Темір жол көлігінде - 50 млн.тг

Темір жол көлігінде - 50 млн.тг;

Өзен, теңіз және әуе көлігінде порттар, кемежайлар және басқа өндірістік базалар салу құны, жылжымалы құрам құнының 65 пайызын құрайды.

Кесте 1.2 – Автомобиль көлігімен байланысты тасымалдау шығындары

Шығын түрі	Шығын құны, теңге
Сас	150
С1км	85
τт	16
τткм	2,8

Кесте 1.3 – Жүкті тасымалдаумен байланысты шығындар

- тасымалдаудың әрбір нұсқасы үшін келтірілген шығынын;

- көлік кәсіпорынның кіріс пен табыс мөлшерін;

- тасымалдау тиімділігін;

- тасымалдау нұсқасын негізгі көрсеткіш тобтары бойынша салыстыруын;

- осы көрсеткіштер бойынша тасымалдаудың тиімді нұсқасын таңдау және негіздеу.

Шартты белгілер:

Q_есеп. -  ескергендегі тасымалдау көлемі, т;

С_келт. – келтірілген шығын, мың тг;

Е_н – тиімді қаржы бөлудің нормативті еселігі 0,15-ке тең;

KB – жалпы қаржы бөлу, мың тг;

Д – тасымалдаудан түскен табыс, мың тг;

Т_т, ткм - т и ткм-ге тасымалдау тарифі, тг;

П- кәсіпорын кірісі, мың тг;

R – тасымалдау тиімділігі, %.

Теориялық мағлұмат:

1 Келтірілген шығын мына формуламен анықталынады:

С_келт. = С_пай. + Е_н  КВ, мың тг (1.40)

2 Табыс мөлшері былай есептелінеді:

автомобиль көлігінде

Д = Т_т  Q_есеп. , мың тг (1.41)

Тасымалдау көлемі мына түрде есептелінеді:

Q_есеп. = Q_нақты / γ_с, млн.тг (1.42)

мұнда Q_нақты – нақты тасымалдау көлемі, млн.тг.

темір жол, өзен мен әуе көлік түрлерінде

Д = Т_т  Q+Т_а.ә  Q = (Т_т +Т_а.ә )  Q_есеп. , мың тг (1.43)

автокөлікте

П = Д – С_пай. - 0,02  Д , мың тг (1.44)

мұнда 0,02 – жол құрылысына аударылатын 2% ескеретін еселік;

темір жол, өзен, әуе көлігінде

П = Д – С_пай. , мың тг (1.45)

4 Тасымалдау тиімділігі

R = ( П / С_пай. )  100% (1.46)

Тапсырманың орындалу тәртібі

1. 
   Тасымалдаудың әр нұсқасы бойынша келтірілген шығынды анықтау.
   
2. 
   Көлік кәсіпорынының кірісін және табыс мөлшерін анықтау.
   
3. 
   Тасымалдау тиімділігін анықтау.
   
4. 
   Негізгі көрсеткіштер бойынша тасымалдау нұсқасын салыстыру.
   
5. 
   Тиімді тасымалдау нұсқасын таңдау және негіздеу.
   

Қаржы бөлу өтімділігінің нормативті еселігі (Е_н):

автомобиль көлігінде - 0,15;

темір жол, өзен, құбыр және әуе көлігінде - 0,12.

Автомобиль көлігімен жүк тасымалдау тарифі, тарифтің 100 рет өсуімен түзетілетін 13-01-05 прейскурантынан алынады, егерде 1 600 км-ден асса, онда

Т_т = 4000 + 180  (1-600) / 25, тг (1.47)

Өзен және теңіз көлігінде мына формуламен анықталынады (1т жүкке)

Т_т = 120 + 220  1, тг (1.48)

Темір жол көлігінде мына формуламен анықталынады (1т жүкке)

Т_т = 200 + 275  1, тг (1.49)

Автокөлік түрінде магистральға жүкті апарып әкелу тарифі (1т жүкте) Т_а.ә = 40 теңгеге тең.

Әуе көлігінде тариф мынадай болады (1т жүкте)

Т_т = 400 + 800  1, тг (1.50)

Мұнайды айдауға құбыр көлігі үшін тариф (1ткм-ге) Т_ткм = 244 теңгені құрайды.

Құбыр көлігінде табыс мына түрде анықталынады:

Д = Т _ткм  Р, мың тг (1.51)

Берілген параграфтың мақсаты жеке көрсеткіштер, сол сияқты барлық парк бойынша осы мәселелерді шешу жолдарын көрсету болып табылады.

