Буын. Зерттелуі және түрлері
жүктеу/скачать 38.3 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АВ: ат, үй;
| А: а-на ә-же;
ВА: ба-ла-сы де-не; ВВА: ста-нок ста-кан; ВВВА: стра-тег, стра-тофсера; Тұйық буын - дауыстыға басталып, дауыссызға аяқталады. Буынның екі түрлі дыбысты және үш дыбысты деген түрлері бар. Тұйық буын өз алдына сөз болып көбінесе сөз басында кездесіп отырады. Мысалы: ой, ал, өрт, алау, алмац, өртке, т.б. АВ: ат, үй; АВВ: ант, өрт; ВАВ: бас-тар, жас-тық; ВАВВ: былқ-былқ, қант; ВАВВВ: центр, пункт ВВАВ: шлаг, шлем; ВВАВВ: спорт, старт; ВВАВВВ: спектр; ВВВАВ: штраф, штрих. Ғалым С.Мыpзабеков буынды ашық және тұйық деп бөледі. Ғалымның бұл пікірі 2002 жылы шыққан "Қазақ грамматикасына" да енген. Буынның екі түрін З.У.Өтебаева да қолдайды: "Слоги, начинающиеся с согласного, называют пpикpытыми; слоги, начинающиеся с гласного – непpикpытыми". Мектеп оқулыктарында буынды ашық буын, тұйық буын, бітеу буын деп бөлу орын алған. Фонетикаға байланысты шыққан еңбектердің көпшілігінде буынның осы үш түрі көп кездеседі. 2002 жылы шыққан "Қазақ грамматикасында" құрамындагы дауысты, дауыссыз дыбыстардың орын тәртібіне қарай қазіргі қазақ тіліндегі буынның екі түрі бар деп көрсетеді: ашық буын және тұйық буын. Бұлай бөлу буынның теориялық та, практикалық та мәніне сай келеді деп есептейді. [12, 113-115 б] Буын жігі Тіл білімінде буын жігі мен буын алмасуы туралы мәселе Қ. Жұбанов, Ж.Аралбаев, I. Кеңесбаев еңбектерінде кеңінен қаралған. жүктеу/скачать 38.3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|