Список опубликованных работ по теме диссертации

1. 
   Қазақ халқының 1917 жылға дейінгі ұлт-азаттық күресі. Қазақстан тарихынан оқулық құрал.- Шымкент: Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, 1999.-182 б. (в соавторстве).
   
2. 
   Қазақстан тарихы (қысқаша сұрақ –жауаптар) студенттер мен талапкерлерге көмекші оқу құралы.- Шымкент: Жібек жолы,. 2000.- 48 б.
   
3. 
   Қазақстан тарихы. Мемлекеттік емтиханға дайындалуға арналған көмекші құрал: Өңделіп, толықтырылып қайта басылуы.-Алматы: КАЗақпарат, 2002.- 68 б. (в соавторстве).
   
4. 
   История Казахстана. Учебно-методическое пособие: Издание второе, переработанное и дополненное.- Алматы: КАЗақпарат, 2003.-81 с. (в соавторстве).
   
5. 
   Аул и деревня Казахстана в условиях новой экономической политики (1921-1927 гг.). Учебное пособие по истории Казахстана.- Шымкент, 1993. Ч 2. – 226 с. /4-26/.
   
6. 
   Созақ қасіреті //Ақиқат.-1994. -№ 6.- 36-42 бб. (в соавторстве).
   
7. 
   Кеңес билігі тұсындағы жер мәселеcі // Қазақ тарихы.-№3. 2007.-117-120 бб.
   
8. 
   Из истории казахского педагогического образования //Вестник Казахского национального университета им. Аль-Фараби. Серия историческая.-2007.-№3 (46).-С.-140-143 (в соавторстве).
   
9. 
   Некоторые особенности кооперативного движения на юге Казахстана в период НЭПа //Материалы научной конференции «Казахстан – перекресток взаимодействия цивилизаций» 5-9 июля 2007.-Алматы: университет Кайнар, 2007.-С.114-119.
   
10. 
    Жетісу және Сырдария облыстарын межелеудің кейбір мәселелері //Қазақстанның ғылыми әлемі.-2007.- №6 (16).-49-52 бб.
    
11. 
    Мұстафа Шоқайдың білім алған ортасы // Отан тарихы.-2007.-№ 4 (40) 88-91 бб. (в соавторстве).
    
12. 
    Из истории установления Советской власти в Туркестанском крае // Вестник Казахского национального университета им. Аль-Фараби. Серия историческая.- 2007.-№ 4 (47).- С. 11-14.
    
13. 
    ХХ ғасырдың 20-шы жылдарындағы Қазақстанда халыққа білім беру мәселелері тарихынан //М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің хабаршысы.-2007.-№4 (28).- 14-18 бб.
    
14. 
    Из истории объединения казахских земель в Советской республике в 1924-1925 гг. //Вестник Казахского национального педагогического университета им. Абая. Серия исторические и политические науки.-2007.-№4 (14).-С.77-79.
    
15. 
    Жазықсыз жапа шеккен абзал азамат //Қоғам және Дәуір. – 2008.- №2 (18). – 85-89 бб.
    
16. 
    Жизнь и деятельность Абильхаира Досова в Южном Казахстане «Казахская интеллигенция первой половины ХХ века и национальная государственность: архивы, проблемы, перспективы» //Материалы Республиканской научно-практической конференции г. Алматы, 30 мая 2008 г. Архив Президента Республики Казахстан. – 2008. – 175 с./97-101/.
    
17. 
    Кеңес билігі кезіндегі Оңтүстік Қазақстан тарихының кейбір тұстары (1917-1927 жж.) //Ізденіс-Поиск. Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігінің ғылыми журналы. Гуманитарлық ғылымдар сериясы.- Алматы: Қазақстан жоғары мектебі,2008.-№4(1).-130-132 бб.
    
18. 
    Кадровый состав власти большевиков на юге Казахстана в 20-е годы //Вестник Казахского национального университета им. Аль-Фараби. Серия историческая.-2008.-№4 (51). – С.- 82-88.
    