Шартты белгілер:

АД_и – автомобиль-күн тізімі;

АД_т – пайдалануға дайын парктегі автомобиль-күн;

АД_э – пайдаланып жүрген парктегі автомобиль-күн;

АД_р – ТО-2 және жөндеуді тосудағы, жөндеудегі парктегі автомобиль-күн;

АД_рем – жөндеуде болған автокөліктің автомобиль-күн тұруы;

АД_ор – жөндеуді тосудағы автокөліктің автомобиль-күн тұруы;

АД_то-2 – ТО-2 автокөліктің автомобиль-күн тұруы;

АД_эп - әртүрлі эксплуатациялық себептермен автокөліктің техникалық ақаусыз тұруы;

АД_пос – АКК келіп түскен автокөліктердің автомобиль-күн тұруы;

АД_выб - АКК кеткен автокөліктердің автомобиль-күн тұруы;

α_т, α_в – парктің техникалық дайын және шығу еселігі;

А_н – жылдың басындағы АКК автомобильдер саны;

А_выб – календарь аралығындағы АКК кеткен автомобильдер саны;

А_пос – жыл бойы келіп түскен автомобильдер саны;

А_э – айналымдағы автомобильдер саны;

А_сп, А_сс, _- парктегі барлық автомобильдердің тізім, орта тізім және жалпы тізім саны;

П_сс – тіркемелердің орта тізім саны;

Д_к – берілген кезеңдегі календарь күн саны;

Q_н – автомобиль, автопоезд, жартылай тіркеме, тіркемелер номинальды жүккөтергіштігі;

П_сп1,...,П_спn – әртүрлі модификациялармен тіркемелер тізім саны;

Q_н1,...,q_н1,..., q_нn - әртүрлі модификациялармен тіркемелер, автомобильдердің номинальды жүккөтергіштігі;

q_ср – парк тіркемесін есепке алғанда АКК жылжымалы құрамдарының орташа жүккөтергіштігі;

_сд- автомобильдің жүккөтергіштік статистикалық және динамикалық пайдалану еселігі;

l_ег – ездканың орташа арақашықтығы, км;

h_доп – автомобиль кузовы бортын өсіру биіктігі;

V_т , V_э – техникалық және пайдаланушылық жылдамдық, км/сағат;

Т_м, Т_н – бағдардағы автомобильдің жұмыс уақыты және нарядтағы автомобильдің келу уақыты, сағат;

L_н – автомобильдің нольдік жүрісі, км;

L_х , L_г, L_об – жұмыс күніндегі автомобильдің жалпы, жүкпен және бос жүрісі, км;

_- тасымалдауға қатысқан автомобильдердің жалпы жүрісі, км;

_ - жұмыс күні және ездка жүрісін пайдалану еселігі;

t_н – нольдік жүріске кеткен уақыт, сағат;

Т_дв, t_дв, t_е – жұмыс күні, ездкадағы қозғалыс уақыты, ездка уақыты, сағат;

n_е – жұмыс күніндегі автомобильдің ездка саны;

U_рд, W_рд, U_рч, W_рч – жұмыс күні және 1 сағат ішіндегі, т және т-км, т/сағат және т-км/сағат автомобильдің өнімділігі;

Н_100км, Н_100ткм, Н_т – 100 км жүріске кеткен жанармай шығын нормасы, 100 т-км және жалпы жанармайға кеткен шығын нормасы, л/км, л/т-км, л.

Негізгі формулалар

; (2.1)

; (2.2)

; (2.3)

; (2.4)

; (2.5)

; (2.6)

; (2.7)

Т_н =Т_қоз.+Т_тт+t_н; (2.8)

Т_м = Т_н - t_н = Т_н – L_н / V_т; (2.9)

; (2.10)

; (2.11)

; (2.12)

; (2.13) ; (2.14)

; (2.15)

Құрамында МАЗ-504В автомобиль-тягачтар МАЗ-5212 тіркемесімен жүккөтергіштері q_н – 12 т автопоездардан тұратын, автоотряд, кірпіш зауытынан құрылыс объектісіне кірпішті мынадай жұмыс көрсеткіштермен тасымалдайды: T_н = 9,4 сағат; V_Т = 25 км/сағат; t_п-р = 1 сағат; _е = 0,5; L_н = 10 км; _с = 1; _в = 0,75; l_ег = 15,5 км.

Құрамында КамАЗ-5410 автомобиль-тягачтар және ОдАЗ-9370 тіркемесімен жүккөтергіштері q_н – 14 т автопоездарды тиімді өнімділікпен және бригадалық подрядқа көшу әдісіне, жылжымалы кестені Т_н = 1 сағатқа ұзарту бойынша жүргізушілердің жұмысын ұйымдастыру, әртүрлі себептермен АКК ақаусыз автокөліктердің тұруын қысқарту, _в 0,78-ге дейін арттыру және t_п-р 0,7-ге дейін азайту ұсынылады.

