Бизнес ответ
жүктеу/скачать 5.38 Mb.
|
| 45. Қаржылық кәсіпкерлік.
Қаржылық кәсіпкерлік Қаржылық кәсіпкерлік-бұл кәсіпкерлік қызметтің мамандандырылған саласы, оның ерекшелігі-бағалы қағаздар (акциялар, облигациялар және т.б.), валюталық құндылықтар және ұлттық ақша сатып алу-сату нысаны болып табылады. Қаржылық кәсіпкерліктің негізгі бағыты коммерциялық банктер мен қор биржалары болып табылады. Коммерциялық банк-ақылы негізде негізінен коммерциялық ұйымдарға несие беретін, ақшалай салымдарды (депозиттерді) қабылдауды және клиенттердің тапсырмасы бойынша басқа да есеп айырысу операцияларын жүзеге асыратын қаржы-несие мекемесі.Банктің кіріс көзі депозиттік (тартылған) және несие қаражаттарының пайыздық мөлшерлемелері арасындағы айырмашылық болып табылады.Коммерциялық банктердің операциялары үш топқа бөлінеді: - пассивті (қаражат тарту); - белсенді (қаражатты орналастыру); - комиссиялық-делдалдық (клиенттердің тапсырмасы бойынша комиссияны төлей отырып, түрлі операцияларды орындау). Қор биржасы деп капиталдың ұтқырлығын арттыруға және активтердің нақты құнын анықтауға ықпал ететін ұйымдасқан, тұрақты жұмыс істейтін бағалы қағаздар нарығы түсініледі. Қаржылық қызметтер нарығындағы кәсіпкерлік қызмет келесі нарықтардағы осы қызметтің жиынтығын (ерекшеліктері мен ерекшеліктерін ескере отырып) білдіреді: - бағалы қағаздар; - банктік қызметтер; - сақтандыру қызметтері; - басқа қаржылық қызметтер (делдалдық кәсіпкерлік және т.б.). Бағалы қағаздар нарығында кәсіби қызметтің мынадай түрлері жүзеге асырылады: – брокерлік қызмет-тапсырма шартының немесе Комиссияның негізінде әрекет ететін сенім білдірілген өкіл немесе комиссионер ретінде бағалы қағаздармен мәмілелер жасау. Брокерлік қызметпен айналысатын бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы брокер деп аталады. Ол клиенттердің тапсырмаларын адал және олардың түсу тәртібімен орындауы керек, бұл қызмет үшін клиенттерден материалдық сыйақы алуы керек; – дилерлік қызмет-өз атынан және өз есебінен бағалы қағаздарды сатып алу-сату мәмілелерін жасау. Дилерлік қызметті жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы дилер деп аталады. Тек коммерциялық ұйым дилер бола алады, ал коммерциялық ұйым да, жеке кәсіпкер де брокер бола алады; - клирингтік қызмет-өзара міндеттемелерді айқындау (бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша ақпаратты жинау, салыстыру, түзету және олар бойынша бухгалтерлік құжаттарды дайындау) және бағалы қағаздарды жеткізу және олар бойынша есеп айырысу бойынша оларды есепке алу жөніндегі қызмет; - депозитарлық қызмет-қызметтер көрсету, бағалы қағаздар сертификаттарын сақтау және(немесе) бағалы қағаздарға құқықтарды есепке алу және оларға көшу жөніндегі қызмет. Депозитарлық қызметті жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы депозитарий деп аталады. Бағалы қағаздарды сақтау және(немесе) бағалы қағаздарға құқықтарды есепке алу жөніндегі депозитарийдің қызметтерін пайдаланатын тұлға депонент деп аталады. Депозитарий мен депонент арасындағы өзара қатынастар олар жасаған депозитарлық шартпен реттеледі; – бағалы қағаздар иелерінің тізілімін жүргізу жөніндегі қызмет Бағалы қағаздар иелерінің тізілімін жүргізу жүйесін құрайтын деректерді жинауды, тіркеуді, өңдеуді, сақтауды және беруді қамтиды. Бағалы қағаздар иелерінің тізілімі бойынша қызметпен тізілім иелері (тіркеушілер) деп аталатын заңды тұлғалар ғана айналысуға құқылы.Бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушылардың барлық санаттары өз қызметін жүзеге асыру үшін белгіленген тәртіппен арнайы рұқсат (лицензия) алуға тиіс. Банктік қызметтер нарығындағы қызметті кредиттік ұйымдар Ұлттық банк берген лицензия негізінде жүзеге асырады. Несиелік ұйымдар банктік операцияларды жүзеге асыруға құқылы: - салымдарға ақша қаражатын тарту (талап етілгенге дейін және белгілі бір мерзімге); - жоғарыда көрсетілген тартылған қаражатты өз атынан және өз есебінен орналастыру; - банк шоттарын ашу және жүргізу; - жеке және заңды тұлғалардың тапсырмасы бойынша олардың банктік шоттары бойынша есеп айырысуды жүзеге асыру; - ақша қаражаттарын, вексельдерді, төлем және есеп айырысу құжаттарын инкассациялау және жеке және заңды тұлғаларға кассалық қызмет көрсету; - шетел валютасын қолма-қол және қолма-қол ақшасыз нысандарда сатып алу-сату; - салымдарға бағалы металдарды тарту және орналастыру; - банк кепілдіктерін беру; - банк шоттарын ашпай ақша қаражатын аударуды жүзеге асыру (пошта аударымдарын қоспағанда); - ақшалай қаражатты және өзге де мүлікті сенімгерлік басқару; - құжаттар мен құндылықтарды сақтау үшін арнайы үй-жайларды немесе олардағы сейфтерді жалға беру; - лизингтік операциялар; - Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес консультациялық және ақпараттық қызметтерді, сондай-ақ басқа да мәмілелерді көрсету. Кредиттік ұйымға өндірістік, сауда және сақтандыру қызметімен айналысуға тыйым салынады. Сақтандыру кәсіпкерлігі кезінде сақтандыру ұйымдары заңнамаға және Шартқа сәйкес сақтанушыларға мүлікті, денсаулықты, өмірді және басқа да шығын түрлерін жоғалту тәуекелі туындаған кезде залалды өтеуге кепілдік береді. Бұл ретте сақтандыру компаниялары сақтандыру шартын жасасу кезінде төлем алады, яғни өз шығындарын, тәуекел ықтималдығын және кәсіпкерлік пайда алу мүмкіндігін өтейді. Сақтандыру кәсіпкерлігі ең қауіпті қызмет түрлерінің бірі болып табылады. Сақтандыру қызметі азамат немесе заңды тұлға (сақтанушы) сақтандыру ұйымымен (сақтандырушымен) жасасатын мүліктік немесе жеке сақтандыру шарттары негізінде жүзеге асырылады.Осылайша, мүліктік сақтандыру шарты бойынша сақтандырушы шартта көзделген оқиға (сақтандыру жағдайы) басталған кезде шартта келісілген төлем (сақтандыру сыйлықақысы) үшін сақтанушыға немесе пайдасына шарт жасалған өзге тұлғаға (пайда алушыға) осы оқиғаның салдарынан келтірілген сақтандырылған мүліктегі залалдарды не сақтанушының өзге мүліктік мүдделеріне байланысты залалдарды өтеуге міндеттенеді (төлейді сақтандыру өтемі) шартта белгіленген сома (сақтандыру сомасы) шегінде. жүктеу/скачать 5.38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|