19. 
    Октябрьская революция и образование Казахского государства История: перекрестки и переломы //Материалы международной научной конференции. Волгоград. 14-15 мая 2007.- Волгоград: издательство ВГПУ. «Перемена», 2007.- С.301-303.
    
20. 
    Вторая революция в Средней Азии: присоединение Сыр-Дарьинской и Семиреченской областей к Казахской АССР //Вестник Российского университета дружбы народов. Серия история России.- 2008.-№1.-С.106-109.
    
21. 
    MUSTAFA COKAY in Taskent ve peterbupg` taki hayati ve Faalivetleri // Tarih .-Istambul,2008.-№253.- С.51-53. (в соавторстве).
    
22. 
    Некоторые вопросы истории Южного Казахстана в первые десятилетия Советской власти (переосмысление исторического прошлого) // Известия Вузов. –Бишкек, 2008.-№ 5- 6.-С. 136-138.
    
23. 
    Из истории культурного строительства в Сырдарьинской и Семиреченской областях (1917-1928 гг.) //Наука и новые технологии. -Бишкек, 2008 .- № 5- 6.-С. 139-141.
    
24. 
    Желтоқсан оқиғасы - ел егемендігін алудағы алғашқы қадам //Сборник трудов научно-теоретической конференции «Независимый Казахстан 1986. Декабрь 10 лет». - Шымкент, 1996.- С. 16-18.
    
25. 
    Земельный вопрос на юге Казахстана в 20-е годы. (Переосмысление исторического прошлого) //Наука и образование Южного Казахстана. Серия Общественные науки.- Шымкент, 1997. - С. 67-69.
    
26. 
    Созақ көтерілісі туралы //Наука и образование Южного Казахстана. Серия Общественные науки. – Шымкент, 1997.- С.77-80.
    
27. 
    Ұлттық тарих – тәуелсіздік тірегі //«1998 жыл –Халық бірлігі мен үлттық тарих жылы» атты ғылыми –практикалық конференциясының еңбектері.- Шымкент: ОҚМУ, 1998.-48-50 бб.
    
28. 
    Аграрные реформы в Казахстане 20-е годы (Исторический опыт и уроки) //Труды научно-практической конференции «1998 год - год народного единства и национальной истории» – Шымкент: ЮКГУ, 1998.- С. 39-41.
    
29. 
    Некоторые вопросы историографии аграрных реформ в Казахстане 20-х годов ХХ века //Наука и образование Южного Казахстана. Серия Гуманитарные науки.- Шымкент,1999.- 9 (16).- С.12-15. (в соавторстве)
    
30. 
    Қазақстан тарихы. Көмекші оқу құралы.-Шымкент: М. Әуезов атындағы ОҚМУ, 2000.-47 б. (в соавторстве).
    
31. 
    Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті және Қазақстан тарихы пәндерінен тест жинағы: Талапкер.- 2001.- Шымкент, 2001.- 116 б. (в соавторстве).
    
32. 
    «ХХ ғ. 20-жылдарындағы Қазақстандағы жер мәселесі //ХХ ғасырдың басындағы ғылымның, білімнің және қоғамның тұрақты әлеуметтік –экономикалық даму проблемалары» атты халықаралық ғылыми практикалық конференцияның еңбектері.-Шымкент: М. Әуезов атындағы ОҚМУ, 2003.-6-8 бб.
    
33. 
    Қазақстан қоғамындағы дін мәселесі //Сборник материалов научно-практической конференции. Религия и религиозность населения Южно-Казахстанской области.- Шымкент, 2003.-С. 56-59 (в соавторстве).
    
34. 
    Русские исследования в Казахстане //Материалы Международной научной конференции, посвященной Году России в Казахстане.-Шымкент, 2004.-С. 78-80.
    
35. 
    М. Әуезовтың этнографиялық мұрасы жөнінде //Оңтүстік Қазақстан ғылымы мен білімі.-Шымкент, 2004.- № 1 (38). 145-147 бб. (в соавторстве).
    