Егерде күндізгі кірпішті тасымалдау көлемі Q_сут – 1500 тоннаны құрағанда, жылжымалы құрам қажеттілігі қаншаға азайады, және де қаншаға U_рд, W_рд артады екенін анықтау керек.

ШЫҒАРЫЛУЫ:

а) Бригадалық подряд әдісіне өткенге дейінгі автопоездардың қажеттілігі және өнімділігі:

Бір ездкаға кеткен уақыт, = 15,5/(250,5)+1=2,25 сағат.

Нольдік жүрістің уақыты t_н = 10/25 = 0,4 сағат.

Бағдардағы жұмыс уақыты Т_м = Т_н – L_н / V_т =Т_н - t_н = 9,4-0,4 = 9 сағат.

Жұмыс күніндегі ездка саны 9,0/2,25 = 4.

Құрамында МАЗ-504В автокөлік-тягач МАЗ-5212 тіркемесімен q_н -12 тонна жүккөтергіштігімен бір күндегі автопоездың өнімділігі:

Тоннамен 4121 = 48 тонна.

Тонна-километрмен 4815,5 = 744 ткм.

б) Желісте жұмыс істеу үшін жылжымалы құрамның қажеттілігі:

Пайдаланып жүрген автокөліктер саны = 1500/48 = 31 автопоезд.

Парктегі автокөліктер саны А_сп = А_э / _в = 31/0,75 = 41 автопоезд.

в) Бригадалық подряд әдісіне өткеннен кейінгі жүргізушілердің жұмыс көрсеткіштері:

Бір ездка уақыты сағат

Нарядтағы автокөліктің келіп қосылу уақытының 1 сағатқа артуын есепке ала отырғандағы ездка саны

КамАЗ-5410 автомобиль-тягач және ОдАЗ-9370 тіркемесі құрамында бір күнде q_н= 14 тонна жүккөтергіштігімен автопоездың өнімділігі:

- тоннада U_рд=5141=70 тонна;

- тонна-километрде W_рд= 7015,5=1085 ткм.

Автопоезд А_э=1500/70=21, =0,78 ескере отырып, линиядағы жұмыс үшін жылжымалы құрамның қажеттілігі. Парктегі автопоездар А_сп= 21/0,78 = 27.

АНЫҚТАЙМЫЗ:

- жылжымалы құрамда қажеттілік қаншаға азайады:

А_сп1 – АЭ_сп2 = 41-27=14 бірлік;

- W_рд, U_рд қаншаға артады;

U_рд - U_рд = 70 – 48 = 22 тонна,

W_рд - W_рд= 1085 – 744 = 341 ткм.

Типтік есеп 2

Типтік есеп 1-дің деректері бойынша парктің А_э = 41, = 0,75-тен =0,78-ге дейінгі шығу еселігінің артуы кезінде (Д_к – 30) автомобиль-күн тұруы бір айда қаншаға қысқаратынын анықтау керек.

ШЫҒАРЫЛУЫ:

Автомобиль-күн АД_И = А_спД_к = 4130 = 123 авт-күн;

Парктегі пайдаланылатын автомобиль-күн:

Тоқтап тұру 959-922 = 37 авт-күнге қысқарады.

ЕСЕПТЕР

1 3 кестеде келтірілген мәндер бойынша, АКК бір жылдағы есебінде АД_И авт-күн санын және А_сс парктегі орта автомобиль санын анықтау керек.

Кесте 2.1 – Нұсқа бойынша есептеу үшін көрсеткіштер

Ескерту. Жылдың басына автомобиль санын А_и 11-ден 20-шы нұсқаға дейін 150 деп алып, ал 21-ден 30-шы нұсқаға дейін 250 деп алу керек. Қалған мәндерді 2.1-ші кестеден өз нұсқасының ақырғы санына сәйкестіріп алу керек.

АКК-да жөндеудің және ТО-2 агрегатты әдісін енгізу ұсынылады. Жөндеудің осы әдісін енгізу нәтижесінде жөндеуді тосу жоғалады, жөндеуде тұру 50 пайызға, ал ТО-2 арнаулы бағытты енгізумен 40 пайызға азайады.

Белгіленген шараны жүргізу нәтижесінде жылжымалы құрамның техникалық дайындық еселігі _ қанша пайызға артатынын анықтау керек.

Кесте 2.2 – Нұсқа бойынша есептеу үшін көрсеткіштер

Ескерту. АД_ор, , АД_рем, және АД_то-2, бойынша мәндерді 4-кестеден өз нұсқасының ақырғы санына сәйкестендіріп алу керек.