар тікелей мұғалімнің басшылығымен орындайды. Оқытудың сапасы мектептің оқу-материалдық және техникалық базасына байланысты. Оқыту әдістерін және құралдарын үйлесімді пай-далануда оқу пәндерінің ерекшелігі, мектеп лабораторияларының, оқу кабинет-терінің түрлі көрнекі және техникалық құралдармен қамтамасыз етілуі ескеріледі 17,27б. Кесте 1 - Оқыту әдістерінің дидактикалық мақсат-міндеттеріне сәйкестік шарты
Оқыту әдістерін таңдау ертеден-ақ дидакт-ғалымдарды толғандырып келеді. Осы мәселеге қатысты танымал ғалымдардың көзқарасын қарастырып көрелік. Ю.К.Бабанский «Оптимизация педагогического процесса» атты еңбегінде оқыту әдістерін оңтайлы таңдау мәселесіне тоқтала отырып, бірақатар сұрақтарға жауап іздеген 35. Оқыту әдістерін оңтайлы таңдау үшін нені басшылыққа алған жөн? Әдістерді оңтайландыру оқытуды оңтайландырудың маңызды да, ең қиын элементі болып табылады. Ол оқыту әдістерін саналы таңдауды және олардың бөлінген (не қажетті) уақыт аралығында оқу-тәрбие нәтижесін алуға мүмкіндік беретін үйлесімділігі мен ара-қатынасын қарастырады. Қолданыстағы оқыту әдістерін («барлығынан аз-аздан» немесе «барлығынан тең», болмаса «талап етілгенін») таңдауға деген көзқарастан айырмашылығы оңтайландыру барысында оқыту әдістерінің әрқайсысы нақты дидактикалық міндеттер шеңберін шешуге бағытталады. Осы орайда басқа да міндеттерді шешуге жанама әсер етеді, бірақ бұл қандай да өзге әдістердің көмегімен шешілуі мүмкін міндеттерді көздемейді. Оқыту әдістерін оңтайлы таңдауды жүзеге асыру және оларды тиімді үйлестіре білу үшін мұғалім педагогикадағы барлық әдістерді, олардың (таңдауға қажетті) тұтас классификациясын білуі тиіс. Мұғалімнің әдістердің алуантүрлілігі жөнінде түсінігі қаншалықты мол болса, оның оқушылармен қарым-қатынасы соншалықты көпқырлы, ғылым негіздерінің мазмұны туралы білімі соншалықты терең де, ауқымды, оның үстіне таңдалатын әдістер кешені жанды, әрекетті, саналы, сондықтан да тиімді болады. Осылайша, оқыту әдістерін оңтайландыру мұғалімді келесі жағдайларды ескере отырып, саналы және негізделген таңдау жасауға бағыттайды: а) сабақ міндеті (білім беру, тәрбие, даму); б) сабақ мазмұны; в) материалдың күрделілік деңгейі; г) сыныптың дайындық деңгейі; д) оқытудағы түрлі әдістердің мүмкіндіктері, мықты және әлсіз тұстарының салыстырмалы сипаттамасы; е) мұғалімнің өзіндік ерекшелігі, тұлғалық мықты тұстары; ж) оқу кабинетінің мүмкіндігі; з) оқу уақытының болуы; и) мектепте орнаған моральдық-психологиялық жағдайлар т.б. 35,100-101б. Оқыту әдістерін таңдауға деген осы тектес ықпал мұғалімді жекелеген әдістерді даралаудан, нақты сабақта жетекші, басым түскен әдістерден негізсіз бас тартудан сақтандырады. Ю.К.Бабанский нақты оқу міндетін шешуде оқыту әдісінің салыстырмалы тиімділігін есепке алу қажеттігін атап өтті. Мәселен, оқушылардың теориялық білімін қалыптастыру міндетін шешу үшін сөздік әдістер орынды болмақ. Егер танымдық сипатын ескерсек, онда теориялық білімді қалыптастыру үшін Ю.К.Бабанский мәселелі-ізденіс әдістерін ұсынады 36. Ю.К.Бабанский оқыту әдістерін таңдауды мұғалімнің жауабын қажет ететін сұрақтардың жиынтығы ретінде ұсынады (кесте 2). Оқыту әдістерін таңдау мәселесін В.И.Загвязинский нақтырақ қарастырған 37. Ол тәжірибеде оқыту әдістері бей-берекет таңдалатынын атап өтті. Таңдау мұғалімнің өзіндік тәжірибесінің шекарасында, «барлығынан аз-аздан» деген қағидамен анықталады. Педагогикалық негізделген әдістерді таңдауды жүзеге асыру үшін барлық оқыту әдістерінің мүмкіндіктері мен шектеулерін және нақты оқыту әдістерімен шешілетін міндеттерді білу қажет. жүктеу/скачать 0.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|