36. 
    Бауыржан Момышұлы – қазақтың қаһармандық дәстүрінің жалғасы //Мәдени мұра: Қазақтың тарих айту сақтау дәстүрі және оны жаңғырту жолдары.-Алматы: КАЗақпарат, 2005. - 175-181 бб.
    
37. 
    Батыр Бауыржанның алғашқы ұстаздары //Тезисы докладов региональной научно-практической конференции «История и безопасность в современном мире».- Шымкент, 2005.- С. 92-94.
    
38. 
    Тұрар Рысқулов –как исследователь земельных отношений 20-х годов ХХ века в Казахстане //Оңтүстік Қазақстан облысындағы мұрағат қызметінің 80 жылдығына арналған Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияға дайындалған мақалалар мен баяндамалар жинағы.-Шымкент, 2006. - 38-39 бб.
    
39. 
    Тұрар Рысқұлов- талантты ұйымдастырушы, іскер басшы, саяси қайраткер //Ғылыми –педагогикалық журнал. Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 15 жылдығына арналған ғылыми –практикалық конференцияның материалдары.-Алматы: Шет тілдер және іскерлік карьера университеті, № 2.- 2006.- 109-112 бб.
    
40. 
    Социально - экономические преобразования при Советах в годы НЭПа (по материалам Южного Казахстана) // Қазақстанның ғылыми әлемі.- 2008.-№6. – С.148-153.
    

Диссертацияда қойылған мақсаттарды ескере отырып, мынадай нақты міндеттерді шешу көзделген:

• 
  қолда бар зерттеулерді жоққа шығармастан, олардың қорытындыларын жаңа көзқарас тұрғысынан сын көзбен және мұқият талдай отырып, Қазақстанның оңтүстігінде 1917-1928 жылдар аралығында орын алған тарихи процестерді қайта зерделеп, олардың объективті бағасын беру;
  

• 
  Ресей империясының Түркістан генерал-губернаторлығы Сырдария және Жетісу облыстарында Кеңес өкіметінің орнауының объективті жағдайлары мен субъективті факторларын ашу, осыған байланысты көрсетілген облыстардағы саяси, әлеуметтік-экономикалық процестерді, рухани - діни ахуалды зерттеу, осы өңірдегі түбегейлі қайта құруларды ашып көрсету;
  
• 
  революциялық оқиғалардың барысын, большевиктік саясатты іске асырудың әдіс-тәсілдері және Қазақстанның оңтүстік облыстарындағы большевиктік биліктің негізгі ұстанымдарын айқындау;
  
• 
  қарастырылып отырған тарихи кезеңдегі мәдени құрылыстың мәселелерін жан - жақты зерделеу, кешенді түрде зерттеу арқылы құжаттар мен материалдарды сын тұрғысында қайта бағалай отырып, толыққанды ғылыми-тәжірибелік маңызы бар қорытындылар мен ұсыныстар жасау.
  

• 
  отандық тарихнамада алғаш рет жаңа құжаттардың негізінде және бұрын жариялаған еңбектерге сын көзбен қарай отырып, бүгінгі күн талабына сай Оңтүстік Қазақстанда 1917-1928 жылдар аралығында большевиктер саясатының жүзеге асырылуы жаңаша зерделеніп, зерттелген;
  
• 
  большевиктік саясатты жүзеге асыру барысындағы жергілікті және орталық мекемелердің билік пен халықтың күрделі де қарама –қайшылықтарға толы өзара қарым-қатынастары, көлеңкелі тұстары анықталып, көрсетілген;
  
• 
  жұмыста большевиктік биліктің алғашқы онжылдығы осы өкіметтің жаңа құрылымдарының негізі жасақталынып, тоталитарлық жүйеге көшудің тетіктерінің негіздері қаланған кезеңі болғандығын айқындайтын тұжырымдар келтірілген;
  
• 
  Қазақстанның оңтүстік облыстары жағдайындағы революциялық большевизмнің мәні мен мақсатын көрсету кеңес билігінің «жеңістік шеруі» туралы қалыптасқан қағидаларын сын көзбен жаңа деректер негізінде қарастыруға талпыныс жасалған;
  
