Д. Х. Кушмурзина К. Б. Шинбулатова

Бастауыш сынып оқушыларының дағды мен біліктерін есепке алу үшін бағдарламалық талаптарға сай, аудандық, қалалық әдістемелік бөлімдердің ұсынған формасы пайдаланылады.

2-сыныптан бастап, іштен оқуға мұқият көңіл аударылады. Іштен шапшаң оқу сағат арқылы тексеріледі.: оқудың басталу уақыты белгіленеді, балалар оқып болғанда қол көтереді, мұғалім ең асығыс оқушылар мен ең жай оқитындарды белгілейді.

Оқу жылының басында және әр тоқсан аяғында оқушының дағдылану дәрежесі тексеріледі. ДТМШ оқуы 1 минутта: 1-сыныпта: 30-35 сөз, 2-сыныпта: 45-55 сөз, 3-сыныпта: 65-75 сөз, 4-сыныпта: 85-95 сөз.

Бұл үшін көлемі қысқа жаңа бір мәтін беріледі.Оны дауыстап оқыту арқылы мұғалім оқудың дұрыстығын, орфоэпиялық норманы сақтау жөнінде кімнің қалай оқығанын белгілеп отырады. Шапшаңдық белгілі бір уақыт мөлшерінде қанша сөз оқығанымен, ал саналылық сұраққа жауап беру сияқты жұмыстармен өлшенеді.

Мәтінді саналы қабылдау арнайы берілетін тапсырмалар арқылы да тексеріледі. Хабарлама сипатындағы мәтін 3 немесе 4 бөлікке бөлінеді де, араластырылады. Оқушы оны оқып, әр бөлікті жүйемен біріктіруі тиіс. Мұны әрі тез, әрі дұрыс орындаған оқушы саналы қабылдауға жақсы дағдыланған болып есептеледі.

Мәнерлеп оқи алмау – саналы оқуға олақтықтан, яғни демді дұрыс ала алмау немесе дикция кемістігі. Ал мәтінді шала ұғынудың өзі түрлі жағдайларға байланысты: ақыл-ой дамуының жеткіліксіздігі, сөздік қордың тапшылығы, оқушының ұқыпсыздығы т.б.