• 
  ұлттық шеткері аймақтар үшін Қазан төңкерісі мен большевиктік биліктің «прогрессивті нәтижелері туралы» қалыптасып қалған көзқарастардан арылуға ұмтылыс жасалынып, зерттеушілердің назарынан тыс қалған, сол кезеңде үстемдік құрған марксистік-лениндік методология ауқымында біржақты айтылып келген мәселелерге жаңаша тұрғыда баға берілген;
  
• 
  Түркістан АКСР- дегі жоғарыда атап көрсетілген қазақ облыстарындағы саяси, экономикалық және мәдени құрылыстың салаларын басқарған, қазақ халқының арасынан шыққан ірі кадрлардың 1917-1928 жылдардағы іс-әрекеттері мүмкіндігінше толыққанды көлемде нақты деректермен талданып, көрсетілген;
  
• 
  Зерттеу жұмысының маңызды ғылыми жаңалықтарының бірі ретінде жергілікті органдарының құрамы туралы нақты мәліметтер келтіріліп мұрағат деректерінің негізінде жан-жақты сараланған;
  
• 
  проблеманы зерттеу барысында айтарлықтай жаңалық ретінде Орта Азияда жүргізілген ұлттық-территориялық межелеуге байланысты мұрағат деректері арқылы бұрын қарастырылған мәселелердің белгісіз болып келген, немесе басқаша түсіндіріліп келген көлеңкелі тұстары анықталып көрсетілді.
  

Бұл зерттеулердегі материалдар, дәлелді дерек көздері мен ғылыми нәтижелер Қазақстан тарихы және арнайы тәжірибе сабақтарында елдің жоғары оқу орындары мен орта арнаулы оқу орындарында отандық тарих пен гуманитарлы пәндер бойынша толыққанды еңбектер жазу кезінде өзінің қолданылу мүмкіндігіне ие. Зерттеу тәрбие жұмысында, мұражай ұйымдастыруда және өңірдің рухани өмірін жетілдіруге септігін тигізеді.

Қазан төңкерісі болып өткеннен кейінгі өзінің дамуында ауқымды әлеуметтік сынақ алаңы ретінде тек бір партияның, тек «жалғыз дұрыс» идеологиясымен, қуғын – сүргінімен және жазалау лагерлерімен орныққаны белгілі. Соның нәтижесінде қазақ халқының көрнекті өкілдері жаппай жазалау науқанының құрбаны болды. Олардың қатарында оңтүстіктен шыққан ірі қайраткерлер аз болған жоқ.

Экономикалық құлдырау мен әлеуметтік қиыншылықтардың негізінде, тұрғындардың көпшілік бөлігінің тұрмыс жағдайларының күрт төмендеуі, большевиктік партияның жергілікті жерлердегі жүзеге асырылған ұлт саясатындағы кемшіліктер, Кеңес билігіне сенімсіздік туғызып, қарсылық күреске шығуларына негіз болды.

Диссертацияның сынақтан өтуі. Зерттеудің негізгі материалдары оқу құралдарында, 33 ғылыми басылымдар мен халықаралық және республикалық ғылыми практикалық конференцияларында жарияланды.

Жұмыстың құрылымы. Диссертация кіріспеден, бес бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.




SUMMARY
Alibek Seidekhan Nurmakhanovich
BOLSHEVIST POWER IN THE SOUTH OF KAZAKHSTAN IN 1917-1928 (HISTORICAL ASPECT)
07.00.02 – National History (history of the Republic of Kazakhstan)

Dissertation for the scientific degree of historical science doctor
Changes in our country after independence and sovereignty were got require understanding of passing historical way, estimation of those changes having taken place during Soviet Power. One of the complicated periods in the history of the country were the years followed after October revolution in 1917, when on the Kazakh territory new unprecedented before transformations in all spheres of life on idea- organizational bases of Bolshevist programs and motto began. Consequently, today objectively rethinking, new re–estimation and far, wide disclosure of publications, estimation from the position of contemporary views in complicated and difficult time of the beginning stages of Bolshevist power, revolution changes were necessary.

Research object is issues of Soviet history in south oblasts of Kazakhstan ( Syr - Darinskaya, Semirechinskaya, presently – there oblasts South Kazakhstan, Kzylorda, Zhambyl) in the first decade of the Bolshevist regime.

Research methods are based on the use of all technology of historical analysis and research. Exactly: problem – chronological, comparative - historical, retrospective, historical and systematic.

New documents and materials have taken from 12 archival depository composed source basis of the research.

Taking into consideration set of goals in the dissertation the following concrete tasks are solved:

• 
  to rethink the general and the special in historical processes of the first decade of revolutionary transformations (1917-1928) in the south of Kazakhstan without denying available researches critically and attentively analyzing works from the position of contemporary views and approaches;
  
• 
  to develop objective conditions and subjective factors of the Soviet power establishment in Syr – Darinskaya and Semirechenskaya oblasts of Turkestanskoe general - gubernatorstvo of the Russian empire, meanwhile study political, social and economical internally - religious situation in the pointed oblast, to elicit the general and the special in the progress of revolutionary transformation on these territories, to show the role and significance of participation of active workers of Syn - Darinskaya and Semirechenskaya oblasts in organization of Soviet power institution, realization of Bolshevist policy establishment; to study complex set of issues of cultural constructions in considering historical period, to define the main tendencies and results of education development, specialists training for the soviet economic.
  

- The given is issued from the conceptual situation that the first decade of Bolshevist regime of power is the period of creation of structure bases and transformations arms of this power to the totalitarian system.

- Therefore significance disclosure and aims of revolutionary bolshevism in the conditions of south oblasts of Kazakhstan are based on the set of new documentary sources, critically reconsider the formed stereotypes about triumphant progress of the Soviet power. In the dissertation the given aspect of historical processes was studied as the period when south territories of Kazakhstan were part of Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic ( TASSR), as conditions of Bolshevist regime formation on the territory of Kazakh Autonomous Soviet Socialist Republic ( ASSR) as a whole.

- Striving to overcome the formed stereotypes during many decades of notion about progressive consequences for national suburbs of Octyabrskaya revolution and Soviet power the dissertator paid special attention to studying of problem themes and questions, which were either in the competence of central historical and party institutions and beyond studying of social scientists in republics or clearly interpreted in plane of dominating Marxism-Leninism thinking.

- The important moment of scientific novelty in the dissertation is generalizing data and characteristics of composition of Soviet and party bodies, nomenclative workers of local bodies of authority and administration.

- The essential point of novelty in the given research is studying and estimation of poorly considered before aspects of historical events, especially solutions while nationally-territorial separation in Middle Asia was conducted, connected with controversy of opinions and views on the territory of compact living of Turkestanski ethnos, discussion at separation of all Turkistan properties, finance and enterprises.

Practical significance of the dissertation

Materials, factual data and scientific results of the given research ca n find their employment at writing generalizing works on the history of Kazakhstan, in lecture courses and special seminars in national history and humanitarian disciplines in HEIs and secondary special educational institutions of the country.

They are also important in up-bringing in organization musicology and improvement of internal sphere of the society. In the conclusion of the dissertation generalizing results, suggestions and recommendations of scientific practical purpose are given.

Scientific value of research

In conclusion basic findings and results of the dissertation research are formed. They are: one of the basic scientific conclusion is finding about experiment, historical fate and time drama of 1920 year’s, when first orders of the Soviet regime at the former colonial suburb- Syr-Darinskaya and Semirechenskaya region, were confirmed by revolution methods.

It is found that October revolution as large – scale social experiment overgrew into the system of the political domination of only party. The only true ideology with repressions and concentration camps in it’s natural development. Best representatives of the Kazakh nation became victims of mass crimes.

Most of them, were from south region of Kazakhstan. Because of economic dislocation and social discontent of the gross of the people with financial condition Serious mistakes in realization at the site of national politics of RKP (b) (Russian communist party) over action against the Soviet power policy arose in separate region.

Approbation of work.